รายชื่อมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของประเทศไทย

ระวังสับสนกับ รายชื่อแหล่งมรดกโลกในประเทศไทย

มรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ หรือ มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมขององค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) หมายถึงประเพณีและการปฏิบัติที่ไม่ใช่ทางกายภาพที่ดำเนินการโดยบุคคล ในฐานะที่เป็นส่วนหนึ่งของมรดกทางวัฒนธรรมของประเทศ ซึ่งรวมถึงการเฉลิมฉลอง เทศกาล การแสดง ประเพณีปากเปล่า ดนตรี และการทำหัตถกรรม ตามอนุสัญญาว่าด้วยการสงวนรักษามรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ ซึ่งร่างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2546 และมีผลบังคับใช้ใน พ.ศ. 2549 การขึ้นทะเบียนรายการมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของยูเนสโกนั้นกระทำโดยคณะกรรมการระหว่างรัฐบาลเพื่อการปกป้องมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ ซึ่งเป็นองค์กรที่จัดตั้งขึ้นโดยอนุสัญญานี้

ประเทศไทยเข้าเป็นภาคีในอนุสัญญาว่าด้วยการสงวนรักษามรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ ค.ศ. 2003 เมื่อวันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2559 (ค.ศ. 2016) ซึ่งในปัจจุบัน ยูเนสโกได้ขึ้นทะเบียนมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของประเทศไทย ทั้งสิ้น 4 รายการ ในชนิดรายการตัวแทนมรดกทางวัฒนธรรมของมนุษยชาติ (Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity : RL)

รายการที่ขึ้นทะเบียนแล้ว (Inscribed)

หมายเหตุ: ชื่อตามที่ได้ขึ้นทะเบียนในบัญชีมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมฯ

รายการ	ภาพ	ประเภท	ปีขึ้นบัญชี (พ.ศ./ค.ศ.)	หมายเหตุ	อ้างอิง
โขน ละครรำสวมหน้ากากในไทย		RL	2561/2018	เป็นศิลปะการแสดงของไทย ที่ผสมผสานองค์ประกอบทางดนตรี การร้อง วรรณกรรม นาฏศิลป์ พิธีกรรม และงานฝีมือ	01385
นวดไทย การนวดแผนไทย		RL	2562/2019	เป็นส่วนหนึ่งของศิลปะ วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมของการดูแลสุขภาพแบบไทย ในฐานะการรักษาโดยไม่ใช้ยาและการบำบัดด้วยตนเอง เกี่ยวข้องกับการขยับร่างกายโดยผู้ประกอบวิชาชีพ ช่วยปรับสมดุลร่างกาย พลังงาน และโครงสร้างของผู้ป่วย เพื่อรักษาอาการเจ็บป่วย	01384
โนรา นาฏศิลป์ในภาคใต้ของไทย		RL	2564/2021	เป็นการแสดง เต้นรำและการร้องเพลงสดที่มีชีวิตชีวาพร้อมกายกรรมจากภาคใต้ของไทย โดยปกติแล้ว การแสดงประกอบด้วยการกล่าวอัญเชิญด้วยวาจา ตามด้วยการนำเสนอโดยตัวละครหลักที่เต้นรำด้วยการเคลื่อนไหวของขา แขน และนิ้วอย่างมีพลังและซับซ้อน	01587
สงกรานต์ในไทย เทศกาลปีใหม่ไทยดั้งเดิม		RL	2566/2023	เป็นประเพณีวันขึ้นปีใหม่ของไทยมาแต่โบราณ เป็นประเพณีที่งดงาม อ่อนโยน เอื้ออาทร และเต็มไปด้วยบรรยากาศของความกตัญญู ความสนุกสนาน ความอบอุ่น และการให้เกียรติเคารพซึ่งกันและกัน สะท้อนให้เห็นถึงลักษณะของความเป็นไทยได้อย่างชัดเจน โดยใช้น้ำเป็นสื่อในการเชื่อมสัมพันธไมตรี	01719

รายการที่เสนอขึ้นทะเบียนแล้ว อยู่ระหว่างการพิจารณาของยูเนสโก (On-going nominations)

• ต้มยำกุ้ง (Tomyum Kung) (พิจารณาในวันที่ 2-7 ธันวาคม พ.ศ. 2567)
• เกอบายา (Kebaya: knowledge, skills, traditions and practices) (พิจารณาในวันที่ 2-7 ธันวาคม พ.ศ. 2567 โดยเสนอขึ้นทะเบียนร่วมกับประเทศอินโดนีเซีย มาเลเซีย สิงคโปร์ และบรูไน)
• มวยไทย (Muay Thai: Thai Traditional Boxing) (เสนอให้ยูเนสโกพิจารณาภายใน พ.ศ. 2568)
• ชุดไทย : ความรู้ งานช่างฝีมือ และแนวปฏิบัติการแต่งกายชุดไทยประจำชาติ (Chud Thai: The Knowledge, Craftsmanship and Practices of the Thai National Costume) (เสนอให้ยูเนสโกพิจารณาภายใน พ.ศ. 2568)
• ผ้าขาวม้า (รอประกาศช่วงเวลาในการพิจารณาของยูเนสโกอย่างเป็นทางการ)

รายการที่เตรียมเสนอขึ้นทะเบียน หรือกำลังศึกษาความเป็นไปได้เพื่อขึ้นทะเบียน

• ผีตาโขน
• ข้าวแกง – อาจเสนอขึ้นทะเบียนร่วมกับประเทศสิงคโปร์ ในรายการ "Hawker culture in Singapore (วัฒนธรรมอาหารริมทางของสิงคโปร์)" ที่ขึ้นทะเบียนแล้วเมื่อ พ.ศ. 2563
• ข้าวเหนียวมะม่วง
• หนังใหญ่ (กำลังศึกษาความเป็นไปได้เพื่อขึ้นทะเบียน)
• หมอลำ (กำลังศึกษาความเป็นไปได้เพื่อขึ้นทะเบียน)
• ประเพณีลอยกระทง (กำลังดำเนินการศึกษาจัดทำข้อมูล เพื่อเสนอขอความเห็นชอบต่อคณะรัฐมนตรี ในการนำเสนอให้ยูเนสโกพิจารณาภายในปี พ.ศ. 2568)
• พิธีไหว้ครู
• กัญชาไทย

ดูเพิ่ม

• รายชื่อแหล่งมรดกโลกในประเทศไทย
• ความทรงจำแห่งโลก