พระเจ้าตาลูน
พระเจ้าตาลูน သာလွန် | |||||
---|---|---|---|---|---|
อนุสาวรีย์ของพระเจ้าตาลูนที่พระราชวังมัณฑะเลย์ | |||||
พระเจ้ากรุงหงสาวดี พระเจ้ากรุงอังวะ | |||||
ครองราชย์ | 19 สิงหาคม 2172 – 27 สิงหาคม 2191 | ||||
ก่อนหน้า | พระเจ้ามีนเยเดะบะ | ||||
ต่อไป | พระเจ้าปีนดะเล | ||||
พระราชสมภพ | 17 มิถุนายน พ.ศ. 2127[1] | ||||
สวรรคต | 27 สิงหาคม พ.ศ. 2191 (64 พรรษา) อังวะ | ||||
ฝังพระศพ | 29 สิงหาคม พ.ศ. 2191 พระราชวังอังวะ | ||||
คู่อภิเษก | Khin Myo Sit[2] Khin Thet Hnin of Mone Khin Myat Hset of Pinya | ||||
พระราชบุตร | 11 พระโอรส และ 20 พระธิดา รวมถึง: พระเจ้าปีนดะเล พระเจ้าปเย | ||||
| |||||
ราชวงศ์ | ตองอู | ||||
พระราชบิดา | พระเจ้าญองยาน | ||||
พระราชมารดา | Khin Hpone Myat[4] | ||||
ศาสนา | พุทธเถรวาท |
พระเจ้าตาลูน (พม่า: သာလွန်မင်း, ออกเสียง: [θàlʊ̀ɰ̃]; 17 มิถุนายน 2127 – 29 สิงหาคม 2191) เป็นกษัตริย์องค์ที่ 8 ของ ราชวงศ์ตองอู เป็นพระอนุชาของ พระเจ้าอะเนาะเพะลูน และเป็นพระโอรสของ พระเจ้าสีหสุธรรมราชา หรือ เจ้าญองยาน พระโอรสของพระเจ้าบุเรงนอง กล่าวคือพระองค์เองและพระเชษฐาธิราชต่างก็เป็นพระราชนัดดาในพระเจ้าชนะสิบทิศบุเรงนอง
พระเจ้าตาลูน ทรงครองราชย์ต่อจาก พระเจ้ามีนเยเดะบะ ผู้เป็นพระภาติยะของพระองค์ ทรงเป็นกษัตริย์ที่ได้รับการยกย่องมากองค์หนึ่งของพม่า โดยเฉพาะในด้านศาสนาและการปกครอง ทรงจัดสวัสดิการให้ประชาชน ปรับปรุงระเบียบการปกครอง ฟื้นฟูหลักพระธรรมศาสตร์ในสมัยพุกาม ทำนุบำรุงพุทธศาสนา ได้รับการยกย่องเป็นธรรมราชา
ด้านการทหาร ทรงสามารถเกณฑ์ไพร่พลเพิ่มจาก 20,000 เป็น 400,000 ได้ และต้านทานการรุกรานจากจีนได้ในปี พ.ศ. 2180 อาณาจักรของพระองค์ครอบคลุมพม่าในปัจจุบัน (ยกเว้นยะไข่) และล้านนาทั้งหมด (กล่าวกันว่ารวมถึงล้านช้างด้วย)
อย่างไรก็ดี สิ่งที่น่าสนใจคือ ที่กล่าวกันว่าพระองค์บำรุงพระศาสนานั้น อันที่จริงก็มีความเกี่ยวพันกับการเกณฑ์ทหารและแรงงาน กล่าวคือปี ค.ศ. 1636 พระองค์จัดสอบเพื่อวัดความรู้พระไตรปิฎกสำหรับพระและเณร ซึ่งไม่เคยมีมาก่อนในประวัติศาสตร์ ทั้งนี้พระองค์ต้องการคัดแยกคนที่มาบวชเป็นพระเพียงเพราะต้องการหนีการเกณฑ์ไพร่พลออกไปเสีย เพราะโดยทั่วไปพระสงฆ์จะได้รับการยกเว้นไม่ต้องไปเป็นทหารในระบบ ผู้สืบราชบัลลังก์ต่อจากพระเจ้าตาลูนมิได้บังคับให้พระต้องสอบวัดความรู้ แต่ยังคงควบคุมกระบวนการเข้าระบบสงฆ์[5]
พระองค์ทรงย้ายเมืองหลวงจากหงสาวดี กลับไปอังวะ ในปี พ.ศ. 2178 ซึ่งเป็นฐานอำนาจเดิมของพระบิดาและพระเชษฐาเนื่องจากหงสาวดีทรุดโทรมมาก จากผลของการศึกสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช และถูกพวกยะไข่เผา และต้องการกลับไปยังอังวะซึ่งเป็นเมืองดั้งเดิมของชาวพม่า (หงสาวดีเดิมเป็นเมืองของชาวมอญก่อนถูกพระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้ตีแตกและย้ายเมืองหลวงมา) รัชสมัยของพระองค์เน้นการศาสนามาก จนละเลยหัวเมืองมอญ อันส่งผลให้หัวเมืองมอญกบฏในเวลาต่อมา และเมื่อปี พ.ศ. 2191 พระเจ้าตาลูนสิ้นพระชนม์ เหล่าขุนนางเลยอัญเชิญ พระเจ้าปีนดะเล พระราชโอรสของพระองค์ครองราชย์ต่อไป
พงศาวลี
[แก้]พงศาวลีของพระเจ้าตาลูน | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
อ้างอิง
[แก้]- Hmannan Yazawin (ภาษาพม่า). Vol. 1–3 (2003 ed.). Yangon: Ministry of Information, Myanmar. 1829.
ก่อนหน้า | พระเจ้าตาลูน | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
พระเจ้าอโนเพตลุน | พระมหากษัตริย์พม่า (อาณาจักรพม่ายุคที่ 2) (พ.ศ. 2172 - พ.ศ. 2191) |
พระเจ้าพินดาเล |