ภาษากูย
| ภาษากูย | |
|---|---|
| ประเทศที่มีการพูด | ภาคอีสานตอนใต้ในไทย ทางเหนือของกัมพูชา ทางใต้ของลาว |
| จำนวนผู้พูด | 300,000 ในไทย 64,000 ในลาว 15,000 ในกัมพูชา ทั้งหมด 379,000 คน (ไม่พบวันที่) |
| ตระกูลภาษา | |
| ระบบการเขียน | ไม่มี |
| สถานภาพทางการ | |
| ภาษาทางการ | ไม่มี |
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-3 | อย่างใดอย่างหนึ่ง: kdt — Kuy (Kuay) nyl — Nyeu (Yoe) |
ภาษากูย (อังกฤษ: Kuy) หรือ ภาษากวย เป็นตระกูลภาษาออสโตรเอเชียติก กลุ่มภาษามอญ-เขมร มีผู้พูดทั้งหมด 366,675 คน พบในไทย 300,000 คน (พ.ศ. 2535)[1] ในจังหวัดบุรีรัมย์ สุรินทร์ ศรีสะเกษ อุบลราชธานี ร้อยเอ็ด มหาสารคาม นครราชสีมา ส่วนใหญ่พูดภาษาลาว ภาษาไทยถิ่นอีสาน ภาษาไทยหรือภาษาเขมรเหนือได้ด้วย พบในกัมพูชา 15,495 คน (พ.ศ. 2532) ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือในจังหวัดพระวิหาร เสียมราฐ กำปงธม สตึงแตรง ส่วนใหญ่พูดภาษาเขมรได้ด้วย พบในลาว 51,180 คน (พ.ศ. 2543) ในแขวงสุวรรณเขต ส่วนใหญ่อยู่ตามริมแม่น้ำโขงในลาวภาคใต้
ภาษากูยเป็นภาษาที่ไม่มีวรรณยุกต์ ใช้ระบบน้ำเสียงแทน ในประเทศไทยมี 3 สำเนียงคือ
- กูยเญอ พบที่ อำเภอเมืองศรีสะเกษ และ อ.ราษีไศล จังหวัดศรีสะเกษ
- กูยไม พบที่ อ.อุทุมพรพิสัย และ อ.ราษีไศล จังหวัดศรีสะเกษ
- กูยมะไฮ พบที่ อำเภอเมืองจันทร์ ส่วนใหญ่อาศัยในเขต ตำบลเมืองจันทร์ และ บ้านโนนธาตุ หรือบ้านปราสาท อำเภอห้วยทับทัน จังหวัดศรีสะเกษ
- กูยปรือใหญ่ พบที่ อ.ขุขันธ์ เป็นกลุ่มชนชาติพันธ์ดั้งเดิมที่อาศัยอยู่ในแถบพื้นที่เหนือพนมดงรักมานานแล้ว โดยเฉพาะตำบลปรือใหญ่ อำเภอขุขันธ์ จังหวัดศรีสะเกษ
ภาษากูย หรือ ภาษากวย มีอยู่ที่จังหวัดสุรินทร์ มีภาษาที่ใช้สนทนามี 2 สำเนียงคือ
- กวยมหลัว พบที อ.จอมพระ อ.รัตนบุรี อ.ท่าตูม อ.สนม เช่น อาจีง แปลว่า ช้าง จีเหนีย แปลว่า ไปไหน เจียโดย แปลว่า กินข้าว เป็นต้น
- กวยมลอ พบที่ อ.สังขะ อ.บัวเชด อ.ศรีณรงค์ อ.ศีขรภูมิ เช่น เจียง แปลว่า ช้าง จีนา แปลว่า ไปไหน จาโดย แปลว่า กินข้าว เป็นต้น
ภาษากวยบังคับช้าง[แก้]
ภาษากวย เป็นภาษาบังคับช้างที่ใช้บังคับมาจนถึงปัจจุบัน หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งคือ ภาษากวย ภาษาช้าง นั่นเอง เช่น ( นั่ง = ตะโก ลุก = ยูร์ เดิน = เปาะ ยืน = สยึง ถอยหลัง = ทอยกเรอย ยกขา = เล๊อยืง หมอบลง = มูมแสง ยกงวง = เล๊อโจบย ดึง = ร๊อง ลาก = ดึ วิ่ง = อึมปรอย แต๊ะ = กถ๊าร์ เต้น = รำ กินกล้วย = จาเปรียด กินอ้อย = จา-กต๊วม ไปอาบน้ำ = จีปอยด๊า หยุด = เจชาว์ ไหว้ = จะม๊า ร้องไห้ = เงียม )
นี้เป็นภาษาบังคับช้างในเบื้องต้นเท่านั้น และเป็นภาษาที่ช้างฟังเข้าใจ
- หมายเหตุ การพูดต้องพูดย้ำๆ หลายครั้ง
นับเลข[แก้]
| เลขไทย | เลขอารบิก | คำอ่านไทย | คำอ่านกูย |
|---|---|---|---|
| ๐ | 0 | ศูนย์ | ซูน |
| ๑ | 1 | หนึ่ง | มวย |
| ๒ | 2 | สอง | เบีย |
| ๓ | 3 | สาม | ไปย |
| ๔ | 4 | สี่ | ปอน |
| ๕ | 5 | ห้า | เซิง |
| ๖ | 6 | หก | ตะผัด |
| ๗ | 7 | เจ็ด | ตะโผล |
| ๘ | 8 | แปด | ตะขัว |
| ๙ | 9 | เก้า | ตะแขะ |
| ๑๐ | 10 | สิบ | จ๊อด |
| ๑๑ | 11 | สิบเอ้ด | มวยตองมวย |
| ๒๐ | 20 | ยี่สิบ | เฉียว |
| ๓๐ | 30 | สามสิบ | ซามซิบ |
| ๔๐ | 40 | สี่สิบ | สี๊ซิบ |
| ๕๐ | 50 | ห้าสิบ | ห๊าซิบ |
| ๖๐ | 60 | หกสิบ | หกซิบ |
| ๗๐ | 70 | เจ็ดสิบ | เจ๊ดซิบ |
| ๘๐ | 80 | แปดสิบ | แปดซิบ |
| ๙๐ | 90 | เก้าสิบ | เก๊าซิบ |
| ๑๐๐ | 100 | หนึ่งสิบ | มวยร้อย |
| ๒๐๐ | 200 | สองร้อย | เบียหร้อย |
| ๑๐๐๐ | 1000 | หนึ่งพัน | มวยพัน |
อ้างอิง[แก้]
- สมทรง บุรุษพัฒน์. สารานุกรมชนชาติกูย. กทม. สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเพื่อการพัฒนาชนบท มหาวิทยาลัยมหิดล. 2538
- Gordon, Raymond G., Jr. (ed.) , 2005. Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. Dallas, Tex.: SIL International. Online version: http://www.ethnologue.com/.
- พระสมุทร ถาวรธมฺโม/ทาทอง ผศ.ดร.ประวัติศาสตร์กวย. กทม. ที่ระลึกงานฌาปนกิจศพคุณยายขบวน ชาญเชี่ยว วัดแสงสว่างราฆฎร์บำรุง อ.บัวเชด จ.สุรินทร์. 2551.
- ↑ Gordon, Raymond G., Jr. (ed.) , 2005. Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. Dallas, Tex.: SIL International. Online version: http://www.ethnologue.com/.
