ภาษามลายูเกอดะฮ์

ภาษามลายูเกอดะฮ์
ประเทศที่มีการพูด	มาเลเซีย, ไทย, พม่า, อินโดนีเซีย
ภูมิภาค	เอเชียตะวันออกเฉียงใต้
จำนวนผู้พูด	ประมาณ 4 ล้านคน (3.1 ล้านคนใช้เป็นภาษาที่สอง) ประมาณ 6,800 คน (เฉพาะในจังหวัดสตูล)  (ไม่พบวันที่)
ตระกูลภาษา	ออสโตรนีเซียน มาลาโย-โพลีนีเซียน มาลายิก มาลายัน มลายูท้องถิ่น ภาษามลายูเกอดะฮ์
รหัสภาษา
ISO 639-3	meo

ภาษามลายูเกอดะฮ์, ภาษามลายูไทรบุรี หรือ ภาษามลายูสตูล (มลายู: Bahasa Melayu Kedah) เป็นสำเนียงหนึ่งของภาษามลายู ใช้พูดในทางภาคตะวันตกของมาเลเซีย ได้แก่ รัฐเกอดะฮ์ (ไทรบุรี) รัฐปีนัง รัฐปะลิส และทางตอนเหนือของรัฐเประก์ ในประเทศไทยมีผู้พูดในจังหวัดสตูล บางส่วนของจังหวัดตรังและระนอง ข้ามไปยังเขตเขตเกาะสองของประเทศพม่า และยังพบว่ามีการพูดบางพื้นที่ทางตอนบนของเกาะสุมาตรา ของประเทศอินโดนีเซียด้วย

ภาษามลายูเกอดะฮ์ในไทย

ผู้ใช้ภาษามลายูเกอดะฮ์ในไทยสามารถใช้พูดภาษาไทยได้ มีความแตกต่างจากภาษามลายู และภาษามลายูปัตตานีไม่มากนัก แต่ในช่วงระยะเวลาไม่ถึงหนึ่งร้อยปีชาวสตูลก็ลืมภาษามลายูถิ่นของตน เยาวชนที่มีอายุต่ำกว่า 20 ปีไม่มีใครพูดภาษามลายูถิ่นได้ ด้วยเหตุผลทางภูมิศาสตร์ที่ทำให้สตูลต้องติดต่อกับสงขลามากกว่าไทรบุรี ปัจจุบันในสตูลผู้ใช้ภาษานี้ไม่มาก เพราะนิยมใช้ภาษาไทยในชีวิตประจำวันมากกว่าในอดีต

ชาวสตูลที่ใช้ภาษามลายูถิ่นนี้เป็นชาวไทยมุสลิมเชื้อสายมลายูที่อยู่ในบางหมู่บ้าน บางตำบลของสตูลเท่านั้น เช่น ตำบลเจ๊ะบิลัง, ตำบลตำมะลัง, ตำบลปูยู และตำบลฉลุง แต่ปัจจุบันเหลือเพียง 3 ตำบล คือ ตำบลเจ๊ะบิลัง, ตำบลตำมะลัง และตำบลบ้านควนเท่านั้นที่ยังใช้ในการอ่านคุตบะห์บรรยายธรรมในมัสยิด แม้ผู้ใช้ภาษาจะมีน้อยลง แต่อิทธิพลของภาษามลายูถิ่นนี้ยังมีปรากฏให้เห็นอยู่ในปัจจุบัน เช่น บ้านกุบังปะโหลด (แปลว่า บ้านหนองปลาไหล), บ้านภูเก็ตยามู (แปลว่า บ้านเขาที่มีต้นฝรั่ง), คลองบันนังปุเลา (แปลว่า เกาะที่มีการทำนา), หนองน้ำทุ่งปาดังกลิงค์ (แปลว่า บริเวณที่แขกกลิงคราษฎร์ตั้งถิ่นฐานอยู่) และเขาปูยู (แปลว่า เขาที่กั้นลมพายุ) เป็นต้น

ยังมีจำนวนหนึ่งใช้พูดในจังหวัดตรัง แต่ได้รับอิทธิพลจากภาษาไทยค่อนข้างมาก ในปี พ.ศ. 2544 มีเพียงผู้สูงอายุตั้งแต่ 55 ปีขึ้นไป ที่สามารถใช้ภาษามลายูถิ่นได้ พบได้ในตำบลเกาะลิบง (แปลว่า ต้นหลาวชะโอน) และในตำบลบ่อน้ำร้อน เช่น บ้านสิเหร่ (แปลว่า พลู) และท่าปาบในอำเภอกันตัง ซึ่งบรรพบุรุษของพวกเขาอพยพมาจากเกาะหมาก (ปีนัง) ในมาเลเซีย นอกจากสำเนียงเกอดะฮ์แล้ว ก็ยังพบผู้ใช้ภาษามลายูสำเนียงชวา ซึ่งมีผู้ใช้บนเกาะมุก อำเภอกันตัง

เลยขึ้นไปพบผู้ใช้สำเนียงถิ่นนี้บนเกาะสินไห จังหวัดระนอง และพบผู้ใช้จำนวนหนึ่งในบ้านคลองดิน อำเภอเมืองนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช ที่ส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ และกำลังลดจำนวนผู้พูดอย่างรวดเร็วเนื่องจากวัยรุ่นหันมาใช้ภาษาไทยถิ่นใต้ นอกจากนี้ยังเคยมีการใช้ภาษามลายูถิ่นนี้ในแถบจังหวัดภูเก็ต แต่ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อคราวเสด็จประพาสก็พบว่าชาวภูเก็ตพูดภาษามลายูไม่ได้แล้ว

ตัวอย่างภาษามลายูไทรบุรี

	ภาษามลายูไทรบุรี	ภาษามลายูกลาง (ทางราชการ)	คำแปล
1	Hang	Kamu, Engkau	คุณ (เอกพจน์)
2	Cek	Saya, Kamu	ฉัน, คุณ (เอกพจน์)
3	Depa	Mereka	พวกเขา
4	Hangpa	Kalian	คุณ (พหูพจน์)
5	Sepa (ใช้ในบางพื้นที่)	Kami	พวกเรา
6	Pi	Pergi	ไป
7	Mai	Datang, Mari	มา
8	Awat, Pasepa	Mengapa	ทำไม?
9	La	Sekarang	ตอนนี้
10	Sat	Sebentar, Sekejap	ซักครู่
11	Mengkala	Bila, Apabila	เมื่อ
12	KetegaR	Degil, Keras Kepala	ดื้อรั้น
13	Jom (ใช้ทั่วไปในภาษามลายูในมาเลเซีย)	Ayuh, Mari	ไปกันเถอะ
14	Kot (ใช้ทั่วไปในภาษามลายูในมาเลเซีย)	Mungkin, Barangkali	อาจจะเป็นไปได้
15	GeRek	Basikal (ภาษามลายูเกอดะฮ์มีใช้ในกลุ่มคนในเมือง)	จักรยาน

อ้างอิง

• Gordon, Raymond G., Jr. (ed.), 2005. Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. Dallas, Tex.: SIL International. Online version: http://www.ethnologue.com/.