ภาษามลายูเกอดะฮ์
| ภาษามลายูเกอดะฮ์ | |
|---|---|
| بهاس ملايو قدح ภาษามลายูไทรบุรี | |
| Pelat Utagha Bahasa Melayu Kedah | |
| ประเทศที่มีการพูด | มาเลเซีย, ไทย, พม่า และอินโดนีเซีย |
| ภูมิภาค | รัฐเกอดะฮ์, รัฐปีนัง, รัฐปะลิส, รัฐเปรักตอนบน (อำเภอเกอเรียน, อำเภอมันจุง, อำเภอลารุต มาตัง และเซอลามา), จังหวัดตรัง, จังหวัดสตูล, จังหวัดระนอง, เขตตะนาวศรี, อำเภอลังกัต, จังหวัดอาเจะฮ์ |
| ชาติพันธุ์ | ชาวเกอดะฮ์เชื้อสายมลายู ชาวไทยเชื้อสายมลายู ชาวพม่าเชื้อสายมลายู ชาวมลายูจาริงฮาลุซ |
| จำนวนผู้พูด | 2.6 ล้านคน (2004)[1] |
| ตระกูลภาษา | ออสโตรนีเซียน
|
| ภาษาถิ่น | เกอดะฮ์เปอร์ซีซีรีน
ปะลิส-ลังกาวี
ปีนัง
เปรักเหนือ
สตูล
จาริงฮาลุซ
|
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-3 | meo |
ภาษามลายูเกอดะฮ์, ภาษามลายูไทรบุรี หรือ ภาษามลายูสตูล (มลายู: Bahasa Melayu Kedah) เป็นสำเนียงหนึ่งของภาษามลายู ใช้พูดในทางภาคตะวันตกของมาเลเซีย ได้แก่ รัฐเกอดะฮ์ (ไทรบุรี) รัฐปีนัง รัฐปะลิส และทางตอนเหนือของรัฐเปรัก ในประเทศไทยมีผู้พูดในจังหวัดสตูล[2] บางส่วนของจังหวัดตรังและระนอง ข้ามไปยังเขตเขตเกาะสองของประเทศพม่า และยังพบว่ามีการพูดบางพื้นที่ทางตอนบนของเกาะสุมาตรา ของประเทศอินโดนีเซียด้วย
ภาษามลายูเกอดะฮ์ในไทย
[แก้]ผู้ใช้ภาษามลายูเกอดะฮ์ในไทยสามารถใช้พูดภาษาไทยได้ มีความแตกต่างจากภาษามลายู และภาษามลายูปัตตานีไม่มากนัก แต่ในช่วงระยะเวลาไม่ถึงหนึ่งร้อยปีชาวสตูลก็ลืมภาษามลายูถิ่นของตน เยาวชนที่มีอายุต่ำกว่า 20 ปีไม่มีใครพูดภาษามลายูถิ่นได้[2] ด้วยเหตุผลทางภูมิศาสตร์ที่ทำให้สตูลต้องติดต่อกับสงขลามากกว่าไทรบุรี[2] ปัจจุบันในสตูลมีผู้ใช้ภาษานี้ไม่มาก (ประมาณ 6,800 คน) เพราะนิยมใช้ภาษาไทยในชีวิตประจำวันมากกว่าในอดีต
ชาวสตูลที่ใช้ภาษามลายูถิ่นนี้เป็นชาวไทยมุสลิมเชื้อสายมลายูที่อยู่ในบางหมู่บ้าน บางตำบลของสตูลเท่านั้น เช่น ตำบลเจ๊ะบิลัง, ตำบลตำมะลัง, ตำบลปูยู และตำบลฉลุง แต่ปัจจุบันเหลือเพียง 3 ตำบล คือ ตำบลเจ๊ะบิลัง, ตำบลตำมะลัง และตำบลบ้านควนเท่านั้นที่ยังใช้ในการอ่านคุตบะห์บรรยายธรรมในมัสยิด[2] แม้ผู้ใช้ภาษาจะมีน้อยลง แต่อิทธิพลของภาษามลายูถิ่นนี้ยังมีปรากฏให้เห็นอยู่ในปัจจุบัน เช่น บ้านกุบังปะโหลด (แปลว่า บ้านหนองปลาไหล), บ้านภูเก็ตยามู (แปลว่า บ้านเขาที่มีต้นฝรั่ง), คลองบันนังปุเลา (แปลว่า เกาะที่มีการทำนา), หนองน้ำทุ่งปาดังกลิงค์ (แปลว่า บริเวณที่แขกกลิงคราษฎร์ตั้งถิ่นฐานอยู่) และเขาปูยู (แปลว่า เขาที่กั้นลมพายุ) เป็นต้น[3]
ยังมีจำนวนหนึ่งใช้พูดในจังหวัดตรัง แต่ได้รับอิทธิพลจากภาษาไทยค่อนข้างมาก ในปี พ.ศ. 2544 มีเพียงผู้สูงอายุตั้งแต่ 55 ปีขึ้นไป ที่สามารถใช้ภาษามลายูถิ่นได้ พบได้ในตำบลเกาะลิบง (แปลว่า ต้นหลาวชะโอน) และในตำบลบ่อน้ำร้อน เช่น บ้านสิเหร่ (แปลว่า พลู) และท่าปาบในอำเภอกันตัง[4] ซึ่งบรรพบุรุษของพวกเขาอพยพมาจากเกาะหมาก (ปีนัง) ในมาเลเซีย[5] นอกจากสำเนียงเกอดะฮ์แล้ว ก็ยังพบผู้ใช้ภาษามลายูสำเนียงชวา ซึ่งมีผู้ใช้บนเกาะมุก อำเภอกันตัง[4]
เลยขึ้นไปพบผู้ใช้สำเนียงถิ่นนี้บนเกาะสินไห จังหวัดระนอง[6][7] และพบผู้ใช้จำนวนหนึ่งในบ้านคลองดิน อำเภอเมืองนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช ที่ส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ และกำลังลดจำนวนผู้พูดอย่างรวดเร็วเนื่องจากวัยรุ่นหันมาใช้ภาษาไทยถิ่นใต้[8] นอกจากนี้ยังเคยมีการใช้ภาษามลายูถิ่นนี้ในแถบจังหวัดภูเก็ต แต่ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อคราวเสด็จประพาสก็พบว่าชาวภูเก็ตพูดภาษามลายูไม่ได้แล้ว[9]
คำศัพท์
[แก้]| มลายูเกอดะฮ์ | มลายูมาตรฐาน | แปลไทย |
|---|---|---|
| hang | awak / kamu / kau | 'คุณ' (เอกพจน์) |
| hangpā / ampa | kalian | 'คุณ' (พหุพจน์) |
| cek / aq | saya / aku | 'ฉัน/ผม' |
| cek | saya | 'ฉัน/ผม' (หนุ่มถึงคนชรา) |
| cek | kamu | 'คุณ' (ชราถึงคนหนุ่ม) |
| depa | mereka | 'พวกเขา/เธอ' |
| sépā (ใช้ในบางพื้นที่) / kitorang | kami | 'พวกเรา' (พิเศษ) |
| มลายูเกอดะฮ์ | มลายูมาตรฐาน | แปลไทย |
|---|---|---|
| siapa, sapa | siapa / siapakah | 'ใคร' |
| apa, pa | apa / apakah | 'อะไร' |
| bila | bila / bilakah | 'เมื่อไหร่' |
| cemana, lagu mana | bagaimana / bagaimanakah | 'อย่างไร' |
| mana | mana | 'ที่ไหน' |
| pasai pa, awat, rokpa,
buat pa, sebab pa |
mengapa | 'อย่างไร' |
| berapa, bapa | berapa | 'เท่าไหร่' |
| มลายูเกอดะฮ์ | มลายูมาตรฐาน | แปลไทย |
|---|---|---|
| camca | sudu | 'ช้อน' |
| habaq | cakap | 'พูด' |
| mai | datang, mari | 'มา' |
| mau | nak | 'ต้องการ' |
| lorat | susah | 'ยาก' |
| lā, lāni | sekarang | 'ตอนนี้' |
| cabai | cili / lada | 'พริก' |
| hakap | tamak | 'โลภ' |
| pi | pergi | 'ไป' |
| sat | sebentar, sekejap | 'หนึ่งวินาที' |
| mengkalā | bila, apabila | 'เมื่อ' |
| ketegaq | degil, keras kepala | 'ซุกซน' |
| geghék | basikal | 'จักรยาน' |
| mertun | tukul | 'ค้อน' |
| lempaq | baling | 'โยน' |
| menghabat | memanjat | 'ปีน' |
| ligan | kejar | 'ไล่ล่า' |
| loq laq | tak senonoh | 'หยาบคาย' |
| ketit | gigit kecil | 'กัดเบา ๆ' |
| tokok | gigit | 'กัด' |
| berlemuih | comot | 'สกปรก' |
| cemuih | bosan | 'เบื่อ' |
อ้างอิง
[แก้]- ↑ ภาษามลายูเกอดะฮ์ ที่ Ethnologue (18th ed., 2015) (ต้องสมัครสมาชิก)
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Arifin bin Chik. "ปัญหา สตูล ปัตตานี กับวัฒนธรรมที่กำลังถูกทำลาย". มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 5 มิถุนายน 2015. สืบค้นเมื่อ 4 สิงหาคม 2012.
- ↑ ประพนธ์ เรืองณรงค์. "บทผนวกเกียรติยศ". ใน รัฐปัตตานีใน "ศรีวิชัย" เก่าแก่กว่ารัฐสุโขทัยในประวัติศาสตร์: ประวัติศาสตร์"ปกปิด" ของ ๓ จังหวัดชายแดนภาคใต้. สุจิตต์ วงษ์เทศ (บรรณาธิการ). พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : มติชน. 2547, หน้า 357. ISBN 9789743231834.
- ↑ 4.0 4.1 Andadugong (มิถุนายน 2555). ประวัติศาสตร์เกาะลิบง. Trangview.
- ↑ "Thai Tambon.com - ตำบลเกาะลิบง". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-12-16. สืบค้นเมื่อ 2012-08-06.
- ↑ "บ้านเกาะสินไห". ศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรมจังหวัดระนอง. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 29 มิถุนายน 2013. สืบค้นเมื่อ 15 พฤษภาคม 2012.
- ↑ เกาะสินไห...ความเป็นไทยที่ถูกละเลย. 8 กันยายน 2550.
- ↑ อับดุลเลาะ วันอะฮ์หมัด (23 กุมภาพันธ์ 2016). "เมื่อภาษามลายูที่นครศรีฯ กำลังจะถูกหลงลืม!". ฟาตอนีออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 4 ตุลาคม 2016.
- ↑ นิธิ เอียวศรีวงศ์ (พฤษภาคม 2561) [2538]. กรุงแตก พระเจ้าตากฯ และประวัติศาสตร์ไทย. พิมพ์ครั้งที่ 11. กรุงเทพฯ : มติชน. หน้า 178. ISBN 978-974-02-1364-2.
- ↑ 10.0 10.1 Strife, Fiq (2 November 2007). "Kamus Dialek Melayu-Kedah" [The Kedah Malay Dialect Dictionary]. Dunia Melayu Kedah (ภาษามาเลย์). สืบค้นเมื่อ 22 May 2021.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์) - ↑ Mohamed Sultan, Faizal Mohamed; Suhaimi, N. (1 May 2012). "Kata Soal Dalam Dialek Kedah" [Question Words in the Kedah Dialect]. GEMA Online Journal of Language Studies (ภาษามาเลย์). 12: 490 – โดยทาง ResearchGate.
อ่านเพิ่ม
[แก้]- Fazal Mohamed Mohamed Sultan; Nurulafiqah Suhaimi (2012). "Kata Soal Dalam Dialek Kedah". GEMA Online Journal of Language Studies. 12 (2): 475–493. สืบค้นเมื่อ 7 May 2021.
- Nurul Shahida Jamil; Maslida Yusof (2015). "Analisis Deiksis Dialek Kedah". GEMA Online Journal of Language Studies. 15 (1): 163–187. doi:10.17576/GEMA-2015-1501-10.
- Shahidi, A.H. (2009). "Alternasi dalam fonologi subdialek Kedah Utara". Jurnal Bahasa. 9 (2): 302–325. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-05-07. สืบค้นเมื่อ 7 May 2021.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]| ภาษาราชการ | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| กลุ่มภาษาไท |
| ||||||||||
| ชนกลุ่มน้อย ตามตระกูลภาษา |
| ||||||||||
| ไม่ใช่ภาษาพื้นเมือง |
| ||||||||||
| ภาษามือ | |||||||||||
