กลุ่มภาษามอญ
| กลุ่มภาษามอญ | |
|---|---|
| ภูมิภาค: | อินโดจีน |
| การจําแนก ทางภาษาศาสตร์: | ออสโตรเอเชียติก
|
| ภาษาดั้งเดิม: | มอญเก่า |
| กลุ่มย่อย: | |
| กลอตโตลอก: | moni1258[1] |
 กลุ่มภาษามอญ | |
กลุ่มภาษามอญ (Monic languages) เป็นกลุ่มภาษาหนึ่งของตระกูลภาษา ออสโตรเอเชียติก เป็นกลุ่มภาษาที่มีการใช้งานมาแต่ครั้งโบราณในเขตประเทศไทยและแถบพม่าตอนล่าง[2][3]
การจำแนกประเภท
[แก้]พอล ซิดเวลล์ (2009:114) เสนอแผนภูมิสำหรับกลุ่มภาษามอญ โดยรวมการจำแนกกลุ่มในอดีตจาก ธีระพันธ์ เหลืองทองคำ (1984) และ เฌราร์ ดิฟโฟลธ (1984)[4][5][3]
- มอญเก่า / มอญดั้งเดิม
- ญัฮกุร
- เหนือ
- กลาง
- ใต้
- มอญกลาง
- วรรณกรรมมอญ
- มอญโร (Mon Ro): ภาษาถิ่นเหนือสุด พูดในพื้นที่ หงสาวดี-ปอง-ซี่นไจ
- มอญโรตะวันตก: พูดในพื้นที่ตอนเหนือ เมาะตะมะ ถึง สะเทิม
- มอญโรตะวันออก: พูดในพื้นที่เล็กๆ ทางฝั่งใต้ของ แม่น้ำไจง์
- มอญราว (Mon Rao) : พูดในพื้นที่ มอละมไยน์ ทอดยาวไปทางใต้หลายร้อยกิโลเมตรถึง ทวาย
- ไทยมอญ (ผสมผสานมอญโรและมอญราว)
- ญัฮกุร
ภาษาดั้งเดิม
[แก้]ตัวอย่างชื่อสัตว์และพืชใน กลุ่มภาษามอญดั้งเดิม, ญัฮกุรดั้งเดิม, และมอญดั้งเดิม (ดิฟโฟลธ 1984)[5]
สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม
[แก้]สายพันธุ์ กลุ่มภาษามอญดั้งเดิม ญัฮกุรดั้งเดิม มอญดั้งเดิม กระแต *[c/s]naaʔ *ɕhna̱aʔ เสือโคร่งอินโดจีน *klaaʔ *khla̱aʔ *kla̱ʔ นากใหญ่ขนเรียบ, นากใหญ่ธรรมดา *phɛɛʔ *phɛ̱ɛʔ *phɛ̱ʔ กระทิง *kndiiŋ *kənti̤iɲ *kəlɤ̱i̯ɲ กวางป่า *tɓuŋ *thbu̱ŋ *ɓɒ̱ɨ̯ŋ ละองละมั่ง *[r]maŋ *ləma̤ŋ *mɛ̤a̯ŋ เก้งธรรมดา, เก้งหม้อ *pas *pa̱j̊ *pɔ̱h เม่นใหญ่แผงคอยาว *lmliəŋ *ləmli̤aŋ *pəli̤ə̯ŋ หมีควาย *kmu̱m *khmu̱m *[k]hmi̱m
สัตว์ปีก
[แก้]สายพันธุ์ กลุ่มภาษามอญดั้งเดิม ญัฮกุรดั้งเดิม มอญดั้งเดิม อีแก *klʔaak *kəlʔa̱ak *həɗa̱i̯c นกตบยุงหางยาว *klwaaʔ *kəwa̱aʔ *kəwa̱ʔ นกตบยุงหางยาว? *ʔ[m]blak *bla̱k *ʔəplɛ̤a̯k อินทรีเหยี่ยว *liŋ-liəŋ *liŋ-li̤aŋ *kəni̤ə̯ŋ ไก่ป่า *tjaaŋ *chja̱aŋ *ca̱i̯ɲ นกแก้วโม่ง *kreeɲ *krə̱əɲ *krʌ̱i̯ɲ นกคุ่ม *cgɯt *cəkɯ̤t *hək[i̤/ɯ̤]t แร้งเทาหลังขาว? *t-[m]-maat *tə(m)ma̱at *[k]əma̱t นกขมิ้นหัวดำ? *mit *mɯ̤t *mi̤t นกเปล้าขาเหลือง *prgum *pərkṳm *həkə̤m นกกาเหว่า *t[]wa(a)w *t()wa̱w *kəwa̱o̯ นกเขาพม่า *puur *pu̱ur *pɒ̱u̯
สัตว์อื่น ๆ
[แก้]สายพันธุ์ กลุ่มภาษามอญดั้งเดิม ญัฮกุรดั้งเดิม มอญดั้งเดิม แมลงสาบ *sdɛɛʔ *ɕətɛ̤ɛʔ *həte̤ʔ ผึ้งหลวง *saaj *ɕa̱aj *sa̱i̯ ตะพาบสวน *dwiiʔ *[c/t]həwi̤iʔ *kwi̤ʔ ปลาไหลนา *doŋ-nooŋ *kənto̤oŋ ~ *tṳŋ-to̤oŋ *hələ̤ɨ̯ŋ ปลาช่อน *knlɔɔn *kənlu̱an *kəno̤n ตะกวดใต้ *trkɔɔt *təku̱at *həko̱t
พืช
[แก้]สายพันธุ์ กลุ่มภาษามอญดั้งเดิม ญัฮกุรดั้งเดิม มอญดั้งเดิม ไผ่ป่า *ɟrlaaʔ *chəla̤aʔ *həlɛ̤ə̯ʔ ยางน่อง *kɟiiʔ *kəci̤iʔ *kji̤ʔ หญ้าคา *cwooʔ *chwo̱oʔ *khwɒ̱ɨ̯ʔ สะบ้า *ɟnlɛɛʔ *khənlɛ̤ɛʔ *həne̤ʔ หว้า *kriəŋ *kri̱aŋ *kri̱ə̯ŋ ยางนา, ยางแดง *g[]jaaŋ *khəja̤aŋ *həja̤i̯ɲ สีเสียดเปลือก *sit-siət *ɕit-ɕi̱at *kəsə̱t เลียงฝ้าย *klwaan *kəlwa̱an *kəlwa̱an มะกอกไทย *[k]ʔiil *[kh]əʔi̱il *ʔi̱ นิโครธ, โพ *ɟrəj *chrə̤j *sɔ̤e̯ มะขามป้อม *trluuj *təlu̱uj *kəlu̱i̯
นวัตกรรมคำศัพท์
[แก้]ตัวอย่างนวัตกรรมคำศัพท์กลุ่มภาษามอญ:[4]
คำ ออสโตรเอเชียติกดั้งเดิม กลุ่มภาษามอญดั้งเดิม มอญเก่า ญัฮกุร ‘เข่า’ *psaɲ *ɟroːm – chròːm ‘เงิน’ *swaːʔ *knuːj knuj khǝnúːj ‘ไก่’ *ʔiər *tjaːŋ tyaiŋ cháːŋ ‘หมา’ *cɔːʔ *clur kløw chúr
ดูเพิ่ม
[แก้]อ้างอิง
[แก้]- ↑ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, บ.ก. (2013). "Monic". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ↑ "มอญ - กลุ่ม ชาติพันธุ์ - ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร". ethnicity.sac.or.th.
- ↑ 3.0 3.1 อารียา บุญลำ (2016). คำยืมภาษาตระกูลมอญ-เขมรในภาษาไทยถิ่นเหนือ (PDF) (M.A.). คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. doi:10.58837/CHULA.THE.2016.700.
- ↑ 4.0 4.1 Sidwell, Paul (2021). "Classification of MSEA Austroasiatic languages". The Languages and Linguistics of Mainland Southeast Asia. De Gruyter. pp. 179–206. doi:10.1515/9783110558142-011.
- ↑ 5.0 5.1 Diffloth, Gérard. 1984. The Dvaravati Old Mon languages and Nyah Kur. Monic Language Studies. Chulalongkorn University Printing House, Bangkok.
- Sidwell, Paul (2009). Classifying the Austroasiatic languages: history and state of the art เก็บถาวร 24 มีนาคม 2019 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. LINCOM studies in Asian linguistics, 76. Munich: Lincom Europa.
อ่านเพิ่ม
[แก้]- Series: Monic language studies. (1984). Bangkok, Thailand: Chulalongkorn University Printing House.
- Diffloth, Gérard. 1984 The Dvaravati Old Mon languages and Nyah Kur. Monic Language Studies. Chulalongkorn University Printing House, Bangkok.
- Eppele, John William, Carey Statezni, and Nathan Statezni. 2008. Monic bibliography เก็บถาวร 7 มิถุนายน 2021 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Chiang Mai: Payap University.
- Eppele, John William, Carey Statezni, and Nathan Statezni. 2008. Monic bibliography with selected annotations เก็บถาวร 7 มิถุนายน 2021 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Chiang Mai: Payap University.
- Ferlus, Michel. 1983. Essai de phonétique historique de môn. Mon-Khmer Studies 12: 1–90.
- Huffman, Franklin E. 1990. Burmese Mon, Thai Mon, and Nyah Kur: a synchronic comparison. Mon-Khmer Studies 16–17: 31–84.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- SEAlang Project: Mon–Khmer languages: The Monic Branch. SEAlang Projects.
- "Monic". Australian National University. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (lecture)เมื่อ 15 กันยายน 2007. สืบค้นเมื่อ 21 กันยายน 2007.
- Old Mon inscriptions. SEAlang Projects.