ภาษาเขมรลาวเดิม

ภาษาเขมรลาวเดิม เป็นภาษาหนึ่งที่มีใช้พูดกันอยู่ในจังหวัดราชบุรี ภาษานี้จะใกล้เคียงกับภาษาอีสานใต้ และยังมีการใช้ภาษาเขมรปะปนอยู่ด้วย เชื่อกันว่าบรรพบุรุษของชาวเขมรลาวเดิมเป็นชาวลาวที่ถูกทัพเขมรกวาดต้อนไปเมืองเขมร เมื่อได้ไปตีเขมรจึงได้กวาดต้อนชาวลาว และชาวเขมรปะปนกันมาด้วย จึงมีกลุ่มใช้ภาษาใกล้เคียงกับลาว และเขมร ชาวเขมรลาวเดิมอาศัยอยู่แถบบ้านเจ็ดเสมียน บ้านพงสวาย (แถววัดพเนินพลู แถววัดลาดเมธังกร) ในอำเภอเมืองราชบุรี กลุ่มสองอยู่แถบอำเภอวัดเพลง ไปจนถึงอำเภอปากท่อ ได้แก่ หมู่ 6-9 ตำบลเกาะศาลพระ บ้านคลองพะเนาว์ บ้านเกาะไฟไหม้ บ้านเฉลา บ้านบางนางสูญ ในอำเภอวัดเพลง บ้านบ่อกระดาน บ้านบ่อตะค้อ บ้านโคกพระ และบ้านหนองจอกในอำเภอปากท่อ

ปัจจุบันภาษาเขมรลาวเดิมจัดเป็นภาษาในวงล้อม (Enclave language) เนื่องจากล้อมรอบด้วยภาษาไทยกลางและภาษาลาวเวียง ในอนาคตชุมชนภาษาเขมรลาวเดิมอาจหายไปจากจังหวัดราชบุรีและไม่มีผู้ใดใช้ภาษานี้ในชีวิตประจำวัน เนื่องจากมีการเปลี่ยนภาษา (language shift) ให้กลมกลืนกับภาษาอื่น โดยเฉพาะภาษาลาวครั่งเพราะภาษาทั้งสองมีความใกล้เคียงกันมากทั้งด้านศัพท์และเสียง สิ่งที่ต่างกันมีเพียงเสียงสระซึ่งภาษาเขมรลาวเดิมใช้เสียง[au] ในขณะที่ภาษาลาวครั่งใช้เสียง [ai] และพบว่าผู้พูดภาษาเขมรลาวเดิมที่มีอายุน้อยมักมีการแปรระหว่างเสียง [au] ~[ai] อีกทั้งประเพณีของคนกลุ่มนี้ไม่สู้จะมีเอกลักษณ์เด่นชัด

ลักษณะของภาษาเขมรลาวเดิม

ภาษาเขมรลาวเดิมจะมีการแปรเสียงต่างๆ ตามสำเนียงตน เช่น

• เสียง สระโอะ แปรเป็น เอะ เช่น หมด เป็น เหม็ด
• เสียง สระอุ แปรเป็น โอะ เช่น ตุ๊กแก เป็น ต๊กแก
• เสียงสระไอ แปรเป็น อา เช่น ใหม่ เป็น หมา

ตัวอย่างภาษาเขมรลาวเดิม

ภาษาเขมรลาวเดิมสำเนียงอีสาน

ภาษาเขมรลาวเดิม มีการใช้ภาษาปะปนกันจนเป็นภาษาที่มีลักษณะพิเศษ แต่ตอนนี้จะยกตัวอย่างภาษาเขมรลาวเดิมแบบใกล้เคียงกับภาษาอีสาน เช่น

• เว้า แปลว่า พูด
• บ่หย่าน แปลว่า ไม่กลัว
• ไปเด๋ามา แปลว่า ไปไหนมา
• ไปเฮ็ดนา แปลว่า ไปทำนา
• ปวดแค้ว หรือปวดแข่ว แปลว่า ปวดฟัน
• ไปเดี๋ยวหกคืน แปลว่า ไปเดี๋ยวเดียวแล้วจะกลับ
• หกมื้อเด๋า แปลว่า กลับเมื่อไร
• หกมื้ออื้น แปลว่า กลับพรุ่งนี้
• ไปโพ้นไปพี้ แปลว่า ไปโน่นไปนี้
• แย้มอีหยัง แปลว่า มองอะไร
• หกบ้านมื้อได๋ แปลว่า กลับบ้านเมื่อไร

ภาษาเขมรลาวเดิมสำเนียงเขมร

ชาวเขมรลาวเดิมที่อาศัยอยู่แถบอำเภอปากท่อจะพูดแบบเขมร จึงถูกเรียกว่า เขมรปากท่อ ตัวอย่างภาษาเขมรลาวเดิมที่มีสำเนียงเขมร ได้แก่

• โตวนามอ หรือโตวน่าม้อ แปลว่า ไปไหนมา
• ดำบาย แปลว่า หุงข้าว
• ซีบาย แปลว่า กินข้าว
• ซีบายเหอยเน้อง แปลว่ากินข้าวหรือยัง
• พ็อกตึ๊ก แปลว่า ดื่มน้ำ
• บอง แปลว่า พี่
• ปะโอน แปลว่า น้อง
• ตักตึ๊ก แปลว่า ตักน้ำ
• ตะแกจะค้ำ แปลว่า หมาจะกัด

คำที่ไม่พบในภาษาลาวและภาษาเขมรในภาษาเขมรลาวเดิม

• แย้ม แปลว่า มอง
• พก แปลว่า แอบ (ดู)

อ้างอิง

• เว็บไซต์หลักเมือง

พ๊ก ที่ว่าน่าจะเป็นในภาษาลาวใต้ ที่ออกเสียงว่า ผก (ຜົກ) จอบมองลี้ช่อนอยู่

แหล่งข้อมูลอื่น

• Weblibraly