ธรรมบาล

24 เทพธรรมบาล
ชื่อในภาษาต่าง ๆ
จีน	二十四诸天
ญี่ปุ่น	二十四諸天
ไทย	ยี่สิบสี่เทพธรรมบาล
ข้อมูลจำเพาะ
ได้รับการนับถือใน	มหายาน, พุทธแบบจีน, พุทธแบบญี่ปุ่น
คุณลักษณะ	ผู้รักษาพุทธศาสนา
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

ยี่สิบสี่เทพธรรมบาล ศาสนาพุทธในประเทศจีนนับอดีตกาลมา นับถือกันว่า ธรรมบาลยี่สิบสี่พระองค์ คือเหล่าพระโพธิสัตว์กลุ่มหนึ่งตั้งจิตปรารถนาให้ปวงสรรพสัตว์ได้บำเพ็ญบารมีโดยสะดวก จึงพร้อมกันตั้งปณิธานเป็นผู้คุ้มครองอารักขาพระธรรมแห่งพระองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า และเหล่าพุทธบริษัทผู้ดำเนินตามพระรัตนตรัย พระโพธิสัตว์ผู้เป็นธรรมบาลคุ้มครองพระศาสนาเหล่านี้ มีปรากฏพระนามอยู่ในสุวรรณประภาโสตตมราชาสูตร(กิมกวงเม้งจุ้ยเส่งอ้วงเก็ง) ฝ่ายมหายาน พระสูตรนี้ กล่าวถึงเหล่าพระโพธิสัตว์ ท้าวจตุโลกบาลและเหล่าทวยเทพทั้งหลายซึ่งปรากฏชื่อทั้งหมดมี 24 พระองค์ พร้อมกันตั้งปณิธานต่อเบื้องหน้าพระพักตร์แห่งองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ขอถึงรัตนตรัยเป็นที่พึ่งและประกาศตนเป็นธรรมบาลคุ้มครองพระสัทธรรมและเหล่าพุทธบริษัท ให้บำเพ็ญบุญบารมีโดยยิ่งขึ้น พระสูตรนี้จึงเป็นที่มาของพิธีบูชาเทพธรรมบาลโพธิสัตว์ (พิธีก้งจูเทียน)ในปัจจุบัน

ประวัติความเป็นมาด้านประวัติศาสตร์และโบราณคดี

ประติมากรรมคณะเทพธรรมบาลในคติจีนและญี่ปุ่น

พระขันธกุมาร (พระขันทกุมารในศาสนาฮินดู) ภาพถ่ายเก่าพระแม่ลักษมี ศิลปะญี่ปุ่นจากวัดโจรุริ (พระลักษมีในศาสนาฮินดู) เทวรูปพระแม่สุรัสวดีศิลปะญี่ปุ่นจากศาลเจ้าฮาเซเดระ คามากูระ (พระสุรัสวดีในศาสนาฮินดู) เทวรูปหนึ่งในจาตุมหาราชิกาศิลปะจีน ประติมากรรมคณะเทพธรรมบาลในคติจีนและญี่ปุ่น

รายพระนาม 24 เทพธรรมบาล

พระรูป	พระนาม	บทบาท
	พระแม่ลักษมี	เทพีแห่งสิริมงคลและโชคลาภ (พระลักษมีในศาสนาฮินดู)
	พระแม่สุรัสวดี	เทพีแห่งศิลปวิทยาการ (พระสุรัสวดีในศาสนาฮินดู)
	ท้าวมหาพรหม	เทพแห่งความเจริญและการสรรค์สร้าง (พระพรหมในศาสนาฮินดู)
	ท้าวสักกะ	เจ้าแห่งสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ (พระอินทร์ในศาสนาฮินดู)
	จาตุมหาราชิกา	ทั้งสี่องค์ได้แก่ ท้าวธตรฐ(เจ้าแห่งคนธรรพ์) ท้าววิรุฬหก(เจ้าแห่งกุมภัณฑ์) ท้าววิรูปักษ์(เจ้าแห่งนาค) ท้าวเวสสุวรรณ หรือ ท้าวกุเวรในศาสนาฮินดู)(เจ้าแห่งยักษ์)
	พระอาทิตย์	เทพดวงอาทิตย์(พระอาทิตย์ในศาสนาฮินดู)
	พระจันทร์	เทพแห่งดวงจันทร์ (พระจันทร์ในศาสนาฮินดู)
	พระวัชรปาณีโพธิสัตว์คุยหบดี	เทพธรรมบาลผู้ปราบมารศาสนา
	พระอิศวร	เทพแห่งการทำลายล้างอธรรม (พระศิวะในศาสนาฮินดู)
	ท้าวปัญจิกมหาเสนา	เสนายักษ์บริวารของท้าวเวสสุวรรณ
	พระขันธกุมาร	เทพการยุทธนาสงคราม (พระขันทกุมารในศาสนาฮินดู)
	พระแม่ธรณี	เทพธิดาพื้นปฐพี หรือ (พระแม่ธรณีในเถรวาท) (พระภูเทวีหรือพระแม่ปฤถวีในศาสนาฮินดู)
	พระอภิรดี	เทพเทพีแห่งความปีติรื่นรมย์
	พระมรีจิเทวี	พระมารดาแห่งดาราฤกษ์ (อุษาเทวีหรือพระแม่วาราหีในศาสนาฮินดู
	พระนางหาริตีเทวี	ยักษินีผู้อภิบาลทารก
	ท้าวสาครนาคราช	เจ้าแห่งหมู่นาคราชและมหาสมุทร
	ท้าวพญายมราช	เจ้าแห่งนรก พระยมในศาสนาฮินดู
	ท้าวกินนรราชา	เจ้าแห่งไฟและหมู่กินนรกินนรี
	เทพนักษัตร	เทพแห่งดวงดาวจักรราศรี
	พระโพธิทรุมพฤกษเทวี	เทวีผู้อารักขาต้นพระศรีมหาโพธิ์
	ท้าวไตรตรึงษ์เทพ	เทพแห่งสวรรค์ชั้นดาวดึงส์