พระปัญจสิขะ

พระปัญจสิขะ
Pañcaśikha
พระปัญจสิขะ; Pañcaśikha
	เทวปฏิมาพระปัญจสิงขรทรงกระจับปี่(หรือพิณ) ศิลปะไทย สมัยรัตนโกสินทร์ ในฐานะอารักษ์ ณ อุโบสถวัดนิเวศธรรมประวัติราชวรวิหาร พระราชวังบางปะอิน อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
สันสกฤต	पञ्चशिख ; Pañcaśikha
บาลี	पञ्चसिख ; Pañcasikha
พม่า	ပဉ္စသီခ; ပၪၥသိခ
จีน	五結樂子; (Pinyin: Wǔjiélèzi); 波遮旬; (Pinyin: Bōzhēxún); 般遮翼; (Pinyin: Bānzhēyì); 五髻; (Pinyin: Wǔjì);
ญี่ปุ่น	五結楽子（ごけつがくし）; (romaji: Goketsugakushi); 波遮旬（はしゃじゅん）; (romaji: Hashajun); 般遮翼（はんしゃよく）; (romaji: Hanshayoku); 五髻（ごけい）; (romaji: Gokei);
เกาหลี	오결락자; (RR: Ogyeollagja); 파차순; (RR: Pachasun); 반차익; (RR: Banchaig); 빤차시카; (RR: Ppanchasika);
ไทย	พระปัญจสิขะ; พระปัญจสิขร;
ทิเบต	ཕུད་པུ་ལྔ།; Wylie: phud pu lnga; ཟུར་ཕུད་ལྔ་པ།; Wylie: zur phud lnga pa;
เวียดนาม	Ngũ Kế
	สถานีย่อยพระพุทธศาสนา

พระปัญจสิขะ (ภาษาสันสกฤต: Pañcaśikha; ภาษาบาลี: Pañcasikha) เป็นเทพบุรุษ คนธรรพ์ในคติศาสนาพุทธ ^[3] อันเทพบุรุษองค์นี้ทรงมีสัญญาลักษณ์คือทรงชฎาห้ายอดและสีวรกายขาว พระองค์มีที่มาและบทบาทอย่างมากในสักกปัญหสูตรของพุทธศาสนา^[4]และทรงได้รับการนับถือเป็นบรรพจารย์ของวงปี่พาทย์ วงมโหรี และเครื่องสายของดนตรีไทยรวมถึงนาฏศิลป์ไทยด้วย^[5]ที่มาของเทพบุตรองค์ในทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีอาจพัฒนาและวิวัฒนาการและเป็นองค์เดียวกับพระสทาศิวะในศาสนาฮินดู เนื่องจากทรงชฎาห้ายอดนั้นเดิมอาจหมายถึงพักตร์ทั้งห้าและเป็นสัญญาลักษณ์ของการเชื่อมระหว่างโลกิยะกับโลกุตรธรรม^[6]

อ้างอิง

↑ "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-09-29. สืบค้นเมื่อ 2023-01-19.
↑ "วัดนิเวศธรรมประวัติราชวรวิหาร วัดแบบโบสถ์คริสถ์หนึ่งเดียวในไทย". siammanussati. สืบค้นเมื่อ 19 January 2023.
↑ [1], Page 105 of Dictionary of Pali Proper Names, Volume 1 By G.P. Malalasekera
↑ https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=10&i=247&p=1
↑ https://www.stou.ac.th/study/sumrit/2-59(500)/page5-2-59(500).html
↑ https://www.silpa-mag.com/culture/article_4650

[1] "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-09-29. สืบค้นเมื่อ 2023-01-19.

[2] "วัดนิเวศธรรมประวัติราชวรวิหาร วัดแบบโบสถ์คริสถ์หนึ่งเดียวในไทย". siammanussati. สืบค้นเมื่อ 19 January 2023.

[3] [1], Page 105 of Dictionary of Pali Proper Names, Volume 1 By G.P. Malalasekera

[4] ttps://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=10&i=247&p=1

[5] ttps://www.stou.ac.th/study/sumrit/2-59(500)/page5-2-59(500).html

[6] ttps://www.silpa-mag.com/culture/article_4650

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

ด ค ก เทวดาตามความเชื่อของคนไทย
เทวดาคติพุทธเถรวาท	พระพรหม ท้าวสหัมบดีพรหม ท้าวฆฏิการพรหม สนังกุมารพรหม ท้าวสักกะ ท้าวสุยาม ท้าวสันดุสิต ท้าวสุนิมมิต ท้าววสวัตตี จตุโลกบาล ท้าวธตรฐ ท้าววิรุฬหก ท้าววิรูปักษ์ ท้าวเวสวัณ พระธรณี เมขลา พระสุนทรีวาณี พระวิศวกรรม พระพิรุณ พระปัญจสิขะ พระมาตุลี คนธรรพ์ พระอุเทนทราธิราช
เทวดาคติฮินดู	ตรีมูรติ พระศิวะ พระพรหม พระวิษณุ พระคเณศ พระขันทกุมาร กามเทพ พระแม่คงคา พระปารวตี ทุรคา พระสตี กาลี พระสุรัสวดี พระลักษมี พระภูเทวี โลกบาล พระอินทร์ พระยม ท้าวกุเวร พระอีสาน พระอัคนี พระนิรฤติ พระพาย นพเคราะห์ พระอาทิตย์ พระจันทร์ พระอังคาร พระพุธ พระพฤหัสบดี พระศุกร์ พระเสาร์ พระราหู พระเกตุ พระพลเทพ
เทวดาคติพื้นเมืองไทย	พญาแถน ท้าวกบิลพรหม โพสพ จตุคามรามเทพ พระภูมิเจ้าที่ พระพนัสบดี นางกวัก นางสงกรานต์ แม่ย่านาง แม่ซื้อ รุกขเทวดา ปู่เจ้าสมิงพราย พระโกญจนาเนศวร์ พระเทวกรรม ปู่เจ้าเขาเขียว นิลบรรพตเทพสุดา ท้าวพรหมรักษ์ พระมหาไชไพรสภ
เทพารักษ์	พระสยามเทวาธิราช พระหลักเมือง พระเสื้อเมือง พระทรงเมือง พระกาฬไชยศรี เจ้าเจตคุปต์ พระเทพบิดร พระคลัง เจ้าหอกลอง พระกำพูฉัตร พระราชบันฦๅธาร พระราชมุทธาธร