มาตลี - วิกิพีเดีย

มาตลี
พระมาตลีทูลถวายราชรถแด่พระราม จิตรกรรมแบบประเพณีอินเดียในปัจจุบัน
ที่ประทับ	ดาวดึงส์
คัมภีร์	ปุราณะ, รามายณะ, มหาภารตะ
บิดา-มารดา	Shamika (บิดร), Tapasvini (มารดร)

พระมาตลี (สันสกฤต: मातलि, อักษรโรมัน: Mātali) เป็นเทพบุตรผู้เป็นสารถีของพระอินทร์ เทวราชตามคติศาสนาฮินดู (หรือท้าวสักกะตามคติศาสนาพุทธ)^[1] นอกจากนี้พระองค์ยังทรงมีฐานะเป็นราชทูตสำคัญอันนำราชสาส์นของพระอินทร์เพื่อเชิญท้าวทุษยันต์ (สามีนางศกุนตลา) มาเป็นจอมทัพเพื่อปราบปรามบรรดาอสูรในบทละครอภิชญานศากุนตลัมของมหากาพย์มหาภารตะ^[2] ในปัทมะปุราณะ พระองค์เป็นคู่ปุจฉาวิสัชนากับท้าวยยาติ ในด้านปรัชญาแนวทางโลกิยะกับโลกุตรธรรมในด้านต่าง ๆ^[3] พระองค์มีบทบาทอย่างมากในทศชาติชาดกเรื่องพระเนมิราช^[4]^[5] และพระองค์เป็นสัญลักษณ์ของกรมการขนส่งทางบก กระทรวงคมนาคม และกรมการขนส่งทหารบกรวมถึงหน่วยบัญชาการรักษาดินแดนของประเทศไทยด้วย^[6] นอกจากนี้ในโองการไหว้ครูบวงสรวงเซ่นวักบัตรพลีชุมนุมเทวดาของศาสนาฮินดูในประเทศไทยและศาสนาผีรวมถึงคนทรงพื้นเมืองท้องถิ่นของไทยยังปรากฏนามของพระองค์ในฐานะสักขีพยานเช่นกัน^[7]^[8]^[9]

อ้างอิง

[แก้]

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ พระมาตลี

↑ Dowson, John (2013-11-05). A Classical Dictionary of Hindu Mythology and Religion, Geography, History and Literature (ภาษาอังกฤษ). Routledge. p. 205. ISBN 978-1-136-39029-6.
↑ SrinagarAshram. Abhijnana Shakuntalam Of Kalidasa M R Kale. p. 42.
↑ www.wisdomlib.org (2019-08-23). "Mātali's Discourse on Old Age [Chapter 64]". www.wisdomlib.org (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-11-28.
↑ http://www.relations.tu.ac.th/board/detail.aspx?id=1526
↑ http://www.larnbuddhism.com/buddha/nemirash2.html
↑ https://www.sarakadee.com/2019/12/11/matuli/
↑ http://www.watkaokrailas.com/articles/42276054/%E0%B9%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B4%E0%B8%8D%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%9E.html
↑ https://www.stou.ac.th/offices/rdec/nakornnayok/main/onlineexhibitions/Ayuthaya/AyuttayaPage2.html
↑ https://watsritawee.org/article-394/^{[ลิงก์เสีย]}

ด ค ก เทวดาตามความเชื่อของคนไทย
เทวดาคติพุทธเถรวาท	พระพรหม ท้าวสหัมบดีพรหม ท้าวฆฏิการพรหม สนังกุมารพรหม ท้าวสักกะ ท้าวสุยาม ท้าวสันดุสิต ท้าวสุนิมมิต ท้าววสวัตตี จตุโลกบาล ท้าวธตรฐ ท้าววิรุฬหก ท้าววิรูปักษ์ ท้าวเวสวัณ พระธรณี เมขลา พระสุนทรีวาณี พระวิศวกรรม พระพิรุณ พระปัญจสิขะ พระมาตุลี คนธรรพ์ พระอุเทนทราธิราช
เทวดาคติฮินดู	ตรีมูรติ พระศิวะ พระพรหม พระวิษณุ พระคเณศ พระขันทกุมาร กามเทพ พระแม่คงคา พระปารวตี ทุรคา พระสตี กาลี พระสุรัสวดี พระลักษมี พระภูเทวี โลกบาล พระอินทร์ พระยม ท้าวกุเวร พระอีสาน พระอัคนี พระนิรฤติ พระพาย นพเคราะห์ พระอาทิตย์ พระจันทร์ พระอังคาร พระพุธ พระพฤหัสบดี พระศุกร์ พระเสาร์ พระราหู พระเกตุ พระพลเทพ
เทวดาคติพื้นเมืองไทย	พญาแถน ท้าวกบิลพรหม โพสพ จตุคามรามเทพ พระภูมิเจ้าที่ พระพนัสบดี นางกวัก นางสงกรานต์ แม่ย่านาง แม่ซื้อ รุกขเทวดา ปู่เจ้าสมิงพราย พระโกญจนาเนศวร์ พระเทวกรรม ปู่เจ้าเขาเขียว นิลบรรพตเทพสุดา ท้าวพรหมรักษ์ พระมหาไชไพรสภ
เทพารักษ์	พระสยามเทวาธิราช พระหลักเมือง พระเสื้อเมือง พระทรงเมือง พระกาฬไชยศรี เจ้าเจตคุปต์ พระเทพบิดร พระคลัง เจ้าหอกลอง พระกำพูฉัตร พระราชบันฦๅธาร พระราชมุทธาธร

รามเกียรติ์

เค้าโครงต้นฉบับจากมหากาพย์รามายณะ

ฉบับ

ตัวละคร

มเหศวรพงศ์	พระอิศวร พระอุมา พระขันทกุมาร พระพิฆเนศวร พระวิษณุ พระลักษมี พระมเหศวรี พระพรหม พระสุรัสวดี พระอินทร์ พระนางสุจิตรา พระนางสุชาดา พระนางสุธรรมา พระนางสุนันทา พระจิตตุบท พระจิตตุบาท พระจิตตุราช พระจิตตุเสน พระอรชุน พระมาตุลี พระเวสสุญาณ พระวิศณุกรรม นางพระมณีเมขลา พระอาทิตย์ พระจันทร์ พระอังคาร พระพุธ พระพฤหัสบดี พระศุกร์ พระเสาร์ พระราหู พระเกตุ พระวายุ พระกาล พระพนัสบดี พระสมุทร พระอัคนี พระหิมพานต์ พระพิรุณ พระมหาชัย พระธตรฐ พระวิรุฬหก พระวิรูปักษ์ พระเวสสวัณ นางรัมภา นางอรุณวดี พระปัญจสีขร พระปรคนธรรพ พระยม
พงศ์นารายณ์	ท้าวอโนมาตัน นางมณีเกสร ท้าวอัชบาล นางเทพอัปสร ท้าวทศรถ นางเกาสุริยา นางไกยเกษี นางสมุทรชา พระราม พระพรต พระลักษมณ์ พระสัตรุต นางสีดา พระมงกุฏ พระลบ สุมันตัน ท้าวโรมพัต นางอรุณวดี นางไกยเกษ นางประไภวดี ท้าวชนกจักรวรรดิ์ ท้าวสุทรรศน์ พระฤๅษีโคดม
พรหมพงศ์และอสุรพงศ์	พระสหบดี พระจัตุรพักตร์ นางมลิกา ท้าวมาลีวราช ท้าวสหมลิวัน ท้าวลัสเตียน นางศรีสุนันทา นางจิตรมาลี นางสุวรรณมาลัย นางวรประไภ นางรัชฎา กุเปรัน ทัพนาสูร อัศธาดา มารัน ทศกัณฐ์ กุมภกรรณ พิเภก ขร ทูต ตรีเศียร นางสำมนักขา นางมณโฑ นางกาลอัคคีนาคราช อินทรชิต ทศพิน บรรลัยกัลป์ สหัสกุมาร สิบรถ นางสุพรรณมัจฉา ทศคีรีวัน ทศคีรีธร นางจันทวดี นางคันธมาลี นางตรีชฎา นางรัชฎาสูร นางสุวรรณกันยุมา นางเบญกาย มังกรกัณฐ์ แสงอาทิตย์ วิรุณจำบัง ตรีเมฆ กุมภกาศ อดูล วรณีสูร ยามลิวัน กันยุเวก วิรุณมุข กากนาสูร สวาหุ มารีศ เจษฎา ชิวหา นนยวิก วายุเวก มโหทร เปาวนาสูร การุณราช กาลสูร นนทจิตร นนทไพรี นนทยักษ์ นนทสูร พัทกาวี ภานุราช มหากาย อิทธิกาย รณศักดิ์ รณสิทธิ์ โรมจักร เวรัมภ ศุกสารณ์ ไวยวาสูร สุขาจาร อสูรกำปั่น กุมภาสุร ฤทธิกัน สารัณทูต วิชุดา วายุพักตร์ นางอากาศตะไล ผีเสื้อสมุทร ท้าวจักรวรรดิ นางวัชนีสูร สุริยาภพ บรรลัยจักร นนยุพักตร์ รัตนมาลี นางนนทการ มารกบิล เมฆสูร วิษณุราช วรไกรสูร สุพินสัน อสุรพัตร ราหู มัฆวาน มหายมยักษ์ นางจันทรประภาศรี นางพิรากวน ไมยราพณ์ ไวยวิก จิตรกูฏ จิตรไพรี ตรีพัท เมฆนาท รามสูร ปโรต พระพิราพ เหรันต์ หิรันตยักษ์ ปทูตทันต์ อสุรพักตร์ นนทุก ปักหลั่น กุมพล กุมภัณฑ์นุราช นางบุษมาลี นางวานริน นางเสาวรี นางสุวรรณมาลี อัศมุขี ตรีบุรัม อนุราช รัตนา ทินสูร กุเวรนุราช ตรีปักกัน กาลวิก กาลจักร คนธรรพ์นุราช จันทา วิรุณพัท อสูรวายุภักษ์ วิรุฬหก จักรวรรดิ สัตลุง ไพจิตราสูร สัทธาสูร อัศกรรณมาลาสูร มหาบาลเทพาสูร มูลพลัม สหัสเดชะ ไวยตาล
วานรพงศ์	ชามพูวราช พาลี สุครีพ ชมพูพาน หนุมาน องคต มัจฉานุ อสุรผัด ท้าวมหาชมพู นิลพัท นิลนนท์ เกยูร โกมุท ไชยามพวาน มาลุนทเกสร วิมล ไวยบุตร สัตพลี สุรกานต์ สุรเสน นิลขัน นิลปานัน นิลปาสัน นิลราช นิลเอก วิสันตราวี กุมิตัน เกสรทมาลา มายูร ญาณรสคนธ์ ทวิพัท ปิงคลา มหัทวิกัน วาหุโรม อุสุภศรราม มากัญจวิก โชติมุข นิลเกศี
ฤาษีและคนธรรพ์	ฤๅษีอจนคาวี ฤๅษียุทธอักขระ ฤๅษีทะหะ ฤๅษียาคะ ฤๅษีสุทรรศน์ ฤๅษีสุไข ฤๅษีอังคตะ ฤๅษีสรภังค์ ฤๅษีโรมสิงห์ ฤๅษีวตันตะ ฤๅษีวชิร ฤๅษีวิสุทธิ ฤๅษีโคดม ฤๅษีสุธามันตัน ฤๅษีอังคต ฤๅษีนารท ฤๅษีโคบุตร ฤๅษีกาล ฤๅษีกไลโกฏ ฤๅษีภารัทวาช ฤๅษีวัชอัคคี ฤๅษีวสิษฐ์ ฤๅษีสวามิตร ฤๅษีสุเมธ ฤๅษีอมรเรศ ฤๅษีปรเมศ ฤๅษีทิศไพ ฤๅษีคาวิน ฤๅษีสุขวัฒน ฤๅษีโควินท์ ฤๅษีวัชมฤค ฤๅษีชฎิล ฤๅษีสุธรรม ฤๅษีสิทธิโคดม ประโคนธรรพ