ตรีมูรติ

รูปสลักพระตรีมูรติเก่าแก่ภายในถ้ำเอลิแฟนตา มุมไบ

ตรีมูรติ (อังกฤษ: Trimurati, Trinity; สันสกฤต: त्रिमूर्ति trimūrti) คือเทพเจ้าสูงสุดในศาสนาฮินดู มีสามองค์ได้แก่ พระพรหม (พระผู้สร้าง) พระวิษณุ (ผู้ปกป้องรักษา) และ พระศิวะ (ผู้ทำลาย)

คำว่า ตรีมูรติ มาจากภาษาสันสกฤต ตรี หมายถึง สาม มูรติ หมายถึง รูปแบบ ตรีมูรติ หมายถึง รูปแบบทั้งสามหรือรูปแบบของพระผู้เป็นเจ้าทั้งสามพระองค์ อันประกอบไปด้วย พระพรหม พระวิษณุ พระศิวะ เป็นหลักสำคัญในศาสนาฮินดู หากมองตามหลักปรัชญาสามารถหมายถึง พระผู้สร้าง พระผู้รักษา และพระผู้ทำลาย หรือสามารถเปรียบได้กับหลักธรรมที่ว่า เกิดขึ้น คงอยู่ และ ดับไป

ความเชื่อในประเทศไทย

ดูบทความหลักที่: ศาลพระตรีมูรติ เซ็นทรัลเวิลด์

ศาลพระตรีมูรติที่เอ็มไพร์ทาวเวอร์ กรุงเทพมหานคร ซึ่งเป็นเทวรูปศิลปะเขมร

พระตรีมูรติในประเทศไทยในยุคปัจจุบัน เชื่อมโยงไปครั้งสมัยสงครามโลกครั้งที่สอง พระตรีมูรติเป็นเทพผู้อารักขาวังเพ็ชรบูรณ์ (เพชรบูรณ์) ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราชัย พระราชโอรสพระองค์ที่ 72 ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ในปัจจุบันคือ สถานที่ตั้งของห้างสรรพสินค้า เซ็นทรัลเวิลด์ ถ.ราชประสงค์ ซึ่งในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ได้มีการทิ้งระเบิดในเขตกรุงเทพมหานคร และบริเวณที่ตั้งวังเพชรบูรณ์ก็เป็นหนึ่งในสถานที่ซึ่งถูกถล่มด้วยระเบิด มีเรื่องเล่าว่าแม้สถานที่ของวังฯ จะโดนระเบิดทิ้งลงมา แต่ระเบิดกลับไม่ทำงานหรือด้านไม่สามารถสร้างความเสียหายแก่วังเพชรบูรณ์ได้ สร้างความแปลกใจให้แก่ผู้คนเป็นจำนวนมาก

ความเข้าใจผิด

ชาวไทยบางกลุ่มเชื่อว่าพระตรีมูรติเป็นเทพเจ้าแห่งความรัก สามารถดลบันดาลให้ คู่รักชาย-หญิง สมหวังในความรักนั้น ไม่มีหลักฐานปรากฏชัดว่าเป็นเพราะเหตุใด แต่เป็นธรรมเนียมที่นิยมปฏิบัติ ทุกคืนในวันพฤหัสบดี เวลาประมาณ 21.30 น. บรรดาผู้ที่อยากสมหวังในความรักจะมาอธิษฐาน เพื่อให้ตนเองได้รับความสมหวังในความรักที่ปรารถนา ด้วยความเชื่อที่ว่า เวลา 21.30 น. ของวันนั้นมหาเทพจะเสด็จลงมาจากสวรรค์เพื่อรับคำอธิษฐาน

ในปัจจุบัน พบว่าในสังคมไทยพระตรีมูรติได้รับความนับถือในฐานะเป็นเทพเจ้าแห่งความรัก และส่วนมากยังมีความเข้าใจคลาดเคลื่อนเกี่ยวกับศาลพระสทาศิวะ ซึ่งตั้งอยู่บริเวณ สี่แยกราชประสงค์ ที่บริเวณลานหน้าห้างสรรพสินค้าเซ็นทรัล เวิร์ล พลาซ่า โดยส่วนมากยังมีความเข้าใจว่าเป็นพระตรีมูรติ ในอดีตเคยมีการนำพระตีรมูรติมาประดิษฐานที่วังเพชรบูรณ์ก่อนจะถูกแทนที่ด้วยพระสทาศิวะจนถึงปัจจุบัน ซึ่งเป็นเทพเจ้าผู้ขจัดโรคร้าย ผู้สร้าง ผู้บวงสรวง พระสทาศิวะมีอำนาจบันดาลดั่งใจนึกใจหวัง สามารถขอพรได้ทุกสิ่งอย่าง นอกจากนี้พระศิวะยังถือว่าเป็นเจ้าแห่งผี หรือปีศาจอีกด้วย

อ้างอิง

• Courtright, Paul B. (1985). Gaṇeśa: Lord of Obstacles, Lord of Beginnings. New York: Oxford University Press. ISBN ISBN 0-19-505742-2.