รหัสมอร์ส

แผนผังอักษรและตัวเลขรหัสมอร์ส

รหัสมอร์ส (อังกฤษ: Morse code) เป็นวิธีการส่งข้อความเป็นชุดสัญญาณเสียง, ไฟ หรือเสียงเคาะ และจะมีลักษณะเป็นขีด และจุด เป็นภาษาที่ใช้กันได้ทั่วโลก สามารถเทียบเคียงเสียงอักษรได้ เริ่มแรกรหัสนี้เริ่มต้นขึ้นในราวกลาง ค.ศ. 1830 โดย ซามูเอล เอฟ. บี. มอร์ส (Samuel F. B. Morse) และ อัลเฟรต เวล (Alfred Vail) ได้คิดค้นเครื่องส่งโทรเลขโดยใช้กระแสไฟฟ้าควบคุมสนามแม่เหล็กของเครื่องรับปลายทางผ่านทางสายส่งสัญญาณ แต่ไม่ค่อยนิยม เนื่องจากมีโอกาสผิดพลาดสูง

รหัสมอร์สในปัจจุบัน

ปัจจุบันยังมีการใช้งานรหัสมอร์สอย่างมากในวงการวิทยุสมัครเล่น การติดต่อบางรูปแบบรหัสมอร์สยังสามารถใช้งานได้ดีที่สุด เช่นการติดต่อ สะท้อนออโรรา เป็นต้น ข้อดีอีกประการของการติดต่อแบบรหัสมอร์สผ่านวิทยุสื่อสารคือ ใช้แถบความถี่น้อยมากเมื่อเทียบกับการสื่อสารระบบอื่น ๆ เป็นการประหยัดความถี่ สามารถใช้งานพร้อม ๆ กันได้โดยไม่มีการรบกวนกัน

ต้นไม้ทวิภาครหัสมอร์สสากล: ไปทางซ้ายแทนจุด และไปทางขวาแทนขีด จนกว่าจะถึงตัวอักษรที่แสดง

รหัสมอร์สมาตรฐานสากล

ตัวอักษรและตัวเลข

ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส
	·–		·– – –		···		·– – – –
	–···		–·–		–		··– – –
	–·–·		·–··		··–		···– –
	–··		– –		···–		····–
	·		–·		·– –		·····
	··–·		– – –		–··–		–····
	– –·		·– –·		–·– –		– –···
	····		– –·–		– –··		– – –··
	··		·–·		– – – – –		– – – –·

เครื่องหมาย

เครื่องหมาย	รหัสมอร์ส	เครื่องหมาย	รหัสมอร์ส
มหัพภาค [.]	·–·–·–	ทวิภาค [:]	– – –···
จุลภาค [,]	– –··– –	อัฒภาค [;]	–·–·–·
ปรัศนี [?]	··– –··	เสมอภาค [ = ]	–···–
ฝนทอง [']	·– – – –·	เส้นแบ่งเศษส่วน	–··–·
อัศเจรีย์ [!]	–·–·– –	ยัติภังค์ [-]	–····–
ทับ [/]	–··–·	ขีดล่าง [_]	··– – ·–
วงเล็บเปิด [(]	–·– –·	อัญประกาศ ["]	·–··–·
วงเล็บปิด [)]	–·– –·–	เครื่องหมายดอลลาร์ [$]	···–··–
เครื่องหมายและ [&]	·–···	เครื่องหมาย At [@]	·– –·–·

รหัสมอร์สภาษาไทย

รหัสสัญญาณมอร์สภาษาไทย เกิดขึ้นครั้งแรกในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

เมื่อแรกเริ่มกิจการโทรเลขในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประเทศไทยใช้วิธีการรับส่งโทรเลขด้วยรหัสสัญญาณมอร์สสากล อักษรโรมัน ข้อความที่ใช้ในการส่งโทรเลขจึงต้องเขียนด้วยภาษาอังกฤษเท่านั้น หากต้องการส่งข้อความเป็นภาษาไทย ก็ต้องแปลข้อความนั้นเป็นภาษาอังกฤษก่อน แล้วส่งไปเป็นตัวอักษรโรมัน หรือเขียนเป็นข้อความภาษาไทยด้วยตัวอักษรโรมัน ซึ่งวิธีดังกล่าวทำให้ล่าช้า และอาจคลาดเคลื่อนได้ง่าย

กรมไปรษณีย์โทรเลข จึงเล็งเห็นความจำเป็นที่จะต้องใช้รหัสสัญญาณมอร์สภาษาไทย เพื่ออำนวยความสะดวกแก่ประชาชน อีกทั้งทหารกับกรมรถไฟหลวง ก็จำเป็นต้องใช้รหัสสัญญาณโทรเลขแบบเดียวกัน จึงได้ตั้งคณะกรรมการประกอบด้วย ฝ่ายกลาโหม ฝ่ายกรมรถไฟหลวง และฝ่ายกรมไปรษณีย์โทรเลข เพื่อพิจารณาจัดทำรหัสสัญญาณมอร์สภาษาไทย กระทั่งสำเร็จและประกาศใช้อย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2455 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

การจัดทำรหัสสัญญาณมอร์สภาษาไทยนั้น คณะกรรมการได้อาศัยรหัสสัญญาณมอร์สสากลเป็นหลัก โดยเพิ่มเติมรหัสสัญญาณให้มากขึ้น เนื่องจากภาษาไทยมีจำนวนตัวพยัญชนะและสระมากกว่าตัวอักษรโรมันในภาษาอังกฤษ รหัสสัญญาณมอร์สภาษาไทยจึงมีพยัญชนะ 30 ตัว สระและวรรณยุกต์ 21 ตัว ทั้งนี้ คณะกรรมการมิได้กำหนดรหัสสัญญาณประจำทุกตัวพยัญชนะและสระในภาษาไทย เพราะหากพยัญชนะหรือสระตัวใดมีเสียงเหมือนกัน เช่น ค – ฆ , ด – ฎ , ส – ศ – ษ , ท – ธ – ฑ – ฒ , สระ ไ - ไ ก็จะกำหนดให้ใช้สัญญาณเดียวกัน ส่วนตัวเลขและเครื่องหมายวรรคตอน ยังคงใช้อย่างรหัสสัญญาณมอร์สสากล

กิจการโทรเลขของไทย ได้มีระบบวิธีการรับส่งด้วยรหัสสัญญาณมอร์สภาษาไทยที่ครบถ้วนสมบูรณ์เป็นครั้งแรก ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ช่วยให้หน่วยงานราชการ และประชาชน สามารถติดต่อสื่อสารด้วยโทรคมนาคมสมัยใหม่ได้อย่างสะดวกรวดเร็วและถูกต้องแม่นยำมากยิ่งขึ้น

พยัญชนะ

โปรดสังเกตว่ารหัสมอร์สอักษรไทยบางตัวตรงกับอักษรโรมัน โดยเฉพาะอักษรที่อ่านออกเสียงอย่างเดียวกัน เช่น M กับ ม หรือ N กับ น เป็นต้น

			ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	สากล	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	สากล	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	สากล	ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	สากล
			ก	--.	g	ขฃ	-.-.	c	คฅฆ	-.-	k	ง	-.--.	n+g
			จ	-..-.	x.	ฉ	----	ch	ชฌ	-..-	x	ญ	.---	j
ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	สากล				ศษส	…	s	ซ	--..	z
ฎด	-..	d	ฏต	-	t	ฐถ	-.-..	t.-..	ฑฒทธ	-..--	t..--	ณน	-.	n
บ	-…	b	ป	.--.	p	ผ	--.-	q	พภ	.--..	p.	ม	--	m
						ฝ	-.-.-		ฟ	..-.	f
ย	-.--	y	ร	.-.	r	ฤ ฤๅ	.-.--	r--	ลฬ	.-..	l	ว	.--	w
ห	….	h	อ	-…-	=	ฮ	--.--	q-

สระ

สระ	รหัสมอร์ส	สากล	สระ	รหัสมอร์ส	สากล	สระ	รหัสมอร์ส	สากล	สระ	รหัสมอร์ส	สากล
ะ	.-...	&	า	.-	a	อิ	..-..	é	อี	..	i
อึ	..--.	ü.	อื	..--	ü	อุ	..-.-	u.-	อู	---.	ö
เ	.	e	แ	.-.-	ä	โ	---	o	ไ ใ	.-..-	è
-ั	.--.-	à	-็	---..	8	-ำ	...-.

วรรณยุกต์

ตัวอักษร	รหัสมอร์ส	สากล
ไม้เอก	..-	u
ไม้โท	...-	v
ไม้ตรี	--...	7
ไม้จัตวา	.-.-.	+

เครื่องหมาย

ตัวอักษร	รหัสมอร์ส
การันต์	--..-
ไม้ยมก	-.---
" "	.-..-.
( )	-.--.-
ฯ	--.-.
ฯลฯ	---.-

รหัสมอร์สญี่ปุ่น

รหัสมอร์สสำหรับตัวอักษรญี่ปุ่นเรียกว่า 和文モールス符号(วาบุนโมรุซุฟุโก) เมื่อต้องใช้ร่วมกับรหัสมอร์สสากล ให้ใช้ DO  ▄▄▄ ▄ ▄ ▄▄▄ ▄▄▄ ▄▄▄  เพื่อบอกเริ่มรหัสวาบุน และใช้ SN  ▄ ▄ ▄ ▄▄▄ ▄  เพื่อกลับไปรหัสมอร์สสากล

มอรา	รหัส	ละติน		มอรา	รหัส	ละติน		มอรา	รหัส	ละติน		มอรา	รหัส	ละติน
い อิ	▄ ▄▄▄	A		わ วะ	▄▄▄ ▄ ▄▄▄	K		ゐ วิ	▄ ▄▄▄ ▄ ▄ ▄▄▄	Ł		さ สะ	▄▄▄ ▄ ▄▄▄ ▄ ▄▄▄
ろ โระ	▄ ▄▄▄ ▄ ▄▄▄	Ä		か กะ	▄ ▄▄▄ ▄ ▄	L		の โนะ	▄ ▄ ▄▄▄ ▄▄▄	Ü		き กิ	▄▄▄ ▄ ▄▄▄ ▄ ▄	Ç
は ฮะ	▄▄▄ ▄ ▄ ▄	B		よ โยะ	▄▄▄ ▄▄▄	M		お โอะ	▄ ▄▄▄ ▄ ▄ ▄	&		ゆ ยุ	▄▄▄ ▄ ▄ ▄▄▄ ▄▄▄
に นิ	▄▄▄ ▄ ▄▄▄ ▄	C		た ตะ	▄▄▄ ▄	N		く กุ	▄ ▄ ▄ ▄▄▄	V		め เมะ	▄▄▄ ▄ ▄ ▄ ▄▄▄	=
ほ โฮะ	▄▄▄ ▄ ▄	D		れ เระ	▄▄▄ ▄▄▄ ▄▄▄	O		や ยะ	▄ ▄▄▄ ▄▄▄	W		み มิ	▄ ▄ ▄▄▄ ▄ ▄▄▄
へ เฮะ	▄	E		そ โซะ	▄▄▄ ▄▄▄ ▄▄▄ ▄	Ö		ま มะ	▄▄▄ ▄ ▄ ▄▄▄	X		し ฌิ	▄▄▄ ▄▄▄ ▄ ▄▄▄ ▄	Ĝ
と โตะ	▄ ▄ ▄▄▄ ▄ ▄	É		つ สึ	▄ ▄▄▄ ▄▄▄ ▄	P		け ke	▄▄▄ ▄ ▄▄▄ ▄▄▄	Y		ゑ เวะ	▄ ▄▄▄ ▄▄▄ ▄ ▄	Þ
ち ชิ	▄ ▄ ▄▄▄ ▄	F		ね เนะ	▄▄▄ ▄▄▄ ▄ ▄▄▄	Q		ふ fu	▄▄▄ ▄▄▄ ▄ ▄	Z		ひ hi	▄▄▄ ▄▄▄ ▄ ▄ ▄▄▄	Ż
り ริ	▄▄▄ ▄▄▄ ▄	G		な นะ	▄ ▄▄▄ ▄	R		こ โกะ	▄▄▄ ▄▄▄ ▄▄▄ ▄▄▄	Š		も mo	▄▄▄ ▄ ▄ ▄▄▄ ▄	/
ぬ นุ	▄ ▄ ▄ ▄	H		ら ระ	▄ ▄ ▄	S		え เอะ	▄▄▄ ▄ ▄▄▄ ▄▄▄ ▄▄▄			せ se	▄ ▄▄▄ ▄▄▄ ▄▄▄ ▄	Ĵ
る รุ	▄▄▄ ▄ ▄▄▄ ▄▄▄ ▄	(		む มุ	▄▄▄	T		て เตะ	▄ ▄▄▄ ▄ ▄▄▄ ▄▄▄			す สุ	▄▄▄ ▄▄▄ ▄▄▄ ▄ ▄▄▄
を โวะ	▄ ▄▄▄ ▄▄▄ ▄▄▄	J		う อุ	▄ ▄ ▄▄▄	U		あ อะ	▄▄▄ ▄▄▄ ▄ ▄▄▄ ▄▄▄	Ñ		ん ง	▄ ▄▄▄ ▄ ▄▄▄ ▄	+

อักษร	รหัส	ละติน
ดะกุเต็น ◌゛	▄ ▄	I
ฮันดะกุเต็น ◌゜	▄ ▄ ▄▄▄ ▄▄▄ ▄	Ð
โชองปุ ー	▄ ▄▄▄ ▄▄▄ ▄ ▄▄▄	Å
จุลภาค 、	▄ ▄▄▄ ▄ ▄▄▄ ▄ ▄▄▄	.
มหัพภาค 。	▄ ▄▄▄ ▄ ▄▄▄ ▄ ▄
วงเล็บเปิด（	▄▄▄ ▄ ▄▄▄ ▄▄▄ ▄ ▄▄▄	)
วงเล็บปิด ）	▄ ▄▄▄ ▄ ▄ ▄▄▄ ▄	"

แหล่งข้อมูลอื่น

• โปรแกรมแปลรหัสมอร์ส เสียง และสัญญาณแฟลช (ในภาษาอังกฤษ)
• รหัสมอร์ส และตารางรหัสมอร์สภาษาไทย เก็บถาวร 2008-02-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ภาควิชาฟิสิกส์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล