ข้ามไปเนื้อหา

ชุดตัวอักษรอิสมาน

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ชุดตัวอักษรอิสมาน
𐒍𐒖𐒇𐒂𐒖 𐒋𐒘𐒈𐒑𐒛𐒒𐒕𐒖
ชนิด
ทิศทางซ้ายไปขวา Edit this on Wikidata
ภาษาพูดภาษาโซมาลี
ISO 15924
ISO 15924Osma (260), ​Osmanya
ยูนิโคด
ยูนิโคดแฝง
Osmanya
ช่วงยูนิโคด
U+10480–U+184AF
เครื่องพิมพ์ดีดที่มีอักษรอิสมานจากบริติชโซมาลีแลนด์

ชุดตัวอักษรอิสมาน (โซมาลี: Farta Cismaanya, 𐒍𐒖𐒇𐒂𐒖 𐒋𐒘𐒈𐒑𐒛𐒒𐒕𐒖) มีอีกชื่อว่า ฟาร์ซอมาลี (𐒍𐒖𐒇 𐒘𐒝𐒈𐒑𐒛𐒘, "ระบบการเขียนโซมาลี") และในภาษาอาหรับว่า อัลกิตาบะฮ์ อัลอุษมานียะฮ์ (الكتابة العثمانية; "ระบบการเขียนอุษมาน") เป็นอักษรที่ประดิษฐ์ขึ้นในช่วง ค.ศ. 1920 ถึง 1922 โดยอิสมาน ยูซุฟ เคนาดีด (Cismaan Yuusuf Keenadiid) โอรสในสุลต่านยูซุฟ อาลี เคนาดีด และพระอนุชาในสุลต่านอาลี ยูซุฟ เคนาดีด แห่งรัฐสุลต่านฮอบยอ เพื่อใช้เขียนภาษาโซมาลี

ประวัติ

[แก้]
อิสมาน ยูซุฟ เคนาดีด

ในขณะที่อักษรอิสมานได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางพอสมควรในประเทศโซมาเลีย และมีการผลิตวรรณกรรมจำนวนมากอย่างรวดเร็ว แต่เป็นเรื่องยากที่อักษรนี้จะแพร่หลายในหมู่ประชากร เนืองจากการแข่งขันที่รุนแรงกับอักษรอาหรับที่ดำรงมาอย่างยาวนาน กับชุดตัวอักษรละตินโซมาลีที่เกิดขึ้นใหม่ ได้รับการพัฒนาโดยนักวิชาการภาษาโซมาลีชั้นนำ เช่น Musa Haji Ismail Galal, B. W. Andrzejewski และ Shire Jama Ahmed[1][2]

เมื่อความรู้สึกชาตินิยมเพิ่มมากขึ้น และเนื่องจากภาษาโซมาเลียสูญเสียอักษรโบราณไปนานแล้ว[3] การนำระบบการเขียนที่เป็นที่ยอมรับในระดับสากลมาปรับใช้สำหรับภาษาโซมาลีกลายเป็นประเด็นสำคัญของการสนทนา หลังเป็นเอกราช การพูดคุยในเรื่องนี้ไม่ค่อยมีความก้าวหน้า เนื่องมีความเห็นต่างกันว่าควรใช้อักษรอาหรับหรืออักษรละตินในการเขียนภาษานี้

เนื่องด้วยความเรียบง่ายของอักษรละติน การรองรับเสียงในภาษานี้ทั้งหมด และการมีอยู่ของเครื่องจักรและเครื่องพิมพ์ดีดที่ออกแบบมาเพื่อการใช้งานอย่างกว้างขวาง[4][5] ทำให้ในเดือนตุลาคม ค.ศ. 1972 ประธานาธิบดีมาฮัมเหม็ด ซิยาด บาร์รี ต้องการให้ใช้อักษรละตินในการเขียนภาษาโซมาลีแทนอักษรอาหรับหรืออิสมาน[1]

ระบบการเขียนอักษรอิสมานสำหรับภาษาโซมาลี

รายละเอียด

[แก้]

อักษรอิสมานเขียนและอ่านจากซ้ายไปขวา ชื่อตัวอักษรอิงมาจากชื่ออักษรในอักษรอาหรับ และสระยาว uu และ ii แทนที่ด้วยอักษร waaw และ yaa ตามลำดับ

อักษร

[แก้]
อิสมาน ชื่อ อักษรละติน สัทอักษรสากล อิสมาน ชื่อ อักษรละติน สัทอักษรสากล อิสมาน ชื่อ อักษรละติน สัทอักษรสากล
𐒀 alef ʼ [ʔ] 𐒁 ba b [b] 𐒂 ta t [t]
𐒃 ja j [d͡ʒ] 𐒄 xa x [ħ] 𐒅 kha kh [χ]
𐒆 deel d [d] 𐒇 ra r [r] 𐒈 sa s [s]
𐒉 shiin sh [ʃ] 𐒊 dha dh [ɖ] 𐒋 cayn c [ʕ]
𐒌 ga g [ɡ] 𐒍 fa f [f] 𐒎 qaaf q [q]
𐒏 kaaf k [k] 𐒐 laan l [l] 𐒑 miin m [m]
𐒒 nuun n [n] 𐒓 waw, uu w, uu [w, ʉː, uː] 𐒔 ha h [h]
𐒕 ya, ii y, ii [j, iː, ɪː] 𐒖 a a [æ, ɑ] 𐒗 e e [e, ɛ]
𐒘 i i [i, ɪ] 𐒙 o o [ɞ, ɔ] 𐒚 u u [ʉ, u]
𐒛 aa aa [æː, ɑː] 𐒜 ee ee [eː, ɛː] 𐒝 oo oo [ɞː, ɔː]

ตัวเลข

[แก้]
หน่วย 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
อิสมาน 𐒠 𐒡 𐒢 𐒣 𐒤 𐒥 𐒦 𐒧 𐒨 𐒩

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ 1.0 1.1 Abdullahi, Mohamed Diriye (2001). Culture and Customs of Somalia (ภาษาอังกฤษ). Greenwood Publishing Group. p. 73. ISBN 978-0-313-31333-2. ISSN 1530-8367.
  2. ↑ Lewis, I. M. (1999). A Pastoral Democracy: A Study of Pastoralism and Politics Among the Northern Somali of the Horn of Africa (ภาษาอังกฤษ). James Currey Publishers. ISBN 978-0-85255-280-3.
  3. ↑ The writing of the Somali language : a great landmark in our revolutionary history. Somalia Wasaaradda Warfaafinta iyo Hanuuninta Dadweynaha [Ministry of Information and National Guidance] (ภาษาอังกฤษ). Mogadishu. 1974. p. 5. OCLC 2134491.
  4. ↑ Simpson, Andrew, บ.ก. (2008). Language and National Identity in Africa. Oxford University Press. p. 288. doi:10.1093/oso/9780199286744.001.0001. ISBN 978-0-19-928674-4.
  5. ↑ Economist Intelligence Unit (Great Britain) (1975). Middle East annual review. Saffron Walden: World of Information. p. 229. ISSN 0305-3210. OCLC 715562258.

ข้อมูล

[แก้]
  • Lewis, I.M. (กุมภาพันธ์ 1958). "The Gadabuursi Somali Script". Bulletin of the School of Oriental and African Studies. University of London. 21 (1): 134–156. doi:10.1017/S0041977X00063278.

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ชุดตัวอักษรอิสมาน


เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=ชุดตัวอักษรอิสมาน&oldid=12281701"