ข้ามไปเนื้อหา

การทางพิเศษแห่งประเทศไทย

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
การทางพิเศษแห่งประเทศไทย
ชื่อท้องถิ่น
Expressway Authority of Thailand
ประเภทรัฐวิสาหกิจ
อุตสาหกรรมทางพิเศษ
ก่อตั้ง27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2515; 52 ปีก่อน (2515-11-27) ในนครหลวงกรุงเทพธนบุรี ประเทศไทย
สำนักงานใหญ่เลขที่ 111, ถนนริมคลองบางกะปิ, แขวงบางกะปิ, เขตห้วยขวาง,
กรุงเทพมหานคร 10310
พื้นที่ให้บริการกรุงเทพมหานครและปริมณฑล
บุคลากรหลักสุรเชษฐ์ เหล่าพูลสุข
(ผู้ว่าการ)
รายได้เพิ่มขึ้น 18,512,505,749 บาท
(พ.ศ. 2566)[1]
รายได้จากการดำเนินงาน
เพิ่มขึ้น 13,067,855,799 บาท
(พ.ศ. 2566)[1]
รายได้สุทธิ
ลดลง 8,003,414,579 บาท
(พ.ศ. 2566)[1]
ทรัพย์สินสุทธิเพิ่มขึ้น 8,807,967,130 บาท
(พ.ศ. 2566)[1]
สินทรัพย์เพิ่มขึ้น 23,282,717,211 บาท
(พ.ศ. 2566)[1]
พนักงาน
4,663 คน (พ.ศ. 2566)[1]
บริษัทแม่กระทรวงคมนาคม
เว็บไซต์เว็บไซต์ของการ
เชิงอรรถ / อ้างอิง
ข้อมูลรัฐวิสาหกิจ
ภาพรวมการ
งบประมาณต่อปี1,965,100,800 บาท
(พ.ศ. 2568)[2]
แผนที่
{{{map_alt}}}

การทางพิเศษแห่งประเทศไทย หรือ กทพ. (อังกฤษ: Expressway Authority of Thailand ย่อว่า EXAT) เป็นหน่วยงานรัฐวิสาหกิจสังกัดกระทรวงคมนาคม ก่อตั้งขึ้นตามประกาศคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 290 ลงวันที่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2515 โดยมีวัตถุประสงค์ที่จะสร้าง หรือจัดให้มีทางพิเศษด้วยวิธีการใดๆ ตลอดจนบำรุงรักษาทางพิเศษและดำเนินงานต่างๆ ที่เกี่ยวกับทางพิเศษ โดยเฉพาะในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล[3][4]

ในสิ้นปี 2565 การทางพิเศษแห่งประเทศไทย เป็นรัฐวิสาหกิจที่นำส่งรายได้แผ่นดินสะสมสูงสุด ลำดับที่ 8[5]

ประวัติ

[แก้]

ในช่วงปี พ.ศ. 2512 รัฐบาลของ จอมพล ถนอม กิตติขจร ได้มีการเตรียมเสนอร่างกฎหมายเกี่ยวกับการก่อตั้งหน่วยงานที่ดูแลการก่อสร้างทางพิเศษและรถไฟฟ้าขนส่งมวลชน[6]ซึ่งทางรัฐบาลได้จัดตั้งคณะกรรมการขึ้นศึกษาผลกระทบในการก่อสร้างทางพิเศษแต่ด้วยอุปสรรคหลายอย่างทำให้รัฐบาลไม่สามารถเสนอร่างกฎหมายฉบับนี้เข้าสู่ สภาผู้แทนราษฎร ได้จนกระทั่งเกิดการปฏิวัติตัวเองของจอมพล ถนอมเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514

กระทั่งวันที่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2515 จอมพล ถนอมในฐานะประธาน สภาบริหารคณะปฏิวัติ จึงได้ลงนามในประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 290 เรื่องจัดตั้งการทางพิเศษแห่งประเทศไทยซึ่งได้ลงประกาศใน ราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2515 แต่ทางการทางพิเศษได้ถือเอาวันที่ 27 พฤศจิกายน เป็นวันก่อตั้งองค์กรโดยในวันที่ 27 มีนาคม พ.ศ. 2516 คณะรัฐมนตรี ได้มีมติแต่งตั้งประสิทธิ์ อุไรรัตน์ เป็นผู้ว่าการการทางพิเศษแห่งประเทศไทยคนแรก

ในปี พ.ศ. 2530 คณะรัฐมนตรีและการทางพิเศษแห่งประเทศไทยได้เสนอร่างพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 290 ลงวันที่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2515 ซึ่งมีสาระสำคัญคือให้ยกเลิกบทบัญญัติว่าด้วยการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ต่อ สภาผู้แทนราษฎร และได้มีการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้เมื่อวันที่ 19 สิงหาคม พ.ศ. 2530[7]

ในปี พ.ศ. 2535 มีการจัดตั้ง องค์การรถไฟฟ้ามหานคร เพื่อเป็นหน่วยงานที่ดูแลรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนโดยเฉพาะอันเนื่องมาจากการจราจรที่ติดขัดอย่างหนักในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล และเพื่อความคล่องตัวในการจัดการการก่อสร้างและการบริการรถไฟฟ้าขนส่งมวลชน

ในปี พ.ศ. 2536 การทางพิเศษแห่งประเทศไทย ซึ่งเป็นองค์กรที่ควบคุมและดูแลในเรื่องของระบบขนส่งสาธารณะระบบราง หรือรถไฟฟ้าในขณะนั้นได้เปิดเผยโครงการการจัดสร้างระบบขนส่งในหัวเมืองใหญ่ 8 เมือง อันได้แก่ เชียงใหม่ พิษณุโลก ขอนแก่น นครราชสีมา สงขลา ภูเก็ต ฉะเชิงเทรา และชลบุรี โครงการของจังหวัดเชียงใหม่ หลังจากการทำแผนพัฒนาและสำรวจเส้นทางที่เหมาะสมกับประชาชนมูลค่า 30 ล้านบาทแล้วเสร็จ[8]

23 มิถุนายน พ.ศ. 2536 เริ่มทำรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมโครงการระบบทางด่วน [9] ,การขอความร่วมมือสำนักงานสถิติแห่งชาติจัดทำสถิติการใช้ทางพิเศษ เพื่อจัดทำแผนแม่บททางด่วน 300 กิโลเมตร [10]และ วันที 5 ตุลาคม 2536 การนำเทคโนโลยีเข้ามาใช้เก็บค่าผ่านทาง[11] ในขณะที่ สุขวิช รังสิตพลดำรงตำแหน่งผู้ว่าการการทางพิเศษคนที่ 5[12] [13]

ต่อมาในวันพุธที่ 27 มิถุนายน พ.ศ. 2550 ในการประชุมสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ครั้งที่ 32/2550 คณะรัฐมนตรีได้เสนอ ร่างพระราชบัญญัติการทางพิเศษแห่งประเทศไทย พ.ศ.... เข้าสู่การพิจารณาซึ่งที่ประชุมมีมติรับหลักการและได้ตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญจำนวน 15 คน[14] จากนั้นในการประชุมสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ครั้งที่ 55/2550 เมื่อวันพุธที่ 3 ตุลาคม 2550 ที่ประชุมมีมติในวาระ 3 เห็นชอบสมควรให้ประกาศใช้เป็นกฎหมาย[15] ซึ่งได้มีการประกาศใช้พระราชบัญญัติการทางพิเศษแห่งประเทศไทยเมื่อวันที่ 8 มกราคม พ.ศ. 2551 และให้มีผลในวันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาคือในวันที่ 9 มกราคม 2551 โดยสาระสำคัญของพระราชบัญญัติฉบับนี้คือให้ยกเลิกประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 290 ลงวันที่ 27 พฤศจิกายน 2515 และ พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 290 ลงวันที่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2515 พ.ศ. 2530 รวมถึงการแก้ไขวัตถุประสงค์ในการจัดตั้งซึ่งไม่เข้ากับยุคสมัย[16]

สายทางพิเศษ

[แก้]

การทางพิเศษแห่งประเทศไทย ปัจจุบันได้เปิดให้บริการทางพิเศษ 8 สายทาง คือ

ศูนย์ควบคุม

[แก้]
  • ศูนย์ควบคุมทางพิเศษเฉลิมมหานคร (CCB1)
  • ศูนย์ควบคุมทางพิเศษศรีรัช (CCB2)
  • ศูนย์ควบคุมทางพิเศษฉลองรัช (CCB3)
  • ศูนย์ควบคุมทางพิเศษบูรพาวิถี (CCB4)
  • ศูนย์ควบคุมทางพิเศษอุดรรัถยา (CCB5)
  • ศูนย์ควบคุมทางพิเศษกาญจนาภิเษก (CCB6)
  • ศูนย์ควบคุมทางพิเศษประจิมรัถยา (CCB7)

ระบบจัดเก็บค่าผ่านทางระบบอิเล็กทรอนิกส์

[แก้]

การทางพิเศษแห่งประเทศไทยได้เปิดให้บริการระบบจัดเก็บค่าผ่านทางระบบอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Toll Collection System: ETCs) โดยเรียกว่า Easy Pass เมื่อวันที่ 31 มกราคม พ.ศ. 2553 ในสายทางพิเศษเฉลิมมหานคร, ทางพิเศษฉลองรัช และทางพิเศษวงแหวนรอบนอกด้านใต้ (บางพลี-บางขุนเทียน) และวันที่ 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2553 ในสายทางพิเศษศรีรัช กทพ. ได้นำ Easy Pass เข้ามาใช้แทนระบบ Tag ของเดิมที่ได้ถูกยกเลิกการใช้งานแล้ว เพื่อขยายปริมาณการรองรับการจราจรบริเวณหน้าด่านเก็บค่าผ่านทาง โดยสามารถทำได้สูงสุด 1200 คันต่อชั่วโมงต่อช่องทาง

รายชื่อผู้ว่าการ

[แก้]
  1. นายประสิทธิ์ อุไรรัตน์ (27 มีนาคม พ.ศ. 2516-17 กรกฎาคม พ.ศ. 2516)
  2. นายจำลอง ศาลิคุปต์ (21 สิงหาคม พ.ศ. 2516-10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2519)
  3. นายทองฉัตร หงส์ลดารมภ์ (1 ธันวาคม พ.ศ. 2519-25 กรกฎาคม พ.ศ. 2522)
  4. นายจรัญ ยุพรัตน์ (9 ตุลาคม พ.ศ. 2522-1 มิถุนายน พ.ศ. 2536)
  5. นายสุขวิช รังสิตพล (16 มิถุนายน พ.ศ. 2536-24 ตุลาคม พ.ศ. 2537)
  6. นายศิวะ เจริญพงษ์ (8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2537-30 กันยายน พ.ศ. 2538)
  7. นายเรืองฤทธิ์ พูลสวัสดิ์ (17 ตุลาคม พ.ศ. 2538-19 กันยายน พ.ศ. 2540)
  8. นายสมนึก ชัยเดชสุริยะ (23 กันยายน พ.ศ. 2540-22 ตุลาคม พ.ศ. 2541)
  9. นายปรีชา ศรีทองสุข (25 ตุลาคม พ.ศ. 2541-30 กันยายน พ.ศ. 2544)
  10. นายเผชิญ ไพโรจน์ศักดิ์ (1 ตุลาคม พ.ศ. 2544-20 มกราคม พ.ศ. 2552)
  11. พันโททวีสิน รักกตัญญู (1 กรกฎาคม พ.ศ. 2552-22 พฤษภาคม พ.ศ. 2554)
  12. นายอัยยณัฐ ถินอภัย (8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2554-7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2558)
  13. นายณรงค์ เขียดเดช (13 มกราคม พ.ศ. 2559-15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2561)
  14. นายสุชาติ ชลศักดิ์พิพัฒน์ (27 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2561-7 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2563)
  15. นายสุรเชษฐ์ เหล่าพูลสุข (3 สิงหาคม พ.ศ. 2563-ปัจจุบัน)

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 รายงานประจำปี 2566 การทางพิเศษแห่งประเทศไทย
  2. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๘, เล่ม ๑๔๑ ตอนที่ ๕๙ ก หน้า ๙๗, ๓๐ กันยายน ๒๕๖๗
  3. ↑ ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๒๙๐ เพื่อกำหนดให้จัดตั้ง การทางพิเศษแห่งประเทศไทย โดยให้มีอำนาจหน้าที่ในการสร้างทางพิเศษ (มีสถานะเทียบเท่าพระราชบัญญัติ), ราชกิจจานุเบกษา, เล่ม ๘๙, ตอน ๑๘๒ ก ฉบับพิเศษ หน้า ๗๖, ๒๙ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๑๕.
  4. ↑ พระราชบัญญัติ การทางพิเศษแห่งประเทศไทย พ.ศ. ๒๕๕๐, ราชกิจจานุเบกษา, เล่ม ๑๒๕ ตอนที่ ๔ ก, ๘ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๑.
  5. ↑ ปตท.แชมป์ ส่งรายได้เข้ารัฐมากสุด 1.89 หมื่นล้านบาท
  6. ↑ "ข้อมูลทั่วไปของการรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2018-11-21. สืบค้นเมื่อ 2018-02-24.
  7. ↑ พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๒๙๐ ลงวันที่ ๒๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๑๕ พ.ศ. ๒๕๓๐ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๐๔ ตอน ๑๖๔ ก พิเศษ หน้า ๓๖ ๑๙ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๐
  8. ↑ https://thestandard.co/chiangmai-public-transit-master-plan/
  9. ↑ Smart EIA Plus https://eia.onep.go.th เก็บถาวร 2023-11-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน › docPDF การทางพิเศษแห่งประเทศไทย รับที่ 4444 วันที่ 24 8.8, 2541 2540 23 มิ.ย. 2536 — 23 มิถุนายน 2536. เรื่อง ผลการพิจารณารายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมโครงการระบบทางด่วนขั้นที่. เรียน ผู้ว่าการการทางพิเศษแห่งประเทศไทย. อ้างถึง.
  10. ↑ http://service.nso.go.th/nso/HTML/STAT/S140201/th/8.htm
  11. ↑ https://www.soc.go.th/wp-content/uploads/2020/01/v190_46.pdf
  12. ↑ https://www.pptvhd36.com/news/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87/169241
  13. ↑ https://www.otp.go.th/uploads/tiny_uploads/MainGroup/2537(1-19)/15-2537(%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%AF).PDF[ลิงก์เสีย]
  14. ↑ บันทึกการประชุมสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ครั้งที่ 32/2550
  15. ↑ บันทึกการประชุมสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ครั้งที่ 55/2550
  16. ↑ พระราชบัญญัติการทางพิเศษแห่งประเทศไทย พ.ศ. ๒๕๕๐
  17. ↑ ประจิมรัถยา นามพระราชทานใหม่ ทางพิเศษศรีรัช-วงแหวนรอบนอกกรุงเทพฯ

ดูเพิ่ม

[แก้]
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=การทางพิเศษแห่งประเทศไทย&oldid=11983777"