รถไฟความเร็วสูงในประเทศไทย

รถไฟความเร็วสูง
ไฟล์:Thailand HSR Banner.jpg
ข้อมูลทั่วไป
สถานะ	เตรียมประกวดราคาระบบรถและระบบอาณัติสัญญาณ/ กำลังจัดทำ EIA
เจ้าของ	รัฐบาลไทย
ที่ตั้ง	ประเทศไทย
ปลายทาง	สถานีกลางบางซื่อ
เว็บไซต์	thaihispeedtrain.com
การดำเนินงาน
ระบบ	เหอเซี๋ยห้าว หรือ ชิงกันเซ็ง หรืออื่น ๆ
เส้นทาง	4 สาย
ข้อมูลทางเทคนิค
รางกว้าง	รางมาตรฐาน (1.435 เมตร)
ระบบจ่ายไฟ	25 kV 50/60 Hz จ่ายไฟเหนือหัว
ความเร็ว	~250 กิโลเมตร/ชั่วโมง

โครงการรถไฟความเร็วสูงในประเทศไทย เป็นโครงการเมกะโปรเจกต์ของประเทศไทยในการก่อสร้างระบบรถไฟความเร็วสูง มีเป้าหมายในการพัฒนาเศรษฐกิจ และเชื่อมโยงตลาดการค้า ระหว่างกลุ่มประเทศแถบลุ่มแม่น้ำโขง เนื่องจากประเทศไทยถือเป็นศูนย์กลางของอินโดจีน มีเป้าหมายในการก่อสร้าง 4 สาย ได้แก่ สายเหนือ, สายตะวันออก, สายตะวันออกเฉียงเหนือ และสายใต้

ประวัติ

สยามถือเป็นประเทศที่มีรถไฟใช้เป็นอันดับต้นๆของเอเชีย โดยได้มีการตั้งกรมรถไฟ ในปี พ.ศ. 2433 หลังจากนั้นก็มีการพัฒนาระบบรถไฟไทยอย่างเรื่อยมา แต่การพัฒนาถือว่าเป็นไปอย่างช้ามาก และเริ่มที่จะล้าหลัง อีกทั้งอะไหล่หัวรถจักรนั้นหาซื้อได้ยาก จึงได้มีแนวคิด ที่จะพัฒนาระบบรถไฟในประเทศ เป็นระบบรถไฟความเร็วสูง โดยเริ่มมีการศึกษาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2535 ในรัฐบาลนายชวน หลีกภัย เป็นต้นมา ในปี พ.ศ. 2537 มีการศึกษาโครงการรถไฟความเร็วสูง สายกรุงเทพ - สนามบินหนองงูเห่า - ระยอง และคณะรัฐมนตรีได้มีมติอนุมัติโครงการดังกล่าว เมื่อวันที่ 30 สิงหาคม พ.ศ. 2537 ต่อมาในปี พ.ศ. 2547 รัฐบาลพ.ต.ท. ทักษิณ ชินวัตร ได้ตั้งคณะกรรมการศึกษาความเป็นไปได้ ในสายกรุงเทพฯ-นครราชสีมา เป็นหนึ่งในเมกะโปรเจกต์ของรัฐบาล แต่เนื่องจากเกิดการรัฐประหาร ทำให้โครงการฯถูกพักไว้

มกราคม พ.ศ. 2551 พรรคพลังประชาชน ได้รับเลือกตั้งมาเป็นรัฐบาล นายกรัฐมนตรี สมัคร สุนทรเวช ได้ประกาศที่จะสานต่อโครงการรถไฟฟ้าและรถไฟความเร็วสูงทั่วประเทศอีกครั้ง แต่เนื่องจากสถานการณ์ทางการเมืองไม่ปกติ จากการชุมนุมของกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย ทำให้โครงการมีความคืบหน้าน้อยมาก

ธันวาคม พ.ศ. 2551 พรรคประชาธิปัตย์ สามารถจัดตั้งรัฐบาลได้สำเร็จ ก็ได้สานต่อโครงการฯ มีการเปิดทางให้ต่างประเทศได้ศึกษาแนวเส้นทาง โดยสองประเทศที่สนใจเข้ามาลงทุน คือ ประเทศจีน และ ประเทศญี่ปุ่น ซึ่งญี่ปุ่นสนใจที่จะลงทุนในเส้นทาง กรุงเทพฯ-เชียงใหม่ ส่วนจีน มีความสนใจในเส้นทาง กรุงเทพฯ-หนองคาย ซึ่งขณะนั้น จีนก็ได้กำลังเจรจากับรัฐบาลลาว เพื่อสร้างทางรถไฟฟ้าความเร็วสูง ซึ่งในอนาคตนั้นสามารถเชื่อมต่อเข้ากับเส้นทางกรุงเทพ-หนองคายได้เลย เนื่องจากจีนมีแผนวางเส้นทางรถไฟความเร็วสูง ไปถึงสิงคโปร์ แต่ภายหลังการเจรจาระหว่างรัฐบาลจีนและลาวมีปัญหา เนื่องจากรัฐบาลลาวเห็นว่า เงื่อนไงที่รัฐบาลจีนได้เสนอมานั้นเกินกว่าที่ลาวจะสามารถยอมรับได้ และเป็นภัยคุกคามต่อความมั่นคงของประเทศ ส่งผลให้โครงการรถไฟความเร็วสูงในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทยต้องสะดุดลง

ตุลาคม พ.ศ. 2553 ที่ประชุมร่วมรัฐสภาได้ลงมติเห็นชอบกรอบการเจรจาความร่วมมือด้านการพัฒนากิจการรถไฟระหว่างราชอาณาจักรไทยกับสาธารณรัฐประชาชนจีน กรอบการเจรจาดังกล่าว มีสาระสำคัญในการสร้างความร่วมมือเพื่อพัฒนากิจการรถไฟระหว่างไทย-จีน 5 ด้าน คือ 1.เส้นทางกรุงเทพฯ-หนองคาย 2.เส้นทางกรุงเทพฯ-ระยอง 3. เส้นทางกรุงเทพฯ-ปาดังเบซาร์ 4.เส้นทางกรุงเทพฯ-เชียงใหม่ และ 5.เส้นทางกรุงเทพฯ-อุบลราชธานี

ธันวาคม พ.ศ. 2554 รัฐบาลไทยโดยการนำของพรรคเพื่อไทย ได้ลงนามในบันทึกความเข้าใจ กับรัฐบาลจีน หนึ่งในนั้นคือโครงการรถไฟความเร็วสูงกรุงเทพฯ-เชียงใหม่ ซึ่งหมายความว่า รัฐบาลจีนมีความประสงค์ที่จะร่วมทุนกับรัฐบาลไทยในการก่อสร้างรถไฟความเร็วสูงในเส้นทางนี้

พ.ศ. 2555 ระหว่างการประชุมคณะรัฐมนตรีสัญจรครั้งที่ 1 ในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ วันที่ 14-15 มกราคม 2555 คณะรัฐมนตรีได้อนุมัติงบประมาณส่วนหนึ่งให้สร้างรถไฟฟ้าความเร็วสูง สายกรุงเทพฯ-เชียงใหม่ และในการประชุมคณะรัฐมนตรีสัญจรครั้งที่ 2 ในพื้นที่จังหวัดอุดรธานี วันที่ 22 กุมภาพันธ์ 2555 ได้อนุมัติให้ดำเนินโครงการก่อสร้างรถไฟฟ้าความเร็วสูง กรุงเทพฯ-หนองคาย

พ.ศ. 2556 รัฐบาลไทยได้ยกร่างพระราชบัญญัติให้อำนาจกระทรวงการคลังกู้เงินราว 2 ล้านล้านบาท สำหรับใช้พัฒนาระบบโครงสร้างพื้นฐานของประเทศ โดยโครงการรถไฟความเร็วสูงเป็นหนึ่งในโครงการที่ถูกบรรจุอยู่ในเนื้อหาของพรบ. โดยมีแนวทางที่รัฐบาลไทยจะเป็นเจ้าของระบบรางและให้สัมปทานการดำเนินงานแก่เอกชน วางแผนให้สามารถทำการประกวดราคาได้ภายในไตรมาส 1/2557

สายเหนือ (กรุงเทพ - เชียงใหม่)

• ระหว่าง: สถานีกลางบางซื่อ — สถานีรถไฟเชียงใหม่ (แห่งใหม่)
• ระยะทาง: ประมาณ 679 กิโลเมตร
• มูลค่าการลงทุนรวม: ราว 387,821 ล้านบาท
• คาดว่าจะแล้วเสร็จ: ภายใน พ.ศ. 2563

สายตะวันออก (กรุงเทพ - ระยอง)

• ระหว่าง: สถานีกลางบางซื่อ — สถานีรถไฟมักกะสัน — สถานีรถไฟชุมทางคลองสิบเก้า
• ระยะทาง: ประมาณ 230 กิโลเมตร (ใช้โครงสร้างร่วมกับสายสีแดงอ่อน 9 กิโลเมตร ช่วง บางซื่อ-มักกะสัน)
• มูลค่าการลงทุนรวม: ราว 100,631 ล้านบาท

สถานี		เชื่อมต่อกับ	ที่ตั้ง
รถไฟความเร็วสูงสายตะวันออก
HE01	บางซื่อ	ไฟล์:Bangkok MRT Blue line unofficial logo.png MRT สายสีน้ำเงิน ไฟล์:Bangkok MRT Red line unofficial logo.png MRT สายสีแดง ■  SRT สายเหนือ ■  SRT สายใต้ ■  SRT สายตะวันออก	เขตบางซื่อ	กรุงเทพมหานคร
HE02	พญาไท	ไฟล์:Bangkok Airport Link unofficial logo.png แอร์พอร์ตลิงก์ ไฟล์:Bangkok MRT Red line unofficial logo.png MRT สายสีแดงเข้ม ไฟล์:Bangkok MRT Light Green line unofficial logo.png BTS สายสีเขียวอ่อน	เขตราชเทวี
HE03	มักกะสัน	ไฟล์:Bangkok Airport Link unofficial logo.png แอร์พอร์ตลิงก์ ไฟล์:Bangkok MRT Blue line unofficial logo.png MRT สายสีน้ำเงิน
HE04	ลาดกระบัง หรือ สุวรรณภูมิ	ไฟล์:Bangkok Airport Link unofficial logo.png แอร์พอร์ตลิงก์	อำเภอบางพลี	สมุทรปราการ
HE05	ฉะเชิงเทรา	■  SRT สายอรัญประเทศ ■  SRT สายท่าเรือพาณิชย์สัตหีบ	อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา	ฉะเชิงเทรา
HE06	ชลบุรี*		อำเภอเมืองชลบุรี	ชลบุรี
HE07	ศรีราชา*		อำเภอศรีราชา
HE08	พัทยา*		เมืองพัทยา
HE09	ระยอง*		ยังไม่ลงตัว	ระยอง
หมายเหตุ - *สถานีใหม่

ช่วง กรุงเทพ - พัทยา

• ระยะทาง: 196 กิโลเมตร
• มูลค่าการลงทุน: ราว 59,000 ล้านบาท
• คาดว่าจะแล้วเสร็จ: ภายใน พ.ศ. 2561
• หมายเหตุ: บางช่วงใช้โครงสร้างของ รถไฟฟ้าสายสีแดง และ รถไฟฟ้าเชื่อมท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ

สายตะวันออกเฉียงเหนือ (กรุงเทพ - หนองคาย)

• ระหว่าง: สถานีกลางบางซื่อ → สถานีรถไฟชุมทางบ้านภาชี — สถานีรถไฟหนองคาย
• ระยะทาง: 615 กิโลเมตร (ใช้เส้นทางร่วมกับสายเหนือ: 82 กิโลเมตร ในช่วง บางซื่อ → ชุมทางบ้านภาชี)
• มูลค่าการลงทุนรวม: ราว 170,450 ล้านบาท

ระยะที่ 1 (ภาชี - นครราชสีมา)

• ระยะทาง: 194 กิโลเมตร
• คาดว่าจะแล้วเสร็จ: ภายใน พ.ศ. 2563

สายใต้ (กรุงเทพ - ปาดังเบซาร์)

• ระหว่าง: สถานีกลางบางซื่อ — สถานีรถไฟปาดังเบซาร์
• ระยะทาง: 982 กิโลเมตร
• มูลค่าการลงทุนรวม: ราว 124,327 ล้านบาท

ระยะที่ 1 (กรุงเทพ - หัวหิน)

• ระยะทาง: 225 กิโลเมตร
• มูลค่าการลงทุน: ประมาณ 82,000 ล้านบาท
• คาดว่าจะแล้วเสร็จ: ภายใน พ.ศ. 2562

แหล่งข้อมูลอื่น

• เอกสารประชาสัมพันธ์ ชุดที่ 2 สายกรุงเทพ-เชียงใหม่ สำนักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร กระทรวงคมนาคม
• แผ่นพับประชาสัมพันธ์ ชุดที่ 1 สายกรุงเทพ-นครราชสีมา สำนักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร กระทรวงคมนาคม
• แผ่นพับประชาสัมพันธ์ สายกรุงเทพ-หัวหิน สำนักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร กระทรวงคมนาคม
• วีดีทัศน์ สายกรุงเทพ-หัวหิน