ทางรถไฟสายสวรรคโลก–ชุมทางบ้านดารา หรือ ทางแยกสวรรคโลก[1] เป็นทางรถไฟสายรองในระบบรถไฟระหว่างเมืองของการรถไฟแห่งประเทศไทย แยกมาจากทางรถไฟสายเหนือที่สถานีรถไฟชุมทางบ้านดารา ตำบลบ้านดารา อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์ ผ่านสถานีรถไฟคลองมะพลับ อำเภอศรีนคร จังหวัดสุโขทัย มาสุดปลายทางที่สถานีรถไฟสวรรคโลก อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย มีความยาวทั้งหมด 29.007 กิโลเมตร[2] เมื่อแรกสร้างมีแผนจะสร้างเส้นรถไฟนี้ต่อไปจนถึงจังหวัดตาก[3] นอกจากจะเป็นระบบขนส่งมวลชนในท้องถิ่นแล้ว ในอดีตทางรถไฟสายนี้ยังทำหน้าที่ลำเลียงไม้ท่อนและของป่าจากแถบนี้ลงไปยังกรุงเทพมหานคร[4]
ประวัติ[แก้]
ทางรถไฟสายสวรรคโลกนี้สร้างขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์โปรดให้สร้างทางรถไฟจากเมืองพิษณุโลก แล้วแยกเป็นสองสายที่บ้านดารา สายหนึ่งขึ้นเหนือไปสุดที่เมืองอุตรดิตถ์ และอีกสายหนึ่งไปฝั่งตะวันตกสุดที่เมืองสวรรคโลก[5] เพื่อเชื่อมการเดินไปออกไปทางทิศตะวันตกออกทางเมืองตากในอนาคต ซึ่งในขณะนั้น ทางรถไฟสายนี้ยังเป็นที่ราบเต็มไปด้วยป่ารกทึบ ไม่มีสถานีรายทาง มีเพียงสถานีปลายทางคือสวรรคโลก ใช้รางเกจใหญ่ มีระยะทาง 28.9 กิโลเมตร สิ้นงบประมาณในการก่อสร้าง 840,000 บาท[3] สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ สยามมกุฎราชกุมารเสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์เพื่อเปิดทางรถไฟทั้งสองเส้นเมื่อวันที่ 6–7 ธันวาคม พ.ศ. 2452 (นับแบบปัจจุบันคือ พ.ศ. 2453) และประทับรถไฟพระที่นั่งจากปะรำพิธีข้างสถานีรถไฟพิษณุโลกไปยังสถานีรถไฟสวรรคโลกและสถานีรถไฟอุตรดิตถ์ตามลำดับ หลังจากนั้นพระองค์เสด็จประพาสหัวเมืองรายทางรถไฟแถบเขาพลึง และเมืองสวรรคโลก แล้วจึงเสด็จกลับพระนครในวันที่ 17 ธันวาคม พ.ศ. 2453[5]
หลังการระบาดทั่วของโควิด-19 ในประเทศไทย การรถไฟแห่งประเทศไทยจึงให้หยุดเดินรถดีเซลรางปรับอากาศ กรุงเทพ–สวรรคโลก–กรุงเทพ ตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2563 จนกว่าสถานการณ์จะคลี่คลาย[6]
สถานี[แก้]
ทางรถไฟสายสวรรคโลก–บ้านดารานี้ ประกอบไปด้วยสถานีสองสถานี และห้าที่หยุดรถ ดังนี้[7]
| ชื่อสถานี/ที่หยุดรถ
|
รหัส
|
ระยะทาง
(กิโลเมตร)
|
ชั้นสถานี
|
รัสพจน์
|
หมายเหตุ
|
ที่ตั้ง
|
| บ้านดารา
|
1137
|
458.31
|
3
|
ดร.
|
|
อุตรดิตถ์
|
| คลองละมุง
|
1138
|
466.32
|
ที่หยุดรถ
|
ลม.
|
|
| คลองมะพลับ
|
1139
|
470.27
|
ที่หยุดรถ
|
มป.
|
|
สุโขทัย
|
| วัดคลองปู
|
1140
|
474.96
|
ที่หยุดรถ
|
ว ู.
|
|
| คลองยาง
|
1141
|
479.03
|
ที่หยุดรถ
|
คย.
|
|
| หนองเรียง
|
1142
|
483.08
|
ที่หยุดรถ
|
นย.
|
|
| สวรรคโลก
|
1143
|
487.14
|
3
|
สว.
|
|
ตารางเวลาเดินรถ[แก้]
เที่ยวขึ้น[แก้]
| ขบวนรถ
|
ต้นทาง
|
สวรรคโลก
|
ปลายทาง
|
หมายเหตุ
|
| ชื่อสถานี
|
เวลาออก
|
ชื่อสถานี
|
เวลาถึง
|
| ดพ3
|
กรุงเทพ
|
10.50
|
17.46
|
ศิลาอาสน์
|
19.15
|
|
| * ดพ= รถด่วนพิเศษ / ด= รถด่วน / ร= รถเร็ว / ธ= รถธรรมดา / ช= รถชานเมือง / พช= รถพิเศษชานเมือง / ท= รถท้องถิ่น / น= รถนำเที่ยว / ส= รถสินค้า
|
เที่ยวล่อง[แก้]
| ขบวนรถ
|
ต้นทาง
|
สวรรคโลก
|
ปลายทาง
|
หมายเหตุ
|
| ชื่อสถานี
|
เวลาออก
|
ชื่อสถานี
|
เวลาถึง
|
| ดพ4
|
ศิลาอาสน์
|
19.50
|
18.01
|
กรุงเทพ
|
04.00
|
|
| * ดพ= รถด่วนพิเศษ / ด= รถด่วน / ร= รถเร็ว / ธ= รถธรรมดา / ช= รถชานเมือง / พช= รถพิเศษชานเมือง / ท= รถท้องถิ่น / น= รถนำเที่ยว / ส= รถสินค้า
|
อ้างอิง[แก้]
|
|---|
| หัวข้อทั่วไป | |
|---|
| รถไฟระหว่างเมือง | สายหลัก | |
|---|
สายรอง |
- สายเหนือ
- สายตะวันออกเฉียงเหนือ
- สายใต้
- สายตะวันออก
|
|---|
|
|---|
| รถไฟชานเมือง | |
|---|
| โครงการ | |
|---|
| เส้นทางที่ยกเลิก | |
|---|
| ขบวนรถไฟ | |
|---|
|
|
|---|
| อำเภอ | | |
|---|
| ประวัติศาสตร์ | |
|---|
| ภูมิศาสตร์ | |
|---|
| เศรษฐกิจ | |
|---|
| สังคม | | การศึกษา | |
|---|
| วัฒนธรรม | |
|---|
| กีฬา | |
|---|
| การเมือง | |
|---|
|
|---|
|
.svg)
บทความเกี่ยวกับการเดินทาง การคมนาคม และการขนส่งนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยเพิ่มข้อมูล