อักษรไทเวียด

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
(เปลี่ยนทางจาก อักษรไทดำ)
อักษรไทเวียด
ชนิดอักษรสระประกอบ
ภาษาพูดไทดำ, ไทแดง, ไทขาว, ไทโซ่ง และไทเติ๊ก
ช่วงยุคคริสต์ศตวรรษที่ 16 - ปัจจุบัน[1]
ระบบแม่
ช่วงยูนิโคดU+AA80–U+AADF
ISO 15924Tavt
บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทศาสตร์สัทอักษรสากล หากไม่มีการสนับสนุนเร็นเดอร์ที่เหมาะสม คุณอาจเห็นเครื่องหมายคำถาม กล่อง หรือสัญลักษณ์อื่นแทนอักขระยูนิโค้ด

อักษรไทเวียด (ไทดำ: ꪎꪳꪼꪕ; เวียดนาม: Chữ Thái Việt) เป็นอักษรพราหมีที่ใช้โดยชาวไทดำและชาวไทอื่น ๆ ในประเทศเวียดนาม[2]

ประวัติ[แก้]

นักเขียนชาวไทยรายงานว่า ระบบการเขียนนี้น่าจะสืบมาจากตัวเขียนภาษาไทยแบบเก่าในอาณาจักรสุโขทัย[3] มีผู้แนะนำว่าอักษรไทยฝักขามเป็นต้นกำเนิดของระบบการเขียนของไทดอน, ไทดำ และไทแดงใน ซึ่งมีผู้พูดในมณฑลยูนนานตะวันออก, ภาคเหนือของลาว และประเทศเวียดนาม[4]

รายละเอียด[แก้]

ข้อความในอักษรไทเวียด

อักษรนี้มี 31 พยัญชนะและ 14 สระ[3] ซึ่งไม่มีสระลดรูป (inherent vowel) เหมือนอักษรสระประกอบหรืออักษรพราหมีอื่น ๆ และสระทุกตัวต้องมีสัญลักษณ์ระบุสระ โดยเครื่องหมายเสริมสัทอักษรของสระจะตั้งอยู่ข้างบน ข้างล่าง หรือด้านซ้ายและ/หรือขวาของพยัญชนะ[1] บางสระมีพยัญชนะสุดท้ายแบบลดรูป เช่น /-aj/, /-am/, /-an/ และ /-əw/[5]

อักษรนี้ใช้เครื่องหมายวรรคตอนของอักษรละติน และเพิ่มอักษรพิเศษ 5 ตัว ตัวหนึ่งระบุบุคคล ตัวหนึ่งระบุเลข "หนึ่ง" ตัวหนึ่งระบุเป็นตัวบอกซ้ำคำก่อนหน้า ตัวหนึ่งตั้งเป็นจุดเริ่มต้นข้อความ และตัวหนึ่งตั้งอยู่ที่ท้ายข้อความ[5]

ในอดีตจะไม่มีการเว้นช่องระหว่างคำ จนกระทั่งในคริสต์ทศวรรษ 1980 ที่เริ่มมีการเว้นช่องระหว่างคำ[5]

พยัญชนะ[แก้]

อักษร ชื่อ เสียง[6]
ต่ำ สูง
ko /k/
kho /kʰ/
khho /x/
go /g/
ngo /ŋ/
co /tɕ/
cho /tɕʰ/
so /s/
nyo /ɲ/
do /d/
to /t/
tho /tʰ/
อักษร ชื่อ เสียง[6]
ต่ำ สูง
no /n/
bo /b/
po /p/
pho /pʰ/
fo /f/
mo /m/
yo /j/
ro /r/
lo /l/
vo /v/
ho /h/
o /ʔ/
พยัญชนะไทเวียด

สระ[แก้]

สระไทเวียด

ตำแหน่งพยัญชนะระบุด้วยรูปวงกลม: ◌.

สระ ชื่อ เสียง[7][6]
◌ꪰ mai kang /a/
◌ꪱ aa /aː/
◌ꪲ i /i/
◌ꪳ ue /ɨ/
◌ꪴ u /u/
ꪵ◌ ee /ɛ/
ꪶ◌ o /o/
◌ꪷ mai khit /ɔ/*
สระ ชื่อ เสียง[7][6]
◌ꪸ ia /iə̯/
ꪹ◌ uea /ɨə̯/
◌ꪺ ua /uə̯/
ꪻ◌ aue /əw/
ꪼ◌ ay /aj/
◌ꪽ an /an/
◌ꪾ am /am/
  • เมื่อเสียง /ɔ/ เป็นเสียงท้าย จะใช้รูป ◌ꪮ นี้แทน

บางสระเขียนด้วยการผสมรูปสระสองอัน ตารางด้านล่างมีรูปสระผสม 4 แบบ:

สระ เสียง[7][6]
ꪹ◌ꪸ /e/
ꪹ◌ꪷ /ə/
ꪹ◌ꪱ /aw/
◌ꪚꪾ /ap/

บางเสียงในภาษาไทดำสะกดต่างจากภาษาไทขาว:[8]

อักษร เทียบกับไทดำ เสียง[8]: 17–20 
◌ꪸ ꪹ◌ꪸ /e/
◌ꪷ ꪹ◌ꪷ /ə/
◌ꪺ ꪶ◌ /o/
◌ꪮ ◌ꪷ /ɔ/
(ในพยางค์เปิด)
ꪶ◌ꪉ ◌ꪴꪉ /uŋ/
ꪶ◌ꪣ ◌ꪴꪣ /um/
◌ꪝꪾ ◌ꪾ /am/

วรรณยุกต์[แก้]

เดิมทีอักษรนี้ไม่มีสัญลักษณ์วรรณยุกต์และจะแสดงเฉพาะพยัญชนะเสียงสูง/ต่ำ ทำให้ผู้อ่านต้องคาดเดาเสียงวรรณยุกต์และความหมายของคำในรายละเอียด ในคริสต์ทศวรรษ 1970 มีการเพิ่มรูปวรรณยุกต์สองแบบคือ mai nueng และ mai song[1] วรรณยุกต์ 1 เขียนเฉพาะที่พยัญชนะเสียงต่ำ วรรณยุกต์ 4 เขียนเฉพาะที่พยัญชนะเสียงสูง วรรณยุกต์ 2 เขียนด้วยรูปวรรณยุกต์ 1 ตั้งที่พยัญชนะเสียงต่ำ วรรณยุกต์ 5 เขียนด้วยรูปวรรณยุกต์ 1 ตั้งที่พยัญชนะเสียงสูง วรรณยุกต์ 3 เขียนด้วยรูปวรรณยุกต์ 2 ตั้งที่พยัญชนะเสียงต่ำ และวรรณยุกต์ 6 เขียนด้วยวรรณยุกต์ 2 ตั้งที่พยัญชนะเสียงสูง[9][5]

วรรณยุกต์ ชื่อ เสียงต่ำ ระดับเสียงวรรณยุกต์ต่ำ เสียงสูง ระดับเสียงวรรณยุกต์สูง
1 ˨ 4 ˥
◌꪿ mai ek 2 5
◌꫁ mai tho 3 6 ˧˩
◌ꫀ mai nueng 2 5
◌ꫂ mai song 3 6

ยูนิโคด[แก้]

มีการเสนอเข้ารหัสอักษรไทเวียดในยูนิโคดใน ค.ศ. 2006[10] จากนั้นจึงถูกเพิ่มในยูนิโคดมาตรฐานในเดือนตุลาคม ค.ศ. 2009 ในรุ่น 5.2.

บล็อกยูนิโคดของไทเวียดคือ U+AA80–U+AADF:

Tai Viet[1][2]
Official Unicode Consortium code chart (PDF)
  0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F
U+AA8x
U+AA9x
U+AAAx
U+AABx ꪿
U+AACx
U+AADx
Notes
1.^ As of Unicode version 13.0
2.^ Grey areas indicate non-assigned code points

อ่านเพิ่ม[แก้]

อ้างอิง[แก้]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 "Tai Viet". สืบค้นเมื่อ 15 July 2020.
  2. Bảng chữ cái tiếng Thái (Việt Nam), các quy tắc cơ bản เก็บถาวร 2021-02-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Lịch sử văn hóa Thái, 26/06/2018. In vietnamese.
  3. 3.0 3.1 Bankston, Carl L. "The Tai Dam: Refugees from Vietnam and Laos". Passage: A Journal of Refugee Education. 3 (Winter 1987): 30–31.
  4. Hartmann, John F. (1986). "THE SPREAD OF SOUTH INDIC SCRIPTS IN SOUTHEAST ASIA". {{cite journal}}: Cite journal ต้องการ |journal= (help)
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 Brase, Jim (2007-02-20). "N3220: Proposal to encode the Tai Viet script in the UCS" (PDF). Working Group Document, ISO/IEC JTC1/SC2/WG2. สืบค้นเมื่อ 2015-05-31.
  6. 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 Brase, Jim (5 May 2008). "Writing Tai Don". สืบค้นเมื่อ 28 April 2015.
  7. 7.0 7.1 7.2 Brase, Jim (27 January 2006). "Towards a Unicode Proposal for the Unified Tai Script". สืบค้นเมื่อ 28 April 2015.
  8. 8.0 8.1 Brase, J. (2008). Writing Tai Don: Additional characters needed for the Tai Viet script. https://www.unicode.org/L2/L2008/08217-tai-don.pdf
  9. "Tai Dam alphabet". สืบค้นเมื่อ 15 July 2020.
  10. Ngô, Việt Trung; Brase, Jim (2006-01-30). "L2/06-041: Unified Tai Script for Unicode" (PDF). Working Group Document, ISO/IEC JTC1/SC2/WG2. สืบค้นเมื่อ 2015-05-31.

แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]