มณฑลยูนนาน
ไบยังการนำทาง
ไปยังการค้นหา
บทความเกี่ยวกับประเทศ ดินแดน หรือเขตการปกครองนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยเพิ่มข้อมูล
 | บทความนี้ไม่มีการอ้างอิงจากแหล่งที่มาใด |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
มณฑลยูนนาน หรือ หยุนหนาน[1] (จีนตัวย่อ: 云南省; จีนตัวเต็ม: 雲南省; พินอิน: Yúnnán) มีชื่อย่อว่า หยุน（云）หรือ เตียน（滇）มีชื่อในภาษาไทยถิ่นเหนือว่า วิเทหราช[2] ตั้งอยู่ทิศตะวันตกเฉียงใต้ของจีน มีเมืองหลวงชื่อ คุนหมิง มีเนื้อที่ 394,100 ก.ม. มีประชากร ประมาณ 45,966,000 คน (2010) จีดีพี 10309.47 พันล้านหยวน (2012) ประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวฮั่น นอกจากนั้นยังมีกลุ่มชาติพันธุ์อื่นๆอีก 25 กลุ่มชาติพันธุ์
เนื้อหา
ประวัติศาสตร์[แก้]
- ก่อนศตวรรษที่3 แม่ทัพจ้วงเฉี่ยวแห่งแคว้นฉู่ได้เข้ามายึดครองพื้นที่แถบนี้แล้วตั้งเป็นอาณาจักรเตียน จนมาถึงก่อนปี ค.ศ. 221 จักรพรรดิฮั่นอู่ได้ส่งแม่ทัพกัวะชางมาปราบชนเผ่าแถบนี้ ยกฐานะขึ้นเป็นเมืองอี้โจว ได้มีการซ่อมถนนเพื่อค้าขายกับอาณาจักรพม่า
- ค.ศ. 738 หัวหน้าชนเผ่าเมื่องเซอเจ่าในเขตเมืองเออไฮ้ นามว่าผีลัวะเกอ(พี่ล่อโก๊ะ) ได้สถาปนาเมืองเป็นอาณาจักรหนานเจ่า(น่านเจ้า) จักรพรรดิถังเสฺวียนจงได้พระราชทานบรรดาศักดิ์ หยุนหนานอ๋อง(กษัตริย์แห่งหยุนหนาน) ได้สร้างเมืองไท่เหอ(เมืองต้าหลี่ในปัจจุบัน)
- ค.ศ. 937 ต้วนซึผิง ชนเผ่าไป๋ได้เข้ามายึดครองและสถาปนาเป็นอาณาจักรต้าหลี่ จนถึงปี ค.ศ. 1253
- ค.ศ. 1253 กุบไล ข่านได้ส่งกองทัพมองโกลมาปราบ
- ค.ศ. 1276 ได้ลดฐานะลงเป็นมณฑลหยุนหนาน มีเมืองจงซิงลู่(เมืองคุนหมิงในปัจจุบัน)เป็นเมืองเอกของมณฑล ในสมัยนี้ได้เริ่มมีการทำเหมืองทองแดงและเหมืองเงินจนถึงปัจจุบัน
- ค.ศ. 1381 จักรพรรดิหงอู่ได้ส่งแม่ทัพบั่วโยวเตอและมู่อิงมาตีหยุนหนานและปราบเหลียงอ๋องแห่งราชวงศ์หยวน
- ค.ศ. 1659 จักรพรรดิซุ่นจื้อได้ส่งผิงซีอ๋อง อู๋ ซานกุ้ยมาตามจับจักรพรรดิยงลี่แห่งหนานหมิง ภายหลังอู๋ ซานกุ้ยได้รับแต่งตั้งให้ปกครองหยุนหนาน
ภูมิศาสตร์[แก้]
ที่ตั้งและอาณาเขต[แก้]
มณฑลยูนนานเป็นมณฑลที่มีพื้นที่ภูเขาเป็นส่วนใหญ่ประมาณ 84% นอกจากนั้นยังมีพื้นที่ราบสูงประมาณ 10%และมีพื้นที่ลุ่มน้ำอีก 6% โดยมณฑลยูนนานมีพื้นที่ติดต่อดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับ เขตปกครองตนเองทิเบต และมณฑลเสฉวน ประเทศจีน
- ทิศใต้ ติดต่อกับ รัฐฉาน ประเทศพม่า แขวงหลวงน้ำทา แขวงอุดมไซ แขวงพงสาลี ประเทศลาว และ จังหวัดเดียนเบียนฟู ประเทศเวียดนาม
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับ มณฑลกุ้ยโจว และเขตปกครองตนเองกวางซีจ้วง ประเทศจีน
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับ รัฐกะฉิ่น และรัฐฉาน ประเทศพม่า
ความสูง[แก้]
จุดสูงสุดของมณฑลคือยอดเขา Kawagebo โดยมีความสูง 6,740 เมตร ส่วนจุดที่ต่ำสุดมีความสูง 76.4 เมตร
แม่น้ำ[แก้]
มณฑลยูนนานมีแม่น้ำใหญ่ไหลผ่านทั้งหมด 6 สายด้วยกัน ได้แก่
- แม่น้ำแยงซี หรือรู้จักกันในมณฑลนี้ว่าแม่น้ำจินซา (แม่น้ำทรายทอง) ไหลผ่านทางเหนือของมณฑล
- แม่น้ำจู
- แม่น้ำล้านช้าง (แม่น้ำโขง) มีต้นกำเนิดในทิเบต ไหลผ่านประเทศพม่า ลาว ไทย กัมพูชา และเวียดนาม ออกสู่ทะเลจีนใต้
- แม่น้ำแดง ไหลลงสู่อ่าวตังเกี๋ย บริเวณประเทศเวียดนาม
- แม่น้ำสาละวิน ไหลลงสู่อ่าวเมาะตะมะ ทะเลอันดามัน ประเทศพม่า
- แม่น้ำอิรวดี
การแบ่งเขตการปกครอง[แก้]
มณฑลยูนนานแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 16 เมืองหรือจังหวัด (市) 13 เทศมณฑลระดับเมือง (市) 72 เทศมณฑล (县) 15 เขต (区) และ 29 เขตปกครองตนเอง (自治县)
| 1. เมืองคุนหมิง (昆明市) | ||
|---|---|---|
| ประเภท | ชื่อ | |
| เขต | ผานหลง (盘龙区) อู่หัว (五华区) กวนตู้ (官渡区) ซีซาน (西山区) ตงชวน (东川区) เฉิงก้ง (呈贡区) | |
| เมือง | อานหนิง (安宁市) | |
| เทศมณฑล | จิ้นหนิง (晋宁县) ฝู้หมิน (富民县) อี๋เหลียง (宜良县) ซงหมิง (嵩明县) | |
| เขตปกครองตนเอง | ชนชาติอี๋ ฉือหลิน (石林彝族自治县) ชนชาติอี๋ ฉือหลิน (禄劝彝族苗族自治县) ชนชาติหุย สุนเตี้ยน (寻甸回族彝族自治县) | |
| 2. เมืองฉู่จิ้ง (曲靖市) | ||
| ประเภท | ชื่อ | |
| เขต | ฉีหลิน (麒麟区) | |
| เมือง | ซวนเวย (宣威市) | |
| เทศมณฑล | หม่าหลง (马龙县) จานอี้ (沾益县) ฝู้ หยวน (富源县) หลัวผิง (罗平县) ชือจง (师宗县) หลู่เหลียง (陆良县) หุ้ยเจ๋อ (会泽县) | |
| 3. เมืองยู่ซี (玉溪市) | ||
| ประเภท | ชื่อ | |
| เขต | หงต่า (红塔区) เจียงชวน (江川区) | |
| เทศมณฑล | เฉิงเจียง (澄江县) ทงไห่ (通海县) หัวหนิง (华宁县) อี้เหมิน (易门县) | |
| เขตปกครองตนเอง | ชนชาติอี๋ เอ๋อซาน (峨山彝族自治县) ชนชาติอี๋และไท ซินผิง (新平彝族傣族自治县) ชนชาติฮานี อี๋และไท สุหยวนเจียง (元江哈尼族彝族傣族自治县) | |
| 4. เมืองเป่าซาน (保山市) | ||
| ประเภท | ชื่อ | |
| เขต | หลงหยาง (隆阳区) | |
| เมือง | เถิงชง (腾冲市) | |
| เทศมณฑล | ชือเตี้ยน (施甸县) หลงหลิง (龙陵县) ชางหนิง (昌宁县) | |
| 5. เมืองเจาทง (昭通市) | ||
| ประเภท | ชื่อ | |
| เขต | เจาหยาง (昭阳区) | |
| เทศมณฑล | หลู่เตี้ยน (鲁甸县) เฉี่ยวเจีย (巧家县) เหยียนจิน (盐津县) ต้ากวน (大关县) หย่งชั่ง (永善县) สุยเจียง (绥江县) เจิ้นฉง (镇雄县) อี๋เหลียง (彝良县) เวยสิ้น (威信县) ฉุ่ยฝู้ (水富县) | |
| 6. เมืองลี่เจียง (丽江市) | ||
| ประเภท | ชื่อ | |
| เขต | กู่เฉิง (古城区) | |
| เทศมณฑล | หย่งเชิ่ง (永胜县) หัวผิง (华坪县) | |
| เขตปกครองตนเอง | ชนชาติน่าซี ยู่หลง (玉龙纳西族自治县) ชนชาติอี๋ หนิงล่าง (宁蒗彝族自治县) | |
| 7. เมืองปู้เอ่อ (普洱市) | ||
| ประเภท | ชื่อ | |
| เขต | ซือเหมา (思茅区) | |
| เขตปกครองตนเอง | ชนชาติอี๋และอาข่า หนิงเอ่อ (宁洱哈尼族彝族自治县) ชนชาติอาข่า โม่เจียง (墨江哈尼族自治县) ชนชาติไทและอี๋ จิ๋งกู่ (景谷傣族彝族自治县) ชนชาติอี๋ อาข่าและล่าฮู่ เจิ้นหยวน (镇沅彝族哈尼族拉祜族自治县) ชนชาติอาข่าและอี๋ เจียงเฉิง(江城哈尼族彝族自治县) ชนชาติไท ล่าฮู่และหว่า เมิ่งเหลียง (孟连傣族拉祜族佤族自治县) ชนชาติล่าฮู หลานซัง (澜沧拉祜族自治县) ชนชาติหว่า ซีเหมิง (西盟佤族自治县) | |
| 8. เมืองหลินซาง (临沧市) | ||
| ประเภท | ชื่อ | |
| เขต | หลินเสียง (临翔区) | |
| เทศมณฑล | เฝิ้งชิ่ง (凤庆县) หยุน (云县) หย่งเต๋อ (永德县) เจิ้นกัง (镇康县) | |
| เขตปกครองตนเอง | ชนชาติล่าหู่ ว้า บลังและไท ชวนเจียง (双江拉祜族佤族布朗族傣族自治县) ชนชาติว้าและไท เกิ๋งหม่า (耿马傣族佤族自治县) ชนชาติว้า ซางหยวน (沧源佤族自治县) | |
| 9. เขตปกครองตนเองชนชาติไทและจิงผ่อ เต๋อหง (ใต้คง) (德宏傣族景颇族自治州) | ||
| ประเภท | ชื่อ | |
| เมือง | ลู่ซี (เมืองขอน) (潞西市), รุ่ยลี่ (เมืองมาว) (瑞丽市) | |
| เทศมณฑล | เหลียงเหอ (เมืองตี) (梁河县), อี๋งเจียง (เมืองหล้า) (盈江县), หล่งชวน (เมืองวัน) (陇川县) | |
| 10. เขตปกครองตนเองชนชาติลีซอ นู่เจียง (怒江傈僳族自治州) | ||
| ประเภท | ชื่อ | |
| เทศมณฑล | หลูฉุ่ย (泸水县) ฝูก้ง (福贡县) | |
| เขตปกครองตนเอง | ชนชาติตู๋หลงและนู่ ก้งซาน (贡山独龙族怒族自治县) ชนชาติไป๋และอู๋หมี่ หลานผิง (兰坪白族普米族自治县) | |
| 11. เขตปกครองตนเองชนชาติทิเบต ตี๋ชิ่ง (迪庆藏族自治州) | ||
| ประเภท | ชื่อ | |
| เมือง | แชงกรี-ลา (香格里拉市 เซียงเก๋อหลี่ลา) | |
| เทศมณฑล | เต๋อชิน (德钦县) | |
| เขตปกครองตนเอง | ชนชาติลีซอ เหวยซี (维西傈僳族自治县) | |
| 12. เขตปกครองตนเองชนชาติไป๋ ต้าหลี่ (大理白族自治州) | ||
| ประเภท | ชื่อ | |
| เมือง | ต้าหลี่ (大理市) | |
| เทศมณฑล | เฉียงหยุน (祥云县) ปินชวน (宾川县) หมีตู้ (弥渡县) หย่งผิง (永平县) หยุนหลง (云龙县) เอ่อหยวน (洱源县) เจี้ยนชวน (剑川县) เห้อชิ่ง (鹤庆县) | |
| เขตปกครองตนเอง | ชนชาติอี๋ ย่างปี้ (漾濞彝族自治县) ชนชาติอี๋ หนานเจี้ยน (南涧彝族自治县) ชนชาติอี๋และหุย เวยซาน (巍山彝族回族自治县) | |
| 13. เขตปกครองตนเองชนชาติอี๋ ฉู่ฉง (楚雄彝族自治州) | ||
| ประเภท | ชื่อ | |
| เมือง | ฉู่ฉง (楚雄市) | |
| เทศมณฑล | ชวงไป่ (双柏县) โหมติ้ง (牟定县) หนานหัว (南华县) เหยาอัน (姚安县) ต้าเหยา (大姚县) หย่งเหริน (永仁县) หยานโหม (元谋县) อู่ติ้ง (武定县) ลู่เฟิง (禄丰县) | |
| 14. เขตปกครองตนเองชนชาติอาข่าและอี๋ หงเหอ (红河哈尼族彝族自治州) | ||
| ประเภท | ชื่อ | |
| เมือง | เก้อจิ้ว (个旧市) เหมินซื่อ (蒙自市) ไคหย่วน (开远市) หมีเล่อ (弥勒市) | |
| เทศมณฑล | ลู่ชุน (绿春县) เจี้ยนฉุ่ย (建水县) ฉือผิง (石屏县) หลูซี (泸西县) หยวนหยาง (元阳县) หงเหอ (红河县) | |
| เขตปกครองตนเอง | ชนชาติม้ง เย้าและไท จินผิง (金平苗族瑶族傣族自治县) ชนชาติเย้า เหอโข่ว (河口瑶族自治县) ชนชาติม้ง ผิงเปียน (屏边苗族自治县) | |
| 15. เขตปกครองตนเองชนชาติจ้วงและม้ง เหวินซาน (文山壮族苗族自治州) | ||
| ประเภท | ชื่อ | |
| เมือง | เหวินซาน (文山市) | |
| เทศมณฑล | เยี่ยนซาน (砚山县) ซีโฉ (西畴县) หมาหลี้โป (麻栗坡县) หม่ากวน (马关县) ชิวเป่ย (丘北县) หลูซี (泸西县) ก่วนหนาน (广南县) ฝู้หนิง (富宁县) | |
| 16. เขตปกครองตนเองชนชาติไท สิบสองปันนา (西双版纳傣族自治州 ซือชวนปั่นน่า) | ||
| ประเภท | ชื่อ | |
| เมือง | เชียงรุ่ง (景洪市 จิ่งหง) | |
| เทศมณฑล | เมืองไฮ (勐海县 เหมิงไห่) เมืองลา (勐腊县 เหมิงล่า) | |
ความหลากหลายทางชีวภาพ[แก้]
มณฑลยูนนาน ถือเป็นดินแดนหนึ่งที่มีความหลากหลายทางชีวภาพสูงมากแห่งหนึ่งของโลก มีพันธุ์พืชและพันธุ์สัตว์ต่าง ๆ มากมาย ที่หายาก ใกล้สูญพันธุ์หลายชนิดของโลก เฉพาะสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมมีมากถึง 3,000 ชนิด คิดเป็นครึ่งหนึ่งของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทั้งหมดที่พบในจีน และมีถึง 66 ชนิดที่พบได้เฉพาะมณฑลยูนนานนี้เท่านั้น อาทิ แพนด้าแดง, ทาคิน, เสือดาวหิมะ และลิงจมูกเชิดยูนนาน[3]
อ้างอิง[แก้]
- ↑ "ประกาศราชบัณฑิตยสถาน เรื่อง กำหนดชื่อประเทศ ดินแดน เขตการปกครอง และเมืองหลวง (พ.ศ. 2544)" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 118 (ตอนพิเศษ 117ง): 2. 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2544.
- ↑ จิตร ภูมิศักดิ์. ความเป็นมาของคำสยาม, ไทย ลาว และขอม และลักษณะทางสังคมของชื่อชนชาติ. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ:ชนนิยม. 2556, หน้า 176
- ↑ ยูนนานได้รับการขนานนามว่า “อาณาจักรสัตว์” เพราะอุดมไปด้วยสัตว์นานาชนิด บางชนิดหายากและพบได้ตามธรรมชาติในยูนนานเท่านั้น (ยูนนาน ตอน 5) จากโอเคเนชั่น
| |||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
บทความเกี่ยวกับประเทศ ดินแดน หรือเขตการปกครองนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยเพิ่มข้อมูล 
