ท้าววิรุฬหก

บทความนี้มีเนื้อหาที่สั้นมาก ต้องการเพิ่มเติมเนื้อหาหรือพิจารณารวมเข้ากับบทความอื่นแทน

ท้าววิรุฬหก

ท้าววิรุฬหก ปฏิมากรรมในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ รัชกาลที่ 9

ท้าววิรุฬหก (บาลี: Viruḷhaka; สันสกฤต: विरूढक) หนึ่งในสี่ผู้ปกครองสวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกา ซึ่งเป็นชั้นล่างสุดในฉกามาพจรเป็นเทพเจ้าผู้ปกครองทิศใต้ของเขาพระสุเมรุ ซึ่งเป็นใหญ่ในหมู่ครุฑมีเทพกลุ่มกุมภัณฑ์เป็นบริวาร มีรูปร่างท้องป่องพุ่งใหญ่ ขาสั้น กำยำล่ำสัน ตามความเชื่อบางคติจะพบได้ว่าท้าววิรุฬหกคือผู้ปกครองครุฑและนก ท้าววิรุฬหกปกครองสวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิการ่วมกับ 1.ท้าวเวสสุวรรณซึ่งปกครองหมู่ยักษ์บนสวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกา 2.ท้าวธตรฐซึ่งปกครองหมู่คนธรรพ์บนสวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกา 3.ท้าววิรูปักษ์ซึ่งปกครองหมู่นาคบนสวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกา

ในมหาสมัยสูตรและบทภาณยักษ์ว่า โลกบาลแห่งทิศทักษิณทรงพระนามท้าววิรุฬหกมหาราช จอมกุมภัณฑ์ ส่วนในอาฏานาฏิยปริตรว่าเป็นจอมเทวดา ลัทธิข้างจีนฝ่ายมหายานว่า ทรงพระนามเตียงเชียง แปลว่า สง่างาม มือถือร่ม ทางทิเบตว่าถือกระบี่

อ้างอิง

ท้าว วิรุฬหก คือ เทวดาชั้นจาตุมหาราชิกา ซึ่งเป็นเทพหนึงในสี่ของท้าวจตุโลกบาล มีฤทธิ์เดชและอานุภาพมากมีหน้าที่ปกครองเหล่ากุมภัณฑ์ และครุฑ และดูแลป้องกันภัยอันตครายต่างๆ ทางทิศใต้