ชุดตัวอักษรอาร์มีเนีย
(เปลี่ยนทางจาก อักษรอาร์เมเนีย)
| ศิลปะตัวอักษรอาร์มีเนียและการแสดงออกทางวัฒนธรรม * | |
|---|---|
 มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมโดยยูเนสโก | |
 เอกสารตัวเขียนภาษาอาร์มีเนียสมัยคริสต์ศตวรรษที่ 13 | |
| ประเทศ |  อาร์มีเนีย |
| ภูมิภาค ** | ยุโรปและอเมริกาเหนือ |
| สาขา | ศิลปะการแสดง, แนวปฏิบัติทางสังคม พิธีกรรม และงานเทศกาล, งานช่างฝีมือดั้งเดิม |
| เกณฑ์พิจารณา | R.1, R.2, R.3, R.4, R.5 |
| อ้างอิง | 01513 |
| ประวัติการขึ้นทะเบียน | |
| ขึ้นทะเบียน | 2019/2562 (คณะกรรมการสมัยที่ 14) |
| รายการ | ตัวแทนมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของมนุษยชาติ |
| * ชื่อตามที่ได้ขึ้นทะเบียนในบัญชีมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมและการสงวนรักษาที่ดี ** ภูมิภาคที่จัดแบ่งโดยยูเนสโก | |
ชุดตัวอักษรอาร์มีเนีย ใช้เขียนภาษาอาร์มีเนีย แมสรอป มัชตอทส์ เป็นผู้ประดิษฐ์ในช่วง พ.ศ. 947–949 ต้นแบบของอักษรอาร์มีเนียมีหลายชนิด เช่น อักษรเปอร์เซียกลาง อักษรซีรีแอก และอักษรฟินิเชีย ในระหว่าง พ.ศ. 2300–2493 มีหนังสือกว่า 2,000 เล่มที่เขียนด้วยภาษาตุรกีและใช้อักษรอาร์มีเนีย และยังใช้เขียนภาษานอกกลุ่มอาร์มีเนีย เช่นภาษาตุรกีออตโตมันด้วย ชุดตัวอักษรนี้มี 2 แบบคือแบบตะวันตกและแบบตะวันออก ทั้ง 2 แบบมีรูปอักษรเหมือนกันแต่การออกเสียงต่างกัน
| อักษรอาร์มีเนียตัวเล็ก | อักษรอาร์มีเนียตัวใหญ่ | ชื่ออักษร | การออกเสียง | ถอดอักษรโรมัน | ถอดเสียงไทย | ค่า | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ดั้งเดิม | ตะวันออก | ตะวันตก | ดั้งเดิม | ตะวันออก | ตะวันตก | ดั้งเดิม | ISO 9985 | ||||
| ա | Ա | /ajb/ | /ajpʰ/ | /ɑ/ | a | อา | 1 | ||||
| բ | Բ | /bɛn/ | /pʰɛn/ | /b/ | /pʰ/ | b | บ | 2 | |||
| գ | Գ | /gim/ | /kʰim/ | /ɡ/ | /kʰ/ | g | ก (ก้อง) | 3 | |||
| դ | Դ | /dɑ/ | /tʰɑ/ | /d/ | /tʰ/ | d | ด | 4 | |||
| ե | Ե | /jɛtʃʰ/ | /ɛ/, ต้นคำ /jɛ/ | e | เย | 5 | |||||
| զ | Զ | /zɑ/ | /z/ | z | ซ (ก้อง) | 6 | |||||
| է | Է | /ɛː/ | /ɛ/ | /ɛː/ | /ɛ/ | ē | เอ | 7 | |||
| ը | Ը | /ətʰ/ | /ə/ | ə | ë | เออ | 8 | ||||
| թ | Թ | /tʰo/ | /tʰ/ | tʿ | t’ | ท | 9 | ||||
| ժ | Ժ | /ʒɛː/ | /ʒɛ/ | /ʒ/ | ž | ฌ (ส ลิ้นแตะหลังปุ่มเหงือก ก้อง) | 10 | ||||
| ի | Ի | /ini/ | /i/ | i | อี | 20 | |||||
| լ | Լ | /lʏn/ | /ljun/ | /lʏn/ | /l/ | l | ล | 30 | |||
| խ | Խ | /χɛː/ | /χɛ/ | /χ/ | x | ฅ, ค (กดเพดานลงกั้นลม, ลิ้นแตะลิ้นไก่) | 40 | ||||
| ծ | Ծ | /tsɑ/ | /dzɑ/ | /ts/ | /dz/ | c | ç | จ (ลิ้นแตะฟันล่าง) | 50 | ||
| կ | Կ | /kɛn/ | /gɛn/ | /k/ | /ɡ/ | k | ก | 60 | |||
| հ | Հ | /ho/ | /h/ | h | ฮ | 70 | |||||
| ձ | Ձ | /dzɑ/ | /tsʰɑ/ | /dz/ | /tsʰ/ | j | จ (ลิ้นแตะฟันล่าง ก้อง) | 80 | |||
| ղ | Ղ | /ɫɑt/ | /ʁɑt/ | /ʁɑd/ | /ɫ/ | /ʁ/ | ł | ġ | ฆ (กดเพดานกั้นลม, ลิ้นแตะลิ้นไก่ ก้อง) | 90 | |
| ճ | Ճ | /tʃɛː/ | /tʃɛ/ | /dʒɛ/ | /tʃ/ | /dʒ/ | č | č̣ | จ | 100 | |
| մ | Մ | /mɛn/ | /m/ | m | ม | 200 | |||||
| յ | Յ | /ji/ | /hi/ | /j/ | /h/, /j/ | y | ย | 300 | |||
| ն | Ն | /nu/ | /n/, /ŋ/ | n | น, ง | 400 | |||||
| շ | Շ | /ʃɑ/ | /ʃ/ | š | ฌ, ช (ส ลิ้นแตะหลังปุ่มเหงือก) | 500 | |||||
| ո | Ո | /o/ | /vo/ | /o/, ต้นคำ /vo/ | o | โว | 600 | ||||
| չ | Չ | /tʃʰɑ/ | /tʃʰ/ | čʿ | č | ช | 700 | ||||
| պ | Պ | /pɛː/ | /pɛ/ | /bɛ/ | /p/ | /b/ | p | ป | 800 | ||
| ջ | Ջ | /dʒɛː/ | /dʒɛ/ | /tʃʰɛ/ | /dʒ/ | /tʃʰ/ | ǰ | จ (ก้อง) | 900 | ||
| ռ | Ռ | /rɑ/ | /ɾɑ/ | /r/ | /ɾ/ | ṙ | ร | 1000 | |||
| ս | Ս | /sɛː/ | /sɛ/ | /s/ | s | ซ | 2000 | ||||
| վ | Վ | /vɛv/ | /v/ | v | ฟ (ก้อง) | 3000 | |||||
| տ | Տ | /tʏn/ | /tjun/ | /dʏn/ | /t/ | /d/ | t | ต | 4000 | ||
| ր | Ր | /ɹɛː/ | /ɾɛ/ | /ɹ/ | /ɾ/ | r | ร (ไม่กระดกลิ้น) | 5000 | |||
| ց | Ց | /tsʰo/ | /tsʰ/ | cʿ | c’ | ช (ลิ้นแตะฟันล่าง) | 6000 | ||||
| ւ֊ | Ւ | /hʏn/ | /w/ | /v/ | w | ว | 7000 | ||||
| փ | Փ | /pʰʏɹ/ | /pʰjuɾ/ | /pʰʏɾ/ | /pʰ/ | pʿ | p’ | พ | 8000 | ||
| ք | Ք | /kʰɛː/ | /kʰɛ/ | /kʰ/ | kʿ | k’ | ค | 9000 | |||
| և | - | /jev/ | - | /ev/, ต้นคำ /jev/ | ew | เอฟ (ก้อง) | - | ||||
| օ | Օ | - | /օ/ | - | /o/ | ō | ò | โอ | - | ||
| ֆ | Ֆ | - | /fɛ/ | - | /f/ | f | ฟ | - | |||
ยูนิโคด
[แก้]อักษรอาร์มีเนียมีช่วงหลักอยู่ที่ U+0530-U+058F และมีรูปแบบอักษรรวมอีกห้าตัวที่ U+FB13-U+FB17
| อาร์มีเนีย Unicode.org chart (PDF) | ||||||||||||||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
| U+053x | Ա | Բ | Գ | Դ | Ե | Զ | Է | Ը | Թ | Ժ | Ի | Լ | Խ | Ծ | Կ | |
| U+054x | Հ | Ձ | Ղ | Ճ | Մ | Յ | Ն | Շ | Ո | Չ | Պ | Ջ | Ռ | Ս | Վ | Տ |
| U+055x | Ր | Ց | Ւ | Փ | Ք | Օ | Ֆ | ՙ | ՚ | ՛ | ՜ | ՝ | ՞ | ՟ | ||
| U+056x | ա | բ | գ | դ | ե | զ | է | ը | թ | ժ | ի | լ | խ | ծ | կ | |
| U+057x | հ | ձ | ղ | ճ | մ | յ | ն | շ | ո | չ | պ | ջ | ռ | ս | վ | տ |
| U+058x | ր | ց | ւ | փ | ք | օ | ֆ | և | ։ | ֊ | ֏ | |||||
| รูปแบบนำเสนอเชิงอักษร Unicode.org chart (PDF) | ||||||||||||||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
| U+FB0x | ff | fi | fl | ffi | ffl | ſt | st | |||||||||
| U+FB1x | ﬓ | ﬔ | ﬕ | ﬖ | ﬗ | יִ | ﬞ | ײַ | ||||||||
| U+FB2x | ﬠ | ﬡ | ﬢ | ﬣ | ﬤ | ﬥ | ﬦ | ﬧ | ﬨ | ﬩ | שׁ | שׂ | שּׁ | שּׂ | אַ | אָ |
| U+FB3x | אּ | בּ | גּ | דּ | הּ | וּ | זּ | טּ | יּ | ךּ | כּ | לּ | מּ | |||
| U+FB4x | נּ | סּ | ףּ | פּ | צּ | קּ | רּ | שּ | תּ | וֹ | בֿ | כֿ | פֿ | ﭏ | ||
อ้างอิง
[แก้]แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- Virtual Armenian Keyboard freeware
