ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระพรหม"
ไม่มีความย่อการแก้ไข ป้ายระบุ: แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขด้วยแอปสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขด้วยแอปสำหรับไอโอเอส |
ไม่มีความย่อการแก้ไข ป้ายระบุ: แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขด้วยแอปสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขด้วยแอปสำหรับไอโอเอส |
||
บรรทัด 2: | บรรทัด 2: | ||
| type = ฮินดู |
| type = ฮินดู |
||
| image = Brahma sarawati.jpg |
| image = Brahma sarawati.jpg |
||
| caption = |
| caption = |
||
| name = พระพรหม |
| name = พระพรหม |
||
| Devanagari = ब्रह्म |
| Devanagari = ब्रह्म |
||
บรรทัด 14: | บรรทัด 14: | ||
| consorts = [[พระสุรัสวดี]] (พระอัครมเหสี) และ [[คยาตรี]] (ตาม สกันทปุราณะ) |
| consorts = [[พระสุรัสวดี]] (พระอัครมเหสี) และ [[คยาตรี]] (ตาม สกันทปุราณะ) |
||
| offspring = |
| offspring = |
||
| mount = [[ |
| mount = [[หงส์]] นามว่า หงสกุมาร/หงสราช |
||
| festivals = [[Kartik Purnima]], [[Srivari Brahmotsavam]] |
| festivals = [[Kartik Purnima]], [[Srivari Brahmotsavam]] |
||
|member_of=[[ตรีมูรติ]]|other_names= เวทนาถ, คยเนศวร, จตุรมุข, สวายัมพู |
|member_of=[[ตรีมูรติ]]|other_names= เวทนาถ, คยเนศวร, จตุรมุข, สวายัมพู |
||
|children=[[ |
|children=[[พระมนู]], [[จตุรกุมาร]], [[Narada]], [[Daksha]], [[Marichi]] ฯลฯ |
||
| siblings = [[พระลักษมี]] (ตาม |
| siblings = [[พระลักษมี]] (ตาม สกันทปุราณะ) |
||
}} |
}} |
||
'''พระพรหม''' ({{lang-sa|ब्रह्मा}} ''พฺรหฺมา''; {{lang-en|Brahma}}; {{lang-te|బ్రహ్మ}}; ) เป็นเทพเจ้าสูงสุด ([[ตรีมูรติ]]) ในคติของ[[ศาสนาฮินดู]] เป็นเทพเจ้าแห่งการสร้างสรรค์ ความเมตตา เป็น[[พระผู้สร้าง]]โลกและให้กำเนิดสิ่งต่าง ๆ ในจักรวาล และให้กำเนิดคัมภีร์[[พระเวท]]<ref name="กเนศ"/> |
'''พระพรหม''' ({{lang-sa|ब्रह्मा}} ''พฺรหฺมา''; {{lang-en|Brahma}}; {{lang-te|బ్రహ్మ}}; ) เป็นเทพเจ้าสูงสุด ([[ตรีมูรติ]]) ในคติของ[[ศาสนาฮินดู]] เป็นเทพเจ้าแห่งการสร้างสรรค์ ความเมตตา เป็น[[พระผู้สร้าง]]โลกและให้กำเนิดสิ่งต่าง ๆ ในจักรวาล และให้กำเนิดคัมภีร์[[พระเวท]]<ref name="กเนศ"/> |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 00:38, 18 มิถุนายน 2562
พระพรหม | |
---|---|
การสร้างสรรค์, สติปัญญา และ พระเวท | |
ส่วนหนึ่งของ ตรีมูรติ | |
ชื่ออื่น | เวทนาถ, คยเนศวร, จตุรมุข, สวายัมพู |
ชื่อในอักษรเทวนาครี | ब्रह्म |
ชื่อในการทับศัพท์ภาษาสันสกฤต | Brahma |
ส่วนเกี่ยวข้อง | ปรพรหมัน, ตรีมูรติ, เทวะ, |
ที่ประทับ | พรหมโลก |
มนตร์ | ।। ॐ वेदात्मनाय विद्महे हिरण्यगर्भाय धीमही तन्नो ब्रह्मा प्रचोदयात् ।। (โอม เวทาตมนายะ วิทมะหิ หิรัญญะครรภายะ ธีมาหิ ตันโน พรหมา ปรโกทยาตะ), โอม พรหมยะ นะมะ |
อาวุธ | Brahmastra, Brahmashirsha astra, Brahmanda astra |
สัญลักษณ์ | พระเวท |
พาหนะ | หงส์ นามว่า หงสกุมาร/หงสราช |
เทศกาล | Kartik Purnima, Srivari Brahmotsavam |
ข้อมูลส่วนบุคคล | |
คู่ครอง | พระสุรัสวดี (พระอัครมเหสี) และ คยาตรี (ตาม สกันทปุราณะ) |
บุตร - ธิดา | พระมนู, จตุรกุมาร, Narada, Daksha, Marichi ฯลฯ |
พี่น้อง | พระลักษมี (ตาม สกันทปุราณะ) |
พระพรหม (สันสกฤต: ब्रह्मा พฺรหฺมา; อังกฤษ: Brahma; เตลูกู: బ్రహ్మ; ) เป็นเทพเจ้าสูงสุด (ตรีมูรติ) ในคติของศาสนาฮินดู เป็นเทพเจ้าแห่งการสร้างสรรค์ ความเมตตา เป็นพระผู้สร้างโลกและให้กำเนิดสิ่งต่าง ๆ ในจักรวาล และให้กำเนิดคัมภีร์พระเวท[1]
พระพรหมมีสี่พักตร์ พระศอสวมลูกประคำ พระหัตถ์แต่ละข้างถือดอกบัว, คัมภีร์ และหม้อน้ำ มีพาหนะเป็นหงส์หรือห่าน พระชายาคือพระสุรัสวดี เทพีแห่งศิลปะวิทยาการและความรอบรู้
ในคัมภีร์มัตสยาปุราณะเล่าว่า พระพรหมเดิมทีมีถึงห้าพักตร์ การที่มีห้าพักตร์เกิดจาก การที่พระพรหมให้ได้กำเนิดผู้หญิงนางหนึ่งชื่อ ศตรูป ขึ้นมา ความงามของศตรูปทำให้พระองค์หลงใหล เมื่อศตรูปนี้เคลื่อนไปทางใด พระพรหมก็จะหันพระพักตร์เพื่อมองตามไปด้วย แต่ว่ามีครั้งหนึ่งที่พระพรหมไปดูแคลนพระศิวะเข้า ทำให้พระศิวะพิโรธ และใช้ไฟบรรลัยกัลป์จากพระเนตรที่สามที่กลางพระนลาฏเผาพระพักตร์ที่อยู่ด้านบนเศียรของพระพรหม จนเหลือเพียงสี่พักตร์ แต่อีกความเชื่อหนึ่งเล่าว่า เพราะพักตร์ด้านบนของพระพรหมนั้นเจิดจรัสมาก ทำให้พวกสุระและอสุระทนไม่ได้ จึงขอร้องให้พระศิวะเป็นผู้ตัดให้ [2]
และยังเชื่อด้วยว่าพระพรหมเป็นผู้สร้างบุคคลในวรรณะต่าง ๆ จากอวัยวะแต่ละส่วน ได้แก่ พราหมณ์เกิดจากพระโอษฐ์, กษัตริย์เกิดจากอก, แพศย์เกิดจากท้อง และศูทรเกิดจากเท้า[3]
ตามมติของพราหมณาจารย์แต่โบราณกล่าวถึงตำราพรหมชาติ ว่าเป็นตำราที่มาจากพรหม[4] ตำราพุทธลักษณะที่ฤษีแต่งไว้ก็มาจากพรหม เหตุที่รู้เห็นถึงพุทธลักษณะได้เพราะพรหมเป็นผู้มีอายุยืนและได้รู้เห็นเรื่องราวต่าง ๆ อยู่ตลอดกาลนาน เมื่อเวลาพราหมณ์หนุ่มเที่ยวสืบหาที่เรียนและทำความเคารพนบนอบในผู้เฒ่าผู้แก่อยู่นั้น พระพรหมเห็นแก่ความกรุณา พอทราบเรื่อง จึงได้แปลงเพศมาเป็นพราหมณ์ฤษีแล้วบอกวิชา ทั้งเรื่องมนต์ ไสยเวท ตำราพยากรณ์ ตำราดูลักษณะของหมอดู ต่าง ๆนั้นเองพราหมณ์จึงถือว่ามาจากพรหม และจึงได้นับถือกันว่าเป็นของศักดิ์สิทธิ์มีความงดงาม แม้คัมภีร์ปิงคละดาบส ตำราโตลกจือโหราศาสตร์จีน ถึงตลอดคัมภีร์โหราศาสตร์ในรุ่นหลัง ๆ ก็ได้กล่าวว่าได้มาแต่ฤษีและเทวะบันดาล อาจารย์ผู้ที่เรียนรู้ไว้ต่างกล่าวถึงสิ่งมงคลนี้ในทำนองเดียวกัน
ในคติของชาวไทยที่รับคติความเชื่อจากศาสนาพรหมณ์-ฮินดู เชื่อว่าพระพรหมเป็นผู้ลิขิต ชะตาชีวิตของบุคคลต่าง ๆ ตั้งแต่เกิดจนตาย เรียกว่า "พรหมลิขิต" และผู้ใดที่บูชาพระพรหมอยู่เป็นนิจ พระองค์จะประทานพรให้สมหวัง เรียกว่า "พรพรหม" หรือ "พรหมพร"[1] และยังเป็นเทพประจำทิศเบื้องบนอีกด้วย[5]
ด้วยเหตุดังนี้ พระพรหมจึงมีพระนามต่าง ๆ อาทิ "พรหมธาดา" หรือ "ประชาบดี" (ผู้สร้าง), "หงสรถ" หรือ "หงสวาหน" (ผู้มีหงส์เป็นพาหนะ), "จตุรพักตร์" (ผู้มีสี่หน้า), "ปรเมษฐ์" (ผู้ประเสริฐ) เป็นต้น[6] ส่วนในลิลิตโองการแช่งน้ำเรียกว่า "ขุนหงส์ทองเกล้าสี่"[7]
โดยความหมายของคำว่า "พรหม" หมายถึง "ความเจริญ, ความกว้างขวาง, ความขยายตัว หรือความเบิกบาน" ดังนั้นตามคติและวัตรปฏิบัติต่าง ๆ ทั้งในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู และพุทธศาสนาจึงมีคำว่า พรหม ประกอบคำศัพท์ เช่น "พรหมจรรย์", "พรหมบุตร" หรือ "พรหมวิหาร 4" เป็นต้น[6]
ในพระพุทธศาสนา
พระพรหม เป็นเทวดาชั้นสูงกว่าเทวดาทั่วไปในฉกามาพจร แต่มีการเวียนว่ายตายเกิดด้วยอำนาจกิเลส (โลภะ โทสะ โมหะ แต่ในภพชาติก่อนจุติและปฏิสนธิเป็นพรหมมีกุศลมาก มีฌาณสมาบัติเป็นอารมณ์ เมื่อตายจึงไปเกิดที่สวรรค์ชั้นนี้) อยู่ในสวรรค์ที่เรียกว่าชั้นพรหม (พรหมภูมิ)
พระพรหมแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ พรหมที่มีรูป เรียกว่า "รูปพรหม" มีทั้งหมด 16 ชั้น และพรหมที่ไม่มีรูป เรียกว่า "อรูปพรหม" มีทั้งหมด 4 ชั้น โดยอรูปพรหมจะสูงกว่ารูปพรหม
พระพรหมไม่มีเพศ ไม่ต้องกินไม่ต้องบริโภคอาหาร เหมือนสัตวโลกในภูมิอื่น ด้วยว่าแช่มชื่นอิ่มเอิบโดยมีฌานสมาบัติเป็นอาหาร จึงไม่ต้องขับถ่าย
อ้างอิง
- ↑ 1.0 1.1 พระพรหม
- ↑ "พระพรหม". ไทยรัฐ. 30 March 2014. สืบค้นเมื่อ 30 March 2014.
- ↑ ประวัติพระพรหม
- ↑ คัมภีร์ อสีติธาตุ คำอธิบายท้ายตำราภาคที่สี่ โหราศาสตร์ไทยมาตรฐานฉบับสมบูรณ์ ของ หลวงวิศาลดรุณกร (อ้น สาริกบุตร)
- ↑ "ประเพณีขึ้นเขาพนมรุ้ง". บ้านจอมยุทธ์. สืบค้นเมื่อ 10 June 2014.
- ↑ 6.0 6.1 พรหม จากสนุกดอตคอม
- ↑ สุจิตต์ วงษ์เทศ. "พลังลาว" ชาวอีสาน มาจากไหน ?. กรุงเทพฯ : มติชน, 2549, หน้า 104
- นิตย์ จารุศร (รวบรวม และ เรียบเรียง). สารธรรม. กรุงเทพฯ : เหรียญบุญ การพิมพ์, 2547.
- พระพานิช ญาณชีโว. ไตรภูมิพระร่วง (ฉบับย่อความ). กรุงเทพฯ : ตรงหัว,, 2539.
- เสฐียรโกเศศ. ไตรภูมิกถา หรือ ไตรภูมิพระร่วง พระราชนิพนธ์ในพญาลิไทย. กรุงเทพฯ : องค์การค้าของคุรุสภา, 2545.
- เสฐียรโกเศศ. เล่าเรื่องในไตรภูมิ. ธนบุรี : โรงพิมพ์อักษรเพชรเกษม, 2512.