จักรวรรดิสวีเดน

จักรวรรดิสวีเดน Konungariket Sverige
ค.ศ. 1611–ค.ศ. 1721
ธงราชการ (กลาง-ศตวรรษที่ 17 เลิกใช้ ค.ศ. 1815) พระราชลัญจกรประจำแผ่นดิน
ภาพแผนที่แนวตั้งของจักรวรรดิสวีเดนในปีค.ศ. 1658 (ไม่รวมแผ่นดินโพ้นทะเล)
สถานะ	จักรวรรดิ
เมืองหลวง	สต็อกโฮล์ม
ภาษาทั่วไป	ภาษาสวีเดน ภาษาฟินแลนด์ ภาษานอร์เวย์ ภาษาเอสโตเนีย ภาษาเยอรมัน ภาษาลิโวเนีย ภาษาลัตเวีย ภาษาเดนมาร์ก ภาษาละติน
ศาสนา	ลูเทอแรน (Eastern Orthodox faith recognized as minority religion)
การปกครอง	สมบูรณาญาสิทธิราชย์
ยุคประวัติศาสตร์	สมัยใหม่ยุคต้น
• ก่อตั้ง	ค.ศ. 1611
• สิ้นสุด	ค.ศ. 1721
ประชากร
• คริสต์ศตวรรษที่ 17	2500000 คน
สกุลเงิน	ริกสดาลเลอร์, มาร์ก (จนถึงปีค.ศ. 1664), คาโรลิน (ปีค.ศ. 1664 เป็นต้นไป)
ก่อนหน้า ถัดไป ประวัติศาสตร์สวีเดน (ค.ศ. 1523–1611) ยุคเสรีภาพ จักรวรรดิรัสเซีย

จักรวรรดิสวีเดน ในช่วงระหว่างปีค.ศ. 1611 (หลังจากสวีเดนยึดเอสโตเนีย) และในปีค.ศ. 1721 (เมื่อสวีเดนยกพื้นที่ขนาดใหญ่ในบริเวณตะวันออกเฉียงใต้ของฟินแลนด์ต่อมหาอำนาจรัสเซีย) ระหว่างนั้น สวีเดนเป็นหนึ่งในมหาอำนาจของยุโรป ในสวีเดน สมัยก่อนจะเรียกว่า stormaktstiden ซึ่งหมายถึง มหาอำนาจที่ยิ่งใหญ่ โดยเริ่มต้นในปี 1611 (เมื่อ กุสตาวัส อาดอลฟัส ขึ้นเป็นกษัตริย์) และจบลงในปีค.ศ. 1718 (การสวรรคตของพระเจ้าคาร์ลที่ 12 แห่งสวีเดน และจุดจบของมหาสงครามเหนือ) โดยการเพิ่มอำนาจทางการเมือง จุดประเด็นสำคัญคือการกลายเป็นหนึ่งในสองอำนาจเพื่อค้ำประกันสันติภาพแห่งเวสต์ฟาเลีย (Peace of Westphalia) ซึ่งถูกเข้าร่วมเพื่อเพิ่มดินแดนที่อนุญาตให้อยู่ใกล้ได้อย่างสมบูรณ์ตามแนวคิดทะเลบอลติก เป็นจุดเริ่มต้นและสิ้นสุดของระยะเวลาที่แตกต่างกันในประวัติศาสตร์ยุโรป

หลังจากการตายของกุสตาวัส อดอลฟัส ในปี 1632 จักรวรรดิที่ยืนยาวนี้ถูกควบคุมโดยพวกขุนนางชั้นสูง โดยส่วนมากเป็นพวกของตระกูลออกเซนสเตียร์นาเป็นผู้สำเร็จราชการแทน ความน่าสนใจของขุนนางชั้นสูงตรงกันข้ามกับวิถีทางแห่งเท่าเทียมกัน เช่น การส่งเสริมความเท่าเทียมกันแบบดั้งเดิมในที่ดินภายในสวีเดนถูกเห็นชอบโดยพระมหากษัตริย์และชาวบ้านในพื้นที่ที่ได้รับในช่วงระหว่างสมัยกฎตระกูลเดอ แฟคโต ระบบข้าแผ่นดินไม่ถูกยกเลิก และมีแนวโน้มที่จะจัดตั้งนิคมอุตสาหกรรมถูกกฎหมายในสวีเดนอย่างชอบธรรม แต่การปรับปรุงครั้งใหญ่ในปีค.ศ. 1680 ผลักดันให้ความพยายามของชนชั้นสูงสิ้นสุดลง และเรียกร้องพวกเขาให้คืนนิคมอุตสาหกรรมที่พวกเขาได้รับจากมกุฎกษัตริย์ ระบบข้าแผ่นดินนี้ อย่างไรก็ตาม ยังคงถูกบังคับใช้ในจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์และชาวสวีดิชในเอสโตเนีย ที่ที่ใช้ประโยชน์จากผลพลอยได้ของวิถีทางแห่งความเท่าเทียมกันถูกขัดขวางโดนสนธิสัญญาจากสิ่งที่พวกเขาได้รับ

หลักจากได้รับชัยชนะในสงครามสามสิบปีสวีเดนมีอำนาจสูงสุดในช่วงสงครามเหนือครั้งที่สองเมื่อศัตรูหลักเดนมาร์ก–นอร์เวย์ถูกทำให้เป็นกลางโดยสนธิสัญญารอสกิลด์ในปี ค.ศ. 1658 อย่างไรก็ตาม ในแนวทางต่อจากนี้ สงคราม เช่นเดียวกับในสงครามสแกนเนียที่ตามมาประเทศสวีเดนสามารถรักษาอาณาจักรของตนไว้ได้โดยได้รับการสนับสนุนจากพันธมิตรที่ใกล้ชิดที่สุดเท่านั้น ซึ่งก็คือประเทศฝรั่งเศส พระเจ้าชาร์ลส์ที่ 11 แห่งสวีเดนรวมจักรวรรดิ แต่ความตกต่ำเริ่มขึ้นกับลูกชายของเขาCharles XII หลังจากชัยชนะครั้งแรกของสวีเดน ชาร์ลส์ได้รักษาอาณาจักรไว้ได้ระยะหนึ่งในPeace of Travendal (1700) และสนธิสัญญาอัลทรานสตัดท์ (ค.ศ. 1706)ก่อนหายนะที่ตามมาจากสงครามของกษัตริย์ในรัสเซีย ชัยชนะของรัสเซียในสมรภูมิโปลตาวายุติการขยายอาณาเขตไปทางตะวันออกของสวีเดน และเมื่อถึงเวลาที่พระเจ้าชาร์ลส์ที่ 12 ถึงแก่อสัญกรรมในปี ค.ศ. 1718เหลือแต่ดินแดนที่อ่อนแอลงมากและมีขนาดเล็กกว่ามาก ร่องรอยสุดท้ายของดินแดนภาคพื้นทวีปที่ถูกยึดครองหายไปในช่วงสงครามนโปเลียนและฟินแลนด์ตกเป็นของรัสเซียในปี 1809 โดยบทบาทของสวีเดนในฐานะมหาอำนาจก็หายไปเช่นกัน สวีเดน เป็นประเทศในกลุ่มนอร์ดิกเพียงประเทศเดียวที่เคยได้รับสถานะเป็นมหาอำนาจทางทหาร

ดูเพิ่ม

• จักรวรรดิอาณานิคมสวีเดน
• สหภาพคาลมาร์
• มหาสงครามเหนือ
• จักรวรรดิรัสเซีย
• ราชอาณาจักรเดนมาร์ก-นอร์เวย์
• ฮ็อลชไตน์

เอกสารอ่านเพิ่ม

• Andersson, Ingvar (1956). A History of Sweden. New York: Praeger. free to borrow for two weeks pp 153–237
• Bain, R. Nisbet. Charles XII and the Collapse of the Swedish Empire, 1682–1719 (1899) online
• Brems, Hans. "Sweden: From Great Power to Welfare State" Journal of Economic Issues 4#2 (1970) pp. 1–16 online
• Evans, Malcolm (1997). Religious Liberty and International Law in Europe. Cambridge University Press. ISBN 0-521-55021-1.
• Frost, Robert I. (2000). The Northern Wars. War, State and Society in Northeastern Europe 1558-1721. Longman. ISBN 978-0-582-06429-4.
• Hayes, Carlton J. H. (1916). A Political and Social History of Modern Europe. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 17 November 2007.
• Kent, Neil (2008). A Concise History of Sweden. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-01227-0.
• Kirby, David. Northern Europe in the Early Modern Period: The Baltic World 1492 - 1772 (1990).
• Lisk, Jill. The Struggle for Supremacy in the Baltic 1600 - 1725 (1967).
• Lockhart, Paul Douglas. Sweden in the Seventeenth Century (2004).
• Mckay, Derek; H.M. Scott (1983). The Rise of the Great Powers 1648 – 1815. Pearson. pp. 10–14. ISBN 9781317872849.
• Magnusson, Lars (2000). An Economic History of Sweden. London: Routledge. ISBN 0-415-18167-4.
• Moberg, Vilhelm; Austin, Paul Britten (2005). A History of the Swedish People: Volume II: From Renaissance to Revolution.
• Nordstrom, Byron J. (2002). The History of Sweden. Greenwood Press. ISBN 0-313-31258-3.
• Oakley, Stewart. Scandinavian History 1520 - 1970 (1984).
• Roberts, Michael. Sweden as a Great Power 1611 - 1697 (1968).
• Roberts, Michael. Sweden's Age of Greatness 1632 - 1718 (1973).
• Roberts, Michael. The Swedish imperial experience 1560–1718 (Cambridge UP, 1984).
• Roberts, Michael. From Oxenstierna to Charles XII: Four Studies (Cambridge UP, 1991).
• Roberts, Michael (1986). The Age of Liberty: Sweden, 1719–1772.
• Scott, Franklin D. (1988). Sweden: The Nation's History (2nd ed.). Southern Illinois University Press. ISBN 0-8093-1489-4. (survey by leading scholar)
• Sprague, Martina (2005). Sweden: An Illustrated History. Hippocrene Books. ISBN 0-7818-1114-7.
• Upton, A. Charles XI and Swedish Absolutism (Cambridge University Press, 1998).
• Warme, Lars G. (1995). A History of Swedish Literature.

ประวัติศาสตร์และความทรงจำ

• Kirby, David. "Imperial Sweden – Image and Self-Image" History Today 40:11 (1990): 34–39.
• Stadin, Kekke. "The masculine image of a great power: Representations of Swedish imperial power c. 1630–1690." Scandinavian journal of history 30.1 (2005): 61–82.
• Thomson, Erik. "Beyond the Military State: Sweden’s Great Power Period in Recent Historiography." History Compass 9.4 (2011): 269–283 online.