อักษรรูน

อักษรรูน
ชนิด	อักษรสระ-พยัญชนะ
ช่วงยุค	Elder Futhark ในศตวรรษที่ 2
ทิศทาง	ซ้ายไปขวา, boustrophedon
ภาษาพูด	กลุ่มภาษาเจอร์แมนิก
อักษรที่เกี่ยวข้อง
ระบบแม่	ฟินิเชีย กรีก อิตาลีโบราณ อักษรรูน
ระบบลูก	Younger Futhark, Anglo-Saxon futhorc
ISO 15924
ISO 15924	Runr (211), ​Runic
ยูนิโคด
ยูนิโคดแฝง	Runic
ช่วงยูนิโคด	U+16A0–U+16FF

จารึกอักษรฟูทาร์กใหม่บน Vaksala Runestone

อักษรรูน หรือ อักษรรูนิก ในภาษาพื้นเมืองเรียกฟูทาร์ก ซึ่งหมายถึงตัวอักษร ข้อความ หรือจารึก ในภาษาเยอรมันเก่าหมายถึง ประหลาดหรือความลับ อักษรนี้มีความเกี่ยวข้องกับเวทมนตร์ ทฤษฎีเกี่ยวกับจุดกำเนิดของอักษรรูน ได้แก่ อักษรนี้ถูกออกแบบโดยอิสระ ไม่ขึ้นกับอักษรอื่น การเขียนเริ่มขึ้นในยุโรปใต้และถูกนำไปทางเหนือโดยเผ่าเยอรมัน เป็นแบบให้อักษรละตินและอักษรอีทรัสคัน

จารึกอักษรรูนที่เก่าที่สุดพบราว พ.ศ. 643 แต่จารึกส่วนใหญ่อยู่ในราว พ.ศ. 1600 พบทั้งยุโรปตั้งแต่แหลมบอลข่าน เยอรมัน สแกนดิเนเวีย ไปจนถึงอังกฤษ ทิศทางการเขียนช่วงแรกผันแปรมาก โดยมากอยู่ในแนวซ้ายไปขวา ไม่มีการแบ่งช่องว่างระหว่างคำมากนัก โดยอาจมีการใช้จุดหนึ่งจุดหรือมากว่า(►มากกว่า) จารึกที่พบมีทั้งจารึกบนผาสูง หินขนาดใหญ่ สิ่งก่อสร้าง จารึกทางศาสนาและเวทมนตร์ จารึกเกี่ยวกับการค้าและการเมือง จดหมายส่วนบุคคล ข้อความสั้นๆและจารึกในงานศิลปะ

รูปแบบ

อักษรฟูทาร์กรุ่นแรก

อักษรฟูทาร์กรุ่นใหม่

อักษรรูนมีหลายรูปแบบดังต่อไปนี้

• อักษรฟูทาร์กรุ่นแรก (Elder Futhark) เป็นรูปแบบเก่าสุดที่พบในยุโรป ที่เป็นบ้านเกิดของเผ่าเยอรมัน รวมทั้งสแกนดิเนเวีย รูปแบบอื่นๆอาจพัฒนาไปจากรูปแบบนี้
• อักษรรูนกอทิก ใช้เขียนภาษากอทิกที่เป็นภาษาเยอรมันตะวันออก แต่จุดเริ่มต้นยังไม่ชัดเจน จารึกอักษรนี้เหลืออยู่น้อยมาก ถูกแทนที่ด้วยอักษรอื่นเมื่อราว พ.ศ. 900
• อักษรฟูทาร์ก แองโกล-แซกซอน (Anglo-Saxon Futhorc) มีการเพิ่มอักษรบางตัวเข้ามาเพื่อใช้เขียนภาษาแองโกล-แซกซอน ซึ่งเป็นภาษาอังกฤษเก่า คาดว่าอักษรนี้เข้าไปในอังกฤษเมื่อ พ.ศ. 1000 และใช้มาจนถึง พ..ศ. 1600 มักพบบนเครื่องประดับ ก้อนหิน อาวุธ และอื่น ๆ
• อักษรฟูทาร์กรุ่นใหม่ (Younger Futhark) พัฒนาจากอักษรรุ่นเก่า และคงตัวอยู่จนถึง พ.ศ. 1300 เป็นอักษรหลักในนอร์เวย์ สวีเดน และเดนมาร์ก จนกระทั่งถูกแทนที่ด้วยอักษรละตินเมื่อศาสนาคริสต์แพร่ไปถึง อักษรใน 3 ประเทศนี้ต่างกันเล็กน้อย

หลังพุทธศตวรรษที่ 23 การใช้อักษรรูนลดน้อยลง เมื่อศาสนาคริสต์แพร่หลายเข้ามา อักษรรูนถูกโยงเข้ากับเวทมนตร์คาถาซึ่งต้องถูกกำจัด ในปัจจุบันมีการฟื้นฟูการใช้อักษรรูนอีกครั้งแต่ใช้ในการพยากรณ์.

อักษรรูนกับศาสตร์ลึกลับ

อักษรรูนถือเป็นอักษรศักดิ์สิทธิ์ของกลุ่มชนชาติที่ใช้ภาษากลุ่มเยอรมัน มีการนำชื่อเทพเจ้าต่างๆ มารวมเข้ากับชื่ออักษร ต่อมาได้แพร่หลายเข้าไปในสแกนดิเนเวีย มีการสลักอักษรรูนไว้ในเหรียญกษาปต์ โลงศพ หรือใช้ประดับตกแต่งสถานที่ ในยุคนาซีมีการฟื้นฟูการใช้อักษรรูนอีกครั้ง แต่เมื่อนาซีหมดอำนาจก็เสื่อมความนิยมไป จนปัจจุบันการทำนายด้วยอักษรรูนเป็นที่นิยมและนำกลับมาศึกษากันอีกครั้ง มีการกำหนดวิธีทำนายมากมาย เช่น การโยนกิ่งไม้เพื่อให้เกิดเป็นรูปอักษรรูนหรือสุ่มหยิบก้อนหินที่สลักรูปอักษรรูนไว้

อักษรรูน	ถอดเสียง	IPA	ชื่อ	ความหมาย	ความหมายที่ใช้ในการทำนาย
	f	/f/	fehu เฟฮู	ปศุสัตว์	ความมั่งคั่งร่ำรวย
	u	/u (ː)/	?*ūruz อูรุศ	กระทิงป่า	พลังอำนาจ
	þ	/θ/, /ð/	?*þurisaz ธูรีสัศ	ยักษ์	อาณาเขต ขอบเขต
	a	/a (ː)/	ansuz อันสุศ	เทพองค์หนึ่ง	สถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
	r	/r/	*raidōไรโด	ขี่	การเดินทาง
	k	/k/	?*kaunan คาวนัน	คำสาบาน	ความต้องการได้รับและถ่ายทอดความรู้
	g	/g/	*gebō เกโบ	ของขวัญ	การให้และรับ
	w	/w/	*wunjō วุนโย	ความสุข	รักแท้ ข่าวดีครอบครัวที่มีความสุข
	h	/h/	*hagalaz ฮอกลา	ลูกเห็บ	ความโง่เขลา หวาดกลัว เหตุการณ์ประหลาด
	n	/n/	*naudiz นาวดิศ	ความทุกข์	ความสงสัย ไม่มั่นใจในความปลอดภัย
	i	/i (ː)/	*īsaz ไอสัศ	น้ำแข็ง	ความล่าช้า
	j	/j/	*jēra- เยรัน	ปี	การจบสิ้นและการเกิดใหม่
	ï (or æ)	/æː/ (?)	*ī (h) waz/*ei (h) waz เอวัศ	ก้ามปูสีม่วง	ความสำเร็จ ความเจริญก้าวหน้า
	p	/p/	?*perþ- เพร์โธ	ปริศนา	ความลับ
	z	/z/	?*algiz อัลจีศ	กวางมูส	การบำบัดรักษา การปกป้อง
	s	/s/	*sōwilō โสเวโล	พระอาทิตย์	ความรัก ความอบอุ่น ความปลอดภัย
	t	/t/	*tīwaz/*teiwaz ไทวัศ	เทพทอร์	การผูกมัดด้วยคำสัญญา คำสาบาน
	b	/b/	*berkanan เบอร์คานัน	ไม้เบิร์ช	การกำเนิดใหม่ ข่าวดี
	e	/e (ː)/	*ehwaz เอะวัศ	ม้า	การเปลี่ยนแปลงในทางที่ดี
	m	/m/	*mannaz มันนัศ	มนุษย์	ความรอบคอบ รัดกุมการคิดให้มากขึ้น
	l	/l/	*laguz ลาวนัศ	พืชล้มลุกที่มีกลิ่นหอม	ความรักที่เก็บซ่อนไว้ภายใน
	ŋ	/ŋ/	*ingwaz อิงวัศ	ผู้ชาย	สุขภาพ ความกินดีอยู่ดี ชื่อเสียงโด่งดัง
	o	/o (ː)/	*ōþila-/*ōþala- โอธาลา	แผ่นดิน การสักการบูชาที่สำคัญ	เหตุการณ์ที่ขึ้นกับเวลา
	d	/d/	*dagaz ดากัศ	วัน	ความสุข ความรุ่งเรือง

อ้างอิง

• อักษรรูนหรือรูนิก
• ไชย ชาญธรรม. รูน อักษรทำนาย. กทม. เดลฟี. ไม่ปรากฏปีพิมพ์

แหล่งข้อมูลอื่น

• Ancientscripts.com Futhark entry.
• Omniglot.com runic alphabet entry.
• Nytt om Runer runology journal. เก็บถาวร 2012-11-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Bibliography of Runic Scholarship เก็บถาวร 2008-09-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Unicode Code ChartPDF (68.3 KB)