อำเภอสันกำแพง
 | บทความนี้ยังต้องการเพิ่มแหล่งอ้างอิงเพื่อพิสูจน์ความถูกต้อง |
อำเภอสันกำแพง | |
|---|---|
| การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
| • อักษรโรมัน | Amphoe San Kamphaeng |
| คำขวัญ: ทิวทัศน์ขึ้นชื่อ เลื่องลือคนงาม เขตคามโคนม ชื่นชมหัตถกรรม | |
 แผนที่จังหวัดเชียงใหม่ เน้นอำเภอสันกำแพง | |
| พิกัด: 18°44′43″N 99°7′13″E / 18.74528°N 99.12028°E | |
| ประเทศ |  ไทย |
| จังหวัด | เชียงใหม่ |
| พื้นที่ | |
| • ทั้งหมด | 197.833 ตร.กม. (76.384 ตร.ไมล์) |
| ประชากร (2566) | |
| • ทั้งหมด | 90,538 คน |
| • ความหนาแน่น | 457.65 คน/ตร.กม. (1,185.3 คน/ตร.ไมล์) |
| รหัสไปรษณีย์ | 50130 |
| รหัสภูมิศาสตร์ | 5013 |
| ที่ตั้งที่ว่าการ | ที่ว่าการอำเภอสันกำแพง เลขที่ 92 ตำบลร้องวัวแดง อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ 50130 |
 ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย | |
สันกำแพง (ไทยถิ่นเหนือ: 
) เป็นอำเภอหนึ่งในเขตปริมณฑลของนครเชียงใหม่ที่มีความเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว มีการพัฒนาทุก ๆ ด้าน เป็นอำเภอที่มีแหล่งท่องเที่ยวมากมาย ที่ขึ้นชื่อได้แก่ บ้านบ่อสร้าง เป็นแหล่งรวมหัตถกรรมการทำร่มกระดาษสา ป่าดงปงไหว ตลอดเส้นทางจากตัวอำเภอเมืองไปยังอำเภอสันกำแพงจะรายล้อมไปด้วยต้นไม้ใหญ่ 2 ข้างทาง นอกจากจะเป็นอำเภอที่มีแหล่งท่องเที่ยวมากมายแล้ว อำเภอสันกำแพงยังเป็นบ้านเกิดของอดีตนายกรัฐมนตรีไทย คือ ดร.ทักษิณ ชินวัตร และนางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร
ประวัติ
[แก้]จากหลักฐานศิลาจารึกที่ต้นพบ ณ วัดเชียงแสน ตำบลออนใต้ สันนิษฐานกันว่าชาวอำเภอสันกำแพงอพยพมาจากพันนาภูเลา แขวงเมืองเชียงแสน (ปัจจุบันอยู่ในจังหวัดเชียงราย) มาตั้งอยู่ริมน้ำแม่ออน โดยในสมัยพระเจ้าศิริลัทธัมมังกร มหาจักพรรดิราชธิราช ได้เสวยราชเป็นกษัตริย์ครองนครเชียงใหม่ ได้โปรดให้ราชมนตรีนายหนึ่งชื่อ เจ้าอภิชวฌาณบวรสิทธิ เป็นหมื่นดาบเรือนได้มีจิตศรัทธาชักชวนบรรดาทายกทายิกาทั้งหลายมาประชุมกันเพื่อสร้างวิหารพระเจดีย์และหอพระไตรปิฎก เมื่อสร้างเสร็จแล้วขนานนามวัดที่สร้างขึ้นว่า "สาลกิจญาณหันตาราม" วัดนี้ต่อมาชาวบ้านเรียกว่า "วัดเชียงแสน" นอกจากนั้น ชาวบ้านในหลายท้องถิ่นของอำเภอเป็นไทยองและไทลื้อ สำเนียงพูดของชาวบ้านในอำเภอเชียงแสน ต่อมาได้รับการยกฐานะขึ้นเป็นอำเภอเรียกว่า "แขวงแม่ออน" อยู่ในการปกครองของนครเชียงใหม่ ถึง พ.ศ. 2445 ในรัชสมัยของเจ้าอินทวโรรสสุริยวงศ์ ครองนครเชียงใหม่ ได้เกิดกบฏเงี้ยวขึ้นที่อำเภอเมืองแพร่ ที่แขวงแม่ออนมีชาวเงี้ยว 11 คน มีอาวุธครบได้ทำการบุกปล้นโรงกลั่นสุราที่บ้านป่าไผ่ ตำบลแช่ช้าง แล้วทำการเผาที่ทำการแขวงแม่ออนเสียหายทั้งหลัง แล้วได้หนีไปทางอำเภอดอยสะเก็ด ต่อมาในปี พ.ศ. 2446 ทางราชการได้ย้ายที่ทำการแขวงแม่ออนมาปลูกสร้างที่บ้านสันกำแพง จึงได้ชื่อว่า "อำเภอสันกำแพง"[1] มาจนถึงทุกวันนี้ ในปี พ.ศ. 2537 กระทรวงมหาดไทยได้แบ่งพื้นที่บางส่วนของอำเภอสันกำแพงยกฐานะเป็น "กิ่งอำเภอแม่ออน"
ภูมิศาสตร์
[แก้]ลักษณะภูมิประเทศ สภาพพื้นที่เป็นที่ราบลุ่มกว้าง มีพื้นที่ทั้งหมดประมาณ 196.69 ตารางกิโลเมตร มีลำน้ำที่สำคัญ ลำน้ำแม่ออน ลำน้ำแม่ปูคา ลำน้ำแม่กวง เป็นแหล่งน้ำสำคัญ
ดอยนางเมาะเป็นจุดสูงสุดของอำเภอสันกำแพง ความสูงประมาณ 920 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง สามารถเดินขึ้นไปได้จากอ่างเก็บน้ำผาแหน ตำบลออนใต้
ที่ตั้งและอาณาเขต
[แก้]อำเภอสันกำแพงอยู่ทางทิศตะวันออกของอำเภอเมืองเชียงใหม่ มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอและจังหวัดใกล้เคียงดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอดอยสะเก็ดและอำเภอสันทราย
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอแม่ออน
- ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอแม่ออน และอำเภอบ้านธิ (จังหวัดลำพูน)
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอสารภีและอำเภอเมืองเชียงใหม่
การแบ่งเขตการปกครอง
[แก้]การปกครองส่วนภูมิภาค
[แก้]อำเภอสันกำแพงแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 10 ตำบล 100 หมู่บ้าน ได้แก่
| ลำดับที่ | อักษรไทย | อักษรโรมัน | จำนวนหมู่บ้าน | ประชากรทั้งหมด (พ.ศ. 2566)[2] |
ประชากรแยกตามส่วนท้องถิ่น (พ.ศ. 2566)[2] | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | สันกำแพง | San Kamphaeng | 14 | 17,895 | 10,749 7,146 |
(ทต. สันกำแพง) (อบต. สันกำแพง) |
| 2. | ทรายมูล | Sai Mun | 7 | 4,054 | 4,054 | (ทต. สันกำแพง) |
| 3. | ร้องวัวแดง | Rong Wua Daeng | 11 | 5,643 | 5,643 | (อบต. ร้องวัวแดง) |
| 4. | บวกค้าง | Buak Khang | 13 | 8,778 | 8,778 | (ทต. บวกค้าง) |
| 5. | แช่ช้าง | Chae Chang | 10 | 7,773 | 2,740 5,033 |
(ทต. สันกำแพง) (อบต. แช่ช้าง) |
| 6. | ออนใต้ | On Tai | 11 | 5,349 | 5,349 | (ทต. ออนใต้) |
| 7. | แม่ปูคา | Mae Pu Kha | 9 | 6,137 | 6,137 | (ทต. แม่ปูคา) |
| 8. | ห้วยทราย | Huai Sai | 8 | 5,926 | 5,926 | (ทต. ห้วยทราย) |
| 9. | ต้นเปา | Ton Pao | 10 | 20,366 | 20,366 | (ทม. ต้นเปา) |
| 10. | สันกลาง | San Klang | 7 | 8,617 | 8,617 | (ทต. สันกลาง) |
| รวม | 100 | 90,538 | 72,716 (เทศบาล) 17,822 (อบต.) | |||
การปกครองส่วนท้องถิ่น
[แก้]ท้องที่อำเภอสันกำแพงประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 10 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลเมืองต้นเปา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลต้นเปาทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลสันกำแพง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทรายมูลทั้งตำบล รวมถึงบางส่วนของตำบลสันกำแพงและตำบลแช่ช้าง
- เทศบาลตำบลแม่ปูคา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่ปูคาทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลบวกค้าง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบวกค้างทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลออนใต้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลออนใต้ทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลสันกลาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสันกลางทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลห้วยทราย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยทรายทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลสันกำแพง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสันกำแพง (นอกเขตเทศบาลตำบลสันกำแพง)
- องค์การบริหารส่วนตำบลร้องวัวแดง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลร้องวัวแดงทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลแช่ช้าง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแช่ช้าง (นอกเขตเทศบาลตำบลสันกำแพง)
การคมนาคม
[แก้]เส้นทางคมนาคม อำเภอสันกำแพงติดต่อกับจังหวัดเชียงใหม่โดยทางรถยนต์ถนนสายเชียงใหม่-สันกำแพง ระยะทาง 13 กิโลเมตร
โรงเรียนมัธยมศึกษาประจำอำเภอ
[แก้]ชาวอำเภอที่มีชื่อเสียง
[แก้]- ทักษิณ ชินวัตร นายกรัฐมนตรีไทยคนที่ 23 บุตรของนายเลิศ ชินวัตร อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร
- ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร นายกรัฐมนตรีไทยคนที่ 28 น้องสาวของทักษิณ ชินวัตร
- ธวัชวงศ์ ณ เชียงใหม่ เจ้านายฝ่ายเหนือ อดีตรัฐมนตรี อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และอดีตนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดเชียงใหม่ (สมรสกับกิ่งกาญจน์ ณ เชียงใหม่)
- พงศ์ประยูร ราชอาภัย นักแสดงและอดีตผู้สมัครสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร
- อรรถพล ประกอบของ นักร้อง
- ปรีดา พัฒนถาบุตร อดีตรัฐมนตรี ครูการเมืองของทักษิณ ชินวัตร
อ้างอิง
[แก้]- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ เก็บถาวร 2011-11-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน เล่ม 34 หน้า 65 วันที่ 29 เมษายน 2460
- ↑ 2.0 2.1 กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "สถิติประชากรทางการทะเบียนราษฎร (รายเดือน) พื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ เดือนธันวาคม 2566." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: [1]. สืบค้น 13 มีนาคม 2567.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]
| อำเภอ |  | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ประวัติศาสตร์ | |||||||||
| ภูมิศาสตร์ | |||||||||
| เศรษฐกิจ |
| ||||||||
| สังคม |
| ||||||||
 | บทความเขตการปกครองของประเทศไทยนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |