อำเภอสารภี

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
อำเภอสารภี
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันAmphoe Saraphi
วัดเจดีย์เหลี่ยม ส่วนหนึ่งของแหล่งโบราณคดีเวียงกุมกาม
วัดเจดีย์เหลี่ยม ส่วนหนึ่งของแหล่งโบราณคดีเวียงกุมกาม
คำขวัญ: 
ต้นยางใหญ่ ลำไยหวาน เมืองโบราณเวียงกุมกาม
พระนอนบวรงาม เชิดชูนามสารภี
แผนที่จังหวัดเชียงใหม่ เน้นอำเภอสารภี
แผนที่จังหวัดเชียงใหม่ เน้นอำเภอสารภี
พิกัด: 18°42′48″N 99°2′11″E / 18.71333°N 99.03639°E / 18.71333; 99.03639
ประเทศ ไทย
จังหวัดเชียงใหม่
พื้นที่
 • ทั้งหมด97.45 ตร.กม. (37.63 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2566)
 • ทั้งหมด91,073 คน
 • ความหนาแน่น934.56 คน/ตร.กม. (2,420.5 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 50140
รหัสภูมิศาสตร์5019
ที่ตั้งที่ว่าการที่ว่าการอำเภอสารภี เลขที่ 53 หมู่ที่ 3 ตำบลยางเนิ้ง อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่ 50140
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

สารภี (ไทยถิ่นเหนือ: ) เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดเชียงใหม่ที่มีความเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว มีการพัฒนาทุก ๆ ด้านจนเป็นอำเภอขนาดใหญ่ในแง่สถานประกอบการและอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ที่ของจังหวัด ได้รับประโยชน์มาจากนิคมอุตสาหกรรมภาคเหนือ ลำพูน ปัจจุบันอำเภอสารภีถือได้ว่ามีการพัฒนาจนสภาพความเจริญเป็นเขตเมืองที่เชื่อมต่อกับนครเชียงใหม่ มีประชากรหนาแน่นรองจากอำเภอเมืองเชียงใหม่ และเป็นอำเภอที่รองรับความเจริญของนครเชียงใหม่เพื่อขยายไปยังเมืองลำพูน

อำเภอสารภีเป็นอำเภอที่มีพื้นที่เล็กที่สุดและเป็นเพียงอำเภอเดียวในจังหวัดเชียงใหม่ที่ไม่มีภูเขา นอกจากนี้อำเภอสารภียังมีจุดเด่น คือ ถนนสายต้นยาง[1]ซึ่งมีอายุกว่าร้อยปีเรียงรายตลอดสองข้างทาง มีความยาวเริ่มตั้งแต่เขตอำเภอเมืองเชียงใหม่ไปจรดเขตอำเภอเมืองลำพูน

ประวัติ[แก้]

อำเภอสารภีเดิมชื่อ อำเภอยางเนิ้ง ตั้งเป็นอำเภอเมื่อปี พ.ศ. 2434 เหตุที่ใช้ชื่อว่าอำเภอยางเนิ้งเพราะตัวอำเภอตั้งอยู่ที่ตำบลยางเนิ้ง คำว่า "ยาง" หมายถึง ต้นยางนา ส่วนคำว่า "เนิ้ง" มาจากภาษาถิ่น หมายถึง "เอน, โน้มเอียง" เพราะเดิมเป็นป่ายาง ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2460 ท้าวพระยาขุน พร้อมด้วยราษฎรได้เสนอต่ออำมาตย์ตรีพันธุราษฎร นายอำเภอในสมัยนั้น เสนอให้เปลี่ยนชื่ออำเภอเสียใหม่เนื่องจากไม่ไพเราะ จึงเปลี่ยนชื่อเป็น "อำเภอสารภี"[2] ซึ่งเป็นชื่อของตำบลหนึ่งในอำเภอ โดย "สารภี" เป็นชื่อของดอกไม้ไทยสีเหลืองมีกลิ่นหอม มีอายุยืน พบขึ้นมากที่วัดสารภี ตำบลสารภี และที่อื่น ๆ[3] บริเวณที่ตั้งของที่ว่าการอำเภอปัจจุบันเดิมเป็นที่ตั้งของวัดร้างชื่อ วัดเชียงยืน มีกำแพงล้อมรอบ เรียกชุมชนว่า เวียงหมาก สันนิษฐานว่าเป็นเวียงชั้นนอกของเวียงกุมกาม[4]

ในช่วงแรกอำเภอสารภีแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 10 ตำบล ต่อมาได้รับการโอนตำบลขัวมุงและตำบลสันทราย อำเภอหางดง มาอยู่ในเขตการปกครองของอำเภอสารภี จึงรวมเป็น 12 ตำบล[4]

ที่ตั้งและอาณาเขต[แก้]

อำเภอสารภีตั้งอยู่ทางตอนกลางของจังหวัดเชียงใหม่ มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอและจังหวัดใกล้เคียงดังนี้

การแบ่งเขตการปกครอง[แก้]

การปกครองส่วนภูมิภาค[แก้]

อำเภอสารภีแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 12 ตำบล 106 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับที่ อักษรไทย อักษรโรมัน จำนวนหมู่บ้าน ประชากรทั้งหมด
(พ.ศ. 2566)[5]
ประชากรแยกตามส่วนท้องถิ่น
(พ.ศ. 2566)[5]
1. ยางเนิ้ง Yang Noeng 7 10,062 10,062 (ทต. ยางเนิ้ง)
2. สารภี Saraphi 10 7,307 585
6,722
(ทต. ยางเนิ้ง)
(ทต. สารภี)
3. ชมภู Chom Phu 9 7,871 7,871 (ทต. ชมภู)
4. ไชยสถาน Chai Sathan 8 6,755 6,755 (ทต. ไชยสถาน)
5. ขัวมุง Khua Mung 10 5,938 5,938 (ทต. ขัวมุง)
6. หนองแฝก Nong Faek 9 6,620 6,620 (ทต. หนองแฝก)
7. หนองผึ้ง Nong Phueng 8 16,544 273
16,271
(ทต. ยางเนิ้ง)
(ทต. หนองผี้ง)
8. ท่ากว้าง Tha Kwang 7 2,842 2,842 (ทต. ท่ากว้าง)
9. ดอนแก้ว Don Kaeo 7 5,189 5,189 (ทต. ดอนแก้ว)
10. ท่าวังตาล Tha Wang Tan 13 11,981 11,981 (ทต. ท่าวังตาล)
11. สันทราย San Sai 12 4,991 4,991 (ทต. สันทรายมหาวงศ์)
12. ป่าบง Pa Bong 6 4,973 4,973 (ทต. ป่าบง)
รวม 106 91,073 91,073 (เทศบาล)

การปกครองส่วนท้องถิ่น[แก้]

ท้องที่อำเภอสารภีประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 12 แห่ง ได้แก่

  • เทศบาลตำบลยางเนิ้ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลยางเนิ้งทั้งตำบล รวมทั้งบางส่วนของตำบลสารภีและตำบลหนองผึ้ง
  • เทศบาลตำบลสารภี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสารภี (นอกเขตเทศบาลตำบลยางเนิ้ง)
  • เทศบาลตำบลชมภู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลชมภูทั้งตำบล
  • เทศบาลตำบลหนองผึ้ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองผึ้ง (นอกเขตเทศบาลตำบลยางเนิ้ง)
  • เทศบาลตำบลสันทรายมหาวงศ์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสันทรายทั้งตำบล
  • เทศบาลตำบลไชยสถาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไชยสถานทั้งตำบล
  • เทศบาลตำบลหนองแฝก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองแฝกทั้งตำบล
  • เทศบาลตำบลท่ากว้าง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่ากว้างทั้งตำบล
  • เทศบาลตำบลท่าวังตาล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าวังตาลทั้งตำบล
  • เทศบาลตำบลขัวมุง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลขัวมุงทั้งตำบล
  • เทศบาลตำบลดอนแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนแก้วทั้งตำบล
  • เทศบาลตำบลป่าบง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่าบงทั้งตำบล

สถานที่สำคัญ[แก้]

วัดปู่เปี้ย ภายในเมืองโบราณเวียงกุมกาม

อ้างอิง[แก้]

  1. หนึ่งเดียวในไทย ถนนต้นยางนาอายุกว่า 150 ปี นับพันต้น รุกขมรดกของแผ่นดิน
  2. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ เก็บถาวร 2011-11-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน เล่ม 34 หน้า 65 วันที่ 29 เมษายน 2460
  3. "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-05-22. สืบค้นเมื่อ 2009-12-02.
  4. 4.0 4.1 สุขาภิบาลยางเนิ้ง อำเภอสารภี, อนุสรณ์ 100 ปี อำเภอสารภี, เชียงใหม่, สำนักพิมพ์ บุณย์ศิริงานพิมพ์, 2534. ลิงก์หนังสือจากฐานข้อมูลหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก เชียงใหม่
  5. 5.0 5.1 กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "สถิติประชากรทางการทะเบียนราษฎร (รายเดือน) พื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ เดือนธันวาคม 2566." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: [1]. สืบค้น 13 มีนาคม 2567.