ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ภาษาอีสาน"
Hakim dorloh (คุย | ส่วนร่วม) ป้ายระบุ: แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขจากเว็บสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่ |
ไม่มีความย่อการแก้ไข ป้ายระบุ: แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขจากเว็บสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่ |
||
บรรทัด 29: | บรรทัด 29: | ||
# ภาษาลาวตะวันตก (ภาษาลาวร้อยเอ็ดหรือภาษาอีสาน) ไม่มีใช้ในประเทศลาว เป็นภาษาที่ใช้ในท้องถิ่นภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย ท้องที่ร้อยเอ็ด อุดรธานี ขอนแก่น กาฬสินธุ์ มหาสารคาม บุรีรัมย์ หนองคาย(บางหมู่บ้าน) และบริเวณใกล้เคียง[[มณฑลร้อยเอ็ด]]ของสยาม สำเนียงนี้มีการใช้กันอย่างแพร่หลายในพื้นที่ส่วนมากของภาคอีสานสำเนียงนี้ส่วนมากจะใช้''สระเอียแทนสระเอือ''ในปัจจุบันจนได้ขึ้นชื่อว่าเป็นสำเนียงกลางหรือสำเนียงมาตรฐานของภาษาอีสาน เทียบเท่ากับ แหลงใต้ อู้คำเมือง พูดไทยกลาง ของแต่ละภาค |
# ภาษาลาวตะวันตก (ภาษาลาวร้อยเอ็ดหรือภาษาอีสาน) ไม่มีใช้ในประเทศลาว เป็นภาษาที่ใช้ในท้องถิ่นภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย ท้องที่ร้อยเอ็ด อุดรธานี ขอนแก่น กาฬสินธุ์ มหาสารคาม บุรีรัมย์ หนองคาย(บางหมู่บ้าน) และบริเวณใกล้เคียง[[มณฑลร้อยเอ็ด]]ของสยาม สำเนียงนี้มีการใช้กันอย่างแพร่หลายในพื้นที่ส่วนมากของภาคอีสานสำเนียงนี้ส่วนมากจะใช้''สระเอียแทนสระเอือ''ในปัจจุบันจนได้ขึ้นชื่อว่าเป็นสำเนียงกลางหรือสำเนียงมาตรฐานของภาษาอีสาน เทียบเท่ากับ แหลงใต้ อู้คำเมือง พูดไทยกลาง ของแต่ละภาค |
||
ส่วนภาษาเขียนในอดีตใช้[[อักษรธรรมล้านช้าง]]หรือตัวธรรม สำหรับบันทึกเรื่องราวเกี่ยวกับธรรมะหรือพระพุทธศาสนา และเขียนด้วย[[อักษรไทน้อย]]หรือตัวลาวเดิม (เป็นอักษรลาวล้านช้างโบราณ มีความแตกต่างกับอักษรลาวในประเทศลาวในปัจจุบันเล็กน้อย) สำหรับเรื่องราวทางโลก อักษรลาวล้านช้าง (ตัวลาวหรืออักษรไทน้อย) มีพยัญชนะ 20 เสียง สระเดี่ยว 18 เสียง สระประสม 2-3 เสียง บางท้องถิ่นไม่มีเสียงสระเอือแต่จะใช้สระเอียแทน ในปัจจุบันนิยมใช้[[อักษรไทย]]สำหรับเขียนบันทึกเรื่องราวต่าง ๆ ทั้งในทางโลกและทางธรรม เนื่องจากผู้คนส่วนใหญ่ไม่สามารถอ่านตัวอักษรธรรมและอักษรลาวออก แต่ความนิยมในการเขียนบันทึกเป็นภาษาถิ่นไม่ค่อยได้รับความนิยมนัก โดยส่วนใหญ่ภาษาเขียนในท้องถิ่นภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยจะใช้[[อักษรไทย]] |
ส่วนภาษาเขียนในอดีตใช้[[อักษรธรรมล้านช้าง]]หรือตัวธรรม สำหรับบันทึกเรื่องราวเกี่ยวกับธรรมะหรือพระพุทธศาสนา และเขียนด้วย[[อักษรไทน้อย]]หรือตัวลาวเดิม (เป็นอักษรลาวล้านช้างโบราณ มีความแตกต่างกับอักษรลาวในประเทศลาวในปัจจุบันเล็กน้อย) สำหรับเรื่องราวทางโลก อักษรลาวล้านช้าง (ตัวลาวหรืออักษรไทน้อย) มีพยัญชนะ 20 เสียง สระเดี่ยว 18 เสียง สระประสม 2-3 เสียง บางท้องถิ่นไม่มีเสียงสระเอือแต่จะใช้สระเอียแทน ในปัจจุบันนิยมใช้[[อักษรไทย]]สำหรับเขียนบันทึกเรื่องราวต่าง ๆ ทั้งในทางโลกและทางธรรม เนื่องจากผู้คนส่วนใหญ่ไม่สามารถอ่านตัวอักษรธรรมและอักษรลาวออก แต่ความนิยมในการเขียนบันทึกเป็นภาษาถิ่นไม่ค่อยได้รับความนิยมนัก โดยส่วนใหญ่ภาษาเขียนในท้องถิ่นภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยจะใช้[[อักษรไทย]]บันทึกเป็นภาษาไทยเป็นหลักแทน เพราะในสมัยราชกาลที่5 มีคำสั่งให้เผาใบลานเอกสารสำคัญ ที่เขียนด้วยตัวอักษรธรรมลาวและอักษรไทน้อย ในวัดเก่าและวัดโบราณทุกจังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ(ภาคอีสาน)เพื่อป้องกันไม่ให้มีการแบ่งแยกดินแดน |
||
==ตัวอย่างประโยคภาษาไทยถิ่นอีสาน== |
==ตัวอย่างประโยคภาษาไทยถิ่นอีสาน== |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 18:02, 5 สิงหาคม 2562
ภาษาไทยถิ่นอีสาน | |
---|---|
ประเทศที่มีการพูด | ประเทศไทย |
ภูมิภาค | ภาคอีสาน |
จำนวนผู้พูด | 23 ล้าน (ไม่พบวันที่) |
ตระกูลภาษา | |
ระบบการเขียน | อักษรไทย (โดยพฤตินัย) อักษรไทน้อย/อักษรลาว (อดีต) |
รหัสภาษา | |
ISO 639-3 | tts |
ภาษาไทยถิ่นอีสาน หรือ ภาษาลาวอีสาน เป็นภาษาท้องถิ่นที่ใช้พูดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย เป็นภาษาลาวสำเนียงหนึ่งในสำเนียงภาษาถิ่นของภาษาลาวซึ่งแบ่งเป็น 6 สำเนียงใหญ่ คือ
- ภาษาลาวเวียงจันทน์ ใช้ในประเทศลาว ท้องที่นครหลวงเวียงจันทน์ แขวงบอลิคำไซ และในประเทศไทยท้องที่จังหวัดชัยภูมิ หนองบัวลำภู หนองคาย (อำเภอเมืองหนองคาย ศรีเชียงใหม่ ท่าบ่อ โพนพิสัย โพธิ์ตาก สังคม(บางหมู่บ้าน) ) ขอนแก่น (อำเภอภูเวียง ชุมแพ สีชมพู ภูผาม่าน หนองนาคำ เวียงเก่า หนองเรือบางหมู่บ้าน) ยโสธร (อำเภอเมืองยโสธร ทรายมูล กุดชุม บางหมู่บ้าน) อุดรธานี (อำเภอบ้านผือ เพ็ญ บางหมู่บ้าน) ศรีสะเกษ (ในบางหมู่บ้านของอำเภอเมืองศรีสะเกษ อำเภอขุขันธ์ อำเภอขุนหาญ)
- ภาษาลาวเหนือ ใช้ในประเทศลาวท้องที่แขวงหลวงพระบาง ไชยบุรี อุดมไซ ในประเทศไทยท้องที่จังหวัดเลย อุตรดิตถ์ (อำเภอบ้านโคก น้ำปาด ฟากท่า) เพชรบูรณ์ (อำเภอหล่มสัก หล่มเก่า น้ำหนาว) ขอนแก่น (อำเภอภูผาม่าน และบางหมู่บ้านของอำเภอสีชมพู ชุมแพ) ชัยภูมิ (อำเภอคอนสาร) พิษณุโลก (อำเภอชาติตระการและนครไทยบางหมู่บ้าน) หนองคาย (อำเภอสังคม) อุดรธานี (อำเภอน้ำโสม นายูง บางหมู่บ้าน)
- ภาษาลาวตะวันออกเฉียงเหนือ ใช้ในประเทศลาวท้องที่แขวงเชียงขวาง หัวพัน ในประเทศไทยท้องที่บ้านเชียง อำเภอหนองหาน อำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี และบางหมู่บ้านในจังหวัดสกลนคร หนองคาย(บางหมู่บ้านในอำเภอท่าบ่อ อำเภอศรีเชียงใหม่ และอำเภอโพธิ์ตาก) และยังมีชุมชนลาวพวนในภาคเหนือบางแห่งในจังหวัดสุโขทัย อุตรดิตถ์ แพร่ ไม่กี่หมู่บ้านเท่านั้น หนองคาย
- ภาษาลาวกลาง แยกออกเป็นสำเนียงถิ่น 2 สำเนียงใหญ่ คือ ภาษาลาวกลางถิ่นคำม่วน และถิ่นสุวรรณเขต ถิ่นคำม่วน จังหวัดที่พูดในประเทศไทย เช่น จังหวัดนครพนม สกลนคร บึงกาฬ (อำเภอเซกา บึงโขงหลง บางหมู่บ้าน) ถิ่นสุวรรณเขต จังหวัดที่พูดมีจังหวัดเดียว คือ จังหวัดมุกดาหาร
- ภาษาลาวใต้ ใช้ในประเทศลาวท้องที่แขวงจำปาศักดิ์ สาละวัน เซกอง อัตตะปือ จังหวัดที่พูดในประเทศไทย จังหวัดอุบลราชธานี อำนาจเจริญ ศรีสะเกษ ยโสธร
- ภาษาลาวตะวันตก (ภาษาลาวร้อยเอ็ดหรือภาษาอีสาน) ไม่มีใช้ในประเทศลาว เป็นภาษาที่ใช้ในท้องถิ่นภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย ท้องที่ร้อยเอ็ด อุดรธานี ขอนแก่น กาฬสินธุ์ มหาสารคาม บุรีรัมย์ หนองคาย(บางหมู่บ้าน) และบริเวณใกล้เคียงมณฑลร้อยเอ็ดของสยาม สำเนียงนี้มีการใช้กันอย่างแพร่หลายในพื้นที่ส่วนมากของภาคอีสานสำเนียงนี้ส่วนมากจะใช้สระเอียแทนสระเอือในปัจจุบันจนได้ขึ้นชื่อว่าเป็นสำเนียงกลางหรือสำเนียงมาตรฐานของภาษาอีสาน เทียบเท่ากับ แหลงใต้ อู้คำเมือง พูดไทยกลาง ของแต่ละภาค
ส่วนภาษาเขียนในอดีตใช้อักษรธรรมล้านช้างหรือตัวธรรม สำหรับบันทึกเรื่องราวเกี่ยวกับธรรมะหรือพระพุทธศาสนา และเขียนด้วยอักษรไทน้อยหรือตัวลาวเดิม (เป็นอักษรลาวล้านช้างโบราณ มีความแตกต่างกับอักษรลาวในประเทศลาวในปัจจุบันเล็กน้อย) สำหรับเรื่องราวทางโลก อักษรลาวล้านช้าง (ตัวลาวหรืออักษรไทน้อย) มีพยัญชนะ 20 เสียง สระเดี่ยว 18 เสียง สระประสม 2-3 เสียง บางท้องถิ่นไม่มีเสียงสระเอือแต่จะใช้สระเอียแทน ในปัจจุบันนิยมใช้อักษรไทยสำหรับเขียนบันทึกเรื่องราวต่าง ๆ ทั้งในทางโลกและทางธรรม เนื่องจากผู้คนส่วนใหญ่ไม่สามารถอ่านตัวอักษรธรรมและอักษรลาวออก แต่ความนิยมในการเขียนบันทึกเป็นภาษาถิ่นไม่ค่อยได้รับความนิยมนัก โดยส่วนใหญ่ภาษาเขียนในท้องถิ่นภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยจะใช้อักษรไทยบันทึกเป็นภาษาไทยเป็นหลักแทน เพราะในสมัยราชกาลที่5 มีคำสั่งให้เผาใบลานเอกสารสำคัญ ที่เขียนด้วยตัวอักษรธรรมลาวและอักษรไทน้อย ในวัดเก่าและวัดโบราณทุกจังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ(ภาคอีสาน)เพื่อป้องกันไม่ให้มีการแบ่งแยกดินแดน
ตัวอย่างประโยคภาษาไทยถิ่นอีสาน
ตัวอย่าง | ความหมาย |
---|---|
กินเข่าแล้วบ่,กินเข่าแล้วติ | กินข้าวหรือยัง |
กี่ซี้นงัว | เนื้อวัวย่าง |
งามเติบ , งามหลาย | สวยมาก |
งึดแฮง, งึดหลาย | ประหลาดใจเหลือเกิน ประหลาดใจมาก |
จบหลาย, | สวยมาก |
จ่มดู๋ | ขี้บ่น, พูดมาก |
เซาเว่า, เซาปาก | หยุดพูด |
ตาเหลียโตน , หลูโตน , ลิโตน | สงสาร |
บ่พ้อกันโดนและเนาะ | ไม่ได้เจอกันนานแล้วนะ |
ผู้ฮ่ายหลาย | ขี้เหร่มาก |
พออยู่พอเซา | พอกินพออยู่ |
มาแต่ไส | ไปไหนมา |
สูนแฮง | โมโหมาก |
ฮ่าง, เพ | พัง, ใช้งานไม่ได้ |
เฮียน, เฮือน | บ้าน |
เมียเฮียน,เมือเฮือน , เมียบ้าน | กลับบ้าน |
สมัยแต่กี้ | สมัยก่อน |
มื่ออื่น | พรุ่งนี้ |
ซุมื่อ | ทุกวัน |
ยามแลง | ตอนเย็น |
ย่าน | กลัว |
ขี้เดียด | รังเกียจ |
ซังแฮง, ซังอีหลี | เกลียดมาก |
ซี้นหลอด | เนื้อตากแห้ง |
คีง | เนื้อตัว ร่างกาย |
บาย | แตะ ลูบ |
เกิบ | รองเท้า |
อ้างอิง
- เรืองเดช ปันเขื่อนขัติย์. ภาษาถิ่นตระกูลไทย. กรุงเทพฯ : สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเพื่อการพัฒนาชนบท มหาวิทยาลัยมหิดล, 2531.
- อีสานร้อยแปด. พจนานุกรมภาษาอีสาน. อีสาน : https://esan108.com/dict.