ผลต่างระหว่างรุ่นของ "เมขลา"

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ไม่มีความย่อการแก้ไข
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 1: บรรทัด 1:
'''เมขลา''' หรือ '''มณีเมขลา''' เป็น[[เทพธิดา]]ประจำ[[ทะเล]] <ref>{{cite web |url=http://www.thairath.co.th/column/pol/chuckthong/398279|title=เมขลาล่อแก้ว|author=กิเลน ประลองเชิง|date=24 มกราคม 2557|work= |publisher=ไทยรัฐ|accessdate=26 มกราคม 2557}}</ref> ทั้งนี้ท้าว[[โลกบาล]]ทั้งสี่ได้มอบหมายให้คอยช่วยเหลือผู้มีบุญญาที่ตกน้ำ<ref>G.P. Malalasekera. ''Dictionary of Pali Proper Names: Pali-English''. Asian Educational Services, 2003</ref> โดยปรากฏในชาดกเรื่อง ''"[[พระมหาชนก]]"'' ซึ่งเมขลาเข้าช่วยเหลือเจ้าชายมหาชนกจากเรืออัปปาง<ref name="Monius">Anne Elizabeth Monius. ''Imagining a place for Buddhism: literary culture and religious community in Tamil-speaking South India''. Oxford University Press US, 2001, pages 111-112</ref>
{{infobox deity
| type = ไทย
| name = เมขลา
| native_name =
| image = [[ไฟล์:Mekkala and Ramasura (cropped).png|250px]]
| caption = เมขลากับ[[รามสูร]]
| god_of = เทพีแห่ง[[ทะเล]]
| affiliation =
| adobe =
| weapon = ดวงแก้ว
| mount =
| father =
| mother =
| consort =
| child =
| region = [[ประเทศกัมพูชา|กัมพูชา]]{{·}} [[ประเทศพม่า|พม่า]]{{·}}[[ประเทศไทย|ไทย]]
| venerated_in =[[ศาสนาพุทธ|พุทธ]]
}}


<br />
'''เมขลา''' หรือ '''มณีเมขลา''' เป็น[[เทพธิดา]]ประจำ[[ทะเล]] และเป็นนางผู้ถือดวงแก้วล่อให้[[รามสูร]]ขว้างขวานจนทำให้เกิดฟ้าร้อง แต่นางก็โยนแก้วล่อไปล่อมาทำให้เกิดฟ้าแลบแสบตา<ref>{{cite web |url=http://www.thairath.co.th/column/pol/chuckthong/398279|title=เมขลาล่อแก้ว|author=กิเลน ประลองเชิง|date=24 มกราคม 2557|work= |publisher=ไทยรัฐ|accessdate=26 มกราคม 2557}}</ref> ทั้งนี้ท้าว[[โลกบาล]]ทั้งสี่ได้มอบหมายให้คอยช่วยเหลือผู้มีบุญญาที่ตกน้ำ<ref>G.P. Malalasekera. ''Dictionary of Pali Proper Names: Pali-English''. Asian Educational Services, 2003</ref> โดยปรากฏในชาดกเรื่อง ''"[[พระมหาชนก]]"'' ซึ่งเมขลาเข้าช่วยเหลือเจ้าชายมหาชนกจากเรืออัปปาง<ref name="Monius">Anne Elizabeth Monius. ''Imagining a place for Buddhism: literary culture and religious community in Tamil-speaking South India''. Oxford University Press US, 2001, pages 111-112</ref>

ทั้งนี้ฉากรามสูรไล่จับเมขลาไม่ปรากฏในวรรณคดีอินเดียใด ๆ<ref name="สุจิตต์">{{cite journal|journal= สุจิตต์ วงษ์เทศ |title= เมขลาล่อแก้ว ให้รามสูรขว้างขวาน |url= http://www.sujitwongthes.com/2012/10/siam08102555/ |date= 8 ตุลาคม 2555 |accessdate= 12 พฤษภาคม 2559}}</ref>


== ที่มาของชื่อ ==
== ที่มาของชื่อ ==
เมขลา เป็น[[ภาษาบาลี]] แปลว่า "สายรัดเอว" หรือ "เข็มขัดสตรี" บ้างว่าหมายถึง[[จับปิ้ง]] อันเป็นเครื่องประดับอวัยวะเพศหญิง<ref name="สุจิตต์"/> ประเทศไทยใช้ชื่อ "เมขลา" มาตั้งเป็นชื่อของพายุหมุนเขตร้อนในปี พ.ศ. 2548 และ 2551 ตามลำดับ นอกจากนี้ยังใช้เป็นชื่อ[[รางวัลเมขลา|รางวัลผลงานดีเด่นทางโทรทัศน์]] และ[[ศูนย์เมขลา|ศูนย์ป้องกันวิกฤตน้ำ]]
เมขลา เป็น[[ภาษาบาลี]] แปลว่า "สายรัดเอว" หรือ "เข็มขัดสตรี" บ้างว่าหมายถึง[[จับปิ้ง]] อันเป็นเครื่องประดับอวัยวะเพศหญิง<ref name="สุจิตต์">{{cite journal|journal=สุจิตต์ วงษ์เทศ|title=เมขลาล่อแก้ว ให้รามสูรขว้างขวาน|url=http://www.sujitwongthes.com/2012/10/siam08102555/|date=8 ตุลาคม 2555|accessdate=12 พฤษภาคม 2559}}</ref> ประเทศไทยใช้ชื่อ "เมขลา" มาตั้งเป็นชื่อของพายุหมุนเขตร้อนในปี พ.ศ. 2548 และ 2551 ตามลำดับ นอกจากนี้ยังใช้เป็นชื่อ[[รางวัลเมขลา|รางวัลผลงานดีเด่นทางโทรทัศน์]] และ[[ศูนย์เมขลา|ศูนย์ป้องกันวิกฤตน้ำ]]


== ประวัติ ==
== ประวัติ ==
ใน[[ชาตกัฏฐกถา|อรรถกถาสังขชาดก]]ระบุว่าเมขลาเป็นเทพธิดาที่ได้รับมอบหมายจากท้าว[[โลกบาล]]ทั้ง 4 เพื่ออารักขา[[ทะเล]] โดยสั่งว่าถ้าเรือมาแตกลง มนุษย์ที่ถือ[[ไตรสรณคมน์]]ก็ดี มี[[ศีล]]สมบูรณ์ก็ดี ปฏิบัติชอบในมารดาบิดาก็ดี มาตกทุกข์ในสมุทรนี้ พึงพิทักษ์รักษาเขาไว้<ref>[http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1357 อรรถกถาสังขชาดก], ชาตกัฏฐกถา</ref>
ใน[[ชาตกัฏฐกถา|อรรถกถาสังขชาดก]]ระบุว่าเมขลาเป็นเทพธิดาที่ได้รับมอบหมายจากท้าว[[โลกบาล]]ทั้ง 4 เพื่ออารักขา[[ทะเล]] โดยสั่งว่าถ้าเรือมาแตกลง มนุษย์ที่ถือ[[ไตรสรณคมน์]]ก็ดี มี[[ศีล]]สมบูรณ์ก็ดี ปฏิบัติชอบในมารดาบิดาก็ดี มาตกทุกข์ในสมุทรนี้ พึงพิทักษ์รักษาเขาไว้<ref>[http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1357 อรรถกถาสังขชาดก], ชาตกัฏฐกถา</ref>


<br />
ตามนิยายพื้นบ้านของไทย ได้ยกเรื่องเมขลามาอธิบายเกี่ยวกับปรากฏการณ์ฟ้าแลบและฟ้าร้อง โดยเล่าว่าเมขลามีแก้ววิเศษประจำตัว [[รามสูร]]เห็นดังนั้นก็พอใจในดวงแก้วและความงามของเมขลาจึงเที่ยวไล่จับ เมื่อจับไม่ทันก็เอาขวานขว้างแต่ไม่ถูก เนื่องจากนางใช้แก้วล่อจนมีแสงเป็นฟ้าแลบทำให้รามสูรตาพร่ามัวขว้างขวานไม่ถูก<ref name="เมขลา">{{cite web |url=http://www.thaifolk.com/doc/mekkala.htm|title=เมขลา รามสูร|author=|date=|work= |publisher=Thai folk|accessdate=26 มกราคม 2557}}</ref> บ้างว่าเป็นเพราะรามสูร เมขลา และพระประชุนมาชุมนุมรื่นเริงกัน พระประชุนคือพระอินทร์ในสมัยพระเวทที่มีหน้าที่ทำให้เกิดพายุฝน พระอินทร์ในหน้าที่นี้เรียกว่า ปรรชันยะ หรือ ปรรชัยนวาต ไทยเรียกเป็นพระประชุน เมื่อมีการชุมนุมรื่นเริงกันของเทพแห่งฝน เมขลาผู้มีดวงแก้วและรามสูรผู้มีขวานจึงทำให้เกิดฟ้าแลบ ฟ้าร้อง ฟ้าผ่า<ref name="เมขลา"/>

ในวรรณคดี ''เฉลิมไตรภพ'' ได้อธิบายว่า มีพระยามังกรการตนหนึ่งอมแก้วไว้เสมอ จะไปไหนก็เอาดวงแก้วทูนศีรษะไว้ มังกรการได้แปลงเป็นเทวดาไปสมสู่กับนางฟ้ามีบุตรีชื่อ ''เมขลา''<ref name= "ชานันท์">{{cite web |url=http://www.seaconsortium.net/autopagev4/show_page.php?topic_id=423&auto_id=5&TopicPk=181|title=รามเกียรติ์ : sex, ผู้หญิง, รัฐ และ อุษาคเนย์|author=ชานันท์ ยอดหงษ์|date=|work= |publisher=The Southeast Asian Consortium on Gender, Sexual and Health|accessdate=26 พฤษภาคม 2557}}</ref> เมื่อเจริญวัยขึ้นมีความงามยิ่ง มังกรการได้นำบุตรีและดวงแก้วไปมอบแก่พระอิศวร ครั้งหนึ่งเมขลาได้ขโมยดวงแก้ววิเศษนั้นไป ราหูผู้มีครึ่งตัวเพราะถูกจักรพระนารายณ์เมื่อครั้งแปลงเป็นเทวดาไปดื่มน้ำอมฤต ได้อาสาไปจับเมขลา และได้ชวนรามสูรผู้เพื่อนไปด้วย รามสูรได้ขว้างขวานจนกลายเป็นฟ้าลั่น<ref name="เมขลา"/> ดังที่[[สุนทรภู่]]ได้แต่งกลอนอธิบายการล่อแก้วของเมขลาและการขว้างขวานของรามสูรไว้ ความว่า<ref>พระสุนทรโวหาร (ภู่). "ลำนำเห่กล่อมเรื่องจับระบำ". ''ประชุมบทลำนำเล่ม 1 เห่กล่อมพระบรรทม''. 2469, หน้า 15-16</ref>

{{บทกวี|indent=1
|๏ เมขลากล้าแกล้ว|ล่อแก้วแววไว
|โยนสว่างเหมือนอย่างไฟ|ปลาบไนยเนตรมาร}}
{{บทกวี|indent=1
|๏ หน้ามืดฮืดฮาด|เกรี้ยวกราดโกรธทยาน
|แค้นนางขว้างขวาน|เปรี้ยงสท้านโลกา}}
{{บทกวี|indent=1
|๏ ฤทธิ์แก้วแคล้วคลาศ|ยิ่งกริ้วกราดโกรธา
|โลดไล่ไขว่คว้า|เมขลาล่อเวียน}}
{{บทกวี|indent=1
|๏ ยักษ์โถมโจมโจน|นางก็โยนวิเชียร
|หลีกลัดฉวัดเฉวียน|ล่อเวียนวงวล}}
{{บทกวี|indent=1
|๏ เปรี้ยงเปรี้ยงเสียงขวาน|ก้องสท้านสากล
|ไล่นางกลางฝน|มืดมนท์ในเมฆา}}
{{บทกวี|indent=1
|๏ นวลนางนั้นช่างล่อ|รั้งรอร่อนรา
|เวียนรไวไปมา|ในจักรราศีเอย ๚}}

ในวรรณคดีเรื่อง ''[[รามเกียรติ์]]'' พระราชนิพนธ์ใน[[พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช]]ว่า เทศกาลวสันต์คราวหนึ่งนางอัปสรและเทวดาต่าง ๆ มาร่วมจับระบำกัน เมขลาเองก็ถือแก้วมณีไปร่วมจับระบำด้วย รามสูรเห็นดังนั้นจึงไล่จับนางเมขลา แต่พระอรชุนเหาะมาพอดี ด้วยความโกรธรามสูรจึงจับสองขาพระอรชุนไปฟาดเหลี่ยมเขาพระสุเมรุจนตาย<ref name="เมขลา"/>

== ลักษณะ ==
ในบทเห่กล่อมพระบรรทม เห่เรื่อง ''"จับระบำ"'' ที่แต่งโดย[[สุนทรภู่]] ได้พรรณนาเกี่ยวกับลักษณะของเมขลาที่กำลังล่อแก้วอยู่บนท้องฟ้า และมีความงามดุจ[[กินรี]] ความว่า

{{บทกวี|indent=1
|เห่เอยนางเอก|มณีเมขลา
|ลอยเร่ในเมฆา|ถือจินดาดั่งดวงดาว}}
{{บทกวี
|โยนเล่นเห็นแก้ว|สว่างแวววามวาว
|ลอยฟ้าเวหาหาว|รูปราวกับกินรี}}
{{บทกวี
|ทรงเครื่องเรืองจำรัส|อร่ามรัศมีฉวี
|ชูช่วงดวงมณี|เลื่อนลอยลีลามา}}
{{บทกวี
|เลียบรอบขอบทวีป|อยู่กลางกลีบเมฆา
|เชยชมยมนา|เฝ้ารักษาสินธุ}}

== เมขลาในประเทศต่าง ๆ ==
== เมขลาในประเทศต่าง ๆ ==
=== เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ===
=== เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ===
[[ไฟล์:วัดหน่อพุทธางกูร อ.เมือง จ.สุพรรณบุรี (17).jpg|thumb|300px|เมขลาขณะช่วย[[พระมหาชนก]]จากเรืออัปปาง]]
[[ไฟล์:วัดหน่อพุทธางกูร อ.เมือง จ.สุพรรณบุรี (17).jpg|thumb|300px|เมขลาขณะช่วย[[พระมหาชนก]]จากเรืออัปปาง]]
เรื่องราวของเมขลา มักปรากฏตามจิตกรรมฝาผนังของวัดในประเทศอุษาคเนย์ที่นับถือพุทธศาสนาโดยภาพมาจากฉากในเรื่อง "[[พระมหาชนก]]"<ref name="Monius" /> โดยในไทยและกัมพูชาได้มีการแสดง "เมขลาล่อแก้ว" ทั้งนี้ในราชสำนักกัมพูชาได้มีพิธีกรรมขอฝนด้วยการเต้นดังกล่าวเพื่อเป็นการบวงสรวงเทวดาเพื่อบังคับฝน ถือเป็นเรื่องสวัสดิมงคล<ref name="สุจิตต์"/><ref>Cravath, Paul. ''Asian Theatre Journal'', Vol. 3, No. 2 (Autumn, 1986), pp. 179-203 (The Ritual Origins of the Classical Dance Drama of Cambodia) University of Hawai'i Press</ref> โดยชาวเขมรเชื่อว่าแก้วของเมขลาคือไฟแลบ แต่ตามหลักปรณัมศาสตร์ ควรเป็นสัญลักษณ์ของพระจันทร์เสียมากกว่า<ref>ไมเคิล ไรท์. ''ฝรั่งคลั่งผี''. กรุงเทพฯ : มติชน. 2550, หน้า 250</ref>
เรื่องราวของเมขลา มักปรากฏตามจิตกรรมฝาผนังของวัดในประเทศอุษาคเนย์ที่นับถือพุทธศาสนาโดยภาพมาจากฉากในเรื่อง "[[พระมหาชนก]]"


== ในวัฒนธรรมร่วมสมัย ==
ในอดีตชนชั้นสูงในไทยมักระบำเบิกโรงเมขลารามสูรโดยถือเป็นมงคล ส่วนโรงละครเองก็ประดับประดารูปสลักหรือภาพวาดเมขลารามสูรล่อแก้วถือเป็นมงคลอีกเช่นกัน<ref name="สุจิตต์"/>


=== ประเทศจีน ===
ตามคติจีน มีเทพที่ใกล้เคียงกับเมขลาอีกสององค์คือ[[ธิดาพญามังกร|เง็กนึ้ง]] ({{zh|c=玉女|p= yùnǚ}}; แปลว่า "นางหยก") และอีกองค์คือ[[เตียนบ๊อ]] ({{zh|c=電母|p= diàn mǔ}}; แปลว่า "เจ้าแห่งสายฟ้า") ต่างกับเมขลาคือถือธงหรือกระจกเงาให้มีแสงแวบวับเป็นสัญญาณให้[[ลุ่ยกง]] ({{zh|c=雷公|p= léi gōng}}; แปลว่า "เจ้าแห่งฟ้าร้อง") รู้ก่อนว่าผู้ใดมีใจชั่วควรลงโทษด้วยการใช้ฟ้าผ่า<ref>อุทัย สินธุสาร. ''สารานุกรมไทย''. กรุงเทพฯ:อาศรมแห่งศิลป์และศาสตร์, 2520. หน้า 3500-3501</ref>

=== ประเทศศรีลังกา ===
ปรากฏในกาพย์ของชาวทมิฬ เรื่อง '''[[มณิเมกะไล]]''' ({{lang-ta|மணிமேகலை}})<ref>[http://www.projectmadurai.org/pmworks.html ''Manimekalai'' - Original Text in Tamil]</ref><ref>[http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/4_drav/tamil/pm/pm141__u.htm ''Manimekalai'' - English transliteration of Tamil original]</ref> เป็นเทพธิดาแห่งท้องทะเล โดยถือเป็นเทพสตรีที่นอนหลับไหลอยู่บนเกาะมณีปัลลาวัม (ปัจจุบันคือ [[เกาะนยิณาตีวู]]) รจนาขึ้นโดย[[จิตตาไล จัตตานาร์]] ถือเป็นมหากาพย์หนึ่งในห้าที่มีชื่อเสียงของชาวทมิฬ<ref>
Mukherjee, Sujit (1999). ''A Dictionary of Indian Literature: Beginnings-1850''. New Delhi: Orient Longman Limited, p. 277</ref>

== ในวัฒนธรรมร่วมสมัย ==
เรื่องราวของเมขลา ได้รับการประพันธ์เป็นเพลง "เมขลาล่อแก้ว" ซึ่งเป็นจังหวะรำวง ขับร้องโดย[[เบญจมินทร์]]<ref>{{cite web |url=http://music.sanook.com/460/เปิดปูมเพลงไทย-เกาหลี ลูกทุ่งร้องมากว่า50 ปีแล้ว/|title=เปิดปูมเพลงไทย-เกาหลี ลูกทุ่งร้องมากว่า 50 ปีแล้ว|author=|date=9 มีนาคม 2551|work= |publisher=สนุกดอตคอม|accessdate=26 มกราคม 2557}}</ref> โดยพรรณนาถึงฉากที่เมขลาล่อแก้วกับรามสูร ส่วนในเพลง "ปักตะไคร้" ของวง[[บุดดาเบลส]] ในมิวสิกวีดิโอมีฉากที่เมขลาล่อแก้วจนก่อให้เกิดฟ้าผ่า ส่วนเนื้อหาของเพลงมิได้กล่าวถึงเมขลา<ref>{{cite web |url= http://music.sanook.com/2385385/ |title= 6 เพลงปัง! "Buddha Bless" ที่มาพร้อมแง่คิดศีลธรรมสุดลึกซึ้ง! |author=|date= 27 กุมภาพันธ์ 2560 |work= |publisher= สนุกดอตคอม |accessdate= 26 เมษายน 2560}}</ref>


นอกจากนี้ยังมีวรรณกรรมคือ ''[[พระมหาชนก]]'' พระราชนิพนธ์ใน[[พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช]] ที่มีฉากนางมณีเมขลาเหาะลงมาช่วยพระมหาชนก ในปี พ.ศ. 2549 ได้มีการจัดการแสดง ''มหานาฏกรรมเฉลิมพระเกียรติ พระมหาชนก'' เพื่อเทิดพระเกียรติพระเจ้าอยู่หัว โดยนำเค้าโครงจากพระราชนิพนธ์ดังกล่าวมาจัดแสดงในรูปแบบนาฏกรรม<ref>{{cite web |url=http://www.scene4.com/archivesqv6/jul-2006/html/yasovant-thai-jul06.html|title=มหานาฏกรรมเฉลิมพระเกียรติ พระมหาชนก|author= จานีน ยโสวันต์|date=|work= |publisher=Scene4Magazine|accessdate=26 มกราคม 2557}}</ref>
นอกจากนี้ยังมีวรรณกรรมคือ ''[[พระมหาชนก]]'' พระราชนิพนธ์ใน[[พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช]] ที่มีฉากนางมณีเมขลาเหาะลงมาช่วยพระมหาชนก ในปี พ.ศ. 2549 ได้มีการจัดการแสดง ''มหานาฏกรรมเฉลิมพระเกียรติ พระมหาชนก'' เพื่อเทิดพระเกียรติพระเจ้าอยู่หัว โดยนำเค้าโครงจากพระราชนิพนธ์ดังกล่าวมาจัดแสดงในรูปแบบนาฏกรรม<ref>{{cite web |url=http://www.scene4.com/archivesqv6/jul-2006/html/yasovant-thai-jul06.html|title=มหานาฏกรรมเฉลิมพระเกียรติ พระมหาชนก|author= จานีน ยโสวันต์|date=|work= |publisher=Scene4Magazine|accessdate=26 มกราคม 2557}}</ref>

รุ่นแก้ไขเมื่อ 14:11, 21 พฤษภาคม 2563

เมขลา หรือ มณีเมขลา เป็นเทพธิดาประจำทะเล [1] ทั้งนี้ท้าวโลกบาลทั้งสี่ได้มอบหมายให้คอยช่วยเหลือผู้มีบุญญาที่ตกน้ำ[2] โดยปรากฏในชาดกเรื่อง "พระมหาชนก" ซึ่งเมขลาเข้าช่วยเหลือเจ้าชายมหาชนกจากเรืออัปปาง[3]


ที่มาของชื่อ

เมขลา เป็นภาษาบาลี แปลว่า "สายรัดเอว" หรือ "เข็มขัดสตรี" บ้างว่าหมายถึงจับปิ้ง อันเป็นเครื่องประดับอวัยวะเพศหญิง[4] ประเทศไทยใช้ชื่อ "เมขลา" มาตั้งเป็นชื่อของพายุหมุนเขตร้อนในปี พ.ศ. 2548 และ 2551 ตามลำดับ นอกจากนี้ยังใช้เป็นชื่อรางวัลผลงานดีเด่นทางโทรทัศน์ และศูนย์ป้องกันวิกฤตน้ำ

ประวัติ

ในอรรถกถาสังขชาดกระบุว่าเมขลาเป็นเทพธิดาที่ได้รับมอบหมายจากท้าวโลกบาลทั้ง 4 เพื่ออารักขาทะเล โดยสั่งว่าถ้าเรือมาแตกลง มนุษย์ที่ถือไตรสรณคมน์ก็ดี มีศีลสมบูรณ์ก็ดี ปฏิบัติชอบในมารดาบิดาก็ดี มาตกทุกข์ในสมุทรนี้ พึงพิทักษ์รักษาเขาไว้[5]


เมขลาในประเทศต่าง ๆ

เอเชียตะวันออกเฉียงใต้

เมขลาขณะช่วยพระมหาชนกจากเรืออัปปาง

เรื่องราวของเมขลา มักปรากฏตามจิตกรรมฝาผนังของวัดในประเทศอุษาคเนย์ที่นับถือพุทธศาสนาโดยภาพมาจากฉากในเรื่อง "พระมหาชนก"

ในวัฒนธรรมร่วมสมัย

นอกจากนี้ยังมีวรรณกรรมคือ พระมหาชนก พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ที่มีฉากนางมณีเมขลาเหาะลงมาช่วยพระมหาชนก ในปี พ.ศ. 2549 ได้มีการจัดการแสดง มหานาฏกรรมเฉลิมพระเกียรติ พระมหาชนก เพื่อเทิดพระเกียรติพระเจ้าอยู่หัว โดยนำเค้าโครงจากพระราชนิพนธ์ดังกล่าวมาจัดแสดงในรูปแบบนาฏกรรม[6]

อ้างอิง

  1. กิเลน ประลองเชิง (24 มกราคม 2557). "เมขลาล่อแก้ว". ไทยรัฐ. สืบค้นเมื่อ 26 มกราคม 2557. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
  2. G.P. Malalasekera. Dictionary of Pali Proper Names: Pali-English. Asian Educational Services, 2003
  3. Anne Elizabeth Monius. Imagining a place for Buddhism: literary culture and religious community in Tamil-speaking South India. Oxford University Press US, 2001, pages 111-112
  4. "เมขลาล่อแก้ว ให้รามสูรขว้างขวาน". สุจิตต์ วงษ์เทศ. 8 ตุลาคม 2555. สืบค้นเมื่อ 12 พฤษภาคม 2559. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
  5. อรรถกถาสังขชาดก, ชาตกัฏฐกถา
  6. จานีน ยโสวันต์. "มหานาฏกรรมเฉลิมพระเกียรติ พระมหาชนก". Scene4Magazine. สืบค้นเมื่อ 26 มกราคม 2557. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)