เกาะยอ
ตำบลเกาะยอ | |
|---|---|
| การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
| • อักษรโรมัน | Tambon Ko Yo |
 | |
| คำขวัญ: สมเด็จเจ้าเป็นศรี ผ้าทอดีล้ำค่า นานาผลไม้หวาน ถิ่นอาหารทะเล เสน่ห์สะพานติณฯ สถาบันทักษิณลือนาม งดงามบ้านเรือนไทย | |
  ตำบลเกาะยอ | |
| พิกัดภูมิศาสตร์: 7°9′39″N 100°32′41″E / 7.16083°N 100.54472°Eพิกัดภูมิศาสตร์: 7°9′39″N 100°32′41″E / 7.16083°N 100.54472°E | |
| ประเทศ |  ไทย |
| จังหวัด | สงขลา |
| อำเภอ | เมืองสงขลา |
| พื้นที่[ต้องการอ้างอิง] | |
| • ทั้งหมด | 17.95 ตร.กม. (6.93 ตร.ไมล์) |
| ประชากร (2561)[ต้องการอ้างอิง] | |
| • ทั้งหมด | 4,920 คน |
| • ความหนาแน่น | 270 คน/ตร.กม. (710 คน/ตร.ไมล์) |
| รหัสไปรษณีย์ | 90100 |
| รหัสภูมิศาสตร์ | 900106 |
| เว็บไซต์ | www |
 ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย | |
เกาะยอ เป็นเกาะหนึ่งที่ตั้งอยู่กลางทะเลสาบสงขลาตอนล่าง มีฐานะเป็นตำบลหนึ่งในอำเภอเมือง จังหวัดสงขลา ตัวเกาะมีพื้นที่ทั้งหมด 15 ตารางกิโลเมตร หรือ 9,275 ไร่[1][2] ประชากรเป็นชาวไทยเชื้อสายจีน ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม[3]
เกาะยอ มีผลิตภัณฑ์จากหัตถกรรมที่มีชื่อเสียงคือ ผ้าทอเกาะยอ ที่มีลวดลายเป็นเอกลักษณ์ โดยเฉพาะลาย "ราชวัตถ์" ที่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานชื่อลายผ้าดังกล่าว[2]
ประวัติ[แก้]
เกาะยอ ปรากฏหลักฐานการมีอยู่ครั้งแรกจากแผนภาพการกัลปนาวัดพะโคะ ที่เขียนขึ้นช่วงปี พ.ศ. 2223 ถึง พ.ศ. 2242 ระบุชื่อว่า "เข้าก้อะญอ" ปรากฏอยู่ปลายสุดของแผนที่ เป็นภาพเขาเกาะยอที่มีพรรณไม้บนภูเขาแต่ไม่ปรากฏรูปสัตว์ป่า[4][5] และปรากฏอีกครั้งในแผนที่เมืองสงขลาที่เขียนขึ้นในปี พ.ศ. 2230 โดยมองเดียร์ เดอลามาร์ วิศวกรชาวฝรั่งเศส ในแผนที่นี้ปรากฏชุมชนบนเกาะ 9 แห่งบริเวณที่ราบเชิงเขารอบเกาะ ซึ่งปัจจุบันเป็นที่ตั้งของบ้านนาถิน, บ้านท้ายเสาะ, บ้านท่าไทร, บ้านสวนทุเรียน และบ้านนอก[4]
ในพระนิพนธ์เรื่อง ชีวิวัฒน์เที่ยวที่ต่าง ๆ ภาคที่ 7 โดยสมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช พ.ศ. 2427 เขียนเกี่ยวกับเกาะยอว่า "เกาะยอ มี เขาเป็นสามเหลี่ยม เรียกว่าแหลมภอ ช่องเขาเขียว และแหลมหัวการัง มีตำบลบ้าน 3 หลังได้แก่ บ้านท่าไทร บ้านอ่าวทราย และ บ้านสวนใหม่ ในเกาะยอมีสวนเรียงรายอยู่ในเกาะ รอบเกาะเป็นสวนผลไม้ หมาก มะพร้าว จำปาดะ ขนุน สะตอ พุมเรียง ละมุด ทุเรียน และมีสวนผัก ผัก และพลุต่าง ๆ มีบ้านราษฏรเรียงรายอยู่รอบเกาะ มีบ่อน้ำจืดสนิทหลายหลัง บ่อหินเป็นบ่อเก่า มีคราบโสโครก มีศาลาเล็กที่นั้นหลังหนึ่ง ในเกาะนั้นมีวัด 2 วัด ชื่อวัดแหลมภอวัดหนึ่ง วัดทายเสาะวัดหนึ่ง"[6]
ประชากร[แก้]
ชนกลุ่มแรกที่อพยพเข้ามาอยู่ ว่ากันว่าเป็นชาวจีนจากบ้านน้ำกระจาย, บ้านน้ำน้อย และบ้านทุ่งหวัง ซึ่งตั้งถิ่นฐานกันมาอย่างน้อยก็ร่วมสมัยกรุงศรีอยุธยาแล้ว[4] ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ[7] มีวัดในพุทธศาสนา 4 แห่ง มีสำนักสงฆ์, ศาลเจ้าจีน และสถานปฏิบัติธรรมอย่างละหนึ่งแห่ง[3] ทั้งนี้เกาะยอมีประเพณีโบราณสืบทอดกันมาคือ ประเพณีแห่เดือนสิบ และประเพณีขึ้นเขากุฎ[1]
ด้านการศึกษา มีโรงเรียนตั้งอยู่บนเกาะยอสองแห่ง คือ โรงเรียนวัดแหลมพ้อ และโรงเรียนวัดท้ายยอ ส่วนด้านสาธารณสุข มีสถานีอนามัยสองแห่งที่บ้านสวนทุเรียนและบ้านท่าไทร[4]
ที่ตั้งและภูมิศาสตร์[แก้]
เกาะยอตั้งอยู่กลางทะเลสาบสงขลาตอนล่าง มีเนื้อที่รวมทั้งพื้นน้ำ 17.95 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 11,220 ไร่ และมีเนื้อที่เฉพาะพื้นดินเพียง 15 ตารางกิโลเมตร หรือ 9,375 ไร่[4] พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นภูเขาและเนินเขา สูง 10 ถึง 151 เมตร มีที่ราบขนาดน้อยโดยเป็นที่ราบเนินเขาริมชายฝั่ง[3] บนเกาะมีแหล่งน้ำธรรมชาติน้อยต้องขุดบ่อน้ำโดยใช้น้ำจากใต้ดิน[4]
จากที่นี่ห่างจากที่ว่าการอำเภอเมืองสงขลา 20 กิโลเมตรทางบก และ 6 กิโลเมตรหากเป็นทางเรือ[4] การเดินทางทางบกใช้สะพานติณสูลานนท์ ข้ามมาจากฝั่งอำเภอเมืองและอำเภอสิงหนครได้[1]
เศรษฐกิจ[แก้]
ประชากรส่วนใหญ่มีอาชีพรับจ้าง และเกษตรกรรม อาทิประมงและทำสวนผลไม้[1] มีอาชีพเสริมคือการค้าขายและอุตสาหกรรมในครัวเรือน[3] อาชีพประมงมีทั้งออกเรือไปจับปลาและการเลี้ยงปลาในกระชัง[4] ส่วนผลไม้บนเกาะยอที่มีชื่อเสียงเช่น จำปาดะและละมุด โดยเฉพาะจำปาดะที่สามารถนำมาแปรรูปเป็นของทอดเช่นเดียวกับกล้วยแขก[1] ส่วนงานหัตถกรรมที่มีชื่อเสียงคือ ผ้าทอเกาะยอ ที่มีลวดลายเป็นเอกลักษณ์ โดยเฉพาะลาย "ราชวัตถ์" ที่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานชื่อลายผ้าดังกล่าว[2]
เขตการปกครอง[แก้]
ตำบลเกาะยอ แบ่งเขตการปกครองเป็น 9 หมู่บ้าน มีประชากรทั้งหมด 4,459 คน (สำรวจเมื่อเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2550) ได้แก่[8]
| หมู่ที่ | ชื่อหมู่บ้าน | จำนวนครัวเรือน | ประชากร |
|---|---|---|---|
| 1 | บ้านอ่าวทราย | 215 | 734 |
| 2 | บ้านตีน | 83 | 305 |
| 3 | บ้านนอก | 247 | 740 |
| 4 | บ้านสวนทุเรียน | 189 | 546 |
| 5 | บ้านท่าไทร | 137 | 502 |
| 6 | บ้านในบ้าน | 177 | 559 |
| 7 | บ้านป่าโหนด | 116 | 406 |
| 8 | บ้านท้ายเสาะ | 65 | 249 |
| 9 | บ้านสวนใหม่ | 103 | 418 |
| รวม | 1,332 | 4,459 | |
อ้างอิง[แก้]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 "เกาะยอ". กิมหยงดอตคอม. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2013-09-11. สืบค้นเมื่อ 15 มิถุนายน 2557. Check date values in:
|accessdate=(help) - ↑ 2.0 2.1 2.2 ปิ่น บุตรี (6 มิถุนายน 2556). "โรแมนติกกลางเล โฮมสเตย์เกาะยอ...ไม่ง้อโรงแรม 5 ดาว/ปิ่น บุตรี". เอเอสทีวีผู้จัดการ. สืบค้นเมื่อ 15 มิถุนายน 2557. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help) - ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "ตำบลเกาะยอ อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา". ไทยตำบลดอตคอม. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2016-03-13. สืบค้นเมื่อ 15 มิถุนายน 2557. Check date values in:
|accessdate=(help) - ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 "ข้อมูลพื้นฐาน". องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยอ. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2009-09-25. สืบค้นเมื่อ 15 มิถุนายน 2557. Check date values in:
|accessdate=(help) - ↑ "ใบกัลปนา". มูลนิธิสวนประวัติศาสตร์ พลเอกเปรม ติณสูลานนท์ สงขลา. สืบค้นเมื่อ 15 มิถุนายน 2557. Check date values in:
|accessdate=(help) - ↑ ""เกาะยอ" 100 กว่าปีที่ผ่านมา".
- ↑ "ขี่จักรยาน ล่องเรือ ชมวิถีชีวิตชาวเกาะยอ". กระปุกดอตคอม. 29 กรกฎาคม 2552. สืบค้นเมื่อ 15 มิถุนายน 2557. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help) - ↑ "ข้อมูลจำนวนประชากร" (PDF). องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะยอ. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 15 มิถุนายน 2557. Check date values in:
|accessdate=(help)
องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นระดับล่างในจังหวัดสงขลา | ||
|---|---|---|
| เทศบาลนคร |  | |
| เทศบาลเมือง | ||
| เทศบาลตำบล |
| |