อำเภอเกาะลันตา

อำเภอเกาะลันตา
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Ko Lanta
คำขวัญ:  น้ำใส ป่าไม้สวย รวยเกาะ เหมาะทิวทัศน์ สัตว์น้ำอุดม ชมปะการัง ฝั่งลันตา
แผนที่จังหวัดกระบี่ เน้นอำเภอเกาะลันตา
พิกัด: 7°39′20″N 99°2′31″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	กระบี่
พื้นที่
• ทั้งหมด	339.9 ตร.กม. (131.2 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	36,092 คน
• ความหนาแน่น	106.18 คน/ตร.กม. (275.0 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	67270 (ไปรษณีย์คลองท่อม - เฉพาะตำบลเกาะกลางและตำบลคลองยาง), 67280 (ไปรษณีย์เกาะลันตา - เฉพาะตำบลเกาะลันตาน้อย ตำบลเกาะลันตาใหญ่ และตำบลศาลาด่าน)
รหัสภูมิศาสตร์	8103
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอเกาะลันตา เลขที่ 147 หมู่ที่ 1 ตำบลเกาะลันตาน้อย อำเภอเกาะลันตา จังหวัดกระบี่ 81120
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

เกาะลันตา เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดกระบี่ เป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงในระดับโลก โดยเฉพาะในประเทศแถบยุโรปและสแกนดิเนเวีย เนื่องจากนักท่องเที่ยวชาวยุโรปนิยมมาท่องเที่ยวและพักผ่อนยังเกาะลันตา ทำให้อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวของเกาะลันตามีอัตราการเจริญเติบโตสูงอันดับต้นของประเทศและของภูมิภาค

นอกจากโรงแรมและรีสอร์ตระดับ 5 ดาว ที่มีอยู่ยังไม่สามารถรองรับจำนวนนักท่องเที่ยวที่เพิ่มขึ้นทุกปี นอกจากนั้นยังได้มีการลงทุนในที่อยู่อาศัยระดับหรูมูลค่าสูง ประเภทวิลล่า และบ้านพักตากอากาศในพื้นที่เกาะลันตาเป็นจำนวนมาก และในอนาคตอันใกล้คาดว่าจะมีโครงการพัฒนาพื้นที่เพื่อรองรับนักท่องเที่ยวระดับ High Class ซึ่งเป็นนักท่องเที่ยวกลุ่มหลักที่จะเดินทางมาเที่ยวยังเกาะลันตา เนื่องจากมีโครงสร้างและสิ่งอำนวยความสะดวกที่พร้อมในทุกด้านเช่น สนามบินนานาชาติ ท่าเรือยอชต์ และโครงการยอชต์มาริน่าซึ่งจะเกิดขึ้น และเป็นที่น่ายินดีที่เกาะลันตาได้มีโอกาสต้อนรับบุคคลที่มีชื่อเสียงจากทั่วโลก ที่จะเดินทางมาท่องเที่ยวและพักผ่อนยังเกาะลันตา เช่น แองเจลินา โจลี และแบรด พิตต์ ดาราฮอลลีวูดระดับโลกที่เคยมาท่องเที่ยวพักผ่อน ในปี พ.ศ. 2555 นิตยสารฟอบส์ได้จัดอันดับเกาะลันตาใหญ่ให้เป็น 1 ใน 6 เกาะที่น่าเดินทางมาพักผ่อนและท่องเที่ยวที่สุดในโลก

ชุมชนเก่าศรีรายา

ชายหาดเกาะลันตา

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอเกาะลันตามีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเหนือคลองและอำเภอคลองท่อม
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับทะเลอันดามัน
• ทิศใต้ ติดต่อกับทะเลอันดามัน
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับทะเลอันดามัน

ที่ตั้งอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะลันตา

ประวัติ

เกาะลันตาเดิมเป็นแขวงขึ้นกับอำเภอคลองท่อม เมืองปกาสัย (กระบี่) ภาษาจีนฮกเกี้ยนเรียก ลุนตั๊ดซู และภาษาอูรักลาโว้ยเรียกว่า ปูเลาส่าตั๊ก ประมาณ 100 ปีที่ผ่านมา ชุมชนเมืองเก่าศรีรายากลายเป็นชุมชนที่รุ่งเรืองมาก ตั้งอยู่บนเส้นทางคมนาคมทางทะเลเลียบฝั่งอันดามัน มีการเดินเรือโดยสารและเรือสินค้าผ่านไปมาระหว่างเมืองระนอง เมืองตะกั่วป่า เมืองภูเก็ต เมืองพังงา เมืองกระบี่ เมืองตรัง และเมืองสตูล อีกทั้งยังเป็นเมืองท่าหน้าด่านเล็กๆ สำหรับเก็บภาษีทางน้ำ และค้าขายแลกเปลี่ยนสินค้าทางทะเลที่ติดต่อเชื่อมโยงกับต่างประเทศ เช่น ปีนัง สิงคโปร์และพม่า ฯลฯ เป็นจุดแวะพักหลบภัยทางการเมือง และหลบลมมรสุมของเรือสำเภาจีน สำเภาแขก และเรือประมง ฯลฯ นอกจากนั้น ทะเลหมู่เกาะลันตายังเป็นแหล่งประมงที่อุดมสมบูรณ์ ในยุคนั้นอาชีพทำโป๊ะจับปลา ทำสวนมะพร้าว เตาถ่าน เฟื่องฟูมาก ปลาเค็ม กะปิ น้ำมันยาง และถ่านไม้โกงกางกลายเป็นสินค้าส่งออกไปขายต่างถิ่น จากการที่เกาะลันตาเป็นชุมชนที่เริ่มมีความสำคัญทางการค้าดังกล่าว จึงได้รับการยกฐานะเป็นอำเภอเกาะลันตา ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2444 และได้ก่อตั้งอาคารที่ว่าการอำเภอบริเวณชุมชนเมืองเก่าศรีรายาตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา

ต่อมาเรืออวนลดน้อยลงเพราะปลาในทะเลเริ่มหายาก เรืออวนย้ายไปขึ้นฝั่งที่กันตัง ประกอบกับมีการตัดถนนเพชรเกษมสายกระบี่-ตรัง ผู้คนเริ่มใช้เส้นทางคมนาคมทางบกในการเดินทาง ทำให้เส้นทางทางทะเลลดบทบาทลง ความสำคัญในฐานะเมืองท่าและด่านเก็บภาษีทางน้ำก็หมดไปด้วย หน่วยงานสำคัญทางราชการ เช่นด่านศุลกากรก็หมดบทบาทหน้าที่ ต้องถูกยกเลิกไปโดยปริยาย ความรุ่งเรืองของเกาะลันตา ค่อย ๆ ซบเซาลง ผู้คนในท้องถิ่นหมดอาชีพพากันอพยพย้ายถิ่นพาครอบครัวไปอยู่ที่อื่น แต่ระยะนั้นยังมีเรือเมล์วิ่งระหว่างบ่อม่วง-ตลาดศรีรายา ชาวบ้านที่จะเดินทางจากเกาะลันตาน้อยและลันตาใหญ่ไปยังแผ่นดินใหญ่หรือต้องการเดินทางมาติดต่อราชการยังที่ว่าการอำเภอเกาะลันตาจะต้องใช้เส้นทางนี้ จนกระทั่งมีการสร้างสะพานคลองยาง และท่าเทียบเรือแพขนานยนต์ สามารถเดินทางไปเกาะลันตา โดยขับรถยนต์ลงเรือแพขนานยนต์ข้ามฝั่งจากแผ่นดินใหญ่ไปเกาะลันตาน้อย และจากเกาะลันตาน้อยไปเกาะลันตาใหญ่ เส้นทางคมนาคมระหว่างแผ่นดินใหญ่กับเกาะลันตาจึงเปลี่ยนแปลงไป หมดยุคเรือเมล์ เป็นเหตุให้ตลาดศรีรายาซบเซาไปจากเดิม กลายเป็นเมืองเก่าที่ร้างผู้คนไปชั่วระยะหนึ่ง  ผู้คนรุ่นใหม่ที่มีฐานะทางการเงินดี จะอพยพย้ายถิ่นไปอยู่ที่อื่น คงเหลือแต่ผู้สูงอายุและสภาพบ้านเรือนที่ยังคงรูปแบบดั้งเดิมมายาวนาน ต่อมา ในเดือนมิถุนายน ปี พ.ศ. 2541 ทางราชการได้ย้ายที่ว่าการอำเภอเกาะลันตาจากชุมชนศรีรายาไปตั้งที่บ้านหลังสอด ตำบลเกาะลันตาน้อย ชุมชนศรีรายาจึงยิ่งซบเซาลงไปอีก ประชากรมีจำนวนน้อยลง ขณะที่ตลาดศรีรายายังคงเอกลักษณ์ของความเป็นชุมชนเก่า และบรรยากาศแบบดั้งเดิมอยู่มาก

หลังจากนั้นประมาณปี พ.ศ. 2531 เป็นต้นมา จังหวัดกระบี่เริ่มเปลี่ยนเป็นเมืองท่องเที่ยวและค่อยๆขยายพื้นที่เข้ามาบนเกาะลันตา การเติบโตของชุมชนท่องเที่ยวอยู่อีกซีกหนึ่งของเกาะ คือบริเวณบ้านศาลาด่าน ส่วนที่ตลาดศรีรายามีนักท่องเที่ยวผ่านเข้าไปชมบรรยากาศ และใช้บริการร้านอาหารอยู่บ้าง จนกระทั่งปัจจุบันเริ่มมีผู้คนต่างถิ่นจากภายนอกเข้ามาเช่าบ้านเพื่ออยู่อาศัยและทำธุรกิจร้านอาหาร ร้านขายของที่ระลึก ร้านบาร์เบียร์ เพื่อรองรับธุรกิจท่องเที่ยวอย่างเต็มรูปแบบ เกาะลันตากลับมาคึกคักอีกครั้งหนึ่งในฐานะเมืองท่องเที่ยว

• วันที่ 5 กันยายน 2481 โอนพื้นที่หมู่ 4 บ้านคลองหวายเล็ก, หมู่ 7 บ้านคลองแรด และหมู่ 6 บ้านแหลมกรวด (ในขณะนั้น) ของตำบลเกาะศรีบอยา อำเภอเกาะลันตา ไปขึ้นกับตำบลคลองขนาน อำเภอเมืองกระบี่
• วันที่ 15 ตุลาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลเกาะลันตาใหญ่ ในท้องที่บางส่วนของตำบลเกาะลันตาใหญ่
• วันที่ 6 ธันวาคม 2503 โอนพื้นที่ตำบลเกาะศรีบอยา อำเภอเกาะลันตา ไปขึ้นกับอำเภอเมืองกระบี่
• วันที่ 27 กันยายน 2526 ตั้งตำบลศาลาด่าน แยกออกจากตำบลเกาะลันตาใหญ่
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลเกาะลันตาใหญ่ เป็นเทศบาลตำบลเกาะลันตาใหญ่ ด้วยผลของกฎหมาย
• วันที่ 13 พฤษภาคม 2563 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลศาลาด่าน ขึ้นเป็น เทศบาลตำบลศาลาด่าน

สะพานสิริลันตา เป็นสะพานเชื่อมระหว่างเกาะแห่งเดียวในไทย

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอเกาะลันตาแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 5 ตำบล 36 หมู่บ้าน ได้แก่

1. เกาะลันตาใหญ่ (Ko Lanta Yai) 8 หมู่บ้าน 2. เกาะลันตาน้อย (Ko Lanta Noi) 6 หมู่บ้าน 3. เกาะกลาง (Ko Klang) 10 หมู่บ้าน 4. คลองยาง (Khlong Yang) 7 หมู่บ้าน 5. ศาลาด่าน (Sala Dan) 5 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอเกาะลันตาประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 6 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลเกาะลันตาใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่หมู่ 1 (บางส่วน), 2 (บางส่วน) ตำบลเกาะลันตาใหญ่
• เทศบาลตำบลศาลาด่าน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศาลาด่านทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะลันตาใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่หมู่ 1 (บางส่วน), 2 (บางส่วน), 3–8 ตำบลเกาะลันตาใหญ่ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลเกาะลันตาใหญ่)
• องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะลันตาน้อย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกาะลันตาน้อยทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะกลาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกาะกลางทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลคลองยาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองยางทั้งตำบล

ศาสนา

พ.ศ. 2550 ประชากรส่วนใหญ่ในอำเภอเกาะลันตานับถือศาสนาอิสลามร้อยละ 75, นับถือบรรพบุรุษร้อยละ 10, ศาสนาพุทธร้อยละ 10, ศาสนาคริสต์และอื่น ๆ ร้อยละ 5