เผด็จการทหาร

ระบอบเผด็จการทหาร (อังกฤษ: military dictatorship) คือ ระบอบการปกครองที่อำนาจทางการเมืองขึ้นอยู่กับกองทัพ ถือได้ว่าเป็นการปกครองแบบคณาธิปไตยลัทธิอำนาจนิยมอย่างหนึ่ง

เผด็จการทหารต่างจากเผด็จการพลเรือนด้วยหลายสาเหตุ คือ แรงจูงใจของการยึดอำนาจ สถาบันซึ่งใช้จัดระเบียบการปกครอง และหนทางสละอำนาจ เผด็จการทหารมักมองว่าตนกำลังช่วยให้ประเทศชาติพ้นจากนักการเมืองพลเรือนที่ฉ้อฉลหรือวิสัยทัศน์คับแคบ และอ้างฐานะของตนเป็นผู้ชี้ขาด "คนกลาง" บนฐานสมาชิกภาพในกองทัพ ผู้นำทหารมักปกครองเป็นคณะผู้ยึดอำนาจการปกครอง โดยเลือกหนึ่งในพวกตนเป็นหัวหน้า

ลักษณะและการแบ่งหมวดหมู่

รัฐบาลเผด็จการทหารส่วนมากจัดตั้งหลังรัฐประหารล้มล้างอำนาจรัฐบาลชุดก่อนหน้า ตัวอย่างที่ต่างออกไป เช่น สมัยซัดดัม ฮุสเซน ในประเทศอิรัก ซึ่งเริ่มจากรัฐที่ปกครองโดยรัฐบาลพรรคเดียว คือ พรรคบะอัธ แต่เมื่อเวลาผ่านไปรัฐบาลดังกล่าวเปลี่ยนไปเป็นเผด็จการทหาร (ตามที่ผู้นำสวมเครื่องแบบทหารและกองทัพก็มีส่วนเกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดในรัฐบาล)

เผด็จการทหารมักอ้างความชอบธรรมให้แก่ตนเองว่าเป็นการสร้างความสมานฉันท์แก่ชาติ และช่วยชาติให้พ้นจากภัยคุกคามของ "อุดมการณ์ที่อันตราย" อันเป็นการสร้างการข่มขวัญ ในละตินอเมริกา ยกภัยคุกคามจากคอมมิวนิสต์และทุนนิยมเป็นข้ออ้างของรัฐประหาร คณะทหารมักว่าพวกเขาไม่ฝักใฝ่พรรคการเมืองใด เป็นคณะที่เป็นกลาง สามารถจัดการกับความวุ่นวายที่เกิดขึ้นในระยะเวลาสั้น ๆ ได้ และกล่าวว่านักการเมืองที่มาจากประชาชนคดโกงและไร้ประสิทธิภาพ ลักษณะร่วมประการหนึ่งของรัฐบาลทหาร คือการประกาศใช้กฎอัยการศึกหรือสถานการณ์ฉุกเฉิน

รัฐบาลทหารมักไม่เคารพสิทธิมนุษยชน และมักใช้วิธีการปิดปากศัตรูทางการเมือง รัฐบาลทหารมักไม่คืนอำนาจจนกว่าจะมีการปฏิวัติโดยประชาชน

ลาตินอเมริกา ทวีปแอฟริกา และตะวันออกกลางเป็นพื้นที่ที่เป็นเผด็จการทหารบ่อยครั้ง เหตุผลหนึ่งคือทหารประสานงานร่วมกัน และมีโครงสร้างของสถาบันที่เข้มแข็งกว่าสถาบันทางสังคมของประชาชน

ตั้งแต่คริสต์ทศวรรษ 1990 เป็นต้นมา ระบอบเผด็จการทหารเริ่มมีจำนวนลดลง เหตุผลหนึ่งมาจากข้อเท็จจริงที่ว่า เผด็จการทหารไม่ได้รับการยอมรับจากนานาชาติ และรัฐบาลทหารมักไม่ประสบความสำเร็จในการควบคุมประเทศไม่ให้เกิดการต่อต้านได้ นอกจากนี้ การล่มสลายของสหภาพโซเวียตทำให้กองทัพไม่สามารถยกคอมมิวนิสต์มาอ้างความชอบธรรมของตนเองได้อีก

ปัจจุบัน

ประเทศ	อดีต	ใช้ระบอบเผด็จการทหารตั้งแต่	เหตุการณ์
ประเทศไทย	ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ	22 พฤษภาคม 2557	รัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2557

ประวัติ

ไฟล์:พลเอกประยุทธ์ประกาศยึดอำนาจ22 พฤษภาคม 2557.png

พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา และผู้บัญชาการเหล่าทัพ ประกาศยึดอำนาจการปกครองประเทศไทย เมื่อ 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2557

ทวีปแอฟริกา

1. แอลจีเรีย (1965–1976; 1992–1994; 2011)
2. เบนิน (1963–1964; 1965–1968; 1969–1970; 1972–1975)
3. บูร์กินาฟาโซ (1966–1977; 1980–1991; 17 กันยายน-23 กันยายน 2015)
4. บุรุนดี (1966–1974; 1976–1979; 1987–1992)
5. สาธารณรัฐแอฟริกากลาง (1966–1979; 1981–1986; 2003–2005; 2013–2014)
6. ชาด (1975–1979; 1982–1989)
7. คอโมโรส (1999–2002)
8. สาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก (1965–1971; 1971–1997)
9. สาธารณรัฐคองโก (1968–1969; 1977–1979)
10. โกตดิวัวร์ (1999–2000)
11. อียิปต์ (1953–1956; 2011–2012)
12. อิเควทอเรียลกินี (1979–1987)
13. เอธิโอเปีย (1974–1987)
14. แกมเบีย (1994–1996)
15. กานา (1966–1969; 1972–1975; 1975–1979; 1981–1993)
16. กินี (1984–1990; 2008–2010)
17. กินี-บิสเซา (1980–1984; 1999; 2003; 12 เมษายน 2012 – 11 พฤษภาคม 2012)
18. เลโซโท (1986–1993, 2014)
19. ไลบีเรีย (1980–1986, 1990–1997, 2003–2006)
20. ลิเบีย (1969–1977; 1977–2011)
21. มาดากัสการ์ (1972–1976)
22. มาลี (1968–1992; 21 มีนาคม 2012 – 12 เมษายน 2012)
23. มอริเตเนีย (1978–1979; 1979–1992; 2005–2007; 2008–2009)
24. ไนเจอร์ (1974–1989; 1996; 1999; 2010–2011)
25. ไนจีเรีย (1966–1975; 1975–1979; 1983–1985; 1985–1993; 1993–1998; 1998–1999)
26. รวันดา (1973–1975)
27. เซาตูแมอีปริงซีป (1995; 2003)
28. เซียร์ราลีโอน (1967–1968; 1992–1996; 1997–1998)
29. โซมาเลีย (1969–1976; 1980–1991)
30. ซูดาน (1958–1964; 1969–1971; 1985–1986; 1989–1993)
31. โตโก (1967–1979)
32. ยูกันดา (1971–1979; 1985–1986)

ทวีปอเมริกาเหนือ

1. คอสตาริกา (1868–1870; 1876–1882; 1917–1919)
2. คิวบา (1933; 1952–1959)
3. สาธารณรัฐโดมินิกัน (1899; 1930–1961;1963-1966)
4. เอลซัลวาดอร์ (1885–1911; 1931–1982)
5. กัวเตมาลา (1944–1945; 1954–1957; 1957–1966; 1970–1986)
6. เฮติ (1950–1956; 1956–1957; 1986–1990; 1991–1994)
7. ฮอนดูรัส (1956–1957; 1963–1971; 1972–1982)
8. เม็กซิโก (1876; 1877–1880; 1884–1911)
9. นิการากัว (1937–1956; 1967–1979)
10. ปานามา (1903–1904; 1968–1989)

ทวีปอเมริกาใต้

1. อาร์เจนตินา (1930–1932; 1943–1946; 1955–1958; 1966–1973; 1976–1983)
2. โบลิเวีย (1839–1843; 1848; 1857–1861; 1861; 1864–1872; 1876–1879; 1899; 1920–1921; 1930–1931; 1936–1940; 1946–1947; 1951–1952; 1964–1966; 1970–1979; 1980–1982)
3. บราซิล (1889-1894; 1930; 1964–1985)
4. ชิลี (1924–1925; 1925; 1932; 1973–1990)
5. โคลอมเบีย (1953–1958)
6. เอกวาดอร์ (1876–1883; 1935–1938; 1947; 1963–1966; 1972–1979)
7. ปารากวัย (1940–1948; 1954–1989)
8. เปรู (1842–1844; 1865–1867; 1872; 1879–1881; 1914–1915; 1930–1939; 1948–1956; 1962–1963; 1968–1980)
9. ซูรินาม (1980–1988)
10. อุรุกวัย (1865–1868; 1876–1879; 1933–1938; 1973–1985)
11. เวเนซุเอลา (1858–1859; 1859–1861; 1861–1863; 1908–1913; 1922–1929; 1931–1935; 1948–1958)

ทวีปเอเชีย

1. บังกลาเทศ (1975–1981; 1982–1990)
2. พม่า (เมียนมา) (1962–1974; 1988–2011)
3. อินโดนีเซีย (1967–1998)
4. อิหร่าน (1953–1957; 1978–1979)
5. อิรัก (1933–1935; 1937–1938; 1949–1950; 1952–1953; 1958–1963; 1963–1979)
6. เกาหลีใต้ (1961–1963, 1980)
7. ลาว (1959–1960)
8. ปากีสถาน (1958–1971; 1977–1988; 1999–2008)
9. ฟิลิปปินส์ (1898, 1972–1981)
10. ซีเรีย (1949; 1951–1954; 1961–1972)
11. ไทย (เมษายน 1933; มิถุนายน 1933; 1947; 1948; 1951; 1957-1958; 1958-1963; 1971-1973; 1976; 1977-1979; 1991; 2006-2008; 2014–ปัจจุบัน)
12. ตุรกี (1960–1961; 1971–1973; 1980–1983)
13. เวียดนามใต้ (1963–1967)
14. เยเมนเหนือ (1962–1967; 1974–1982)

ทวีปยุโรป

1. บัลแกเรีย (1934–1935; 1944–1946)
2. ฝรั่งเศส (1870–1871)
3. กรีซ (1909–1910; 1922–1924; 1925–1926; 1933; 1936–1941; 1967–1974)
4. โปแลนด์ (1926–1935; 1981–1983)
5. โปรตุเกส (1926–1933)
6. รัสเซีย (1918–1920)
7. สเปน (1923–1930; 1936–1975)

หมู่เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิก

1. ฟีจี (2006–2014)

ดูเพิ่ม

• รัฐประหาร