ประเทศอิรัก

สาธารณรัฐอิรัก جمهورية العراق (อาหรับ) کۆماری عێراق (เคิร์ด)
ธงชาติ ตราแผ่นดิน
คำขวัญ: الله أكبر (อาหรับ) "อัลลอฮุอักบัร" "อัลลอฮ์ผู้ทรงยิ่งใหญ่"
เพลงชาติ: "เมาฏินี" "موطني" ("บ้านเกิดของข้า")
เมืองหลวง และ ใหญ่สุด	แบกแดด 33°20′N 44°23′E
ภาษาราชการ	อาหรับ เคิร์ด
ภาษาที่ได้รับการยอมรับในระดับภูมิภาค	อังกฤษ เติร์กเมน นีโอ-แอราเมอิก อาร์มีเนีย
กลุ่มชาติพันธุ์ (ค.ศ. 2019)	75%–80% อาหรับ 15%–20% เคิร์ด 10%–13% เติร์กเมน 5% อื่น ๆ
ศาสนา	98% อิสลาม 1% คริสต์ 1% อื่น ๆ
เดมะนิม	ชาวอิรัก
การปกครอง	สหพันธ์ ระบบรัฐสภา สาธารณรัฐรัฐธรรมนูญ
• ประธานาธิบดี	บัรฮัม ศอเลียะห์
• นายกรัฐมนตรี	มุศเฏาะฟา อัลกาซิมี
• ประธานสภา	มุฮัมมัด อัลฮัลบูซี
• ผู้พิพากษาสูงสุด	มิดฮัต อัลมะห์มูด
สภานิติบัญญัติ	สภาผู้แทนราษฎร
ก่อตั้ง
• ราชอาณาจักรอิรัก	3 ตุลาคม ค.ศ. 1932
• ประกาศเป็นสาธารณรัฐ	14 กรกฎาคม ค.ศ. 1958
• รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน	15 ตุลาคม ค.ศ. 2005
พื้นที่
• รวม	438,317 ตารางกิโลเมตร (169,235 ตารางไมล์) (อันดับที่ 58)
• แหล่งน้ำ (%)	4.62 (ใน ค.ศ. 2015)
ประชากร
• ค.ศ. 2020 ประมาณ	40,222,503 (อันดับที่ 36)
• ความหนาแน่น	82.7 ต่อตารางกิโลเมตร (214.2 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 125)
จีดีพี (อำนาจซื้อ)	ค.ศ. 2020 (ประมาณ)
• รวม	399.400 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (46)
• ต่อหัว	10,175 ดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 111)
จีดีพี (ราคาตลาด)	ค.ศ. 2019 (ประมาณ)
• รวม	250.070 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 48)
• ต่อหัว	4,474 ดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 97)
จีนี (ค.ศ. 2012)	29.5 ต่ำ
HDI (ค.ศ. 2019)	0.674 ปานกลาง · อันดับที่ 123
สกุลเงิน	ดีนาร์อิรัก (IQD)
เขตเวลา	UTC+3 (AST)
ขับรถด้าน	ขวา
รหัสโทรศัพท์	+964
โดเมนบนสุด	.iq
รัฐธรรมนูญอิรัก มาตราที่ 4 (ฉบับแรก)

ประเทศอิรัก (อาหรับ: الْعِرَاق‎, อักษรโรมัน: al-ʿIrāq; เคิร์ด: عێراق‎, อักษรโรมัน: Êraq; อังกฤษ: Iraq) หรือชื่อทางการคือ สาธารณรัฐอิรัก (อาหรับ: جُمْهُورِيَّة ٱلْعِرَاق‎  Jumhūriīyah al-ʿIrāq; เคิร์ด: کۆماری عێراق‎, อักษรโรมัน: Komarî Êraq; อังกฤษ: Republic of Iraq) เป็นประเทศในตะวันออกกลาง มีอาณาเขตทางทิศเหนือจรดประเทศตุรกี ทางทิศตะวันออกจรดประเทศอิหร่าน ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้จรดประเทศคูเวต ทางทิศใต้จรดประเทศซาอุดีอาระเบีย ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้จรดประเทศจอร์แดน และทางทิศตะวันตกจรดประเทศซีเรีย กรุงแบกแดด ซึ่งเป็นเมืองหลวง ตั้งอยู่ในกลางประเทศ ราว 97% ของประชากรอิรัก 36 ล้านคนเป็นชาวมุสลิม ส่วนใหญ่มีเชื้อสายซุนนีย์ ชีอะฮ์และเคิร์ด

ประเทศอิรักมีแนวชายฝั่งส่วนแคบวัดความยาวได้ 58 กิโลเมตรทางเหนือของอ่าวเปอร์เซีย และอาณาเขตของประเทศครอบคลุมที่ราบลุ่มแม่น้ำเมโสโปเตเมีย ปลายทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของเทือกเขาซากรอส และทะเลทรายซีเรียส่วนตะวันออก สองแม่น้ำหลัก แม่น้ำไทกรีสและยูเฟรตีส ไหลลงใต้ผ่านใจกลางประเทศและไหลลงสู่ชัฏฏุลอะร็อบใกล้อ่าวเปอร์เซีย แม่น้ำเหล่านี้ทำให้ประเทศอิรักมีดินแดนอุดมสมบูรณ์มากมาย

ภูมิภาคระหว่างแม่น้ำไทกรีสและยูเฟรตีสมักเรียกว่า เมโสโปเตเมีย และคาดว่าเป็นบ่อเกิดของการเขียนและอารยธรรมเก่าแก่ที่สุดของโลก พื้นที่นี้ยังเป็นที่ตั้งของอารยธรรมที่สืบทอดต่อกันมานับแต่ 6 สหัสวรรษก่อนคริสตกาล ในแต่ละช่วงของประวัติศาสตร์ อิรักเป็นศูนย์กลางของจักรวรรดิอัคคาเดีย ซูเมเรีย อัสซีเรีย และบาบิโลเนีย นอกจากนี้ยังเคยเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิมีเดีย อะคีเมนิด เฮลเลนนิสติก พาร์เธีย แซสซานิด โรมัน รอชิดีน อุมัยยะฮ์ อับบาซียะห์ มองโกล ซาฟาวิด อาฟชาริยะห์และออตโตมัน และเคยเป็นอาณาเขตในอาณัติสันนิบาตชาติภายใต้การควบคุมของอังกฤษ

พรมแดนสมัยใหม่ของประเทศอิรักส่วนใหญ่ปักใน ค.ศ. 1920 โดยสันนิบาตชาติ เมื่อจักรวรรดิออตโตมันถูกแบ่งตามสนธิสัญญาแซฟวร์ ประเทศอิรักถูกกำหนดให้อยู่ในอำนาจของสหราชอาณาจักรเป็นอาณาเขตในอาณัติเมโสโปเตเมียของอังกฤษ พระมหากษัตริย์สถาปนาขึ้นใน ค.ศ. 1921 และราชอาณาจักรอิรักได้รับเอกราชจากอังกฤษใน ค.ศ. 1932 ใน ค.ศ. 1958 พระมหากษัตริย์ถูกล้มล้างและมีการสถาปนาสาธารณรัฐอิรัก ประเทศอิรักถูกควบคุมโดยพรรคบะอัธสังคมนิยมอาหรับตั้งแต่ ค.ศ. 1968 ถึง 2003 หลังการบุกครองโดยสหรัฐอเมริกาและพันธมิตร พรรคบะอัธของซัดดัม ฮุสเซนถูกโค่นจากอำนาจและมีการจัดการเลือกตั้งรัฐสภาหลายพรรคขึ้น ทหารสหรัฐออกจากอิรักทั้งหมดใน ค.ศ. 2011 แต่การก่อการกำเริบอิรักยังดำเนินต่อไปและทวีความรุนแรงขึ้นเมื่อนักรบจากสงครามกลางเมืองซีเรียไหลบ่าเข้าประเทศ

ภูมิศาสตร์

แผนที่ประเทศอิรัก

อิรักมีพื้นที่ทั้งหมด 437,072 ตารางกิโลเมตร ทิศตะวันออกติดกับ อิหร่าน ทิศเหนือ ติดกับตุรกี ทิศใต้ติดกับคูเวต ทิศตะวันตกติดกับ ซีเรีย และจอร์แดน สภาพทางภูมิศาสตร์ของอิรัก เป็นทะเลทรายร้ออิรักยละ 40 ที่ราบสูง ยากแต่การทำการเกษตรทำให้อิรักต้องนำเข้าสินค้าภาคการเกษตรเช่น ข้าวสาลี ข้าวจ้าว ธัญพืช แต่อย่างไรก็ดี อิรักก็มีแม่น้ำไหลผ่าน 2 สาย คือ ไทรกิส ยูเฟรตีส ทำให้ยังพอมีความอุดมสมบูรณ์อยู่บ้าง

ประวัติศาสตร์

ดูบทความหลักที่: ประวัติศาสตร์อิรัก

ยุคโบราณ

ดูบทความหลักที่: ประวัติศาสตร์เมโสโปเตเมีย

ยุคอาณาจักรออตโตมาน

ดูบทความหลักที่: ออตโตมานอิรัก และ ราชวงศ์มัมลุกแห่งอิรัก

ส.ค.ส.คริสต์มาสค.ศ.1917 ของกองกำลังบริติชเมโซโปเตเมีย.

• พ.ศ. 2281 - ตกอยู่ใต้อาณาจักรออตโตมาน

รัฐในอาณัติ และ ราชอาณาจักร

ดูบทความหลักที่: รัฐอารักขาเมโสโปเตเมีย และ ราชอาณาจักรอิรัก

หลังจากสงครามโลกครั้งที่1 ยุติลงอาณาจักรออตโตมันที่เคยเป็นมหาอำนาจในตะวันออกกลางตกเป็นผู้แพ้สงคราม ดินแดนต่างๆที่ออตโตมันปกครองก็ถูกแบ่งแยกออกเป็นรัฐต่างๆ อิรักเป็นหนึ่งในรัฐที่ถูกแบ่งแยกออกมาโดยอังกฤษที่สามารถยึดครองอิรักจากออตโตมันได้ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่1

อังกฤษได้เข้ามาปกครองอิรัก ในฐานะรัฐอารักขาตั้งแต่ปี ค.ศ.1920 จนกระทั่งในปี ค.ศ.1932 อังกฤษได้ให้เอกราชแก่อิรักโดยมีราชวงศ์ฮัชไมต์ปกครองประเทศอิรัก

สาธารณรัฐ และ พรรคบะอัธ

ดูบทความหลักที่: สาธารณรัฐอิรัก (ค.ศ. 1958–68) และ สาธารณรัฐอิรัก (พรรคบะอัธ)

• พ.ศ. 2511 - เริ่มต้นการปกครองโดยพรรคบาธ โดยมีประธานาธิบดี Ahmad Masan Al Bakr และรองประธานาธิบดี ซัดดัม ฮุสเซน (Saddam Hussein)
• พ.ศ. 2522 - ซัดดัม ฮุสเซน ขึ้นดำรงตำแหน่งประธานาธิบดี
• พ.ศ. 2523-2531 -สงครามระหว่างอิรัก-อิหร่าน (สงครามอ่าวครั้งที่ 1)
• พ.ศ. 2533 - เข้ายึดครองคูเวต(สงครามอ่าวครั้งที่ 2)
• พ.ศ. 2533 - ถูกคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจโดยสหประชาชาติ

สหรัฐอเมริกาเข้ายึด

ดูบทความหลักที่: วิกฤติการณ์อิรัก ค.ศ. 2003 และ สงครามอิรัก

อนุสาวรีย์ของซัดดัม ฮุสเซน ภายในจัตุรัสฟิรเดาส์ กรุงแบกแดด ได้โค่นล้มลงภายหลังจากสงครามอิรัก เมื่อเดือนเมษายน ค.ศ. 2003.

การเมืองการปกครอง

บริหาร

ดูบทความหลักที่: รัฐบาลอิรัก

นิติบัญญัติ

ดูบทความหลักที่: รัฐสภาแห่งอิรัก

ตุลาการ

ดูบทความหลักที่: กฎหมายอิรัก

การแบ่งเขตการปกครอง

ประเทศอิรักแบ่งออกเป็น 19 จังหวัด (อาหรับ: muhafazat‎, เคิร์ด: Pârizgah‎)

1. ดะฮูก
2. นีนะวา
3. อาร์บีล
4. คีร์คูก
5. ซุไลมานียะห์
6. ซอลาดีน
7. อัลอันบาร์
8. แบกแดด
9. ดิยาลา
10. การ์บะลา
11. บาบิล
12. วาซิต
13. นาจาฟ
14. อัลกอดิซียะห์
15. ไมซาน
16. มุซันนา
17. ซีกอร์
18. บัสเราะห์
19. ฮาลับจา

เขตปกครองตนเองเคอร์ดิสถาน (Kurdistan Autonomous Region) ซึ่งได้รับการรับรองโดยรัฐธรรมนูญ มีพื้นที่รวมบางส่วนของจังหวัดทางเหนือ และปกครองตนเองในเรื่องราชการภายในส่วนใหญ่

กองทัพ

ดูบทความหลักที่: กองทัพอิรัก

เศรษฐกิจ

โครงสร้าง

แบกแดด

ระบอบเศรษฐกิจของอิรักเป็นแบบ สังคมนิยม รวมอำนาจไว้ที่ศุนย์กลาง นั่นคือรัฐบาลกลางของอิรัก มีระบบรัฐสวัสดิการมีการแจก ข้าว น้ำตาล ยารักษาโรคบางชนิด นม เสื้อผ้า ให้แก่ประชากรของอิรัก เศรษฐกิจของอิรักค่อนข้างถูกกดดันจากประชาคมโลกโดยเฉพาะในช่วงวิกฤติการณ์อ่าวเปอร์เซีย สงครามอิรัก และช่วงเหตุการณ์ 9/11 ทำให้เศรษฐกิจของอิรักบอบช้ำ แต่ยุทธปัจจัยทางเศรษฐกิจที่สำคัญของอิรักคือ น้ำมัน อิรักเป็นประเทศที่มีน้ำมันไว้ในครอบครองเป็นอันดับ 2 ของโลกรองจากซาอุดีอาระเบีย โดยผลิตได้วันละ 2.58 ล้านบาร์เรลต่อวัน ส่งผลให้อิรักกลายเป็นดินแดนที่น่าสนใจอย่างยิ่งโดยเฉพาะกลุ่มธุรกิจน้ำมันจากสหรัฐอเมริกาที่มุ่งหวังเข้าไปกอบโกยทรัพยากรล้ำค่าอย่างทองคำดำในอิรัก

โครงสร้างพื้นฐาน

การศึกษา

ดูบทความหลักที่: การศึกษาในประเทศอิรัก

ประชากรศาสตร์

เชื้อชาติ

เด็กๆ ชาวเคอร์ดิสในอิรัก

สังคมของอิรักเป็นสังคมหลากหลายชาติพันธุ์ เป็นเหตุมาจากพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ที่เป็นแหล่งอารยธรรมมาหลายพันปี พลเมืองของอิรักที่นับถือศาสนาอิสลามนั้น ได้แบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่ คือ มุสลิมชีอะห์(ร้อยละ 65) และ มุสลิมสุหนี่ (ร้อยละ 20) นอกจากนี้ยังมีชาวเคิร์ด อยู่ในบริเวณเคอร์ดิสถาน ชาวเคริ์ดในอิรักมีอยู่ประมาณ 3,700,000 คน นับว่าเป็นคนส่วนน้อยในอิรัก และเนื่องด้วยรูปแบบการปกครองที่ให้สิทธิของชนชาติอาหรับ และผูกขาดอำนาจทางเศรษฐกิจให้กับมุสลิมสุหนี่ ส่งผลให้ กลายเป็นปัญหาความขัดแย้งระหว่างศาสนา และชาติพันธุ์ในอิรัก ทั้งกับมุสลิมด้วยกันเองคือ สุหนี่และชีอะห์ และ ยังปัญหาความขัดแย้งระหว่างชาวคิร์ดกับรัฐบาลกลางของอิรัก เพื่อเรียกร้องสิทธิและความเท่าเทียมอีกด้วย

ภาษา

ดูบทความหลักที่: ภาษาในประเทศอิรัก

ภาษาทางการของอิรัก คือ ภาษาอาหรับ และส่วนอื่นคือ ภาษาเคิร์ด

เมืองใหญ่

ดูบทความหลักที่: รายชื่อเมืองในประเทศอิรัก

ศาสนา

ดูบทความหลักที่: ศาสนาในประเทศอิรัก

ชาวอิรักส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลาม 96% แบ่งเป็นนิกาย ชีอะห์ 31.5% กับ ซุนนีย์ 64.5% ลัทธิเหตุผล กับ Yazdânism 2.0% ศาสนาคริสต์ 1.2% ศาสนาอื่นๆ 0.8%

วัฒนธรรม

ดูบทความหลักที่: วัฒนธรรมอิรัก

วรรณกรรม

ดูบทความหลักที่: วรรณกรรมของอิรัก

นาฏศิลป์

ดูบทความหลักที่: นาฏศิลป์ของอิรัก

อาหาร

ดูบทความหลักที่: อาหารอิรัก

สื่อสารมวลชน

ดูบทความหลักที่: สื่อสารมวลชนในประเทศอิรัก

วันหยุด

ดูบทความหลักที่: รายชื่อวันสำคัญของอิรัก

กีฬา

ดูบทความหลักที่: ฟุตบอลทีมชาติอิรัก, อิรักในพาราลิมปิก, อิรักในโอลิมปิก และ อิรักในเอเชียนเกมส์

อ้างอิง

• ประเทศอิรัก Archived 2011-05-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน จากเว็บไซต์กระทรวงต่างประเทศ

บรรณานุรม

• Bosworth, C. E. (1998). "ʿERĀQ-E ʿAJAM(Ī)". Encyclopaedia Iranica, Vol. VIII, Fasc. 5. p. 538.
• Shadid, Anthony 2005. Night Draws Near. Henry Holt and Co., NY, US ISBN 0-8050-7602-6
• Hanna Batatu, "The Old Social Classes and the Revolutionary Movements of Iraq", Princeton: Princeton University Press, 1978
• Charles Glass, "The Northern Front: A Wartime Diary"' Saqi Books, London, 2004, ISBN 0-86356-770-3
• A Dweller in Mesopotamia, being the adventures of an official artist in the garden of Eden, by Donald Maxwell, 1921. (a searchable facsimile at the University of Georgia Libraries; DjVu & layered PDF format)
• By Desert Ways to Baghdad, by Louisa Jebb (Mrs. Roland Wilkins) With illustrations and a map, 1908 (1909 ed). (a searchable facsimile at the University of Georgia Libraries; DjVu & layered PDF format)
• "Iraqi Constitution" (PDF). Ministry of Interior – General Directorate For Nationality. 30 January 2006. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 28 November 2016. สืบค้นเมื่อ 18 February 2013.
• Benjamin Busch, "'Today is Better than Tomorrow'. A Marine returns to a divided Iraq", Harper's Magazine, October 2014, pp. 29–44.
• Global Arms Exports to Iraq 1960–1990, Rand Research report

อ่านเพิ่ม

• Tripp, Charles R. H. (2002). A History of Iraq. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-87823-4.

แหล่งข้อมูลอื่น

รัฐบาล

• Presidency of Iraq
• Cabinet of Iraq

ข้อมูลทั่วไป

• Iraq. The World Factbook. Central Intelligence Agency.
• Wikimedia Atlas of Iraq
• ประเทศอิรัก แหล่งข้อมูลบนเครือข่ายเว็บจัดทำโดย GovPubs ที่หอสมุดมหาวิทยาลัยโคโลราโด โบลเดอร์
• ประเทศอิรัก คู่มือการท่องเที่ยวจากวิกิเดินทาง (อังกฤษ)
• ดูข้อมูลทางภูมิศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับ ประเทศอิรัก ที่ OpenStreetMap
• ประเทศอิรัก ที่เว็บไซต์ Curlie
• Iraq profile from the BBC News