ผลต่างระหว่างรุ่นของ "แคว้นมคธ"
ล สังคายนาวิกิพีเดียไทย ๒ +เก็บกวาด |
Mr.GentleCN (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
บรรทัด 1: | บรรทัด 1: | ||
{{Infobox Former Country |
|||
{{พุทธศาสนา}} |
|||
|native_name = |
|||
|conventional_long_name = อาณาจักรมคธ |
|||
|common_name = แคว้นมคธ |
|||
|continent = เอเชีย |
|||
|region = |
|||
|era = [[ยุคโบราณ]] |
|||
|government_type = [[สมบูรณาญาสิทธิราชย์]] |
|||
|year_start = [[พ.ศ. 43]] |
|||
|year_end = [[พ.ศ. 222]] |
|||
|p1 = Vedic Period |
|||
|s1 = Maurya Empire |
|||
|image_coat = |
|||
|image_map = Magadha.GIF |
|||
|image_map_caption = แผนที่แคว้นมคธ |
|||
|capital = [[ราชคฤห์]], [[ปัฏนา]] |
|||
|common_languages = [[กลุ่มภาษาอินโด-อารยัน|ภาษาอินโด-อารยัน] |
|||
|religion = [[ศาสนาฮินดู]]<br>[[ศาสนาเชน]]<br>[[ศาสนาพุทธ]]<br>[[ศาสนาพราหมณ์]] |
|||
|currency = Panas |
|||
|title_leader= Samraat |
|||
|today = {{flag|อินเดีย}}<br>{{flag|บังกลาเทศ}} |
|||
}} |
|||
[[ไฟล์:Ancient india.png|right|thumb|250px|แผนที่[[เอเชียใต้]] แสดงภาพแคว้นอินเดียโบราณทั้ง 16 แห่ง ซึ่งเรียกรวมกันว่า[[มหาชนบท]]]] |
[[ไฟล์:Ancient india.png|right|thumb|250px|แผนที่[[เอเชียใต้]] แสดงภาพแคว้นอินเดียโบราณทั้ง 16 แห่ง ซึ่งเรียกรวมกันว่า[[มหาชนบท]]]] |
||
รุ่นแก้ไขเมื่อ 16:24, 12 สิงหาคม 2556
{{Infobox Former Country
|native_name =
|conventional_long_name = อาณาจักรมคธ
|common_name = แคว้นมคธ
|continent = เอเชีย
|region =
|era = ยุคโบราณ
|government_type = สมบูรณาญาสิทธิราชย์
|year_start = พ.ศ. 43
|year_end = พ.ศ. 222
|p1 = Vedic Period
|s1 = Maurya Empire
|image_coat =
|image_map = Magadha.GIF
|image_map_caption = แผนที่แคว้นมคธ
|capital = ราชคฤห์, ปัฏนา
|common_languages = [[กลุ่มภาษาอินโด-อารยัน|ภาษาอินโด-อารยัน]
|religion = ศาสนาฮินดู
ศาสนาเชน
ศาสนาพุทธ
ศาสนาพราหมณ์
|currency = Panas
|title_leader= Samraat
|today = อินเดีย
บังกลาเทศ
}}
แคว้นมคธ (บาลี/สันสกฤต: मगध มะคะธะ) เป็นชื่อแคว้นหนึ่งในจำนวน 16 แคว้นใหญ่ในชมพูทวีปสมัยพุทธกาล มีเมืองหลวงชื่อราชคฤห์ พระราชาที่ปกครองแคว้นมคธสมัยพุทธกาลคือพระเจ้าพิมพิสาร ต่อจากนั้นคือพระเจ้าอชาตศัตรูผู้เป็นพระราชโอรส
แคว้นมคธเป็นแคว้นที่พระพุทธเจ้าทรงเลือกประดิษฐานพระพุทธศาสนาเป็นแห่งแรกเพราะเป็นแคว้นใหญ่ และทรงรับสวนเวฬุวันนอกเมืองราชคฤห์เป็นอารามแห่งแรกในพระพุทธศาสนา
มคธเป็นชื่อของภาษาด้วยคือภาษามคธ อันเป็นภาษาที่พระพุทธเจ้าทรงเลือกใช้ในการประกาศพระศาสนา ซึ่งต่อมาเรียกว่าภาษาบาลี เพราะเป็นภาษาที่รักษาพระพุทธศาสนาเข้าไว้
ประวัติศาสตร์มคธ
ราชอาณาจักรมคธถือเป็นอาณาจักรที่มีอำนาจมากที่สุดในชมพูทวีป ปกครองด้วยระบอบสมบูรณายาสิทธิราชย์ ถือกำเนิดขึ้นไล่เลี่ยกับการกำเนิดของมหาชนบท 16 แคว้น มีเมืองหลวงครั้งแรกชื่อราชคฤห์ ต่อมาพระเจ้าอชาตศัตรูจึงย้ายเมืองหลวงไปยังปาฏลีบุตร (ปัฏนะ) ริมฝั่งแม่น้ำคงคา มคธได้ผ่านการรัฐประหารเปลี่ยนแปลงขั้วอำนาจมาหลายครั้ง ไม่ว่าจะมาจากอำมาตย์สุสุนาค มหาโจรนันทะ จันทรคุปต์ พราหมณ์ปุษยมิตร ฯลฯ แคว้นมคธได้สิ้นสุดลงในปี พ.ศ. 516 กลายเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอันธระ ต่อมา ประมาณปลายพุทธศตวรรษที่ 9 ราชอาณาจักรมคธก็ฟื้นคืนชีพอีกครั้งในนามของราชวงศ์คุปตะ อันเป็นยุคคลาสสิกของอินเดีย ราชอาณาจักรมคธในยุคนี้ก็อยู่สืบต่อมา แต่มิใช่ศูนย์อำนาจอีกหลังคุปตะล่มสลาย จนกองทัพมุสลิมเติร์กเข้ายึดอินเดียเหนือได้ทั้งหมด จึงเป็นจุดสิ้นสุดที่แท้จริงของราชอาณาจักรมคธ
รายพระนามกษัตริย์แห่งแคว้นมคธ
กษัตริย์แห่งแคว้นมคธเท่าที่มีหลักฐานแน่นอน แบ่งออกเป็น 7 ราชวงศ์ ดังนี้
ราชวงศ์หารยังกะ
- พระเจ้าภาติกะ
- พระเจ้าพิมพิสาร
- พระเจ้าอชาตศัตรู
- พระเจ้าอุทัยภัทร
- พระเจ้าอนุรุทธะ
- พระเจ้ามุณฑกะ
- พระเจ้านาคทาสกะ
การสิ้นสุดของราชวงศ์หารยังกะ เกิดจากอำมาตย์สุสุนาคเห็นว่า ราชวงศ์หารยังกะเป็นราชวงศ์ปิตุฆาตโดยตลอด จึงทำรัฐประหารเพื่อมิให้เป็นเสนียดแก่อาณาจักรอีก
ราชวงศ์สุสุนาค
ตั้งโดยขุนนางชื่อสุสุนาค
- พระเจ้าสุสุนาค
- พระเจ้ากาฬาโศก
- พระเจ้าภัทรเสน
การสิ้นสุดของราชวงศ์สุสุนาค เกิดจากมหาโจรนันทะก่อรัฐประหาร
ราชวงศ์นันทะ
ตั้งโดยมหาโจรชื่อนันทะ
- พระเจ้ามหาปัทมานันทะ
- พระเจ้าธนนันทะ
บางตำราบอกว่ายังมีต่ออีก คือ
- พระเจ้าปัณฑกะ
- พระเจ้าปัณฑุกติ
- พระเจ้าภูตปาละ
- พระเจ้าราษฎระปาละ
- พระเจ้าโควิสาร
- พระเจ้าทสสิทธิกะ
- พระเจ้าไกวารตะ
- พระเจ้าธนะ
การสิ้นสุดของราชวงศ์นันทะ เกิดจากการทำรัฐประหารของจันทรคุปต์ ภายใต้การวางแผนของพราหมณ์จาณักยะ ซึ่งไม่พอใจราชสำนักปาฏลีบุตรในขณะนั้น
ราชวงศ์เมาริยะ
ตั้งโดยจันทรคุปต์
- พระเจ้าจันทรคุปต์
- พระเจ้าพินทุสาร
- พระเจ้าอโศกมหาราช
- พระเจ้าสัมปทิ
- พระเจ้าทศรถ
- พระเจ้าสาลิสุกะ
- พระเจ้าเทวธัมมะวรมนะ
- พระเจ้าสมตะธนุ
- พระเจ้าพฤหัสรถ
การสิ้นสุดของราชวงศ์เมาริยะ มาจากการทำรัฐประหารของพราหมณ์ปุษยมิตร ซึ่งนับเป็นผลกระทบจากนโยบายของพระเจ้าอโศกมหาราชที่ส่งผลกระทบต่อพราหมณ์โดยตรง เมื่อราชวงศ์อ่อนแอ กลุ่มอำนาจพราหมณ์จึงเข้าทำรัฐประหาร และกวาดล้างพระพุทธศาสนาในมคธครั้งใหญ่ในเวลาต่อมา
ราชวงศ์สุงคะ
ตั้งโดยพราหมณ์ชื่อปุษยมิตร
- พระเจ้าปุษยมิตร
- พระเจ้าอัคคนิมิตร
- พระเจ้าสุชเยษฐา
- พระเจ้าวสุมิตร
- พระเจ้าอรทรากะ
- พระเจ้าปุรินทกะ
- พระเจ้าโฆษวสุ
- พระเจ้าวัชรมิตร
- พระเจ้าภควตะ
- พระเจ้าเทวภูติ
ราชวงศ์กานวะ
- พระเจ้าวาสุเทวะ
- พระเจ้าภูมิมิตร
- พระเจ้านารายนะ
- พระเจ้าสุลารมัน
หลังจากนั้น ปี พ.ศ. 516 พระเจ้าศรีมุขะแห่งอันธระยึดแคว้นมคธได้เป็นอันว่าแคว้นมคธได้ล่มสลายลงเป็นครั้งแรก ก่อนจะฟื้นอีกครั้งในราชวงศ์คุปตะ
อ้างอิง
- พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช) ป.ธ. 9 ราชบัณฑิต. พจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ ชุด คำวัด. กรุงเทพฯ : วัดราชโอรสาราม, 2548.