อำเภอเมืองลำพูน
อำเภอเมืองลำพูน | |
|---|---|
| การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
| • อักษรโรมัน | Amphoe Mueang Lamphun |
| คำขวัญ: พระธาตุเด่น พระรอดขลัง ลำไยดัง กระเทียมดี ประเพณีงาม จามเทวี ศรีหริภุญชัย | |
 แผนที่จังหวัดลำพูน เน้นอำเภอเมืองลำพูน | |
| พิกัด: 18°34′42″N 99°1′6″E / 18.57833°N 99.01833°E | |
| ประเทศ |  ไทย |
| จังหวัด | ลำพูน |
| พื้นที่ | |
| • ทั้งหมด | 479.825 ตร.กม. (185.261 ตร.ไมล์) |
| ประชากร (2564) | |
| • ทั้งหมด | 147,048 คน |
| • ความหนาแน่น | 306.46 คน/ตร.กม. (793.7 คน/ตร.ไมล์) |
| รหัสไปรษณีย์ | 51000 51150 (เฉพาะตำบลหนองช้างคืน และ ตำบลอุโมงค์) |
| รหัสภูมิศาสตร์ | 5101 |
| ที่ตั้งที่ว่าการ | ที่ว่าการอำเภอเมืองลำพูน เลขที่ 200 หมู่ที่ 3 ตำบลเวียงยอง อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน 51000 |
 ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย | |
เมืองลำพูน (ไทยถิ่นเหนือ: 
) เป็นอำเภอศูนย์กลางเศรษฐกิจ การค้า การลงทุนของจังหวัดลำพูน และเป็นที่ตั้งของศาลากลางจังหวัดลำพูน อีกทั้งยังเป็นที่ตั้งของอาณาจักรหริภุญชัยที่เรืองอำนาจอยู่ในแถบภาคเหนือตอนบนในอดีตอีกด้วย ภายในเมืองมีโบราณสถานที่เก่าแก่อายุกว่า 1,300 ปีตั้งอยู่มากมาย เช่น พระรอดอายุ 1,300 ปี กำแพงเมืองโบราณ พระธาตุหริภุญชัย กู่ช้างกู่ม้า
ที่ตั้งและอาณาเขต
[แก้]อำเภอเมืองลำพูนตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอสารภี (จังหวัดเชียงใหม่) และอำเภอบ้านธิ
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอบ้านธิ อำเภอแม่ออน (จังหวัดเชียงใหม่) และอำเภอแม่ทา
- ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอแม่ทาและอำเภอป่าซาง
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอป่าซาง อำเภอสันป่าตอง และอำเภอหางดง (จังหวัดเชียงใหม่)
การแบ่งเขตการปกครอง
[แก้]การปกครองส่วนภูมิภาค
[แก้]อำเภอเมืองลำพูนแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 15 ตำบล 149 หมู่บ้าน ได้แก่
| ลำดับที่ | อักษรไทย | อักษรโรมัน | จำนวนหมู่บ้าน | ประชากรทั้งหมด (พ.ศ. 2559)[1] |
ประชากรแยกตามส่วนท้องถิ่น (พ.ศ. 2559)[1] | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | ในเมือง | Nai Mueang | - | 12,358 | 12,358 | (ทม.ลำพูน) |
| 2. | เหมืองง่า | Mueang Nga | 10 | 15,912 | 15,912 | (ทต.เหมืองง่า) |
| 3. | อุโมงค์ | Umong | 11 | 13,108 | 13,108 | (ทต.อุโมงค์) |
| 4. | หนองช้างคืน | Nong Chang Khuen | 6 | 3,698 | 3,698 | (ทต.หนองช้างคืน) |
| 5. | ประตูป่า | Pratu Pa | 9 | 5,540 | 5,540 | (ทต.ประตูป่า) |
| 6. | ริมปิง | Rim Ping | 10 | 6,870 | 6,870 | (ทต.ริมปิง) |
| 7. | ต้นธง | Ton Thong | 11 | 13,333 | 13,333 | (ทต.ต้นธง) |
| 8. | บ้านแป้น | Ban Paen | 9 | 5,955 | 3,825 2,130 |
(ทต.บ้านแป้น) (ทต.ท่าเชียงทอง) |
| 9. | เหมืองจี้ | Mueang Chi | 14 | 8,847 | 8,847 | (ทต.เหมืองจี้) |
| 10. | ป่าสัก | Pa Sak | 18 | 13,716 | 13,716 | (ทต.ป่าสัก) |
| 11. | เวียงยอง | Wiang Yong | 8 | 6,350 | 6,350 | (ทต.เวียงยอง) |
| 12. | บ้านกลาง | Ban Klang | 12 | 10,725 | 10,725 | (ทต.บ้านกลาง) |
| 13. | มะเขือแจ้ | Makhuea Chae | 21 | 15,702 | 15,702 | (ทต.มะเขือแจ้) |
| 14. | ศรีบัวบาน | Si Bua Ban | 12 | 8,693 | 8,693 | (ทต.ศรีบัวบาน) |
| 15. | หนองหนาม | Nong Nam | 8 | 4,923 | 2,499 2,424 |
(ทต.บ้านแป้น) (อบต.หนองหนาม) |
| รวม | 159 | 145,730 | 143,306 (เทศบาล) 2,424 (อบต.) | |||
การปกครองส่วนท้องถิ่น
[แก้]ท้องที่อำเภอเมืองลำพูนประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 16 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลเมืองลำพูน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลในเมืองทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลอุโมงค์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลอุโมงค์ทั้งตำบล[2]
- เทศบาลตำบลบ้านแป้น ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลบ้านแป้นและตำบลหนองหนาม[3]
- เทศบาลตำบลริมปิง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลริมปิงทั้งตำบล[4]
- เทศบาลตำบลเหมืองง่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเหมืองง่าทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลบ้านกลาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านกลางทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลเวียงยอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเวียงยองทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลมะเขือแจ้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลมะเขือแจ้ทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลหนองช้างคืน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองช้างคืนทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลประตูป่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลประตูป่าทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลต้นธง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลต้นธงทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลเหมืองจี้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเหมืองจี้ทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลท่าเชียงทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านแป้น (นอกเขตเทศบาลตำบลบ้านแป้น)
- เทศบาลตำบลศรีบัวบาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศรีบัวบานทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลป่าสัก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่าสักทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองหนาม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองหนาม (นอกเขตเทศบาลตำบลบ้านแป้น)
สถานที่สำคัญ
[แก้]สถานที่ท่องเที่ยว
[แก้]- วัดพระธาตุหริภุญชัยวรมหาวิหาร
- วัดจามเทวี
- วัดมหาวัน
- พระบรมราชานุสาวรีย์พระนางจามเทวี
- กู่ช้างกู่ม้า
- กำแพงเมือง
- พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติหริภุญไชย
- ดอยขะม้อ
- วัดดอยติ
วัด
[แก้]พระอารามหลวงมหานิกาย
[แก้]- วัดพระธาตุหริภุญชัยวรมหาวิหาร (พระอารามหลวงชั้นเอก ชนิดวรมหาวิหาร)
วัดราษฏร์มหานิกาย
[แก้]- วัดกมลธัชชยาราม ตำบลต้นธง
- วัดกู่เหล็ก ตำบลต้นธง
- วัดจักรคำภิมุข ตำบลต้นธง
- วัดพันตาเกิน ตำบลต้นธง
- วัดรมณียาราม ตำบลต้นธง
- วัดสันต้นธง ตำบลต้นธง
- วัดหริการาม ตำบลต้นธง
- วัดไก่แก้ว ตำบลในเมือง
- วัดจามเทวี ตำบลในเมือง
- วัดชัยมงคล ตำบลในเมือง
- วัดช่างฆ้อง ตำบลในเมือง
- วัดช้างรอง ตำบลในเมือง
- วัดช้างสี ตำบลในเมือง
- วัดธงสัจจะ ตำบลในเมือง
- วัดบ้านหลวย ตำบลในเมือง
- วัดพระคงฤๅษี ตำบลในเมือง
- วัดมหาวัน ตำบลในเมือง
- วัดศรีบุญเรือง ตำบลในเมือง
- วัดสวนดอก ตำบลในเมือง
- วัดสังฆาราม ตำบลในเมือง
- วัดสันดอนรอม ตำบลในเมือง
- วัดสันป่ายางหน่อม ตำบลในเมือง
- วัดสันป่ายางหลวง ตำบลในเมือง
- วัดสุพรรณรังษี ตำบลในเมือง
- วัดหนองเส้ง ตำบลในเมือง
- วัดขี้เหล็ก ตำบลบ้านกลาง
- วัดประตูโขง ตำบลบ้านกลาง
- วัดป่าม่วง ตำบลบ้านกลาง
- วัดพญาผาบ ตำบลบ้านกลาง
- วัดพระสิงห์เคิ่ง ตำบลบ้านกลาง
- วัดร่องส้าว ตำบลบ้านกลาง
- วัดศรีคำ ตำบลบ้านกลาง
- วัดศรีชุม ตำบลบ้านกลาง
- วัดบ้านแป้น ตำบลบ้านแป้น
- วัดบ้านม่วง ตำบลบ้านแป้น
- วัดบ้านเส้ง ตำบลบ้านแป้น
- วัดบูชา ตำบลบ้านแป้น
- วัดป่าซางน้อย ตำบลบ้านแป้น
- วัดสันมะกรูด ตำบลบ้านแป้น
- วัดสันมะโก ตำบลบ้านแป้น
- วัดหนองเต่า ตำบลบ้านแป้น
- วัดชัยชนะ ตำบลประตูป่า
- วัดไชยมงคล ตำบลประตูป่า
- วัดต้นแงะ ตำบลประตูป่า
- วัดประตูป่า ตำบลประตูป่า
- วัดล้องเดื่อ ตำบลประตูป่า
- วัดล่ามช้าง ตำบลประตูป่า
- วัดศรีสุพรรณ ตำบลประตูป่า
- วัดเจ้าชัย ตำบลป่าสัก
- วัดดอยติ ตำบลป่าสัก
- วัดน้ำบ่อเหลือง ตำบลป่าสัก
- วัดน้ำพุ ตำบลป่าสัก
- วัดบ้านหลุก ตำบลป่าสัก
- วัดป่าตึงงาม ตำบลป่าสัก
- วัดพระธาตุทรายทอง ตำบลป่าสัก
- วัดสันคะยอม ตำบลป่าสัก
- วัดสันป่าสัก ตำบลป่าสัก
- วัดสันหลวง ตำบลป่าสัก
- วัดหนองซิว ตำบลป่าสัก
- วัดหนองไซ ตำบลป่าสัก
- วัดหนองท่า ตำบลป่าสัก
- วัดหนองปลาขอ ตำบลป่าสัก
- วัดห้วยม้าโก้ง ตำบลป่าสัก
- วัดกิ่วมื่น ตำบลมะเขือแจ้
- วัดดอยน้อย ตำบลมะเขือแจ้
- วัดบ้านแจ่ม ตำบลมะเขือแจ้
- วัดบ้านป่าเป้า ตำบลมะเขือแจ้
- วัดปูเลย ตำบลมะเขือแจ้
- วัดผามวัว ตำบลมะเขือแจ้
- วัดมะเขือแจ้ ตำบลมะเขือแจ้
- วัดริมร่อง ตำบลมะเขือแจ้
- วัดศรีดอนตัน ตำบลมะเขือแจ้
- วัดสะแล่ง ตำบลมะเขือแจ้
- วัดสันคะยอม ตำบลมะเขือแจ้
- วัดสันต้นผึ้ง ตำบลมะเขือแจ้
- วัดสันป่าเหียง ตำบลมะเขือแจ้
- วัดหนองป่าเหมือด ตำบลมะเขือแจ้
- วัดหนองหอย ตำบลมะเขือแจ้
- วัดเหมืองกวัก ตำบลมะเขือแจ้
- วัดฮ่องกอม่วง ตำบลมะเขือแจ้
- วัดเจดีย์ขาว ตำบลริมปิง
- วัดเชตวัน ตำบลริมปิง
- วัดบุปผาราม ตำบลริมปิง
- วัดป่ายางริมปิง ตำบลริมปิง
- วัดศรีบังวัน ตำบลริมปิง
- วัดศรีปิงชัย ตำบลริมปิง
- วัดสันริมปิง ตำบลริมปิง
- วัดต้นแก้ว ตำบลเวียงยอง
- วัดบ้านตอง ตำบลเวียงยอง
- วัดป่าขาม ตำบลเวียงยอง
- วัดป่าแดด ตำบลเวียงยอง
- วัดพระยืน ตำบลเวียงยอง
- วัดศรีบุญชู ตำบลเวียงยอง
- วัดศรีเมืองยู้ ตำบลเวียงยอง
- วัดหัวขัว ตำบลเวียงยอง
- วัดจำกู่ ตำบลศรีบัวบาน
- วัดจำขี้มด ตำบลศรีบัวบาน
- วัดดอนแก้ว ตำบลศรีบัวบาน
- วัดดอยกาศ ตำบลศรีบัวบาน
- วัดทุ่งยาว ตำบลศรีบัวบาน
- วัดบ้านม้า ตำบลศรีบัวบาน
- วัดศรีบัวบาน ตำบลศรีบัวบาน
- วัดเสาหิน ตำบลศรีบัวบาน
- วัดหนองหล่ม ตำบลศรีบัวบาน
- วัดน้ำโค้ง ตำบลหนองช้างคืน
- วัดป่าขาม ตำบลหนองช้างคืน
- วัดศรีทรายมูล ตำบลหนองช้างคืน
- วัดหนองช้างคืน ตำบลหนองช้างคืน
- วัดหัวฝาย ตำบลหนองช้างคืน
- วัดกอข่อย ตำบลหนองหนาม
- วัดต้นปัน ตำบลหนองหนาม
- วัดบ่อโจง ตำบลหนองหนาม
- วัดบ้านขว้าง ตำบลหนองหนาม
- วัดบ้านรั้ว ตำบลหนองหนาม
- วัดสุมนารามหนองเหียง ตำบลหนองหนาม
- วัดหนองเรือ ตำบลหนองหนาม
- วัดหนองหนาม ตำบลหนองหนาม
- วัดต้นผึ้ง ตำบลเหมืองง่า
- วัดบ้านหลุก ตำบลเหมืองง่า
- วัดป่าไม้แดง ตำบลเหมืองง่า
- วัดวังทอง ตำบลเหมืองง่า
- วัดศรีบุญยืน ตำบลเหมืองง่า
- วัดศรีสองเมือง ตำบลเหมืองง่า
- วัดเหมืองง่า ตำบลเหมืองง่า
- วัดกู่เรือง (กู่เรื่อง) ตำบลเหมืองจี้
- วัดเชตวันธรรมาราม ตำบลเหมืองจี้
- วัดดอยกุศล ตำบลเหมืองจี้
- วัดต้นโชค ตำบลเหมืองจี้
- วัดปงชัย ตำบลเหมืองจี้
- วัดป่าตอง ตำบลเหมืองจี้
- วัดป่าตึง ตำบลเหมืองจี้
- วัดพระธาตุดอยแต ตำบลเหมืองจี้
- วัดหนองจาง ตำบลเหมืองจี้
- วัดหมูเปิ้ง ตำบลเหมืองจี้
- วัดเหมืองจี้หลวง ตำบลเหมืองจี้
- วัดเหมืองจี้ใหม่ ตำบลเหมืองจี้
- วัดกอม่วง ตำบลอุโมงค์
- วัดชัยสถาน ตำบลอุโมงค์
- วัดเชตวัน ตำบลอุโมงค์
- วัดเทพาราม ตำบลอุโมงค์
- วัดป่าเส้า ตำบลอุโมงค์
- วัดป่าเห็ว ตำบลอุโมงค์
- วัดแม่ร่องน้อย ตำบลอุโมงค์
- วัดศรีดอนทอง ตำบลอุโมงค์
- วัดสุวรรณาราม ตำบลอุโมงค์
- วัดอุโมงค์ ตำบลอุโมงค์
สถานศึกษา
[แก้]สถานศึกษาระดับอุดมศึกษา
[แก้]- มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาลัยสงฆ์ลำพูน
- มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ศูนย์ "หริภุญชัย" จังหวัดลำพูน
- มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง วิทยาเขตลำพูน
สถานศึกษาในสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา
[แก้]โรงเรียนมัธยม สพฐ.
[แก้]- โรงเรียนส่วนบุญโญปถัมภ์
- โรงเรียนจักรคำคณาทร
- โรงเรียนบ้านแป้นพิทยาคม
- โรงเรียนอุโมงค์วิทยาคม
- โรงเรียนเมธีวุฒิกร
โรงเรียนประถม สพฐ.
[แก้]- โรงเรียนอนุบาลลำพูน
- โรงเรียนอนุบาลเมืองลำพูน
- โรงเรียนวัดเหมืองง่า
- โรงเรียนบ้านมะเขือแจ้
- โรงเรียนวัดสันคะยอม
- โรงเรียนวัดขี้เหล็ก
- โรงเรียนบ้านฮ่องกอม่วง
โรงเรียนในสังกัดเทศบาลเมืองลำพูน
[แก้]- โรงเรียนเทศบาลอุโมงค์ 1
- โรงเรียนเทศบาลประตูลี้
- โรงเรียนเทศบาลจามเทวี
- โรงเรียนเทศบาลสันป่ายางหลวง
- โรงเรียนเทศบาลสันป่ายางหน่อม
โรงเรียนในสังกัดเทศบาลตำบลบ้านกลาง
[แก้]โรงเรียนเอกชน
[แก้]- โรงเรียนลำพูนพัฒนา
- โรงเรียนมงคลวิทยา
- โรงเรียนอรพินพิทยา
- โรงเรียนใบบุญลำพูน
- โรงเรียนดรุณพัฒนา
- โรงเรียนธนรัตน์วิทยา
- โรงเรียนอนุบาลคริสเตียนลำพูน
- โรงเรียนเลาหจิตรวิทยา
- โรงเรียนรพีเลิศวิทยา
โรงพยาบาล
[แก้]- โรงพยาบาลลำพูน
- โรงพยาบาลศิริเวช ลำพูน
- โรงพยาบาลหริภุญชัย เมโมเรียล
- โรงพยาบาลเซ็นทรัล เมโมเรียล
- โรงพยาบาลปริ้นซ์ ลำพูน
สถานีรถไฟ
[แก้]- สถานีรถไฟหนองหล่ม
- ที่หยุดรถไฟดอยติ
- สถานีรถไฟลำพูน
- สถานีรถไฟป่าเส้า
- สถานีรถไฟความเร็วสูงลำพูน (อนาคต)
แม่น้ำ
[แก้]การคมนาคม
[แก้]- รถไฟความเร็วสูง (โครงการในอนาคต)
อ้างอิง
[แก้]- ↑ 1.0 1.1 รายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้าน พ.ศ. 2559 จังหวัดลำพูน กรมการปกครอง.
- ↑ [1]๑๖ พฤศจิกายน ๒๕๑๔ ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลอุโมงค์ อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน
- ↑ [2]๑๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๒๓ ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านแป้น อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน
- ↑ [3]๒๒ เมษายน ๒๕๓๕ ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลริมปิง อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน
| อำเภอ |  | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ประวัติศาสตร์ | |||||||||
| ภูมิศาสตร์ | |||||||||
| เศรษฐกิจ |
| ||||||||
| สังคม |
| ||||||||
