พิพิธภัณฑ์สัตววิทยา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

พิพิธภัณฑ์สัตววิทยา
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ก่อตั้ง	พ.ศ. 2509
ที่ตั้ง	ตึกสัตววิทยา ชั้น 1 ภาควิชาสัตววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
พิกัดภูมิศาสตร์	13.84548°N 100.571465°E / 13.84548; 100.571465
เว็บไซต์	zmku.sci.ku.ac.th

พิพิธภัณฑ์สัตววิทยา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ (อังกฤษ: Zoological Museum Kasetsart University, ZMKU) เป็นพิพิธภัณฑ์ที่อยู่ในความดูแลรับผิดชอบของภาควิชาสัตววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เป็นแหล่งรวบรวมความรู้ ประวัติศาสตร์ ตลอดจนศิลปะและวิทยาศาสตร์เข้าด้วยกัน นับเป็นพิพิธภัณฑ์แรกของคณะวิทยาศาสตร์ที่ได้มีการจัดแสดงตัวอย่างสัตว์นับพันชิ้น ซึ่งมีทั้งสัตว์มีกระดูกสันหลัง และสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง โดยอยู่ในรูปของสัตว์สตาร์ฟ ตัวอย่างแห้ง ตัวอย่างดอง ตัวอย่างดองใส ตัวอย่างสัตว์ต่าง ๆ เหล่านี้นับเป็นสิ่งที่มีคุณค่าเป็นอย่างยิ่งทั้งต่อการศึกษา การเรียน การสอน และการเผยแพร่ความรู้ทางสัตววิทยาและชีววิทยา ตลอดจนมีร้านขายของที่ระลึกภายในบริเวณด้วย

ประวัติ

อาคารพิพิธภัณฑ์สัตววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

พิพิธภัณฑ์สัตววิทยาเริ่มจัดตั้งขึ้นเมื่อประมาณ พ.ศ. 2500 ที่ตึกชีววิทยาเก่า ตรงข้ามอนุสาวรีย์สามบูรพาจารย์สามเสือแห่งเกษตร (ปัจจุบัน เป็นสำนักงานสถิติการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์) โดยเริ่มต้นจากการเป็นห้องเก็บตัวอย่างเพื่อใช้ในการศึกษาทางวิทยาศาสตร์ชีวภาพแก่นิสิตมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ตลอดจนการให้บริการยืตัวอย่างเพื่อการเรียนการสอนแก่มหาวิทยาลัยอื่น ๆ อาทิ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ เป็นต้น ซึ่งตัวอย่างสัตว์มีแหล่งที่มาจากหลายแหล่งด้วยกัน ได้แก่ การออกเก็บตัวอย่างของคณาจารย์ในทุกวันพุธ การให้นิสิตจัดทำเป็นผลงานแล้วนำส่งเพื่อเก็บรวบรวมไว้ใช้ประโยชน์ในการเรียนต่อไป และการรับบริจาค การจัดแสดงตัวอย่างสัตว์ในสมัยแรกนั้นเป็นการจัดแสดงอย่างง่าย โดยมีเพียงตู้กระจกรูปทรงสามเหลี่่ยมประมาณ 3 ตู้ ซึ่งยังคงปรากฏและใช้งานอยู่ที่พิพิธภัณฑ์สัตววิทยาในปัจจุบัน

ต่อมาเมื่อคณะวิทยาศาสตร์ (เดิมคือ คณะวิทยาศาสตร์และอักษรศาสตร์) มีการย้ายมายังบริเวณที่ตั้งในปัจจุบัน จึงมีการเคลื่อนย้ายตัวอย่างที่ได้เก็บรวบรวมไว้นั้นมายังตึกชีววิทยา และปรับปรุงห้องจัดเก็บให้เป็นห้องจัดแสดงตัวอย่างสัตว์ที่มีขนาดใหญ่ และตั้งชื่อว่า "พิพิธภัณฑ์สัตววิทยา" แต่เนื่องจากในอดีตที่ผ่านมาพิพิธภัณฑ์สัตววิทยาขาดการดูแลอย่างจริงจัง เนื่องจากขาดงบประมาณสนับสนุนจึงทำให้ไม่มีเจ้าหน้าที่ดูแลประจำ การจดทะเบียนตัวอย่างสัตว์ยังไม่เป็นระบบ ภาควิชาสัตววิทยาได้เล็งเห็นความสำคัญและคุณค่าของตัวอย่างสัตว์ซึ่งบางตัวอย่างอาจเป็นสัตว์ป่าหายากในอนาคต จึงมีคำสั่งภาควิชาสัตววิทยา ที่ 5/2539 แต่งตั้งคณะทำงานพัฒนาพิพิธภัณฑ์สัตววิทยาขึ้น เมื่อวันที่ 11 มกราคม พ.ศ.2539 เพื่อศึกษาวิธีการจัดเก็บและจัดแสดงตัวอย่างสัตว์ในพิพิธภัณฑ์ที่เหมาะสม ดำเนินการจัดเก็บและจัดแสดงตัวอย่างสัตว์ในพิพิธภัณฑ์ ตลอดจนประมวลข้อมูลเพื่อให้บริการสารสนเทศแก่ผู้สนใจ

ในปีงบประมาณ พ.ศ.2539 พิพิธภัณฑ์สัตววิทยาได้รับการสนับสนุนตามโครงการพัฒนาพิพิธภัณฑ์สัตววิทยาในส่วนของการจดทะเบียนตัวอย่างสัตว์ จากสำนักพิพิธภัณฑ์และวัฒนธรรมการเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ นับเป็นพิพิธภัณฑ์เครือข่ายระดับที่ 2 โดยเริ่มจากการเก็บข้อมูลทะเบียนตัวอย่างสัตว์อย่างมีระบบในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ในระบบคอมพิวเตอร์ ทำให้สามารถสืบค้นข้อมูลได้ง่ายและสะดวกรวดเร็ว ตลอดจนปรับปรุงการติดป้ายแสดงตัวอย่าง การซ่อมแซมตัวอย่างที่ชำรุด และวางแผนการจัดแสดงเพื่อให้ความรู้แก่ผู้เข้าชมให้มากที่สุด

ภาควิชาสัตววิทยาได้ดำเนินการพัฒนาและปรับปรุงงานพิพิธภัณฑ์เพื่อให้เนื้อหามีความทันสมัยน่าสนใจและได้ทำพิธีเปิดพิพิธภัณฑ์ในรูปแบบใหม่ เมื่อวันที่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ.2558 ทั้งนี้ เพื่อประโยชน์สูงสุดต่อการให้ความรู้ด้านชีววิทยาและสัตววิทยาแก่ผู้เข้าชมพิพิธภัณฑ์สัตววิทยา

ห้องนิทรรศการ

ป้ายพิพิธภัณฑ์สัตววิทยา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

• นิทรรศการ Animal Diversity Exhibition และ BioArt จัดแสดงตัวอย่างสัตว์ในแต่ละไฟลัม ทั้งตัวอย่างจริง ตัวอย่างดอง ตัวอย่างแห้ง ตัวอย่างเด่น ภาพวาดสัตว์ และภาพถ่าย รวมทั้งสื่อ 4 มิติ

ที่ตั้ง

พิพิธภัณฑ์สัตววิทยาตั้งอยู่ ณ ตึกสัตววิทยา ชั้น 1 ภาควิชาสัตววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เปิดให้ผู้สนใจเข้าชมโดยไม่คิดค่าใช้จ่าย

การเดินทาง

การเดินทางมายังพิพิธภัณฑ์สัตววิทยา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้หลายเส้นทาง ได้แก่

ป้ายสถานีรถไฟฟ้า BTS มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

รถไฟฟ้า

การเดินทางมาด้วยรถไฟฟ้าสามารถเลือกได้สองรูปแบบ

• รถไฟฟ้าบีทีเอส (BTS) : สถานีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ใช้ทางออกที่ 1 ฝั่งมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
• รถไฟฟ้าชานเมือง สายธานีรัถยา : สถานีบางเขน

จากนั้นสามารถใช้บริการรถสวัสดิการภายในมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์หรือรถจักรยานยนต์บริการ เพื่อเดินทางเข้ามาที่คณะวิทยาศาสตร์

สถานีรถไฟฟ้า BTS มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

รถโดยสารประจำทาง

สายรถโดยสารประจำทางแบ่งตามถนนสายหลักรอบมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ดังนี้

• ถนนพหลโยธิน ได้แก่ สาย 26 34 39 59 114 126 185 503 522 524 และ 543ก
• ถนนวิภาวดีรังสิต ได้แก่ สาย 29 52 504 510 และ 555
• ถนนงามวงศ์วาน ได้แก่ สาย 24 63 104 114 522 545

จากนั้นสามารถใช้บริการรถสวัสดิการภายในมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์หรือรถจักรยานยนต์บริการ เพื่อเดินทางเข้ามาที่คณะวิทยาศาสตร์

รถยนต์ส่วนตัว

หากเดินทางมายังพิพิธภัณฑ์สัตววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ด้วยรถยนต์ส่วนตัวสามารถใช้เส้นทางหลัก 3 เส้นทาง ได้แก่ ถนนพหลโยธิน ถนนวิภาวดีรังสิต และถนนงามวงศ์วาน

ทั้งนี้ สามารถจอดรถได้ที่จุดบริการจอดรถของมหาวิทยาลัย ได้แก่

• อาคารจอดรถงามวงศ์วาน 1
• อาคารจอดรถงามวงศ์วาน 2
• อาคารจอดรถบางเขน
• อาคารจอดรถวิภาวดีรังสิต

แหล่งข้อมูลอื่น

• พิพิธภัณฑ์สัตววิทยา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ภาควิชาสัตววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
• พิพิธภัณฑ์สัตววิทยา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ สำนักความหลากหลายทางชีวภาพ สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
• พิพิธภัณฑ์สัตววิทยา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)