รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม

บทความนี้เกี่ยวกับรัฐธรรมนูญฉบับวันที่ 10 ธันวาคม 2475 สำหรับรัฐธรรมนูญฉบับวันที่ 27 มิถุนายน 2475 ดูที่ พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พุทธศักราช 2475

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม
พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงลงพระปรมาภิไธยในรัรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2475
ข้อมูลทั่วไป
ผู้ตรา	สภาผู้แทนราษฎร
ผู้ลงนาม	สมเด็จพระปรมินทรมหาประชาธิปก มหันตเดชนดิลกรามาธิบดี พระปกเกล้าเจ้าแผ่นดินสยาม
วันลงนาม	10 ธันวาคม 2475
ผู้ลงนามรับรอง	พระยามโนปกรณนิติธาดา (ประธานคณะกรรมการราษฎร)
วันลงนามรับรอง	10 ธันวาคม 2475
วันประกาศ	10 ธันวาคม 2475 (ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๔๙/หน้า ๕๒๙/๑๐ ธันวาคม ๒๔๗๕)
วันเริ่มใช้	10 ธันวาคม 2475
ท้องที่ใช้	ราชอาณาจักรสยาม
การร่าง
ชื่อร่าง	ร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม
ผู้ยกร่าง	สภาผู้แทนราษฎร
การแก้ไขเพิ่มเติม
s:รัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติมว่าด้วยนามประเทศ พุทธศักราช ๒๔๘๒ s:รัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติมว่าด้วยบทเฉพาะกาล พุทธศักราช ๒๔๘๓ s:รัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติมว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พุทธศักราช 2485
การยกเลิก
ประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2489 แทน
กฎหมายที่เกี่ยวข้อง
พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พุทธศักราช 2475

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม หรือ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2475 ประกาศและบังคับใช้เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2475 ต่อจากพระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พุทธศักราช 2475 และได้รับการยกเลิกอย่าง "สันติ" เมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2489 เนื่องจากการประกาศและบังคับใช้รัฐธรรมนูญฉบับใหม่ รวมอายุการประกาศและบังคับใช้ 13 ปี 5 เดือน

มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญนี้ 3 ครั้ง คือ

ครั้งที่ 1 เมื่อวันที่ 28 กันยายน พ.ศ. 2482 แก้ไขเพิ่มเติมว่าด้วยนามประเทศจาก "สยาม" เป็น "ไทย" ตามข้อเสนอของรัฐบาล ซึ่งมีพลตรี หลวงพิบูลสงคราม (แปลก ขีตตะสังคะ) เป็นนายกรัฐมนตรี ยังผลให้ชื่อของรัฐธรรมนูญต้องเปลี่ยนเป็น "รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย" ไปด้วย

ครั้งที่ 2 เมื่อวันที่ 19 กันยายน พ.ศ. 2483 แก้ไขเพิ่มเติมว่าด้วยบทเฉพาะกาล ซึ่งเสนอโดยขุนบุรัสการกิตติคดี (เหมือน บุรัสการ) ผู้แทนราษฎรจังหวัดอุบลราชธานี โดยการสนับสนุนของรัฐบาล ซึ่งมีนายพลตรี หลวงพิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี อันมีผลให้บทเฉพาะกาลซึ่งควรจะต้องสิ้นสุดในวันที่ 10 ธันวาคม 2485 เป็นอย่างช้า ยืดเวลาออกไปอีก 10 ปี แก่นแท้ของการเสนอยึดบทเฉพาะกาลก็คือ การคงอยู่ต่อไปอีกของสมาชิกประเภทที่ 2 อันมาจากการแต่งตั้ง

ครั้งที่ 3 เมื่อวันที่ 3 ธันวาคม พ.ศ. 2485 แก้ไขเพิ่มเติมว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรตามข้อเสนอของรัฐบาล ซึ่งมีจอมพลแปลก พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี ยังผลให้สามารถขยายเวลาอยู่ในตำแหน่งผู้แทนราษฎรออกไปอีกคราวละ 2 ปี

อ้างอิง

• ฐานข้อมูลพระปกเกล้า,สถาบันพระปกเกล้า
• รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม