กบฏสันติภาพ

กบฏสันติภาพ

ท่านผู้หญิงพูนศุข พนมยงค์เดินทางมารับการพิจารณาคดีกบฏสันติภาพ
วันที่	10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2494
ประเภท	การจับกุม
สาเหตุ	ต้องสงสัยว่าก่อกบฏ
เป้าหมาย	นักเขียนและนักหนังสือพิมพ์ที่เห็นต่างจากรัฐบาล
จัดโดย	รัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม
จับ	104 คน

กบฏสันติภาพ ชื่อเรียกเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2494 เมื่อรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม ได้จับกุมประชาชนจำนวนมาก โดยอาศัยอำนาจตามความในกฎหมายลักษณะอาญา ร.ศ.127 มาตรา 102, 104, 177, 181 และ พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายลักษณะอาญา (ฉบับที่ 7) พ.ศ. 2478 มาตรา 4

ในการจับกุมครั้งนี้ กรมตำรวจได้ออกแถลงการณ์ในวันที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2494 ได้จับกุมบุคคลต่าง ๆ เป็นจำนวนถึง 104 คน

ด้วยปรากฏจากการสอบสวนของกรมตำรวจว่า มีบุคคลคณะหนึ่งได้สมคบกันกระทำผิดกฎหมาย ด้วยการยุยงให้มีการเกลียดชังกันในระหว่างคนไทย เพื่อก่อให้เกิดการแตกแยก เกิดการทำลายกันเอง โดยใช้อุบายต่าง ๆ เช่น ปลุกปั่นแบ่งชั้น เป็นชนชั้นนายทุนบ้าง ชนชั้นกรรมกรบ้าง ชักชวนให้เกลียดชังชาวต่างประเทศที่เป็นมิตรของประเทศบ้าง อันเป็นการที่อาจจะทำให้เสื่อมสัมพันธไมตรีกับต่างประเทศ ยุยงให้ทหารที่รัฐบาลส่งออกไปรบในเกาหลี ตามพันธะที่รัฐบาลมีอยู่ต่อองค์การสหประชาชาติ ให้เสื่อมเสียวินัย เมื่อเกิดการปั่นป่วนในบ้านเมืองได้ระยะเวลาเหมาะสมแล้ว ก็จะใช้กำลังเข้าทำการเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบอบอื่น ซึ่งมิใช่ระบอบประชาธิปไตย ด้วยการชักจูงชาวต่างประเทศเข้าร่วมทำการยึดครองประเทศไทย...

จากนั้นยังได้ทะยอยจับกุมประชาชนเพิ่มเป็นระยะ ๆ จนกระทั่งถึงกลางปี พ.ศ. 2496 ก็ยังมีข่าวว่าได้จับกุม และสึกพระภิกษุที่เคยสนับสนุน และเผยแพร่สันติภาพอีก

ที่มาของคำว่า "สันติภาพ"

เนื่องเพราะผู้ที่ถูกจับกุมคุมขังจำนวนหนึ่งเป็นสมาชิกคณะกรรมการสันติภาพแห่งประเทศไทย ซึ่งก่อตั้งเมื่อวันที่ 22 เมษายน พ.ศ. 2494 โดยมี นายแพทย์เจริญ สืบแสง เป็นประธานคณะกรรมการ นายกุหลาบ สายประดิษฐ์ และพระมหาดิลก สุวรรณรัตน์ เป็นรองประธาน นาย ส. โชติพันธุ์ (สิบโทเริง เมฆประเสริฐ) เป็นเลขาธิการ ตั้งขึ้นเพื่อต่อต้านสงครามในคาบสมุทรเกาหลี ต่อต้านรัฐบาลสหรัฐอเมริกาซึ่งสนับสนุนสงครามเกาหลี และเรียกร้องให้รัฐบาลไทยถอนตัวจากสงครามเกาหลี และกำลังเตรียมตัวเข้าร่วมประชุมกับนานาชาติในประเทศจีนเพื่อต่อต้านสงครามเกาหลี

รายชื่อบุคคลที่สนับสนุนการเคลื่อนไหวเพื่อเรียกร้องสันติภาพ

บรรดาบุคคลที่เข้าร่วมสนับสนุนการเคลื่อนไหวเพื่อเรียกร้องสันติภาพฯ และถูกจับกุมในครั้งนี้ มีหลากหลายกลุ่ม ประกอบไปด้วยนักเขียนหนังสือพิมพ์ที่มีชื่อเสียง อาทิ

• นายกุหลาบ สายประดิษฐ์ - ผู้ช่วยบรรณาธิการหนังสือพิมพ์ เสนาศึกษาและแผ่วิทยาศาสตร์ โดยมีตำแหน่งเป็น "เจ้าพนักงานโรงวิทยาศาสตร์"
• นายอารีย์ ลีวีระ - เจ้าของหนังสือพิมพ์สยามนิกร
• นายสุภา ศิริมานนท์ - เจ้าของและบรรณาธิการนิตยสารอักษรสาส์น
• นายอุทธรณ์ พลกุล - บรรณาธิการหนังสือพิมพ์ข่าวภาพ
• นายแสวง ตุงคะบรรหาร - บรรณาธิการหนังสือพิมพ์สยามนิกร
• นายบุศย์ สิมะเสถียร - บรรณาธิการหนังสือพิมพ์ไทย
• นายฉัตร บุณยศิริชัย - บรรณาธิการหนังสือพิมพ์ข่าวภาพ
• นายสมุทร สุรักขกะ - บรรณาธิการหนังสือพิมพ์เกียรติศักดิ์
• นายทองใบ ทองเปาด์ - บรรณาธิการหนังสือพิมพ์ไทยใหม่
• นายสมัคร บุราวาศ
• นายเปลื้อง วรรณศรี ฯลฯ

รวมถึงนักเคลื่อนไหวทางการเมืองต่อต้านรัฐบาล อาทิ

• นายมารุต บุนนาค - ประธานกรรมการสโมสรนักศึกษามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
• นายลิ่วละล่อง บุนนาค - ผู้นำนักศึกษา
• นายสุวัฒน์ วรดิลก - นักประพันธ์
• นายฟัก ณ สงขลา - ทนายความ
• นายสุ่น กิจจำนงค์ - เลขาธิการสมาคมสหอาชีวกรรมกร
• นายสุพจน์ ด่านตระกูล ฯลฯ

ต่อมาได้มีการจับกุมเพิ่มเติ่ม อาทิ

• ท่านผู้หญิง พูนศุข พนมยงค์ - ภริยารัฐบุรุษอาวุโส นายปรีดี พนมยงค์
• นายปาล พนมยงค์
• นายสุภัทร สุคนธาภิรมย์
• พลตรี เนตร เขมะโยธิน เป็นต้น

บรรดาผู้ที่ถูกจับกุมนั้น เป็นที่ทราบกันว่าเป็นผู้ที่มีความคิดเห็นไม่ตรงกับรัฐบาล บางรายกำลังเคลื่อนไหวต่อต้านรัฐบาลอย่างลับ ๆ รวมถึงได้ร่วมมือกับพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยด้วย

คดีนี้ อัยการสั่งฟ้องผู้ต้องหารวมทั้งสิ้น 54 ราย ศาลได้พิพากษาจำคุก บางราย 13 ปี บางราย 20 ปี และได้รับการประกันตัวและพ้นโทษตาม พระราชบัญญัตินิรโทษกรรมในโอกาสครบ 25 พุทธศตวรรษ พ.ศ. 2499 ใน พ.ศ. 2500

ดูเพิ่ม

• ประเทศไทยในสงครามเกาหลี
• กบฏแมนฮัตตัน
• กบฏวังหลวง
• เจริญ สืบแสง
• กุหลาบ สายประดิษฐ์
• อารีย์ ลีวีระ
• ทองใบ ทองเปาด์
• สุภา ศิริมานนท์
• กำพล วัชรพล
• สุลักษณ์ ศิวรักษ์

• พูนศุข พนมยงค์
• ปาล พนมยงค์
• มารุต บุนนาค
• ส. ธรรมยศ
• จิตร ภูมิศักดิ์
• อัศนี พลจันทร
• อิศรา อมันตกุล
• โชติ แพร่พันธุ์
• มาลัย ชูพินิจ
• คำสิงห์ ศรีนอก

แหล่งข้อมูลอื่น

• ย้อนรอยรัฐประหารไทย ตอนที่ 12 กบฏสันติภาพ