อำเภอเทพารักษ์

สำหรับเทศบาลตำบลในจังหวัดสมุทรปราการ ดูที่ เทศบาลตำบลเทพารักษ์

อำเภอเทพารักษ์
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Thepharak
คำขวัญ:  ต้นลำเชียงไกร พืชไร่มากมี ดอยเจดีย์ศรีสง่า ผาชมภูน่าชม รื่นรมย์ถ้ำเพกา
แผนที่จังหวัดนครราชสีมา เน้นอำเภอเทพารักษ์
พิกัด: 15°18′34″N 101°33′2″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	นครราชสีมา
พื้นที่
• ทั้งหมด	357.5 ตร.กม. (138.0 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	25,297 คน
• ความหนาแน่น	70.76 คน/ตร.กม. (183.3 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	30210
รหัสภูมิศาสตร์	3026
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอเทพารักษ์ ถนนโกรกสมอ-สำนักตะคร้อ ตำบลสำนักตะคร้อ อำเภอเทพารักษ์ จังหวัดนครราชสีมา 30210
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

เทพารักษ์ เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดนครราชสีมา และเป็นอำเภอเดียวในจังหวัดนครราชสีมาที่ยังไม่มีเทศบาล

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอเทพารักษ์ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเทพสถิตและอำเภอบำเหน็จณรงค์ (จังหวัดชัยภูมิ)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอด่านขุนทด
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอด่านขุนทด
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอลำสนธิ (จังหวัดลพบุรี)

ประวัติศาสตร์

อำเภอเทพารักษ์เดิมชื่อ "กิ่งอำเภอสำนักตะคร้อ" ซึ่งนาม "สำนักตะคร้อ" นั้นได้มีการเล่าต่อๆ กันมาว่าเป็น"สำนัก"หรือ"ที่พักแรม"ของผู้ที่สัญจรผ่านไปมา มีทั้งคนเดินทางพวกพรานป่าและขบวนเกวียนหาเก็บของป่า และใช้สถานที่แห่งนี้เป็นที่พักแรม ซึ่งมีต้นตะคร้อใหญ่ขึ้นอยู่ริมห้วยมีบรรยากาศ ร่มรื่น ต่อมา มีผู้อพยพมาตั้งถิ่นฐานบ้านเรือน เพื่อจับจองพื้นที่ทำไร่ และทวีจำนวนมากขึ้นเรื่อย ๆ จนตั้งเป็นหมู่บ้านเรียกว่า "บ้านสำนักตะคร้อ"ขึ้นต่อตำบลพันชนะ อำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา ต่อมาทางราชการพิจารณาเห็นว่าพื้นที่ตำบลสำนักตะคร้อ ตำบลหนองแวงและตำบลบึงปรือ อยู่ห่างไกลจากอำเภอด่านขุนทด จึงเห็นควรจัดตั้งกิ่งอำเภอขึ้น เพื่อให้บริการและอำนวยความสะดวกแก่ประชาชน

ดังนั้นกระทรวงมหาดไทย จึงได้แยกพื้นที่ตำบลสำนักตะคร้อ ตำบลหนองแวง และตำบลบึงปรือ ของอำเภอด่านขุนทด จัดตั้งเป็นกิ่งอำเภอสำนักตะคร้อ ขึ้นตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2538 ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย ลงวันที่ 7 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2538

ต่อมาพระราชวิทยาคม (หลวงพ่อคูณ ปริสุทโธ) เจ้าอาวาสวัดบ้านไร่อำเภอด่านขุนทด ได้เสนอแนะว่า เนื่องจากที่ตั้งของกิ่งอำเภอสำนักตะคร้อ อยู่ใกล้กับอำเภอศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ และ อำเภอเทพสถิต จังหวัดชัยภูมิ และ เชื่อว่าบริเวณที่ตั้งกิ่งอำเภอสำนักตะคร้อ มีเทพารักษ์ปกปักษ์รักษาอยู่ จึงควรจะมีการขอเปลี่ยนชื่อ "กิ่งอำเภอสำนักตะคร้อ"เป็น "กิ่งอำเภอเทพารักษ์" (ท้องที่กิ่งอำเภอเทพารักษ์เดิมเป็นส่วนหนึ่งของอำเภอด่านขุนทด)

นายถาวร กุลโชติ ปลัดอำเภอผู้เป็นหัวหน้าประจำกิ่งอำเภอสำนักตะคร้อ ในขณะนั้น จึงได้เสนอเรื่องการขอเปลี่ยนชื่อกิ่งอำเภอสำนักตะคร้อ ไปยังกระทรวงมหาดไทย ต่อมากระทรวงมหาดไทยจึงได้อนุมัติให้ เปลี่ยนชื่อ "กิ่งอำเภอสำนักตะคร้อ" เป็น "กิ่งอำเภอเทพารักษ์"

• วันที่ 1 เมษายน 2538 ได้แยกพื้นที่ตำบลสำนักตะคร้อ ตำบลหนองแวง และตำบลบึงปรือ มาตั้งเป็นกิ่งอำเภอสำนักตะคร้อ ขึ้นกับอำเภอด่านขุนทด
• วันที่ 1 สิงหาคม 2538 ตั้งตำบลวังยายทอง โดยแยกออกจากตำบลสำนักตะคร้อ
• วันที่ 31 สิงหาคม 2539 นายถาวร กุลโชติ ปลัดอำเภอผู้เป็นหัวหน้าประจำกิ่งอำเภอสำนักตะคร้อ ในขณะนั้น จึงได้เสนอเรื่องการขอเปลี่ยนชื่อกิ่งอำเภอสำนักตะคร้อ ไปยังกระทรวงมหาดไทย ต่อมากระทรวงมหาดไทยจึงได้อนุมัติให้ เปลี่ยนชื่อ "กิ่งอำเภอสำนักตะคร้อ" เป็น "กิ่งอำเภอเทพารักษ์"
• วันที่ 8 กันยายน 2550 ยกฐานะเป็นอำเภอเทพารักษ์

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอเทพารักษ์แบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 4 ตำบล 59 หมู่บ้าน ได้แก่

1.	สำนักตะคร้อ			(Samnak Takhro)	16 หมู่บ้าน
2.	หนองแวง			(Nong Waeng)	22 หมู่บ้าน
3.	บึงปรือ			(Bueng Prue)	11 หมู่บ้าน
4.	วังยายทอง			(Wang Yai Thong)	10 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอเทพารักษ์ประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 4 แห่ง ได้แก่

• องค์การบริหารส่วนตำบลสำนักตะคร้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสำนักตะคร้อทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองแวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองแวงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบึงปรือ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบึงปรือทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลวังยายทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังยายทองทั้งตำบล