ข้ามไปเนื้อหา

ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ประเทศคีร์กีซสถาน"

แก้ไขลิงก์
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ
← การแก้ไขก่อนหน้าการแก้ไขถัดไป →
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
เห็นภาพข้อความวิกิ
Rameshe999 (คุย | ส่วนร่วม)
การแก้ไข 40,049 ครั้ง
ป้ายระบุ: เครื่องมือแก้ไขต้นฉบับปี 2560
ไม่มีความย่อการแก้ไข
ป้ายระบุ: ถูกย้อนกลับแล้ว แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขจากเว็บสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่
บรรทัด 84: บรรทัด 84:
== ประวัติศาสตร์ ==
== ประวัติศาสตร์ ==
{{บทความหลัก|ประวัติศาสตร์คีร์กีซสถาน}}
{{บทความหลัก|ประวัติศาสตร์คีร์กีซสถาน}}
=== ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ===
ยุคก่อนประวัติศาสตร์
{{โครง-ส่วน}}
โครง-ส่วน


=== ยุคประวัติศาสตร์ ===
=== ยุคประวัติศาสตร์ ===

รุ่นแก้ไขเมื่อ 15:55, 26 กุมภาพันธ์ 2564

สาธารณรัฐคีร์กีซ

Кыргыз Республикасы (คีร์กีซ)
Кыргызская Республика (รัสเซีย)
คำขวัญ: ไม่มี
ที่ตั้งของคีร์กีซสถาน
เมืองหลวงบิชเคก
ภาษาราชการภาษาคีร์กีซและภาษารัสเซีย
เดมะนิมKyrgyzstani,[1] Kyrgyz (English)
киргизстанец/ка/цы (Russian)
การปกครองรัฐเดี่ยว ระบบรัฐสภา สาธารณรัฐรัฐธรรมนูญ
Sadyr Japarov
ได้รับเอกราช 
• ประกาศ
31 สิงหาคม พ.ศ. 2534
• เป็นที่ยอมรับ
ธันวาคม พ.ศ. 2534
พื้นที่
• รวม
198,500 ตารางกิโลเมตร (76,600 ตารางไมล์) (85)
3.6%
ประชากร
• ก.ค. 2548 ประมาณ
5,146,281 (111)
• สำมะโนประชากร 2542
4,896,100
25 ต่อตารางกิโลเมตร (64.7 ต่อตารางไมล์) (147)
จีดีพี (อำนาจซื้อ) 2561 (ประมาณ)
• รวม
เพิ่มขึ้น $ 24.531 พันล้าน[2] (อันดับ 139)
เพิ่มขึ้น $ 3,844[2] (อันดับ 147)
จีดีพี (ราคาตลาด) 2561 (ประมาณ)
• รวม
เพิ่มขึ้น $ 8.093 พันล้าน[2] (อันดับ 145)
เพิ่มขึ้น $1,268[2] (อันดับ 157)
จีนี (2560)เพิ่มขึ้น 27.3[3]
ข้อผิดพลาด: ค่าจีนีไม่ถูกต้อง
เอชดีไอ (2560)เพิ่มขึ้น 0.672[4]
ข้อผิดพลาด: ค่า HDI ไม่ถูกต้อง · อันดับ 122
สกุลเงินซอมคีร์กีซสถาน (KGS)
เขตเวลาUTC+5 (KGT)
• ฤดูร้อน (เวลาออมแสง)
UTC+6 (KGST)
ขับรถด้านขวามือ
รหัสโทรศัพท์996
โดเมนบนสุด.kg
บิชเคก
พิพิธภัณฑ์เลนิน

คีร์กีซสถาน (คีร์กีซ: Кыргызстан [qɯrʁɯsˈstɑn]; รัสเซีย: Киргизия; อุซเบก: Qirgʻiziston) หรือมีชื่ออย่างเป็นทางการว่า สาธารณรัฐคีร์กีซ (คีร์กีซ: Кыргыз Республикасы; รัสเซีย: Кыргызская Республика) เป็นประเทศในเอเชียกลาง มีพรมแดนติดกับสาธารณรัฐประชาชนจีน คาซัคสถาน ทาจิกิสถาน และอุซเบกิสถาน เป็นประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล เมืองหลวงและเมืองใหญ่ที่สุดมีชื่อว่าบิชเคก (Бишкек – เดิมเรียกว่าฟรุนเซ Фрунзе) คีร์กีซสถานเดิมเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียต

ภูมิศาสตร์

ที่ตั้ง คีร์กีซสถานมีที่ตั้งตามพิกัดภูมิศาสตร์อยู่ระหว่างละติจูด 37 - 43 องศาเหนือ และระหว่างลองจิจูด 71 – 80 องศาตะวันออก มีขนาดพื้นที่ 198,500 ตารางกิโลเมตร

ลักษณะภูมิประเทศ

คีร์กีซสถานมีภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นภูเขาสูง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาเทียนชานที่แยกตัวออกมาจากปามีร์นอต ปรากฏทะเลสาบอิสซิค-คุลอยู่ระหว่างสันเขาสูงบริเวณตอนกลางของประเทศ เทือกเขาเทียนชานในเขตคีร์กีซสถานเป็นต้นน้ำของแม่น้ำซีร์ดาเรียที่ไหลลงทะเลอารัลในตอนกลางของภูมิภาค

ลักษณะภูมิอากาศ

ลักษณะภูมิอากาศที่ปรากฏในพื้นที่ของคีร์กีซสถาน พิจารณาเป็นเขตของภูมิอากาศได้ดังนี้

  1. เขตภาคพื้นทวีป ฝนตกมาก อบอุ่นในฤดูร้อน หนาวเย็นในฤดูหนาว ปรากฏอยู่ตามพื้นที่หน้าเขาของเทือกเขาเทียนชาน
  2. เขตขั้วโลก อากาศหนาวจัด ปรากฏอยู่ตามสันเขาสูงซึ่งเป็นพื้นที่ส่วนใหญ่ของประเทศ ลักษณะอากาศหนาวคล้ายขั้วโลก

ประวัติศาสตร์

บทความหลัก: ประวัติศาสตร์คีร์กีซสถาน

ยุคก่อนประวัติศาสตร์ โครง-ส่วน

ยุคประวัติศาสตร์

ศตวรรษที่ 19

ศตวรรษที่ 20

การเมืองการปกครอง

โซโรนบัย เจนเบกัฟ
ประธานาธิบดี 		มูฆัมเมตกาลึย อาบึลกาซียิฟ
นายกรัฐมนตรี

รัฐธรรมนูญปี 1993 กำหนดให้คีร์กีซสถานมีการปกครองแบบสาธารณรัฐประชาธิปไตย

บริหาร

บทความหลัก: รัฐบาลคีร์กีซสถาน

ประธานาธิบดีเป็นประมุขและนายกรัฐมนตรีเป็นผู้บริหารประเทศ

นิติบัญญัติ

บทความหลัก: รัฐสภาแห่งคีร์กีซสถาน

ระบบสภาเดี่ยว

ตุลาการ

สถานการณ์การเมือง

สิทธิมนุษยชน

การแบ่งเขตการปกครอง

  คีร์กีซสถานตอนเหนือ
  คีร์กีซสถานตอนใต้

ประเทศคีร์กีซสถานแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 7 จังหวัด (province; [oblast] ข้อผิดพลาด: {{Lang}}: ข้อความมีมาร์กอัปตัวเอียง (ช่วยเหลือ)) และ 2 นคร* (city; [shaar] ข้อผิดพลาด: {{Lang}}: ข้อความมีมาร์กอัปตัวเอียง (ช่วยเหลือ)) ได้แก่

หมายเหตุ: ชื่อศูนย์กลางการปกครองอยู่ในวงเล็บ

แต่ละจังหวัดแบ่งเป็นอำเภอ (district; [raion] ข้อผิดพลาด: {{Lang}}: ข้อความมีมาร์กอัปตัวเอียง (ช่วยเหลือ)) ปกครองโดยเจ้าหน้าที่ที่ได้รับการแต่งตั้งจากรัฐบาลกลาง ชุมชนในชนบทเรียกว่า อายึลโอกโมตู ([aiyl okmotu] ข้อผิดพลาด: {{Lang}}: ข้อความมีมาร์กอัปตัวเอียง (ช่วยเหลือ)) และประกอบด้วยหมู่บ้านเล็ก ๆ 20 หมู่บ้านเป็นอย่างมาก ปกครองตนเอง มีนายกเทศมนตรีและสภาที่ได้รับการเลือกตั้ง

กองทัพ

บทความหลัก: กองทัพคีร์กีซสถาน

เศรษฐกิจ

พลังงาน

การท่องเที่ยว

บทความหลัก: การท่องเที่ยวในคีร์กีซสถาน

โครงสร้างพื้นฐาน

คมนาคม และ โทรคมนาคม

คมนาคม

โทรคมนาคม

วิทยาศาสตร์ และ เทคโนโลยี

การศึกษา

บทความหลัก: การศึกษาในคีร์กีซสถาน

สาธารณสุข

สวัสดิการสังคม

ประชากร

ชายสวมหมวกแบบดั้งเดิม

เชื้อชาติ

จำนวนประชากร
ประชากรของประเทศคีร์กีซสถานมีจำนวนทั้งสิ้น 5,264,000 คน (ก.ค. 2548)

ศาสนา

ศาสนาในประเทศคีร์กีซสถาน
ศาสนา ร้อยละ
อิสลาม
  
 80%
คริสต์
  
 17%
อื่นๆ
  
 3%

ประชากรส่วนใหญ่ของประเทศนับถือศาสนาอิสลามนิกายซุนนีย์ ร้อยละ 80 รองลงมาคือศาสนาคริสต์นิกายรัสเซียออร์ทอดอกซ์ ร้อยละ 17 และศาสนาอื่น ๆ อีกร้อยละ 3[5] ขณะที่ศูนย์วิจัยพิว (Pew Research Center) ได้ประมาณการตัวเลขชาวคีร์กีซที่เป็นมุสลิมในปี พ.ศ. 2552 ว่ามีมากถึงร้อยละ 86.3 ของประชากร[6]

แม้ว่าคีร์กีซสถานจะเคยตกอยู่ภายใต้การปกครองของสหภาพโซเวียตที่มิเคยสนับสนุนให้นับถือศาสนา แต่ในปัจจุบันคีร์กีซสถานมีอิทธิพลของอิสลามต่อการเมืองสูงขึ้น[7] เป็นต้นว่า มีสวัสดิการลดภาษีให้แก่ผู้ที่เดินทางไปประกอบพิธีฮัจญ์ในนครมักกะห์[7] ประชากรส่วนใหญ่ในประเทศนับถือนิกายซุนนีย์และใช้การศึกษาในแนวทางมัซฮับฮานาฟี[8]

มัสยิดของชาวดันกันที่เมืองการาโกล

ศาสนาอิสลามในคีร์กีซสถาน เป็นมากกว่าปูมหลังทางวัฒนธรรม และเกินกว่าหลักวัตรปฏิบัติ มีศาสนิกชนจำนวนไม่น้อยพยายามฟื้นฟูศาสนาให้คงอยู่ดังเดิม ตูร์ซันเบ บากีร์อูลู ผู้ตรวจการแผ่นดินและนักสิทธิมนุษยชนชาวคีร์กีซ ได้ให้ข้อสังเกตว่า "ในยุคแห่งความเป็นอิสระนี้ ไม่น่าแปลกใจอะไรที่จะหวนกลับไปหารากเหง้าและจิตวิญญาณ ไม่เพียงแต่ในคีร์กีซสถานเท่านั้น แต่ยังรวมไปถึงอดีตสาธารณรัฐต่าง ๆ ของโซเวียต มันจะเป็นสิ่งที่ผิดศีลธรรม เพื่อพัฒนาสังคมที่ใช้การตลาดโดยไม่คำนึงถึงมิติทางจริยธรรม"[7]

เบร์เมต์ อะคาเยวา บุตรสาวของอดีตประธาธิบดีอัสการ์ อะกาเยฟ ได้ให้สัมภาษณ์ในปี พ.ศ. 2550 ว่าศาสนาอิสลามจะแผ่ขยายไปทั่วประเทศ[9] เธอเน้นย้ำว่ามัสยิดถูกสร้างขึ้นจำนวนมากในประเทศเพื่ออุทิศให้แก่พระศาสนา เธอได้ให้ข้อสังเกตว่า "มันไม่ได้เป็นสิ่งที่ไม่ดีในตัวของมัน มันทำให้สังคมเรามีคุณธรรมมากยิ่งขึ้น สะอาดมากยิ่งขึ้น"[9] ทั้งยังแสดงให้เห็นถึงความแตกต่างของอิสลามดั้งเดิมกับอิสลามในปัจจุบัน[10]

โบสถ์รัสเซียออร์โธด็อกซ์ในกรุงบิชเคก

ส่วนศาสนาอื่นๆ อย่างศาสนาคริสต์ โดยเฉพาะนิกายรัสเซียออร์ทอดอกซ์ และยูเครนออร์ทอดอกซ์ ในกลุ่มที่มีเชื้อสายรัสเซียและยูเครน ส่วนนิกายลูเธอแรน กับนิกายอานาบัปติสต์ อยู่ในกลุ่มเชื้อสายเยอรมัน และนอกจากนี้ยังมีกลุ่มที่นับถือนิกายโรมันคาทอลิกประมาณ 600 คน[11][12]

ส่วนการนับถือภูตผียังพอมีให้เห็นบ้าง เช่นประเพณีติดธงมนต์บนต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ที่มีกลิ่นอายของพุทธศาสนาซึ่งเคยมีอิทธิพลเหนือดินแดนแถบนี้มาช้านาน แม้ว่าประเพณีบางอย่างเป็นวัตรปฏิบัติของพวกซูฟีก็ตาม[13] ทั้งนี้ในประเทศคีร์กีซสถานเคยมีกลุ่มชาวยิวเมืองบูคาราอยู่ด้วย แต่ปัจจุบันชนกลุ่มดังกล่าวได้ย้ายออกไปยังสหรัฐอเมริกา และอิสราเอลแล้ว

เมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2551 รัฐสภาได้มีมติเห็นชอบเป็นเอกฉันท์ในการออกกฎหมายเพิ่มเติม เกี่ยวกับชุมนุมเกี่ยวกับศาสนาตั้งแต่ 10-200 คน ว่าด้วย "การกระทำอันรุนแรงที่มุ่งเป้าไปยังศาสนิก" และห้ามทำกิจกรรมทางศาสนาในโรงเรียนหรือองค์กรที่มิได้รับการจดทะเบียน[14] ซึ่งถูกลงนามโดยประธานาธิบดีกูร์มานเบก บากีฟ เมื่อวันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2552[15]

ภาษา

คีร์กีซสถานเป็นหนึ่งในสองสาธารณรัฐโซเวียตในอดีตที่อยู่ในเอเชียกลาง (ร่วมกับประเทศคาซัคสถาน) ที่มีภาษารัสเซียเป็นภาษาราชการ ภาษาคีร์กีซถูกนำมาใช้เป็นภาษาราชการในปีพ.ศ. 2534 หลังจากกระแสเรียกร้องกดดันจากชนกลุ่มน้อยชาวรัสเซียในประเทศ คีร์กีซสถานได้ประกาศใช้ภาษารัสเซียเป็นภาษาราชการเช่นกันในปี พ.ศ. 2540 ทำให้มีภาษาราชการสองภาษา

ภาษาคีร์กีซอยู่ใน กลุ่มภาษาเตอร์กิกสาขากลุ่มภาษาเคียบชัก ที่มีความเกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดกับภาษาคาซัค, ภาษาการากัลปัก และภาษาตาตาร์ โนไก ใช้อักษรอาหรับในการเขียนจนถึงคริสต์ศตวรรษที่ 12 อักษรละตินได้ถูกเสนอและนำมาใช้แทนในปี พ.ศ. 2471 และต่อมาเปลี่ยนมาใช้อักษรซีริลลิกตามคำสั่งของ สตาลิน ในปี พ.ศ. 2484

จากการสำรวจสำมะโนประชากรปี 2552 [16]ประชากรกว่า 4.1 ล้านคน พูดภาษาคีร์กีซเป็นภาษาแม่หรือภาษาที่สองและ 2.5 ล้านคนพูดภาษารัสเซียเป็นภาษาแม่หรือภาษาที่สอง, ภาษาอุซเบกเป็นภาษาที่มีการกระจายตัวของผู้พูดเป็นภาษาแม่อย่างกว้างขวางที่สุด มากเป็นอันดับสองรองลงมาคือภาษารัสเซีย, ภาษารัสเซียเป็นภาษาที่มีการกระจายตัวของผู้พูดเป็นภาษาที่สองอย่างกว้างขวางที่สุด ตามด้วยภาษาคีร์กีซและภาษาอุซเบก

ภาษา ผู้พูดเป็นภาษาแม่ ผู้พูดเป็นภาษาที่สอง จำนวนรวม
ภาษาคีร์กีซ 3,830,556 271,187 4,121,743
ภาษารัสเซีย 482,243 2,109,393 2,591,636
ภาษาอุซเบก 772,561 97,753 870,314
ภาษาอังกฤษ 28,416 28,416
ภาษาฝรั่งเศส 641 641
ภาษาเยอรมัน 10 10
อื่น ๆ 277,433 31,411

ธุรกิจและกิจกรรมทางการเมืองหลายอย่างดำเนินการในภาษารัสเซีย จนกระทั่งเมื่อเร็ว ๆ นี้ ภาษาคีร์กีซยังคงเป็นภาษาที่ใช้พูดที่บ้านและไม่ค่อยได้ใช้ในระหว่างการประชุมหรือกิจกรรมอื่น ๆ อย่างไรก็ตามการประชุมรัฐสภา ในระยะหลังนี้ส่วนใหญ่จะดำเนินการในภาษาคีร์กีซพร้อมทั้งมีล่ามทำการแปลสำหรับผู้ที่ไม่ได้พูดคีร์กีซ

วัฒนธรรม

บทความหลัก: วัฒนธรรมคีร์กีซสถาน

สถาปัตยกรรม

ดนตรี

อาหาร

สื่อสารมวลชน

บทความหลัก: สื่อสารมวลชนในคีร์กีซสถาน

วันหยุด

บทความหลัก: รายชื่อวันสำคัญของคีร์กีซสถาน

กีฬา

บทความหลัก: คีร์กีซสถานในโอลิมปิก, คีร์กีซสถานในพาราลิมปิก, และ คีร์กีซสถานในเอเชียนเกมส์

การขี่ม้า

มวยสากล

บทความหลัก: สมาคมมวยสากลคีร์กีซสถาน และ มวยสากลในคีร์กีซสถาน

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

  1. ↑ Kyrgyzstan in the CIA World Factbook.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 "World Economic Outlook Database, April 2019". IMF.org. International Monetary Fund. สืบค้นเมื่อ 24 August 2019.
  3. ↑ "GINI index (World Bank estimate)". data.worldbank.org. World Bank. สืบค้นเมื่อ 24 August 2019.
  4. ↑ "Human Development Report 2017" (PDF). United Nations Development Programme. 2017. Table 1: Human Development Index and its components
  5. ↑ "Kyrgyzstan". State.gov. สืบค้นเมื่อ 2010-04-17.
  6. ↑ "MAPPING THE GLOBAL MUSLIM POPULATION A Report on the Size and Distribution of the World's Muslim Population" (PDF). Pew Research Center. October 2009.
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 "ISN Security Watch – Islam exerts growing influence on Kyrgyz politics". Isn.ethz.ch. สืบค้นเมื่อ 2010-05-02.
  8. ↑ "Kyrgyzstan – Quick facts, statistics and cultural notes". Canadiancontent.net. 2005-04-04. สืบค้นเมื่อ 2010-05-02.
  9. ↑ 9.0 9.1 "EurasiaNet Civil Society – Kyrgyzstan: Time to Ponder a Federal System – Ex-President's Daughter". Eurasianet.org. 2007-07-17. สืบค้นเมื่อ 2010-05-02.
  10. ↑ "Religion and expressive culture – Kyrgyz". Everyculture.com. สืบค้นเมื่อ 2010-05-02.
  11. ↑ "Kirguistán la Iglesia renace con 600 católicos" (ภาษาสเปน). ZENIT. 2 October 2008. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 7 October 2008.
  12. ↑ "Religion in Kyrgyzstan". Asia.msu.edu. 4 March 2010. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2 July 2007. สืบค้นเมื่อ 2 May 2010.
  13. ↑ Shaikh Muhammad Bin Jamil Zeno, Muhammad Bin Jamil Zeno – 2006, pg. 264
  14. ↑ "Kyrgyzstan's Religious Law". Voanews.com. สืบค้นเมื่อ 2010-05-02.
  15. ↑ "Human Rights Activists Condemn New Religion Law". Eurasianet.org. 2009-01-16. สืบค้นเมื่อ 2010-05-02.
  16. ↑ "Перепись населения и жилищного фонда Кыргызской Республики (Population and Housing Census of the Kyrgyz Republic), 2009". NSC of Kyrgyzstan. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 21 January 2013. สืบค้นเมื่อ 9 October 2012.

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ คีร์กีซสถาน
รัฐบาล
การศึกษา
ด้านการท่องเที่ยว
วิกิท่องเที่ยว มีคำแนะนำการท่องเที่ยวสำหรับ Kyrgyzstan
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=ประเทศคีร์กีซสถาน&oldid=9274856"