พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามณี
| พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามณี | |
|---|---|
| พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 1 | |
| ประสูติ | พ.ศ. 2333 |
| สิ้นพระชนม์ | 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2408 |
| ราชวงศ์ | จักรี |
| พระบิดา | พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช |
| พระมารดา | เจ้าจอมมารดาอู่ ในรัชกาลที่ 1 |
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามณี[1] หรือ พระองค์เจ้ามณีนิล[2] (พ.ศ. 2333 - 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2408) พระราชธิดาพระองค์ที่ 25 ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาอู่
พระประวัติ[แก้]
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามณี ประสูติเมื่อพ.ศ. 2333[1] เป็นพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาอู่ ธิดาพระยาเพชรบุรี (บุญรอด)
ในสมัยรัชกาลที่ 2 เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย โปรดเกล้าฯ ให้สร้างสวนขวา โดยมีพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ เป็นแม่กองจัดการสร้าง โปรดฯ ให้ขยายสระที่สร้างตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 1 ออกไป และโปรดให้สร้างเก๋งแพขึ้นในสระ พระราชทานให้เจ้านายฝ่ายในตกแต่งประกวดประขันกันถึง 27 หลัง ในครั้งนั้นพระองค์เจ้ามณีทรงได้รับพระราชทานด้วย ปรากฏใน พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 2 เรื่องสร้างสวนขวา ว่า[3]
"...การสร้างสวนขวาครั้งนั้น สร้างพระมหามณเฑียรที่ประทับในสวน... แลให้ขุดสระใหญ่ในสวนนั้นยาว ๓ เส้น ๔ วา กว้าง ๒ เส้น ๘ วา... ทำเก๋งแลก่อภูเขาไว้ริมเกาะ ๆ ละ ๒ เก๋งบ้าง ๓ เก๋งบ้าง ขอบสระใหญ่นั้นให้ก่อภูเขาทำเก๋งลงที่ลาด ๆ ท่วงทีเหมือนอย่างแพจอดไว้รอบสระ เรียกว่าแพ หลังเก๋งแพให้ปลูกต้นไม้ใหญ่ ๆ มีผลต่าง ๆ... แล้วมอบให้พระราชวงษานุวงษ์ฝ่ายน่าฝ่ายใน แลท้าวนางผู้ใหญ่ในพระราชวังที่สมควรจะแต่งเก๋งแต่งแพได้ ให้เปนเจ้าของแต่งแพพระองค์ละแพ... พระองค์เจ้ามณี ๑... รวมพระองค์เจ้ายี่สิบเจ็ดหลัง..."
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชนิพนธ์ถึงพระองค์ใน ปฐมวงศ์ ว่า[2]
"...๕ พระองค์เจ้ามณฑา ๖ พระองค์เจ้ามณีนิล ๗ พระองค์เจ้าดวงสุดา สามพระองค์นี้มีพระชนม์ยืนมาอยู่นาน ได้เปนพระบรมวงษ์เธอผู้ใหญ่ในแผ่นดินประจุบันนี้..."
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามณี สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 4 เมื่อวันศุกร์ที่ 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2408 เวลาทุ่มเศษ พระชันษา 75 ปี[1] พระอัฐิเก็บไว้ที่พระเบญจาชั้นที่ 2 หอพระนาก
พระอิสริยยศ[แก้]
| ธรรมเนียมพระยศของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามณี | |
|---|---|
| การทูล | ใต้ฝ่าพระบาท |
| การแทนตน | ข้าพระพุทธเจ้า |
| การขานรับ | พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ |
- พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้ามณี (พ.ศ. 2333 - 7 กันยายน พ.ศ. 2352)
- พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้ามณี (7 กันยายน พ.ศ. 2352 - 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367)
- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามณี (21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367 - 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2408)
พงศาวลี[แก้]
| พงศาวลีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามณี | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อ้างอิง[แก้]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). ราชสกุลวงศ์ (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. p. 16. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-02-02. สืบค้นเมื่อ 2013-12-30.
- ↑ 2.0 2.1 Accom Thailand. ปฐมวงศ์. สืบค้นเมื่อ 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2560.
- ↑ พระราชพงษาวดาร-กรุงรัตนโกสินทร-รัชกาลที่-๒/๕๖-เรื่องสร้างสวนขวา
