พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบุบผา

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ
พระองค์เจ้าบุบผา
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 2
ประสูติพ.ศ. 2334
สิ้นพระชนม์พ.ศ. 2364
ราชวงศ์จักรี
พระราชบิดาพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
พระมารดาเจ้าจอมมารดาสี

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบุบผา หรือ พระองค์เจ้าบุพภาวดี[1] หรือออกพระนามว่า เจ้าครอกบุปผา[2] (พ.ศ. 2334 - พ.ศ. 2364) พระราชธิดาพระองค์ที่ 9 ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาสี

พระประวัติ[แก้]

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบุบผา ประสูติเมื่อพ.ศ. 2334[2] เป็นพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาสี ธิดาเจ้าพระยาศรีธรรมาธิราช (บุญรอด บุณยรัตพันธุ์) มีพระเชษฐภคินีร่วมเจ้าจอมมารดา 1 พระองค์คือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจักรจั่น พระองค์ประสูติในขณะที่พระราชบิดายังดำรงพระยศเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทร เมื่อแรกประสูติจึงดำรงพระยศเป็น หม่อมเจ้าบุบผา หลังจากพระราชบิดาได้รับพระราชทานอุปราชาภิเษกเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคลแล้วจึงเลื่อนเป็น พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าบุบผา เมื่อพระราชบิดาครองราชย์จึงได้เลื่อนเป็น พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าบุบผา

ในสมัยรัชกาลที่ 2 เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย โปรดเกล้าฯ ให้สร้างสวนขวา โดยมีพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ เป็นแม่กองจัดการสร้าง โปรดฯ ให้ขยายสระที่สร้างตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 1 ออกไป และโปรดให้สร้างเก๋งแพขึ้นในสระ พระราชทานให้เจ้านายฝ่ายในตกแต่งประกวดประขันกันถึง 27 หลัง ในครั้งนั้นพระองค์เจ้าบุบผาทรงได้รับพระราชทานด้วย ปรากฏใน พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 2 เรื่องสร้างสวนขวา ว่า[3]

"...การสร้างสวนขวาครั้งนั้น สร้างพระมหามณเฑียรที่ประทับในสวน... แลให้ขุดสระใหญ่ในสวนนั้นยาว ๓ เส้น ๔ วา กว้าง ๒ เส้น ๘ วา... ทำเก๋งแลก่อภูเขาไว้ริมเกาะ ๆ ละ ๒ เก๋งบ้าง ๓ เก๋งบ้าง ขอบสระใหญ่นั้นให้ก่อภูเขาทำเก๋งลงที่ลาด ๆ ท่วงทีเหมือนอย่างแพจอดไว้รอบสระ เรียกว่าแพ หลังเก๋งแพให้ปลูกต้นไม้ใหญ่ ๆ มีผลต่าง ๆ... แล้วมอบให้พระราชวงษานุวงษ์ฝ่ายน่าฝ่ายใน แลท้าวนางผู้ใหญ่ในพระราชวังที่สมควรจะแต่งเก๋งแต่งแพได้ ให้เปนเจ้าของแต่งแพพระองค์ละแพ... พระองค์เจ้าบุบผา ๑... รวมพระองค์เจ้ายี่สิบเจ็ดหลัง..."

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบุบผา สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 2 เมื่อพ.ศ. 2364 พระชันษา 31 ปี พระราชทานเพลิงพระศพ ณ วัดระฆังโฆสิตาราม วันพุธที่ 26 ธันวาคม พ.ศ. 2364[2] พระอัฐิบรรจุไว้ที่หอพระนาก ที่วิมานพระอัฐิ บนพระเบญจาชั้นที่ 3

พระอิสริยยศ[แก้]

ธรรมเนียมพระยศของ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบุบผา
การทูลใต้ฝ่าพระบาท
การแทนตนข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับพ่ะย่ะค่ะ/เพคะ
  • หม่อมเจ้าบุบผา (พ.ศ. 2334 - พ.ศ. 2349)
  • พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าบุบผา (พ.ศ. 2349 - 7 กันยายน พ.ศ. 2352)
  • พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าบุบผา (7 กันยายน พ.ศ. 2352 - พ.ศ. 2364)
  • พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบุบผา (พระนามหลังการสิ้นพระชนม์)

พงศาวลี[แก้]

อ้างอิง[แก้]

  1. จดหมายเหตุรัชกาลที่ 2 เล่ม 3 จุลศักราช 1171-1174. กรุงเทพฯ : อมรินทร์การพิมพ์, 2528, หน้า 125
  2. 2.0 2.1 2.2 กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). ราชสกุลวงศ์ (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. p. 22. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-02-02. สืบค้นเมื่อ 2013-12-19.
  3. พระราชพงษาวดาร-กรุงรัตนโกสินทร-รัชกาลที่-๒/๕๖-เรื่องสร้างสวนขวา