เตียวอุ๋น (ง่อก๊ก)
เตียวอุ๋น (จาง เวิน) | |
|---|---|
| 張溫 | |
| ขุนพลราชองครักษ์ส่งเสริมคุณธรรม (輔義中郎將 ฝู่อี้จงหลางเจี้ยง) | |
| ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 224 – ค.ศ. 230 | |
| ราชครูประจำองค์รัชทายาท (太子太傅 ไท่จื่อไท่ฟู่) | |
| ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. ? – ค.ศ. ? | |
| ราชเลขาธิการสำนักคัดเลือก (選曹尚書 เสฺวี่ยนเฉาช่างชู) | |
| ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. ? – ค.ศ. ? | |
| ขุนนางที่ปรึกษา (議郎 อี้หลาง) | |
| ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. ? – ค.ศ. ? | |
| ข้อมูลส่วนบุคคล | |
| เกิด | ค.ศ. 193[a] ซูโจฺว มณฑลเจียงซู |
| เสียชีวิต | 230[3] (37 ปี)[b] |
| บุพการี |
|
| ญาติ |
|
| อาชีพ | ขุนพล, ขุนนาง |
| ชื่อรอง | ฮุ่ยชู่ (惠恕) |
เตียวอุ๋น (ค.ศ. 193–230) มีชื่อภาษาจีนกลางว่า จาง เวิน (จีน: 張溫) ชื่อรอง ฮุ่ยชู่ (惠恕) เป็นขุนพลและขุนนางของรัฐง่อก๊กในยุคสามก๊กของจีน[3]
ภูมิหลังครอบครัวและการรับราชการช่วงต้น
[แก้]เตียวอุ๋นเป็นชาวอำเภออู๋เซี่ยน (吳縣) เมืองง่อกุ๋น (吳郡 อู๋จฺวิ้น) ซึ่งปัจจุบันคือนครซูโจฺว มณฑลเจียงซู เตียวอุ๋นมาจากตระกูลเตียว (張 จาง) ซึ่งเป็นหนึ่งในสี่ตระกูลทรงอิทธิพลในเมื่องง่อกุ๋นในเวลานั้น[c] บิดาของเตียวอุ๋นชื่อจาง ยฺหวิ่น (張允) มีชื่อเสียงในเมืองง่อกุ๋นในเรื่องการให้ความสำคัญกับมิตรภาพและไม่ยึดตั้งความมั่งคั่งทางวัตถุ จาง ยฺวิ่นยังรับราชการเป็นเจ้าหน้าที่ผู้ช่วยของขุนศึกซุนกวน[6] ซึ่งภายหลังขึ้นเป็นจักรพรรดิผู้สถาปนารัฐง่อก๊ก
เตียวอุ๋นในวัยเยาว์มีชื่อเสียงในเรื่องคุณธรรมและมีรูปลักษณ์ที่สง่างาม เมื่อซุนกวนได้ยินชื่อเสียงของเตียวอุ๋นจึงถามเหล่าขุนนางว่า "ในบรรดาคนรุ่นราวคราวเดียวกัน เตียวอุ๋นเทียบได้กับใคร" หลิว จีตอบว่า "เทียบได้กับจวนจ๋อง" แต่โกะหยงเห็นต่างว่า "หลิว จีไม่รู้จักเขาดีพอ ไม่มีใครเลยที่จะเทียบได้กับเตียวอุ๋น" ซุนกวนจึงพูดว่า "หากเป็นเช่นนั้น ก็เหมือนจาง ยฺหวินยังมีชีวิตอยู่" เมื่อเตียวอุ๋นถูกเรียกตัวไปยังที่ว่าการของเมืองง่อกุ๋นเพื่อพบซุนกวนและเหล่าขุนนาง ได้สร้างความประทับให้ทุกคนด้วยกิริยาท่าทางและการตอบคำถามต่าง ๆ อย่างฉะฉาน เมื่อเตียวอุ๋นกำลังจะลาออกไป เตียวเจียวจับมือของเตียวอุ๋นพูดว่า "ข้าขอฝากแผนการของข้าไว้กับท่าน ท่านคงจะเข้าใจที่จะข้าจะสื่อ" ต่อมาเตียวอุ๋นได้รับการแต่งตั้งเป็นขุนนางที่ปรึกษา (議郎 อี้หลาง) และราชเลขาธิการสำนักคัดเลือก (選曹尚書 เสฺวี่ยนเฉาช่างชู) ภายหลังเลื่อนขึ้นเป็นราชครูประจำองค์รัชทายาท (太子太傅 ไท่จื่อไท่ฟู่) และได้รับการนับถืออย่างสูงจากซุนกวน[7]
ภารกิจการทูตไปจ๊กก๊ก
[แก้]ในฤดูร้อน ค.ศ. 224[1] เมื่อเตียวอุ๋นอายุ 31 ปี ได้รับการแต่งตั้งเป็นขุนพลราชองครักษ์ส่งเสริมคุณธรรม (輔義中郎將 ฝู่อี้จงหลางเจี้ยง ) และถูกส่งไปปฏิบัติภารกิจการทูตที่จ๊กก๊กอันเป็นรัฐพันธมิตรของง่อก๊ก ก่อนจะออกเดินทาง ซุนกวนบอกเตียวอุ๋นว่า "ที่จริงข้าไม่ต้องการส่งท่านไปปฏิบัติภารกิจนี้ ที่ข้าต้องส่งท่านไปเพราะข้ากังวลว่าจูกัดเหลียงอาจจะตีความข้อตกลงระหว่างเรากับพวกแซ่โจ (วุยก๊ก) ผิดไป เราควรร่วมมือกับจ๊กก๊กอย่างใกล้ชิดมากขึ้นหลังจากจัดการกับภัยคุกคามจากเผ่าซานเยฺว่แล้ว ท่านในฐานะทูตมีภารกิจที่ต้องทำให้ลุล่วง แต่ท่านไม่มีข้อจำกัดว่าท่านสามารถพูดอะไรได้บ้าง" เตียวอุ๋นตอบว่า "กระหม่อมไม่เคยรับหน้าที่รับผิดชอบยิ่งใหญ่ในราชสำนักมาก่อน และไม่มีความสามารถในการจัดการทางการทูตได้ดี กระหม่อมเกรงว่ากระหม่อมไม่อาจเผยแพร่เกียรติคุณของง่อก๊กได้เช่นเดียวกับที่ผู้อาวุโสเตียว (หมายถึงเตียวเจียว) ทำได้ และไม่อาจตัดสินใจได้ดีอย่างจื๋อฉ่าน แต่จูกัดเหลียงเป็นผู้มีปัญญา เฉลียวฉลาด และเก่งการวางแผนระยะยาว กระหม่อมจึงเชื่อว่าเขาจะต้องเข้าใจเจตนาของฝ่าบาทและเหตุผลที่พระองค์ทรงกระทำข้อตกลงกับวุยก๊กเป็นแน่ ด้วยการอำนวยพรจากราชสำนัก กระหม่อมเชื่อว่าจะไม่ยากที่จะเข้าใจในสิ่งที่จูกัดเหลียงกำลังมองหา ไม่มีอะไรต้องทรงวิตก"[2]
เมื่อมาถึงจ๊กก๊ก เตียวอุ๋นได้รับการต้อนรับอย่างดีและได้รับเชิญไปเข้าเฝ้าจักรพรรดิเล่าเสี้ยนแห่งจ๊กก๊กที่ราชสำนัก เตียวอุ๋นทูลสรรเสริญเล่าเสี้ยนที่มีผู้มีความสามารถจำนวนมากในราชสำนัก และเปรียบเทียบเล่าเสี้ยนกับพระเจ้าอู่ติง กษัตริย์ราชวงศ์ชาง และพระเจ้าโจวเฉิง กษัติรย์แห่งราชวงศ์โจว จากนั้นจึงทูลชี้แจ้งว่าจริง ๆ แล้วง่อก๊กอยากจะคงสัมพันธ์ฉันมิตรกับจ๊กก๊ก แต่ต้องยอมสวามิภักดิ์ต่อวุยก๊กอย่างไม่เต็มใจเพราะขาดกำลังทหารไปต้านวุยก๊ก นอกจากนี้เตียวอุ๋นยังแสดงความขอบคุณต่อผู้คนในจ๊กก๊กที่ต้อนรับตนเป็นอย่างดี ราชสำนักจ๊กก๊กประทับใจและยกย่องเตียวอุ๋นอย่างสูง[8]
ไม่นานหลังจากเตียวอุ๋นกลับมาง่อก๊ก ก็ถูกส่งไปประจำอยู่กองทหารรักษาการที่เมืองอิเจี๋ยง (豫章郡 ยฺวี้จางจฺวิ้น) แต่ไม่มีหน้าที่สำคัญใด ๆ ที่นั่น[9]
ตกต่ำและเสียชีวิต
[แก้]ซุนกวนไม่พอใจที่เตียวอุ๋นยกย่องราชสำนักจ๊กก๊ก ทั้งยังอิจฉาที่เตียวอุ๋นได้รับความนิยมเพิ่มขึ้น ซุนกวนกลัวว่าเตียวอุ๋นจะชนะใจผู้คนและจะยึดอำนาจตนในที่สุด จึงหาทางจะปลดเตียวอุ๋นออก โอกาสของซุนกวนมาถึงเมื่อเตียวอุ๋นมีส่วนเกี่ยวกับเรื่องของจี้ เยี่ยนขุนนางที่เตียวอุ๋นแนะนำให้ราชสำนักง่อก๊ก จี้ เยี่ยนสร้างความไม่พอใจอย่างมากในเหล่าเพื่อนขุนนาง เมื่อจี้ เยี่ยนเสนอความคิดสุดโต่งในการปฏิรูประบบราชการอันส่งผลกระทับถึงขุนนางง่อก๊กถึงร้อยละ 90[10]
ในปี ค.ศ. 224 จี้ เยี่ยนและเพื่อนขุนนางชื่อสฺวี เปียว (徐彪) ถูกจับกุมและถูกปลดจากตำแหน่งด้วยข้อหาว่าประพฤติมิชอบ ทั้งคู่ฆ่าตัวตายในเวลาต่อมา เตียวอุ๋นมีส่วนเกี่ยวข้องกับเรื่องนี้เพราะเป็นผู้ที่แนะนำจี้ เยี่ยน และยังเป็นเพื่อนสนิทของทั้งจี้ เยี่ยนและสฺวี เปียว เตียวอุ๋นจึงพลอยถูกปลดจากตำแหน่งและถูกจับขังคุก[11][d]
ในเดือนกันยายน ค.ศ. 224[4] ซุนกวนร่างหนังสือระบุความผิดของเตียวอุ๋น หนังสือมีความว่า:
เมื่อครั้งข้ารับเตียวอุ๋นเข้าทำงาน ข้าตั้งใจจะเตรียมตำแหน่งว่างให้เขามารับ หวังว่าจะไว้วางใจมอบหมายความรับผิดชอบยิ่งใหญ่ในกาลภายหน้า ข้าปฏิบัติต่อเขาดีกว่าเสนาบดีผู้ใหญ่บางท่านเสียอีก ไม่คาดคิดเลยว่าเขาจะกลับกลายเป็นคนชั่วร้ายตระบัดสัตย์ได้ถึงเพียงนี้
ในกาลก่อน ข้าไม่มีอคติต่อจี้ เยี่ยนและครอบครัว แม้ว่าข้าจะได้ยินมาว่าพวกเขาเข้าข้างคนชั่วมาก่อน ข้าจึงยังคงรับมาทำราชการและเลื่อนขั้นให้พวกเขาเพราะข้าต้องการสังเกตการณ์ว่าจี้ เยี่ยนจะทำหน้าที่ในตำแหน่งอย่างไร บัดนี้เมื่อตรวจสอบอย่างใกล้ชิด จึงเห็นธาตุแท้ของเขา เขาเป็นเพื่อนสนิทของเตียวอุ๋น และทำตามการนำของเตียวอุ๋น พวกเขานับถือซึ่งกันและกันและสนิทกันมาก พวกเขาจับผิดข้าราชการใด ๆ ที่ไม่ใช่พวกของตนและตั้งข้อหาเพื่อปลดออกจากตำแหน่ง
เมื่อข้ามอบหมายให้เตียวอุ๋นรับผิดชอบดูแลสามเมืองและนำข้าราชการกับกองทหารที่เหนื่อยล้าไปที่นั่น ข้ากลัวว่าจะเกิดสงครามขึ้นที่นั่น จึงสั่งให้เขาอพยพโดยเร็ว ข้ามอบทวนจี่พิธีการเพื่อช่วยให้เตียวอุ๋นมีอำนาจบังคับบัญชา
เมื่อครั้งเตียวอุ๋นอยู่ที่อิเจี๋ยง ได้เขียนฎีกาถึงข้า เสนอให้โจมตีกบฏและพวกที่สร้างปัญหาอื่น ๆ ในพื้นที่ ข้าเชื่อถือเตียวอุ๋นจึงอนุมัติข้อเสนอ และส่งกำลังห้าพันนายจากกองทหารราชองครักษ์และหน่วยเจี่ยฝาน (解煩) ไปสนับสนุน ภายหลังข้าได้ยินว่าโจผีนำทัพด้วยตนเองเข้าโจมตีพื้นที่โดยรอบแม่น้ำไหฺวและซื่อ ข้าออกคำสั่งล่วงหน้าถึงเตียวอุ๋น สั่งให้เตรียมพร้อมนำกำลังมาสนับสนุนข้าในเหตุฉุกเฉิน แต่เตียวอุ๋นรวบรวมกำลังไปตั้งมั่นในเนินเขาลึกแทน และถึงขั้นปฏิเสธที่จะยกมาเมื่อข้าเรียก โชคดีที่โจผีถอยทัพไป มิฉะนั้นผลที่ตามมาก็ไม่อาจคาดคิด
มีคนผู้หนึ่งชื่ออิน หลี่ (殷禮) ซึ่งเชี่ยวชาญการทำนายทายทัก ข้าเชิญเขามาที่ราชสำนักแต่เตียวอุ๋นยืนกรานที่จะพาเขาไปจ๊กก๊ก แนะนำและยกย่องเขาให้ราชสำนักจ๊กก๊ก หลังจากอิน หลี่กลับมาง่อก๊ก เขาควรได้รับตำแหน่งที่เราเตรียมไว้ให้ แต่เตียวอุ๋นกลับให้เขาทำงานในสำนักราชเลขาธิการแทน การจัดการเหล่านี้กระทำโดยเตียวอุ๋นทั้งหมด
เตียวอุ๋นยังบอกเจี่ย ยฺเหวียน (賈原) ว่าตนต้องการเลื่อนขั้นให้เจีย ยฺเหวียนเป็นเสนาบดีตรวจการ (御史 ยฺวี้ฉื่อ) จากนั้นก็ไปหาเจี่ยง คาง (蔣康) บอกให้เจี่ยง คางมาแทนที่เจี่ย ยฺเหวียน เตียวอุ๋นใช้อำนาจที่ได้รับจากราชสำนักในทางที่ผิดโดยการสร้างกลุ่มการเมืองของตนเอง เป็นหลักฐานว่าเขากระทำทุจริตและสามารถก่อการในทางมุ่งร้ายได้
ข้าทนไม่ได้ที่จะเห็นเตียวอุ๋นถูกประหารชีวิตในที่สาธารณะ จึงอนุญาตให้เขากลับบ้านและรับราชการที่นั่นต่อไปในฐานะข้าราชการระดับล่าง เตียวอุ๋นเอ๋ย ท่านโชคดีมากที่รอดพ้นจากความตาย[12]
ขุนพลเล่งทอง (駱統 ลั่ว ถ่ง) เขียนฎีกายาวเหยียดถึงซุนกวน เกลี้ยกล่อมซุนกวนให้ยกโทษให้เตียวอุ๋น แต่ซุนกวนไม่ยอมรับคำแนะนำ[13]
เตียวอุ๋นป่วยเสียชีวิตในอีก 6 ปีถัดมาหลังจากถูกปลดจากตำแหน่ง[5]
ครอบครัว
[แก้]เตียวอุ๋นมีน้องชาย 2 คนคือจาง จือ (張祗) และจาง ไป๋ (張白) ทั้งคู่มีชื่อเสียงในฐานะผู้มีความสามารถเช่นกัน ทั้งสองเสียตำแหน่งราชการพร้อมกับเตียวอุ๋นผู้พี่ชาย[14] จาง ไป๋แต่งงานกับลู่ ยฺวี่เชิง (陸鬱生) บุตรสาวของลกเจ๊ก (ลู่ จี้)[15]
เตียวอุ๋นยังมีพี่สาวน้องสาวอีก 3 คนซึ่งมีชื่อเสียงในเรื่องคุณธรรม น้องสาวคนที่สองของเตียวอุ๋นแต่งงานกับกู้ เฉิง (顧承) หลานชายของโกะหยง (กู้ยง) หลังกู้ เฉิงเสียชีวิต นางก็ถูกจับคลุมถุงชนให้แต่งงานใหม่กับชายที่มีแซ่เตง (丁 ติง) นางฆ่าตัวตายในวันแต่งงานด้วยการกินยาพิษ ราชสำนักง่อก๊กยกย่องนางที่ยังคงซื่อสัตย์ต่อสามีผู้ล่วงลับ ผู้คนในบ้านเกิดของนางวาดภาพของนางเพื่อระลึกถึง[16]
คำวิจารณ์
[แก้]ครั้งหนึ่งมีชายชื่อยฺหวี จฺวิ้น (虞俊) ชาวอำเภออีเหี้ยว (餘姚縣 ยฺหวีเหยาเซี่ยน) ซึ่งให้ความเห็นเกี่ยวกับเตียวอุ๋นว่า "จาง ฮุ่ยชู่[e] มีความสามารถแต่ไม่ฉลาด ฉูดฉาดแต่ไม่มองความเป็นจริง ตัดสินจากความแค้นของผู้คนที่มีต่อเขาที่เพิ่มขึ้น คาดการณ์ได้ว่าเขาจะพบกับหายนะในสักวัน" จูกัดเหลียงไม่เห็นด้วยกับทัศนะของยฺหวี จฺวิ้นในตอนแรก แต่ภายหลังก็ยกย่องยฺหวี จฺวิ้นที่มองการณ์ไกลเมื่อการคาดการณ์ของเขากลายเป็นความจริง นอกจากนี้จูกัดเหลียงยังครุ่นคิดถึงสาเหตุของความตกต่ำของเตียวอุ๋นเป็นเวลาหลายวันก่อนที่จะสรุปว่า "ข้ารู้แล้ว เขาเถรตรงเกินไปเมื่อต้องแยกความแตกต่างระหว่างความซื่อตรงและการทุจริต ระหว่างความดีและความชั่ว"[17]
ตันซิ่ว ผู้เขียนชีวประวัติเตียวอุ๋นในจดหมายเหตุสามก๊ก ประเมินเตียวอุ๋นไว้ว่า "เตียวอุ๋นมีความสามารถและดูดี แต่ขาดสติปัญญาและความรอบคอบ นั่นส่งผลให้ต้องประสบกับปัญหา"[18]
เผย์ ซงจือ ผู้เขียนอรรถาธิบายขยายความชีวประวัติเตียวอุ๋น ตั้งข้อสังเกตว่าการตกต่ำของเตียวอุ๋นเกิดจากชื่อเสียงที่แพร่หลายทำให้ซุนกวนเกิดความอิจฉา ชื่อเสียงของเตียวอุ๋นมีหลักฐานชัดเจนจากฎีกาของเล่งทอง (ลั่ว ถง) ถึงซุนกวน ซึ่งเล่งทองกล่าวว่า "เตียวอุ๋นไม่มีใครเทียบ"[19]
ในนิยายสามก๊ก
[แก้]เตียวอุ๋นปรากฏเป็นตัวละครในนวนิยายอิงประวัติศาสตร์ในศตวรรษที่ 14 เรื่องสามก๊ก ซึ่งเล่าถึงเหตุการณ์ก่อนและระหว่างยุคสามก๊ก โดยมีบทบาทในตอนที่ 86[f] ซุนกวนสั่งให้เตียวอุ๋นร่วมเดินทางกับเตงจี๋กลับไปจ๊กก๊ก หลังจากเตงจี๋ในฐานะทูตของจ๊กก๊กมาเจรจาโน้มน้าวให้ซุนกวนสร้างความเป็นพันธมิตรระหว่างง่อก๊กและจ๊กก๊กอีกครั้งเพื่อต่อต้านวุยก๊ก เตียวอุ๋นเข้าเฝ้าเล่าเสี้ยนจักรพรรดิจ๊กก๊ก ่ก่อนที่เตียวอุ๋นจะกลับไปง่อก๊ก เล่าเสี้ยนมีรับสั่งให้เตรียมงานเลี้ยงส่งเตียวอุ๋นและให้จูกัดเหลียงและขุนนางผู้ใหญ่คนอื่น ๆ ไปร่วมงาน ระหว่างงานเลี้ยง เตียวอุ๋นโต้วาทีกับจินปิดขุนนางของจ๊กก๊ก จินปิดตอบคำถามของเตียวอุ๋นได้อย่างลื่นไหล ส่วนเตียวอุ๋นไม่สามารถตอบคำถามของจินปิดได้ ภายหลังเตียวอุ๋นจึงพูดกับจูกัดเหลียงว่าตนประทับใจมากที่จ๊กก๊กมีผู้มีความสามารถเช่นนี้
ดูเพิ่ม
[แก้]หมายเหตุ
[แก้]- ↑ ชีวประวัติเตียวอุ๋นในจดหมายเหตุสามก๊กบันทึกว่าเตียวอุ๋นมีอายุ 32 ปี (โดยการนับอายุแบบตะวันออก) ขณะเดินทางไปจ๊กก๊กเพื่อภารกิจทางการทูต ชีวประวัติซุนกวนยืนยันว่าเวลาที่เตียวอุ๋นเดินทางไปคือฤดูร้อนของปี ค.ศ. 224 เมื่อตำนวณแล้วปีเกิดของเตียวอุ๋นควรจะอยู่ราว ค.ศ. 193[1][2]
- ↑ ชีวประวัติซุนกวนบันทึกว่าเตียวอุ๋นได้รับการละเว้นโทษประหารชีวิตในฤดูใบไม้ผลิ ค.ศ. 224 ในขณะที่ชีวประวัติเตียวอุ๋นบันทึกว่าเตียวอุ๋นเสียชีวิตหลังจากนั้น 6 ปี เมื่อคำนวณแล้ว ปีที่เตียวอุ๋นเสียชีวิตควรจะเป็นราว ค.ศ. 230[4][5]
- ↑ สี่ตระกูลใหญ่ในเมืองง่อกุ๋น ได้แก่ โกะ (顧 กู้), ลก (陸 ลู่), จู (朱 จู) และเตียว (張 จาง) บุคคลที่มีชื่อเสียงในแต่ละตระกูลได้แก่ โกะหยง (กู้ ยง), กู้ เช่า และกู้ ถานจากตระกูลโกะ; ลกซุน (ลู่ ซฺวิ่น), ลกเจ๊ก (ลู่ จี้) และลู่ ข่าย จากตระกูลลก; จูหวน (จู หฺวาน) และจู จฺวี้ จากตระกูลจู และเตียวอุ๋นจากตระกูลเตียว
- ↑ ดูรายละเอียดเพิ่มเติมของเหตุกาณณ์ในบทความจี้ เยี่ยน
- ↑ ฮุ่ยชู่เป็นชื่อรองของเตียวอุ๋น
- ↑ ในสามก๊ก ฉบับเจ้าพระยาพระคลัง (หน) ตรงกับตอนที่ 66
อ้างอิง
[แก้]- ↑ 1.0 1.1 ([黄武]三年夏，遣輔義中郎將張溫聘于蜀。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 47.
- ↑ 2.0 2.1 (時年三十二，以輔義中郎將使蜀。權謂溫曰：「卿不宜遠出，恐諸葛孔明不知吾所以與曹氏通意，以故屈卿行。若山越都除，便欲大搆於蜀。行人之義，受命不受辭也。」溫對曰：「臣入無腹心之規，出無專對之用，懼無張老延譽之功，又無子產陳事之效。然諸葛亮達見計數，必知神慮屈申之宜，加受朝廷天覆之惠，推亮之心，必無疑貳。」) จดหมายเหตุสามก๊ํก เล่มที่ 57.
- ↑ 3.0 3.1 de Crespigny (2007), p. 1078.
- ↑ 4.0 4.1 ([黃武三年]秋八月，赦死罪。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 47. เดือน 8 นี้เทียบเท่ากับช่วงเวลาระหว่างวันที่ 1 ถึง 29 กันยายน ค.ศ. 224 ตามปฏิทินจูเลียน
- ↑ 5.0 5.1 (後六年，溫病卒。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 57.
- ↑ (張溫字惠恕，吳郡吳人也。父允，以輕財重士，名顯州郡，為孫權東曹掾，卒。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 57.
- ↑ (溫少脩節操，容貌奇偉。權聞之，以問公卿曰：「溫當今與誰為比？」大司農劉基曰：「可與全琮為輩。」太常顧雍曰：「基未詳其為人也。溫當今無輩。」權曰：「如是，張允不死也。」徵到延見，文辭占對，觀者傾竦，權改容加禮。罷出，張昭執其手曰：「老夫託意，君宜明之。」拜議郎、選曹尚書，徙太子太傅，甚見信重。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 57.
- ↑ (溫至蜀，詣闕拜章曰：「昔高宗以諒闇昌殷祚於再興，成王以幼沖隆周德於太平，功冒溥天，聲貫罔極。今陛下以聦明之姿，等契往古，總百揆於良佐，參列精之炳燿，遐邇望風，莫不欣賴。吳國勤任旅力，清澄江滸，願與有道平一宇內，委心協規，有如河水，軍事興煩，使役乏少，是以忍鄙倍之羞，使下臣溫通致情好。陛下敦崇禮義，未便恥忽。臣自入遠境，及即近郊，頻蒙勞來，恩詔輒加，以榮自懼，悚怛若驚。謹奉所齎函書一封。」蜀甚貴其才。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 57.
- ↑ (還，頃之，使入豫章部伍出兵，事業未究。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 57.
- ↑ (權旣陰銜溫稱美蜀政，又嫌其聲名大盛，衆庶炫惑，恐終不為己用，思有以中傷之，會曁豔事起，遂因此發舉。豔字子休，亦吳郡人也，溫引致之，以為選曹郎，至尚書。豔性狷厲，好為清議，見時郎署混濁淆雜，多非其人，欲臧否區別，賢愚異貫。彈射百僚，覈選三署，率皆貶高就下，降損數等，其守故者十未能一，其居位貪鄙，志節汙卑者，皆以為軍吏，置營府以處之。而怨憤之聲積，浸潤之譖行矣。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 57.
- ↑ (競言豔及選曹郎徐彪，專用私情，愛憎不由公理，豔、彪皆坐自殺。溫宿與豔、彪同意，數交書疏，聞問往還，即罪溫。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 57.
- ↑ (權幽之有司，下令曰：「昔令召張溫，虛己待之，旣至顯授，有過舊臣，何圖凶醜，專挾異心。昔曁豔父兄，附于惡逆，寡人無忌，故進而任之，欲觀豔何如。察其中間，形態果見。而溫與之結連死生，豔所進退，皆溫所為頭角，更相表裏，共為腹背，非溫之黨，即就疵瑕，為之生論。又前任溫董督三郡，指撝吏客及殘餘兵，時恐有事，欲令速歸，故授棨戟，獎以威柄。乃便到豫章，表討宿惡，寡人信受其言，特以繞帳、帳下、解煩兵五千人付之。後聞曹丕自出淮、泗，故豫勑溫有急便出，而溫悉內諸將，布於深山，被命不至。賴丕自退，不然，已往豈可深計。又殷禮者，本占候召，而溫先後乞將到蜀，扇揚異國，為之譚論。又禮之還，當親本職，而令守尚書戶曹郎，如此署置，在溫而已。又溫語賈原，當薦卿作御史，語蔣康，當用卿代賈原，專衒賈國恩，為己形勢。揆其姧心，無所不為。不忍暴於巿朝，今斥還本郡，以給厮吏。嗚呼溫也，免罪為幸！」) Sanguozhi vol. 57.
- ↑ (將軍駱統表理溫曰：「 ... 」權終不納。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 57.
- ↑ (二弟祗、白，亦有才名，與溫俱廢。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 57.
- ↑ (績於鬱林所生女，名曰鬱生，適張溫弟白。) อรรถาธิบายในจดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 57.
- ↑ (文士傳曰：溫姊妹三人皆有節行，為溫事，已嫁者皆見錄奪。其中妹先適顧承，官以許嫁丁氏，成婚有日，遂飲藥而死。吳朝嘉歎，鄉人圖畫，為之贊頌云。) อรรถาธิบายจากเว่ยชื่อจฺว้านในจดหมายเหตุสากม๊ก เล่มที่ 57.
- ↑ (會稽典錄曰：餘姚虞俊歎曰：「張惠恕才多智少，華而不實，怨之所聚，有覆家之禍，吾見其兆矣。」諸葛亮聞俊憂溫，意未之信，及溫放黜，亮乃歎俊之有先見。亮初聞溫敗，未知其故，思之數日，曰：「吾已得之矣，其人於清濁太明，善惡太分。」) อรรถาธิบายจากไคว่จีเตี่ยนลู่ในจดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 57.
- ↑ (評曰： ... 張溫才藻俊茂，而智防未備，用致艱患。) จดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 57.
- ↑ (臣松之以為莊周云「名者公器也，不可以多取」，張溫之廢，豈其取名之多乎！多之為弊，古賢旣知之矣。是以遠見之士，退藏於密，不使名浮於德，不以華傷其實，旣不能被褐韞寶，杜廉逃譽，使才映一世，聲蓋人上，沖用之道，庸可暫替！溫則反之，能無敗乎？權旣疾溫名盛，而駱統方驟言其美，至云「卓躒冠羣，煒曄曜世，世人未有及之者也」。斯何異燎之方盛，又撝膏以熾之哉！) อรรถาธิบายของเผย์ ซงจือในจดหมายเหตุสามก๊ก เล่มที่ 57.