อำเภอบางละมุง

อำเภอบางละมุง
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Bang Lamung
หาดจอมเทียน
คำขวัญ:  ชายหาดงามตา เมืองพัทยาขึ้นชื่อ เลื่องลือเกาะล้าน ตำนานทัพพระยา ล้ำค่าวัดญาณฯ
แผนที่จังหวัดชลบุรี เน้นอำเภอบางละมุง
พิกัด: 12°58′36″N 100°54′48″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ชลบุรี
พื้นที่
• ทั้งหมด	727 ตร.กม. (281 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2566)
• ทั้งหมด	339,754 คน
• ความหนาแน่น	467.34 คน/ตร.กม. (1,210.4 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	20150
รหัสภูมิศาสตร์	2004
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอบางละมุง ถนนสุขุมวิท ตำบลนาเกลือ อำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี 20150
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

บางละมุง คืออำเภอหนึ่งในจังหวัดชลบุรี มีพื้นที่รวมประมาณ 727 ตารางกิโลเมตร หรือ 469,021 ไร่ แบ่งเขตการปกครองออกเป็น 8 ตำบล 60 หมู่บ้าน ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ จะมีศาสนาอื่นบ้างเป็นกลุ่มย่อย อำเภอบางละมุงจะมีเขตการปกครองพิเศษคือเมืองพัทยา เป็นการปกครองพิเศษลำดับที่สองของประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอบางละมุงตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของจังหวัด ห่างจากอำเภอเมืองชลบุรีไปทางใต้ประมาณ 45 กิโลเมตร และห่างจากกรุงเทพมหานคร 142 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับพื้นที่ข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอศรีราชา
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอปลวกแดง อำเภอนิคมพัฒนา และอำเภอบ้านฉาง (จังหวัดระยอง)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอสัตหีบ
• ทิศตะวันตก จรดอ่าวไทย

ประวัติ

ในสมัยกรุงศรีอยุธยา ปรากฏชื่อสถานที่ “ตำบลบางละมุง” (ซึ่งคาดว่าคือ ตำบลบางละมุงในจังหวัดชลบุรีในปัจจุบัน) ในพระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐว่า สมเด็จพระมหาจักรพรรดิเสด็จมาวังช้างที่ตำบลบางละมุงเมื่อ พ.ศ. 2097 ได้ช้างพลายพัง 60 ช้าง

อำเภอบางละมุงแต่เดิมมีฐานะเป็นเมืองบางละมุง ตั้งอยู่ที่บ้านบางละมุง ตำบลบางละมุง จนถึง พ.ศ. 2444 ได้ยุบเมืองบางละมุงเป็นอำเภอขึ้นต่อจังหวัดชลบุรี โดยมีที่ว่าการอำเภอตั้งอยู่บริเวณริมคลองนกยาง ซึ่งขณะนั้นบริเวณดังกล่าวเป็นท่าน้ำที่สำคัญทั้งทางด้านการคมนาคมและเป็นที่ชุมนุมของเรือสินค้าต่าง ๆ ต่อมาคลองนกยางตื้นเขินไม่สะดวกต่อเรือสินค้าต่าง ๆ จะล่องเข้าออก ทั้งสภาพพื้นที่ไม่เหมาะสมที่จะขยายชุมชนให้กว้างขวาง นายอำเภอสมัยนั้น คือ นายเจิม (ต่อมาได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นพระยาสัตยานุกูล) จึงย้ายที่ว่าการอำเภอไปตั้งที่ใหม่บริเวณริมทะเลในตำบลนาเกลือ เมื่อ พ.ศ. 2452

เมื่อวันที่ 21 ตุลาคม พ.ศ. 2495 เกิดวาตภัยร้ายแรง ตัวอาคารที่ว่าการอำเภอพังเสียหายจนไม่สามารถใช้การได้ จึงได้ย้ายไปตั้งที่ทำการชั่วคราวที่โรงเรียนบางละมุง ตั้งอยู่ริมถนนสุขุมวิท ต่อมาใน พ.ศ. 2496 ทางราชการได้อนุมัติเงินงบประมาณให้สร้างที่ว่าการอำเภอหลังใหม่บริเวณใกล้ ๆ กับโรงเรียนบางละมุง และได้ใช้เป็นสถานที่ปฏิบัติราชการจนทุกวันนี้

• วันที่ 25 ตุลาคม พ.ศ. 2446 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอนาเกลือ แขวงเมืองชลบุรี เป็นชื่อ อำเภอบางละมุง
• วันที่ 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2479 แยกพื้นที่ตำบลสัตหีบ และตำบลนาจอมเทียน อำเภอบางละมุง มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอสัตหีบ ขึ้นกับอำเภอบางละมุง
• วันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2490 ตั้งตำบลตะเคียนเตี้ย แยกออกจากตำบลบางละมุง
• วันที่ 10 มีนาคม พ.ศ. 2496 ยกฐานะกิ่งอำเภอสัตหีบ อำเภอบางละมุง เป็น อำเภอสัตหีบ
• วันที่ 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลนาเกลือ ในท้องที่บางส่วนของตำบลนาเกลือ
• วันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2507 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลนาเกลือ
• วันที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2507 จัดตั้งสุขาภิบาลบางละมุง ในท้องที่ทั้งหมดของตำบลบางละมุง
• วันที่ 26 กันยายน พ.ศ. 2510 จัดตั้งสุขาภิบาลห้วยใหญ่ ในท้องที่บางส่วนของตำบลห้วยใหญ่
• วันที่ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2521 ยุบสุขาภิบาลนาเกลือ อำเภอบางละมุง และจัดตั้งเมืองพัทยา
• วันที่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2534 จัดตั้งเทศบาลตำบลแหลมฉบัง ในท้องที่บางส่วนของตำบลบางละมุง อำเภอบางละมุง และตำบลทุ่งสุขลาทั้งตำบล บางส่วนของตำบลหนองขาม ตำบลสุรศักดิ์ และตำบลบึง อำเภอศรีราชา
• วันที่ 24 ธันวาคม พ.ศ. 2534 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลบางละมุง
• วันที่ 21 มิถุนายน พ.ศ. 2537 จัดตั้งศาลจังหวัดพัทยา
• วันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลบางละมุง และสุขาภิบาลห้วยใหญ่ เป็นเทศบาลตำบลบางละมุง และเทศบาลตำบลห้วยใหญ่ ตามลำดับ
• วันที่ 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2549 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลหนองปรือ อำเภอบางละมุง เป็นเทศบาลเมืองหนองปรือ
• วันที่ 30 สิงหาคม พ.ศ. 2565 ได้เกิดเหตุระเบิดขึ้น ส่งผลให้มีผู้บาดเจ็บสาหัสหนึ่งราย

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอบางละมุงแบ่งการปกครองออกเป็น 8 ตำบล 72 หมู่บ้าน

ลำดับที่	อักษรไทย	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	ประชากรทั้งหมด (พ.ศ. 2560)	ประชากรแยกตามส่วนท้องถิ่น (พ.ศ. 2560)
1.	บางละมุง	Bang Lamung	9	24,342	13,290 11,052	(ทน. แหลมฉบัง) (ทต. บางละมุง)
2.	หนองปรือ	Nong Prue	14	146,334	67,076 79,258	(เมืองพัทยา) (ทม. หนองปรือ)
3.	หนองปลาไหล	Nong Pla Lai	9	21,603	2,265 734 18,604	(เมืองพัทยา) (ทต. บางละมุง) (ทต. หนองปลาไหล)
4.	โป่ง	Pong	10	9,689	9,689	(ทต. โป่ง)
5.	เขาไม้แก้ว	Khao Mai Kaeo	5	6,701	6,701	(อบต. เขาไม้แก้ว)
6.	ห้วยใหญ่	Huai Yai	13	28,854	165 28,689	(เมืองพัทยา) (ทต. ห้วยใหญ่)
7.	ตะเคียนเตี้ย	Takhian Tia	5	21,767	21,671 96	(ทต. ตะเคียนเตี้ย) (ทต. บางละมุง)
8.	นาเกลือ	Na Kluea	7	49,005	49,005	(เมืองพัทยา)
รวม			72	308,295	118,511 (เมืองพัทยา) 13,290 (ทน.) 79,258 (ทม.) 97,236 (ทต.)

แก้ไขข้อมูลเพิ่มเติมโดยสำนักทะเบียนอำเภอบางละมุง

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอบางละมุงประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 9 แห่ง ได้แก่

• เมืองพัทยา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาเกลือทั้งตำบล รวมถึงบางส่วนของหมู่ที่ 2,3,9,11 และ 12 ของตำบลหนองปรือ หมู่ที่ 7,8 บางส่วนของหมู่ที่ 6 ตำบลหนองปลาไหล และบางส่วนหมู่ที่ 4 ตำบลห้วยใหญ่
• เทศบาลนครแหลมฉบัง ครอบคลุมพื้นที่หมู่ที่6-9 และบางส่วนของหมู่ที่ 4 ของตำบลบางละมุง (รวมไปถึงพื้นที่บางส่วนของตำบลสุรศักดิ์ ตำบลทุ่งสุขลาทั้งตำบล บางส่วนของตำบลบึง บางส่วนของตำบลหนองขามของอำเภอศรีราชาด้วย)
• เทศบาลเมืองหนองปรือ ครอบคลุมพื้นที่หมู่ที่ 1, 4-10 รวมถึงบางส่วนของหมู่ที่ 2, 3 , 11 และหมู่ที่ 12 ตำบลหนองปรือ (นอกเขตเมืองพัทยา)
• เทศบาลตำบลบางละมุง ครอบคลุมพื้นที่หมู่ที่ 1-3 และ 5 รวมถึงบางส่วนของหมู่ที่ 4 ตำบลบางละมุง (นอกเขตเทศบาลนครแหลมฉบัง) บางส่วนของหมู่ที่ 6 ตำบลหนองปลาไหล (นอกเขตเมืองพัทยาและเทศบาลตำบลหนองปลาไหล) และหมู่ที่ 2 ตำบลตะเคียนเตี้ย
• เทศบาลตำบลห้วยใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่หมู่ที่ 1-3,5-13 และบางส่วนของหมู่ที่ 4 ตำบลห้วยใหญ่ (นอกเขตเมืองพัทยา)
• เทศบาลตำบลโป่ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโป่งทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลตะเคียนเตี้ย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตะเคียนเตี้ย (นอกเขตเทศบาลตำบลบางละมุง)
• เทศบาลตำบลหนองปลาไหล ครอบคลุมพื้นที่หมู่ที่ 1-5, 7-9 และบางส่วนของหมู่ที่ 6 ตำบลหนองปลาไหล (นอกเขตเมืองพัทยาและเทศบาลตำบลบางละมุง)
• องค์การบริหารส่วนตำบลเขาไม้แก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขาไม้แก้วทั้งตำบล

เศรษฐกิจ

• อาชีพหลัก ได้แก่ อุตสาหกรรมการท่องเที่ยว การเกษตร การประมง
• อาชีพเสริม ได้แก่ บริการนักท่องเที่ยวทุกประเภท ค้าขาย
• จำนวนธนาคาร มี 34 แห่ง
• จำนวนห้างสรรพสินค้า มี 15 แห่ง

สถานศึกษา

• โรงเรียนมัธยม ได้แก่ โรงเรียนโพธิสัมพันธ์พิทยาคาร โรงเรียนบางละมุง โรงเรียนมารีวิทย์พัทยา โรงเรียนเมืองพัทยา 11 (มัธยมสาธิตพัทยา) และโรงเรียนสว่างบริบูรณ์วิทยา
• วิทยาลัย ได้แก่ วิทยาลัยเทคนิคพัทยา (เดิมชื่อ วิทยาลัยการอาชีพบางละมุง)
• มหาวิทยาลัย ได้แก่ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์พัทยา

ประชากร

• จำนวนประชากรทั้งสิ้น รวม 238,625 คน
• จำนวนประชากรชาย รวม 112,305 คน
• จำนวนประชากรหญิง รวม 126,320 คน
• ความหนาแน่นของประชากร 100 คน/ตร.กม.

ศาสนสถาน

• วัด
  • พระอารามหลวง 1 แห่ง
  • วัดราษฎร์ 46 แห่ง
• โบสถ์ 4 แห่ง
• มัสยิด 8 แห่ง
• อื่น ๆ 1 แห่ง

การคมนาคม

สถานีรถไฟบางละมุง

• ทางบก
  • ทางหลวงพิเศษ:
  • ทางหลวงแผ่นดิน:
  • สถานีขนส่ง: ขนส่งรุ่งเรืองทัวร์, ขนส่งนครชัยแอร์, ศรีมงคลขนส่ง. 407 พัฒนา, ชาญทัวร์
  • ทางรถไฟสายชายฝั่งทะเลตะวันออก
    • สถานีรถไฟ: สถานีรถไฟบางละมุง, สถานีรถไฟพัทยา, ป้ายหยุดรถพัทยาใต้, ป้ายหยุดรถตลาดน้ำสี่ภาค, สถานีรถไฟบ้านห้วยขวาง
• ทางน้ำ
  • ท่าเรือขนส่งโดยสาร: ท่าเทียบเรือแหลมบาลีฮาย