ข้ามไปเนื้อหา

สถานีย่อย:ปรัชญา

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
สถานีย่อยปรัชญา
The Philosophy Portal
บทความ · หน้าหมวดหมู่ · โครงการวิกิ (ว่าง)
แก้ไข   

เบื้องต้นสู่ปรัชญา

เดอะธิงเคอร์ รูปปั้นโดย รอแด็ง หนึ่งในภาพที่นิยมใช้เป็นสัญลักษณ์แทนวิชาปรัชญา
วิทยาลัยเอเธนส์ (1509–1511) โดย ราฟาเอล

ปรัชญา (อังกฤษ: Philosophy จาก กรีก: φιλοσοφία, philosophia, 'ความรักในปัญญา') เป็นการศึกษาปัญหาทั่วไปและปัญหาพื้นฐาน เช่น เกี่ยวกับการดำรงอยู่ (อภิปรัชญา), เหตุผล (ตรรกศาสตร์), ความรู้ (ญาณวิทยา), คุณค่า (จริยศาสตร์), จิตใจ และ ภาษา คำถามเหล่านี้มักมีลักษณะเป็นการทายปัญหา แหล่งข้อมูลบางแหล่งอ้างว่าคำนี้คิดขึ้นโดยพีทาโกรัส (ป. 570 – ป. 495 ปีก่อน ค.ศ.) ในขณะที่บางส่วน ปฏิเสธและเชื่อว่าพีทาโกรัสนำคำนี้มาใช้จากคำเดิมที่ปรากฏอยู่แล้ว วิธีวิทยาของปรัชญาประกอบด้วยการตั้งคำถาม, การถกเถียงเชิงวิพากษ์, การถกเถียงด้วยเหตุผล และการนำเสนออย่างเป็นระบบระเบียบ

ในอดีต คำว่า "ปรัชญา" หมายรวมถึงความรู้ทุกแขนง ส่วนผู้ศึกษาปรัชญา เรียก นักปรัชญา นับแต่ยุคของอาริสโตเติล นักปรัชญากรีกโบราณ จนถึงคริสต์ศตวรรษที่ 19 คำว่า "ปรัชญาธรรมชาติ" ครอบคลุมวิชาดาราศาสตร์ แพทยศาสตร์และฟิสิกส์ อย่างเช่น ตำราหลักคณิตศาสตร์ของปรัชญาธรรมชาติ ของไอแซก นิวตัน ในปี 1687 เป็นวิชาปรัชญาก่อนที่ภายหลังจะถูกจำแนกเป็นวิชาฟิสิกส์แทน ในศตวรรษที่ 19 ภายหลังการเติบโตของมหาวิทยาลัยวิจัยทำให้ปรัชญาเชิงวิชาการ (academic philosophy) และสาขาวิชาอื่นกลายเป็นอาชีพและมีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านมากขึ้น หลังจากนั้นจึงมีหลายวิชาที่เคยเป็นส่วนหนึ่งของปรัชญาแยกออกไป โดยเฉพาะสังคมศาสตร์ เช่น จิตวิทยา สังคมวิทยา ภาษาศาสตร์ และเศรษฐศาสตร์

ในปัจจุบัน โดยทั่วไปถือว่าปรัชญาประกอบด้วยสาขาย่อยหลักทางวิชาการได้แก่ อภิปรัชญา ซึ่งศึกษาธรรมชาติพื้นฐานของการดำรงอยู่ และ ความเป็นจริง, ญาณวิทยา ซึ่งศึกษาธรรมชาติของความรู้ และ ความเชื่อ, จริยศาสตร์ ซึ่งศึกษาคุณค่าทางศีลธรรม และตรรกศาสตร์ ซึ่งศึกษากฎเกณฑ์ของการให้เหตุผลเพื่อสร้างข้อสรุปจากความจริง สาขาย่อยอื่น ๆ ที่เป็นที่รู้จักของปรัชญา เช่น ปรัชญาวิทยาศาสตร์, ปรัชญาการเมือง, สุนทรียศาสตร์, ปรัชญาภาษา และ ปรัชญาความคิด เป็นต้น (

(อ่านต่อ...)
)

แก้ไข   

แนวคิดปรัชญา - (สุ่มใหม่)

แก้ไข   

สาขาของวิชาปรัชญา

ปรัชญา เป็นการคุ่นคริดเกี่ยวกับปัญหาที่พื้นฐานที่สุดที่มนุษยชาติจะสามารถถามได้ คำถามต่าง ๆ เหล่านี้มีมากขึ้นเรื่อย ๆ และได้ถูกจัดเข้าเป็นสามสาขาย่อยที่ล้วนแล้วแต่เหลื่อมซ้อนกันในตัวเอง ประกอบเป็นต้นไม้ของปรัชญา ดังนี้:

  • สุนทรียศาสตร์: อะไรคือศิลปะ? อะไรคือความงดงาม? มาตรฐานของรสนิยมมีอยู่จริงไหม? ศิลปะนั้นต้องมีความหมายหรือไม่? และถ้ามี มันอแลว่าอะไร? อะไรคืองานศิลปะที่ดี? อะไรที่เชื่อมต่อเราเข้ากับศิลปะ? ศิลปะบางอย่างนั้นไร้จริยธรรมหรือไม่? ศิลปะจะสามารถสร้างหรือทลายสังคมหนึ่งได้หรือไม่?
  • ญาณวิทยา: อะไรคือธรรมชาติและขอบเขตของความรู้? สิ่งใดกันที่เป็นพื้นฐานของการดำรงอยู่ของมนุษย์: การรู้ (ญาณวิทยา) หรือการดำรงอยู่ (ภววิทยา)? เราจะทราบได่อย่างไรว่าเราเรียนรู้? อะไรคือขอบเขตของความรู้? เราจะยืนยันคำตอบว่าถูกต้องได้อย่างไร? อะไรคือนิพจน์ที่เป็นความจริง?
  • จริยศาสตร์: ความแตกต่างระหว่างการกระทำที่ถูกต้องและผิดต่อจริยธรรมคืออะไร? การกระทำแบบใดถูก และการกระทำแบบใดผิด? ผู้มีจริยธรรมคืออะไร? การมีจริยธรรมคืออะไร? มาตรฐานสากลกลางสำหรับทุกจริยธรรมบนโลกมีอยู่หรือไม่? ฉันควรใช้ชีวิตอยู๋อย่างไร? อะไรคือความสุข?
  • ตรรกศาสตร์: อะไรถือว่าเป็นคำโต้แย้งที่ดี? ฉันจะคิดอย่างวิพากษ์เกี่ยวกับการโต้แย้งที่ซับซ้อนได้อย่างไร? เราจะรู้ได้อย่างไรว่าสิ่งหนึ่งไม่ 'เมคเซ้นส์'? อะไรคือการคิดที่ดี? อะไรคือต้นกำเนิดของตรรกะทั้งปวง
  • อภิปรัชญา: อะไรคือสิ่งที่ดำรงอยู่? อะไรคือธรรมชาติของสัตเหล่านี้? อะไรคือธรรมชาติของสเปซกับเวลา? ความสัมพันธ์ระหว่างจิตใจกับร่างกายนั้นเป็นอย่างไร? การเป็นบุคคลหนึ่ง ๆ นั้นต้องประกอบด้วยอะไร? การรับรู้เป็นอย่างไร? พระเจ้าเป็นใคร?
  • ปรัชญาการเมือง: การมีอยู่ของอำนาจและสถาบันทางการเมืองนั้นจำเป็นไหม? อะไรคือความยุติธรรม? หน้าที่และขอบเขตที่ 'เหมาะสม' ของรัฐบาลมีอยู่ไหม? ประชาธิปไตยดีที่สุดจริงหรือ? การปกครองนั้นมีเหตุผลทางจริยธรรมหรือไม่? รัฐมีหน้าที่ในการควบคุมประชาชนมากเพียงใด?
แก้ไข   

ภาพรวม

แก้ไข   

คุณสามารถช่วยเหลือเราได้

เนื้อหาของปรัชญาในวิกิพีเดียภาษาไทยต้องการความช่วยเหลือของคุณ เรายังขาดบทความจำนวนมาก และมีอีกหลายบทความที่ต้องปรับ หากคุณสนใจและมีความรู้ในเรื่องปรัชญา คุณสามารถช่วยเราได้ต่อไปนี้
'เริ่มต้นบทความใหม่ นี่คือบางส่วนของบทความเกี่ยวกับปรัชญาที่เราต้องการ

.... ดูเพิ่มได้ที่ WP:REQUEST
'ปรับบทความที่มีอยู่เดิม บทความเกี่ยวกับปรัชญาหลายชิ้นบนวิกิพีเดียภาษาไทย เขียนโดยไม่มีอ้างอิง หรือขาดความน่าเชื่อถือ คุณสามารถช่วยเราได้ในบทความดังต่อไปนี้

.... ดูเพิ่มได้ที่บทความเกี่ยวกับปรัชญาที่ยังไม่สมบูรณ์
หากคุณต้องการมีส่วนปรับปรุงในสถานีย่อยนี้ โปรดดูหน้าอภิปราย เรายินดีรับความช่วยเหลือของทุกคน ขอขอบคุณเป็นอย่างสูง!

แก้ไข   

ทำความรู้จักนักปรัชญา - (สุ่มใหม่)

แก้ไข   

สาขาวิชาการที่เกี่ยวข้อง


แก้ไข   

ภาพคัดสรร

แก้ไข   

โครงการของวิกิมีเดียที่เกี่ยวข้อง

โครงการพี่น้องวิกิมีเดียต่อไปนี้ ได้เปิดช่องทางเพิ่มขึ้นสำหรับโครงการนี้:
วิกิตำรา  สื่อวิกิคอมมอนส์ วิกิข่าว  วิกิคำคม  วิกิซอร์ซ  วิกิวิทยาลัย  วิกิท่องเที่ยว  วิกิพจนานุกรม  วิกิเดตา 
ตำรา สื่อ ข่าว คำคม ต้นฉบับ แหล่งการเรียนรู้ คู่มือท่องเที่ยว คำนิยาม ฐานข้อมูล
แก้ไข   

ที่มาข้อมูล (ถ้ามี)

    ล้างแคชเซิร์ฟเวอร์