ข้ามไปเนื้อหา

สถานีย่อย:ปรัชญา

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
สถานีย่อยปรัชญา
The Philosophy Portal
บทความ · หน้าหมวดหมู่ · โครงการวิกิ (ว่าง)
แก้ไข   

เบื้องต้นสู่ปรัชญา

เดอะธิงเคอร์ รูปปั้นโดย รอแด็ง หนึ่งในภาพที่นิยมใช้เป็นสัญลักษณ์แทนวิชาปรัชญา
วิทยาลัยเอเธนส์ (1509–1511) โดย ราฟาเอล

ปรัชญา (อังกฤษ: Philosophy จาก กรีก: φιλοσοφία, philosophia, 'ความรักในปัญญา') เป็นการศึกษาปัญหาทั่วไปและปัญหาพื้นฐาน เช่น เกี่ยวกับการดำรงอยู่ (อภิปรัชญา), เหตุผล (ตรรกศาสตร์), ความรู้ (ญาณวิทยา), คุณค่า (จริยศาสตร์), จิตใจ และ ภาษา Such questions are often posed as problems แหล่งข้อมูลบางแหล่งอ้างว่าคำนี้คิดขึ้นโดยพีทากอรัส (c. 570 – c. 495 ปีก่อนค.ศ.) ในขณะที่บางส่วน ปฏิเสธและเชื่อว่าพีทากอรัสนำคำนี้มาใช้จากคำเดิมที่ปรากฏอยู่แล้ว วิธีวิทยาของปรัชญาประกอบด้วยการตั้งคำถาม, การถกเถียงเชิงวิพากษ์, การถกเถียงด้วยเหตุผล และการนำเสนออย่างเป็นระบบระเบียบ

ในอดีต คำว่า "ปรัชญา" หมายรวมถึงความรู้ทุกแขนง ส่วนผู้ศึกษาปรัชญา เรียก นักปรัชญา นับแต่ยุคของแอริสตอเติล นักปรัชญากรีกโบราณ จนถึงคริสต์ศตวรรษที่ 19 คำว่า "ปรัชญาธรรมชาติ" ครอบคลุมวิชาดาราศาสตร์ แพทยศาสตร์และฟิสิกส์ อย่างเช่น ตำรา Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica (หลักคณิตศาสตร์ของปรัชญาธรรมชาติ) ของไอแซก นิวตัน ในปี 1687 เป็นวิชาปรัชญาก่อนที่ภายหลังจะถูกจำแนกเป็นวิชาฟิสิกส์แทน ในศตวรรษที่ 19 ภายหลังการเติบโตของมหาวิทยาลัยวิจัยทำให้ปรัชญาเชิงวิชาการ (academic philosophy) และสาขาวิชาอื่นกลายเป็นอาชีพและมีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านมากขึ้น หลังจากนั้นจึงมีหลายวิชาที่เคยเป็นส่วนหนึ่งของปรัชญาแยกออกไป โดยเฉพาะสังคมศาสตร์ เช่น จิตวิทยา สังคมวิทยา ภาษาศาสตร์ และเศรษฐศาสตร์

ในปัจจุบัน โดยทั่วไปถือว่าปรัชญาประกอบด้วยสาขาย่อยหลักทางวิชาการได้แก่ อภิปรัชญา ซึ่งศึกษาธรรมชาติพื้นฐานของการดำรงอยู่ และ ความเป็นจริง, ญาณวิทยา ซึ่งศึกษาธรรมชาติของความรู้ และ ความเชื่อ, จริยศาสตร์ ซึ่งศึกษาคุณค่าทางศีลธรรม และ ตรรกศาสตร์ ซึ่งศึกษากฎเกณฑ์ของการให้เหตุผลเพื่อสร้างข้อสรุปจากความจริง สาขาย่อยอื่น ๆ ที่เป็นที่รู้จักของปรัชญา เช่น ปรัชญาวิทยาศาสตร์, ปรัชญาการเมือง, สุนทรียศาสตร์, ปรัชญาภาษา และ ปรัชญาความคิด เป็นต้น (

(อ่านต่อ...)
)

แก้ไข   

แนวคิดปรัชญา - (สุ่มใหม่)

แก้ไข   

สาขาของวิชาปรัชญา

ปรัชญา เป็นการคุ่นคริดเกี่ยวกับปัญหาที่พื้นฐานที่สุดที่มนุษยชาติจะสามารถถามได้ คำถามต่าง ๆ เหล่านี้มีมากขึ้นเรื่อย ๆ และได้ถูกจัดเข้าเป็นสามสาขาย่อยที่ล้วนแล้วแต่เหลื่อมซ้อนกันในตัวเอง ประกอบเป็นต้นไม้ของปรัชญา ดังนี้:

  • สุนทรียศาสตร์: อะไรคือศิลปะ? อะไรคือความงดงาม? มาตรฐานของรสนิยมมีอยู่จริงไหม? ศิลปะนั้นต้องมีความหมายหรือไม่? และถ้ามี มันอแลว่าอะไร? อะไรคืองานศิลปะที่ดี? อะไรที่เชื่อมต่อเราเข้ากับศิลปะ? ศิลปะบางอย่างนั้นไร้จริยธรรมหรือไม่? ศิลปะจะสามารถสร้างหรือทลายสังคมหนึ่งได้หรือไม่?
  • ญาณวิทยา: อะไรคือธรรมชาติและขอบเขตของความรู้? สิ่งใดกันที่เป็นพื้นฐานของการดำรงอยู่ของมนุษย์: การรู้ (ญาณวิทยา) หรือการดำรงอยู่ (ภววิทยา)? เราจะทราบได่อย่างไรว่าเราเรียนรู้? อะไรคือขอบเขตของความรู้? เราจะยืนยันคำตอบว่าถูกต้องได้อย่างไร? อะไรคือนิพจน์ที่เป็นความจริง?
  • จริยศาสตร์: ความแตกต่างระหว่างการกระทำที่ถูกต้องและผิดต่อจริยธรรมคืออะไร? การกระทำแบบใดถูก และการกระทำแบบใดผิด? ผู้มีจริยธรรมคืออะไร? การมีจริยธรรมคืออะไร? มาตรฐานสากลกลางสำหรับทุกจริยธรรมบนโลกมีอยู่หรือไม่? ฉันควรใช้ชีวิตอยู๋อย่างไร? อะไรคือความสุข?
  • ตรรกศาสตร์: อะไรถือว่าเป็นคำโต้แย้งที่ดี? ฉันจะคิดอย่างวิพากษ์เกี่ยวกับการโต้แย้งที่ซับซ้อนได้อย่างไร? เราจะรู้ได้อย่างไรว่าสิ่งหนึ่งไม่ 'เมคเซ้นส์'? อะไรคือการคิดที่ดี? อะไรคือต้นกำเนิดของตรรกะทั้งปวง
  • อภิปรัชญา: อะไรคือสิ่งที่ดำรงอยู่? อะไรคือธรรมชาติของสัตเหล่านี้? อะไรคือธรรมชาติของสเปซกับเวลา? ความสัมพันธ์ระหว่างจิตใจกับร่างกายนั้นเป็นอย่างไร? การเป็นบุคคลหนึ่ง ๆ นั้นต้องประกอบด้วยอะไร? การรับรู้เป็นอย่างไร? พระเจ้าเป็นใคร?
  • ปรัชญาการเมือง: การมีอยู่ของอำนาจและสถาบันทางการเมืองนั้นจำเป็นไหม? อะไรคือความยุติธรรม? หน้าที่และขอบเขตที่ 'เหมาะสม' ของรัฐบาลมีอยู่ไหม? ประชาธิปไตยดีที่สุดจริงหรือ? การปกครองนั้นมีเหตุผลทางจริยธรรมหรือไม่? รัฐมีหน้าที่ในการควบคุมประชาชนมากเพียงใด?
แก้ไข   

ภาพรวม

แก้ไข   

คุณสามารถช่วยเหลือเราได้

เนื้อหาของปรัชญาในวิกิพีเดียภาษาไทยต้องการความช่วยเหลือของคุณ เรายังขาดบทความจำนวนมาก และมีอีกหลายบทความที่ต้องปรับ หากคุณสนใจและมีความรู้ในเรื่องปรัชญา คุณสามารถช่วยเราได้ต่อไปนี้
'เริ่มต้นบทความใหม่ นี่คือบางส่วนของบทความเกี่ยวกับปรัชญาที่เราต้องการ

.... ดูเพิ่มได้ที่ WP:REQUEST
'ปรับบทความที่มีอยู่เดิม บทความเกี่ยวกับปรัชญาหลายชิ้นบนวิกิพีเดียภาษาไทย เขียนโดยไม่มีอ้างอิง หรือขาดความน่าเชื่อถือ คุณสามารถช่วยเราได้ในบทความดังต่อไปนี้

.... ดูเพิ่มได้ที่บทความเกี่ยวกับปรัชญาที่ยังไม่สมบูรณ์
หากคุณต้องการมีส่วนปรับปรุงในสถานีย่อยนี้ โปรดดูหน้าอภิปราย เรายินดีรับความช่วยเหลือของทุกคน ขอขอบคุณเป็นอย่างสูง!

แก้ไข   

ทำความรู้จักนักปรัชญา - (สุ่มใหม่)

แก้ไข   

สาขาวิชาการที่เกี่ยวข้อง


แก้ไข   

ภาพคัดสรร

แก้ไข   

โครงการของวิกิมีเดียที่เกี่ยวข้อง

โครงการพี่น้องวิกิมีเดียต่อไปนี้ ได้เปิดช่องทางเพิ่มขึ้นสำหรับโครงการนี้:
วิกิตำรา  สื่อวิกิคอมมอนส์ วิกิข่าว  วิกิคำคม  วิกิซอร์ซ  วิกิวิทยาลัย  วิกิท่องเที่ยว  วิกิพจนานุกรม  วิกิเดตา 
ตำรา สื่อ ข่าว คำคม ต้นฉบับ แหล่งการเรียนรู้ คู่มือท่องเที่ยว คำนิยาม ฐานข้อมูล
แก้ไข   

ที่มาข้อมูล (ถ้ามี)

ล้างแคชเซิร์ฟเวอร์