ปรัชญาสิ่งแวดล้อม
ปรัชญาสิ่งแวดล้อม เป็นปรัชญาสาขาหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติ และสถานที่ของมนุษย์ที่อยู่ภายใน ปรัชญาสิ่งแวดล้อมตั้งคำถามสำคัญที่เกี่ยวกับความสัมพันธ์ด้านสิ่งแวดล้อมของมนุษย์ เช่น "ธรรมชาติหมายถึงอะไร" "อะไรคือคุณค่าของธรรมชาติที่เป็นสิ่งแวดล้อมที่ไม่ใช่มนุษย์สำหรับเราหรือในตัวมัน" " เราควรตอบสนองต่อความท้าทายด้านสิ่งแวดล้อม เช่น ความเสื่อมโทรมของสิ่งแวดล้อม มลพิษและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศอย่างไร" "เราจะเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างโลกธรรมชาติกับเทคโนโลยีและการพัฒนาของมนุษย์ได้ดีที่สุดอย่างไร" และ "สถานที่ของเราในโลกธรรมชาติคืออะไร" ปรัชญาสิ่งแวดล้อมมีขอบเขตรวมถึงจริยศาสตร์สิ่งแวดล้อม สุนทรียศาสตร์สิ่งแวดล้อม สตรีนิยมเชิงนิเวศ การตีความสิ่งแวดล้อมเชิงปรัชญา และ เทววิทยาด้านสิ่งแวดล้อม [1] ประเด็นหลักที่น่าสนใจสำหรับนักปรัชญาด้านสิ่งแวดล้อม ได้แก่

- คำจำกัดความสิ่งแวดล้อมและธรรมชาติ
- วิธีการให้ความสำคัญกับสิ่งแวดล้อม
- สถานะทางศีลธรรมของสัตว์และพืช
- สัตว์ใกล้สูญพันธุ์
- สิ่งแวดล้อมและนิเวศวิทยาเชิงลึก
- คุณค่าทางสุนทรียภาพจากธรรมชาติ
- คุณค่าที่แท้จริง
- ที่รกร้างว่างเปล่า
- การฟื้นฟูธรรมชาติ
- การพิจารณาคนรุ่นหลัง
- นิเวศวิทยา
ประเด็นร่วมสมัย
[แก้]ประเด็นทางปรัชญาสิ่งแวดล้อมสมัยใหม่ ไม่จำกัด เฉพาะความกังวลของการเคลื่อนไหวด้านสิ่งแวดล้อม แต่ยังตั้งคำถามที่เกิดจากวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ความยุติธรรมด้านสิ่งแวดล้อมและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ซึ่งรวมถึงประเด็นที่เกี่ยวข้องกับการใช้ทรัพยากรที่จำกัด และผลกระทบที่เป็นอันตรายและถาวรที่เกิดขึ้นต่อสิ่งแวดล้อมด้วยน้ำมือมนุษย์ ตลอดจนปัญหาด้านจริยธรรมและการปฏิบัติที่เกิดจากปรัชญาและแนวปฏิบัติในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม การฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมและนโยบายสิ่งแวดล้อมทั่วไป อีกคำถามสำคัญของนักปรัชญาสิ่งแวดล้อมสมัยใหม่ คือ “แม่น้ำมีสิทธิหรือไม่?” [2] ในขณะเดียวกันปรัชญาสิ่งแวดล้อมก็เกี่ยวข้องกับคุณค่าที่มนุษย์ยึดติดกับประสบการณ์ด้านสิ่งแวดล้อมประเภทต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งประสบการณ์ใกล้ตัวหรือประสบการณ์ที่มีต่อสภาพแวดล้อมที่ไม่ใช่มนุษย์ แตกต่างกับประสบการณ์ในเมืองหรืออุตสาหกรรม และการปฏิสัมพันธ์ข้ามวัฒนธรรมโดยใกล้ชิดกับชนพื้นเมือง .
ประวัติศาสตร์สมัยใหม่
[แก้]ปรัชญาสิ่งแวดล้อมกลายเป็นปรัชญาสาขาหนึ่งในยุค 1970 นักปรัชญาสิ่งแวดล้อมในยุคแรก ได้แก่ Richard Routley, Arne Næss และ J. Baird Callicott การเคลื่อนไหวดังกล่าวเป็นความพยายามที่จะเชื่อมโยงกับความรู้สึกแปลกแยกจากธรรมชาติของมนุษยชาติในรูปแบบที่ต่อเนื่องตลอดประวัติศาสตร์ [3] สิ่งเหล่านี้มีความเกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดกับพัฒนาการของลัทธิสตรีนิยมเชิงนิเวศในขณะเดียวกันซึ่งมีแนวคิดบางอย่างคล้ายกัน นับแต่นั้นขอบเขตของประเด็นนี้ก็เปิดกว้างขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ
ปัจจุบันปรัชญาสาขานี้มีความโดดเด่นด้วยความหลากหลายที่น่าทึ่งของวิธีการเชิงรูปแบบ ปรัชญาและวัฒนธรรมที่มีต่อความสัมพันธ์ด้านสิ่งแวดล้อมของมนุษย์จากการเสียงสะท้อนของมนุษย์และบทกวีเกี่ยวกับประสบการณ์ด้านสิ่งแวดล้อมและข้อโต้แย้งสำหรับการบิดเบือน Panpsychism ไปจนถึงการประยุกต์ใช้ทฤษฎีเกมของ Malthusian หรือคำถามที่ว่าจะให้คุณค่าทางเศรษฐกิจบนพื้นฐานบริการของธรรมชาติได้อย่างไร การถกเถียงที่สำคัญเกิดขึ้นในทศวรรษ 1970 และ 1980 คือ ธรรมชาติมีคุณค่าที่แท้จริงในตัวเองโดยไม่ขึ้นอยู่กับคุณค่าของมนุษย์หรือว่าคุณค่าของมันเป็นเพียงเครื่องมือโดยมีแนวทางนิเวศวิทยาหรือนิเวศวิทยาเชิงลึกที่เกิดขึ้นในมือข้างเดียวกับแนวทางมานุษยวิทยาตามแนวทางปฏิบัติหรือแนวปฏิบัติ อื่น ๆ [4]
ข้อถกเถียงอีกประการหนึ่งที่เกิดขึ้นในเวลานี้คือการถกเถียงกันว่ามีสิ่งนั้นเป็นถิ่นทุรกันดารจริงหรือไม่ หรือ เป็นเพียงโครงสร้างทางวัฒนธรรมที่มีนัยยะของลัทธิล่าอาณานิคมตามคำแนะนำของวิลเลียม โครอน ตั้งแต่นั้นมาการอ่านหนังสือประวัติศาสตร์สิ่งแวดล้อมและวาทกรรมทางสิ่งแวดล้อมก็มีความสำคัญและละเอียดอ่อนมากขึ้น ในการอภิปรายที่กำลังดำเนินอยู่นี้ความหลากหลายของเสียงที่ไม่เห็นด้วยได้เกิดขึ้นจากวัฒนธรรมที่แตกต่างกันทั่วโลกซึ่งตั้งคำถามถึงการครอบงำของสมมติฐานตะวันตกซึ่งช่วยปรับเปลี่ยนแนวคิดนี้ให้กลายเป็นพื้นที่แห่งความคิดระดับโลก [5]
ในช่วงไม่กี่สิบปีที่ผ่านมามีความท้าทายที่สำคัญต่อระบบนิเวศเชิงลึกและแนวคิดเกี่ยวกับธรรมชาติที่เป็นรากฐานบางคนโต้แย้งว่าไม่มีสิ่งใดเป็นธรรมชาติเลยนอกจากความขัดแย้งในตัวเองบางอย่าง และแม้แต่โครงสร้างทางการเมืองที่น่าสงสัยของอุดมคติอื่น ๆ ที่เพิกเฉยต่อปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมที่แท้จริงซึ่งกำหนดโลกและชีวิตของเรา [6] สิ่งนี้ได้รับการขนานนามสลับกันว่าหลังสมัยใหม่ คอนสตรัคติวิสต์และหลังธรรมชาตินิยมในปรัชญาสิ่งแวดล้อม สุนทรียศาสตร์ด้านสิ่งแวดล้อม การออกแบบและการฟื้นฟูได้กลายเป็นสาขาวิชาที่ตัดกันที่สำคัญซึ่งจะเปลี่ยนขอบเขตของความคิดด้านสิ่งแวดล้อมเช่นเดียวกับวิทยาศาสตร์ของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและความหลากหลายทางชีวภาพและคำถามทางจริยศาสตร์ การเมืองและญาณวิทยาที่พวกเขาได้ตั้งขึ้น [7]
ขบวนการของระบบนิเวศเชิงลึก
[แก้]ในปี 1984 George Sessions และ Arne Næss ได้กล่าวถึงหลักการของขบวนการนิเวศวิทยาเชิงลึก (Deep Ecology Movement) ในรูปแบบใหม่ [8] โดยมีหลักการพื้นฐาน คือ:
- การดำรงอยู่และการเจริญเติบโตของทุกชีวิตทั้งที่เป็นมนุษย์และไม่ใช่มนุษย์ล้วนมีคุณค่า
- ความร่ำรวยและความหลากหลายของรูปแบบชีวิตทำให้เกิดการตระหนักถึงคุณค่าเหล่านี้และยังเป็นคุณค่าในตัวเอง
- มนุษย์ไม่มีสิทธิ์ลดความร่ำรวยและความหลากหลายนี้ยกเว้นเพื่อตอบสนองความต้องการที่สำคัญ
- ความเจริญของชีวิตและวัฒนธรรมของมนุษย์สอดคล้องกันกับการลดลงของประชากรมนุษย์อย่างมาก
- ปัจจุบันการแทรกแซงของมนุษย์กับโลกที่ไม่ใช่มนุษย์นั้นมากเกินไป และสถานการณ์ดังกล่าวก็เลวร้ายลงอย่างรวดเร็ว
- ต้องเปลี่ยนแปลงนโยบาย เนื่องจากนโยบายเหล่านี้ส่งผลกระทบต่อโครงสร้างพื้นฐานทางเศรษฐกิจเทคโนโลยีและอุดมการณ์ สถานการณ์ที่เกิดขึ้นในอนาคตจะแตกต่างจากปัจจุบันอย่างมาก
- การเปลี่ยนแปลงทางอุดมการณ์ส่วนใหญ่มาจากการเห็นคุณค่าคุณภาพชีวิต (อยู่ในสถานการณ์ที่มีคุณค่าโดยเนื้อแท้) แทนที่จะยึดติดกับมาตรฐานการครองชีพที่สูงขึ้นเรื่อย ๆ จะมีการตระหนักถึงความแตกต่างระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ
- ผู้ที่สมัครรับข้อมูลจากประเด็นข้างต้นมีภาระผูกพันทั้งทางตรงและทางอ้อมในการพยายามดำเนินการเปลี่ยนแปลงที่จำเป็น
ดูเพิ่มเติม
[แก้]- Environmental Philosophy (journal)
- Environmental Values
- Environmental Ethics (journal)
- List of environmental philosophers
- Environmental hermeneutics
- The Trumpeter (journal)
อ้างอิง
[แก้]หมายเหตุ
[แก้]- ↑ "International Association of Environmental Philosophy". สืบค้นเมื่อ 2008-07-30.
- ↑ Sarkar, 2012. "Environmental philosophy: from theory to practice," Wiley-Blackwell, Chichester, West Sussex.
- ↑ Weston, 1999. "An Invitation to Environmental Philosophy," Oxford University Press, New York, New York.
- ↑ Benson, 2000.
- ↑ Callicott & Nelson, 1998.
- ↑ Vogel, 1999; Keulartz, 1999.
- ↑ Auer, 2019.
- ↑ Drengson, Inoue, 1995. "The Deep Ecology Movement," North Atlantic Books, Berkeley, California.
อ่านเพิ่มเติม
[แก้]- Armstrong, Susan, Richard Botzler. Environmental Ethics: Divergence and Convergence, McGraw-Hill, Inc., New York, New York. ISBN 9780072838459ISBN 9780072838459.
- Auer, Matthew, 2019. Environmental Aesthetics in the Age of Climate Change, Sustainability, 11 (18), 5001.
- Benson, John, 2000. Environmental Ethics: An Introduction with Readings, Psychology Press.
- Callicott, J. Baird, and Michael Nelson, 1998. The Great New Wilderness Debate, University of Georgia Press.
- Conesa-Sevilla, J., 2006. The Intrinsic Value of the Whole: Cognitive and Utilitarian Evaluative Processes as they Pertain to Ecocentric, Deep Ecological, and Ecopsychological "Valuing.", The Trumpeter, 22 (2), 26-42.
- Derr, Patrick, G, Edward McNamara, 2003. Case Studies in Environmental Ethics, Bowman & Littlefield Publishers. ISBN 0-7425-3136-8ISBN 0-7425-3136-8
- DesJardins, Joseph R., Environmental Ethics Wadsworth Publishing Company, ITP, An International Thomson Publishing Company, Belmont, California. A Division of Wadsworth, Inc.
- Devall, W. and G. Sessions. 1985. Deep Ecology: Living As if Nature Mattered, Salt Lake City: Gibbs M. Smith, Inc.
- Drengson, Inoue, 1995. "The Deep Ecology Movement," North Atlantic Books, Berkeley, California.
- Foltz, Bruce V., Robert Frodeman. 2004. Rethinking Nature, Indiana University Press, 601 North Morton Street, Bloomington, IN 47404-3797 ISBN 0-253-21702-4
- Keulartz, Jozef, 1999. The Struggle for Nature: A Critique of Environmental Philosophy, Routledge.
- LaFreniere, Gilbert F, 2007. The Decline of Nature: Environmental History and the Western Worldview, Academica Press, Bethesda, MD ISBN 978-1933146409
- Light, Andrew, and Eric Katz,1996. Environmental Pragmatism, Psychology Press.
- Mannison, D., M. McRobbie, and R. Routley (ed), 1980. Environmental Philosophy, Australian National University
- Matthews, Steve, 2002. A Hybrid Theory of Environmentalism, Essays in Philosophy, 3. Onlinehttp://commons.pacificu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1038&context=eip
- Næss, A. 1989. Ecology, Community and Lifestyle: Outline of an Ecosophy, Translated by D. Rothenberg. Cambridge: Cambridge University Press.
- Oelschlaeger, Max, 1993. The Idea of Wilderness: From Prehistory to the Age of Ecology, New Haven: Yale University Press, ISBN 978-0300053708
- Pojman, Louis P., Paul Pojman. Environmental Ethics, Thomson-Wadsworth, United States
- Sarvis, Will. Embracing Philanthropic Environmentalism: The Grand Responsibility of Stewardship, (McFarland, 2019).
- Sherer, D., ed, Thomas Attig. 1983. Ethics and the Environment, Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey 07632. ISBN 0-13-290163-3ISBN 0-13-290163-3
- Vasconcelos, Vitor Vieira "The Environment Professional and the Touch with Nature." Qualit@s, v 1, n 1, 2010.
- VanDeVeer, Donald, Christine Pierce. The Environmental Ethics and Policy Book, Wadsworth Publishing Company. An International Thomson Publishing Company
- Vogel, Steven, 1999. "Environmental Philosophy After the End of Nature," Environmental Ethics 24 (1):23-39
- Weston, 1999. "An Invitation to Environmental Philosophy," Oxford University Press, New York, New York.
- Zimmerman, Michael E., J. Baird Callicott, George Sessions, Karen J. Warren, John Clark. 1993.Environmental Philosophy: From Animal Rights to Radical Ecology, Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey 07632 ISBN 0-13-666959-X