สาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 1

สาธารณรัฐฝรั่งเศส République française
1792–1804
ธงชาติ (1792–1794) ธงชาติ (1794–1804) ตราแผ่นดิน
คำขวัญ: Liberté, égalité, fraternité, ou la mort! (เสรีภาพ เสมอภาค ภราดรภาพ หรือความตาย!)
เพลงชาติ: (1795–1799) Chant de guerre pour l'Armée du Rhin (1799–1804) Chant du départ
สาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 1 (ประมาณ ค.ศ. 1801)
เมืองหลวง	ปารีส
ภาษาทั่วไป	ฝรั่งเศส
การปกครอง	1792–1795 ลัทธิอำนาจนิยมแบบผู้อำนวยการสาธารณรัฐปฏิวัติ 1795–1799 คณาธิปไตยแบบผู้อำนวยการสาธารณรัฐ 1799–1804 สาธารณรัฐอัตตาธิปไตยภายใต้เผด็จการทหารแบบลัทธิโบนาปาร์ต
ประธานที่ประชุมใหญ่แห่งชาติ
• 1792	Jérôme Pétion de Villeneuve (คนแรก)
• 1795	Jean Joseph Victor Génissieu (คนสุดท้าย)
ประธานผู้อำนวยการ
• 1795–1799	By rotation: 3 months duration
กงสุลเอก
• 1799–1804	นโปเลียน โบนาปาร์ต
สภานิติบัญญัติ	สภากงว็องซียงแห่งชาติ คณะดีแร็กตัวร์ฝรั่งเศส คณะกงสุลฝรั่งเศส
ประวัติศาสตร์
• การทลายคุกบัสตีย์ และการปฏิวัติฝรั่งเศส	14 กรกฎาคม 1789
• การโค่นล้มพระเจ้าหลุยส์ที่ 16	21 กันยายน 1792
• คณะกรรมาธิการความปลอดภัยส่วนรวม และสมัยแห่งความน่าสะพรึงกลัว	5 กันยายน 1793 ถึง 28 กรกฎาคม 1794
• ปฏิกิริยาเดือนแตร์มีดอร์	24 กรกฎาคม 1794
• รัฐประหาร 18 บรูว์แมร์	9 พฤศจิกายน 1799
• วุฒิสภาประกาศให้นโปเลียนเป็นจักรพรรดิ	18 พฤษภาคม 1804 1804
สกุลเงิน	ฟรังก์ฝรั่งเศส
ก่อนหน้า ถัดไป ราชอาณาจักรฝรั่งเศส (1791–1792) จักรวรรดิฝรั่งเศสที่ 1

ในประวัติศาสตร์ฝรั่งเศส สาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 1 (ฝรั่งเศส: Première République) บางครั้งจะถูกเรียกในวิชาศึกษาประวัติศาสตร์ว่า ฝรั่งเศสภายใต้การปฏิวัติ (Revolutionary France) และชื่ออย่างเป็นทางการว่า สาธาณรัฐฝรั่งเศส (République française) ถูกสถาปนาขึ้นเมื่อวันที่ 21 กันยายน ค.ศ. 1792 ในช่วงการปฏิวัติฝรั่งเศส สาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 1 ดำเนินไปจนถึงการประกาศสถาปนาจักรวรรดิฝรั่งเศสที่ 1 เมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม ค.ศ. 1804 ภายใต้การนำของนโปเลียน โบนาปาร์ต แม้ว่ารูปแบบของรัฐบาลจะเปลี่ยนไปหลายครั้งก็ตาม

ช่วงเวลานี้มีลักษณะที่โดดเด่นคือการล่มสลายระบอบราชาธิปไตย การก่อตั้งที่ประชุมใหญ่แห่งชาติและสมัยแห่งความน่าสะพรึงกลัว ปฏิกิริยาแตร์มิดอร์เรียนและการก่อตั้งคณะดีแร็กตัวร์ และท้ายที่สุด การก่อตั้งคณะกงสุลและนโปเลียนเถลิงอำนาจ

จุดจบของราชาธิปไตยในฝรั่งเศส

ดูบทความหลักที่: การประกาศล้มล้างระบอบราชาธิปไตย

ภายใต้สมัชชานิติบัญญัติซึ่งอยู่ในอำนาจก่อนการประกาศสถาปนาสาธาณรัฐฝรั่งเศสที่ 1 ฝรั่งเศสต้องพัวพันในสงครามกับปรัสเซียและออสเตรีย ในเดือนกรกฏาคม ค.ศ. 1792 ดยุกแห่งเบราน์ชไวค์ นายพลผู้บัญชาการในกองทัพออสเตรีย-ปรัสเซีย ได้ออกคำประกาศของดยุกแห่งเบราน์ชไวค์ ซึ่งได้ข่มขู่ว่า จะถล่มกรุงปารีสให้ราบ หากมีอันตรายใด ๆ เกิดขึ้นกับพระเจ้าหลุยส์ที่ 16 แห่งฝรั่งเศส

ภัยคุกคามจากต่างชาตินี้ทำให้ความปั่นป่วนทางการเมืองของฝรั่งเศสรุนแรงยิ่งขึ้นท่ามกลางการปฏิวัติฝรั่งเศส และความโกรธที่มากขึ้นและความรู้สึกเร่งด่วนในท่ามกลางฝ่ายต่าง ๆ ในเหตุการณ์จลาจล วันที่ 10 สิงหาคม ค.ศ. 1792 ประชาชนบุกโจมตีพระราชวังตุยเลอรี สังหารทหารองค์รักษ์สวิสของพระมหากษัตริย์จำนวนหกร้อยนาย และยืนยันที่จะทำการถอดถอนพระมหากษัตริย์

ความหวาดกลัวครั้งใหม่ในการต่อต้านการปฏิวัติก่อให้เกิดความรุนแรงมากขึ้น และในสัปดาห์แรกของเดือนกันยายน ค.ศ. 1792 ม็อบชาวปารีสบุกเข้าไปในเรือนจำของเมือง พวกเขาสังหารนักโทษมากกว่าครึ่ง รวมทั้งขุนนาง นักบวช และนักโทษทางการเมือง แต่ยังรวมไปถึงอาชญากรทั่วไป เช่น โสเภณี หัวโขมย เหยื่อจำนวนมากถูกสังหารในห้องขัง: ถูกข่มขืน ถูกแทง และ/หรือถูกฟันจนถึงแก่ความตาย สิ่งเหล่านี้กลายเป็นที่รู้จักกันคือ การสังหารหมู่เดือนกันยายน

ที่ประชุมใหญ่แห่งชาติ (ค.ศ. 1792-1795)

ดูบทความหลักที่: ที่ประชุมใหญ่แห่งชาติ

สัญลักษณ์ฝ่ายสาธารณรัฐเป็นผสมผสานกันมาจากความปราถนาของผู้เข้าพิธีรับเป็นคริสต์ศาสนิกชนใน ค.ศ. 1794

สมาชิกผู้นำสาธารณรัฐที่หนึ่ง(และฝ่ายต่าง ๆ)

ฌอร์ฌ ด็องตง (Cordeliers/ลามงตาญ)

Jean-Marie Roland de la Platière (ฌีรงแด็ง)

Étienne Clavière (ฌีรงแด็ง)

มักซีมีเลียง รอแบ็สปีแยร์ (ฌากอแบ็ง/ลามงตาญ)

Lazare Carnot (The Plain)

ฌ็อง-ฌัก-เรฌิส เดอ ก็องบาเซแร็ส (The Plain)

ปอล บารัส (แตร์มิดอร์เรียน)

แอมานุแอล โฌแซ็ฟ ซีเยแย็ส (อิสระ)

นโปเลียน โบนาปาร์ต (โบนาปาร์ติสท์)

ด้วยผลลัพธ์ของอุปสรรคที่เกิดขึ้นมาจากความรุนแรงในที่สาธารณะและความไม่มั่นคงทางการเมืองของระบอบราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ พรรคทั้งหกที่เป็นสมาชิกของสมัชชานิติบัญญัติของฝรั่งเศสได้ถูกกำหนดให้ควบคุมดูแลการเลือกตั้ง ซึ่งก่อให้เกิดสภากงว็องซียง(Convention) ที่ถูกก่อตั้งขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์สองประการในการยกเลิกสถาบันพระมหากษัตริย์และร่างรัฐธรรมนูญขึ้นใหม่

กฏหมายฉบับแรกของสภากงว็องซียงคือการก่อตั้งสาธารณรัฐที่หนึ่งและถอดถอนกษัตริย์จากอำนาจทางการเมืองทั้งหมดอย่างเป็นทางการ พระเจ้าหลุยส์ที่ 16 โดยพระองค์ทรงอยู่ในสถานะสามัญชนคนธรรมดาที่มีนามสกุลว่า กาแป ต่อมาได้ถูกนำตัวขึ้นศาลอาญาในข้อหากบฏต่อแผ่นดินซึ่งเริ่มต้นในเดือนธันวาคม ค.ศ. 1792 เมื่อวันที่ 16 มกราคม ค.ศ. 1793 พระองค์ทรงถูกตัดสินว่ามีความผิด และในวันที่ 21 มกราคม พระองค์ทรงถูกประหารชีวิต

ตลอดช่วงฤดูหนาว ค.ศ. 1792 และฤดูใบไม้ผลิ ค.ศ. 1793 กรุงปารีสประสบปัญหาการก่อจลาจลทางอาหารและความอดอยากขนาดใหญ่ การประชุมใหญ่ครั้งใหม่ไม่ได้แก้ปัญหาเพียงแม้แต่เล็กน้อยจนถึงปลายฤดูใบไม้ผลิ ค.ศ. 1793 ครอบงำแทนที่ด้วยเรื่องของสงคราม ในท้ายที่สุด 6 เมษายน ค.ศ. 1793 สภากงว็องซียงได้ก่อตั้งคณะกรรมาธิการความปลอดภัยส่วนรวมและได้รับมอบหมายภารกิจที่ยิ่งใหญ่: "เพื่อจัดการกับกลุ่มเคลื่อนไหวที่หัวรุนแรงของ Enragés การขาดแคลนอาหารและการก่อจลาจล และการลุกฮือในวองเดและในบริตทานี ความปราชัยล่าสุดของกองทัพ และการหนีทัพของนายพลผู้บัญชาการทหาร"

สิ่งที่น่าสังเกตมากที่สุดคือ คณะกรรมาธิการความปลอดภัยส่วนรวมได้กำหนดนโยบายที่น่าสะพรึงกลัว และเครื่องกิโยตินได้เริ่มทำการประหัดประหารศัตรูของสาธารณรัฐซึ่งเป็นที่รับรู้ในอัตราที่สูงมากขึ้น เป็นจุดเริ่มต้นของช่วงเวลาที่เป็นที่รู้จักกันจนถึงปัจจุบันคือ สมัยแห่งความน่าสะพรึงกลัว

แม้ว่าความไม่พอใจที่เกิดขึ้นกับสภากงว็องซียงในฐานะคณะการปกครอง แต่ในเดือนมิถุนายน สภากงว็องซียงได้ร่างรัฐธรรมนูญฉบับ ปี ค.ศ. 1793 ซึ่งได้รับสัตยาบันจากการลงคะแนนเสียงของประชาชนในช่วงต้นเดือนสิงหาคม อย่างไรก็ตาม คณะกรรมาธิการความปลอดภัยส่วนรวมได้ถูกมองว่าเป็นรัฐบาล"ภาวะฉุกเฉิน" และสิทธิ์การรับรองโดยคำประกาศสิทธิมนุษยชนและพลเมือง ค.ศ. 1789 และรัฐธรรนูญฉบับใหม่ถูกระงับภายใต้การควบคุม

รัฐธรรนูญของสาธารณรัฐไม่ได้จัดให้มีประมุขแห่งรัฐหรือหัวหน้ารัฐบาลอย่างเป็นทางการ อาจมีการอภิปรายว่า ประมุขแห่งรัฐน่าจะเป็นประธานแห่งสมัชชาแห่งชาติภายใต้กฏหมายระหว่างประเทศ อย่างไรก็ตาม สิ่งนี้ได้เปลี่ยนไปทุกสัปดาห์ และดังนั้นจึงไม่มีการจัดรูปแบบใด ๆ

คณะดีแร็กตัวร์ (ค.ศ. 1795-1799)

ดูบทความหลักที่: คณะดีแร็กตัวร์ฝรั่งเศส

ภายหลังจากรอแบ็สปีแยร์ถูกจับกุมและประหารชีวิต เมื่อวันที่ 28 กรกฏาคม ค.ศ. 1794 สโมสรฌากอแบ็งถูกสั่งปิดและกลุ่มฌีรงแด็งที่รอดชีวิตได้ถูกเรียกกลับคืนสถานะ อีกหนึ่งปีต่อมา สภากงว็องซียงแห่งชาติได้ประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับปีที่สาม(Constitution of the Year III) พวกเขาสร้างเสรีภาพในสักการะบูชาขึ้นมาใหม่ เริ่มปล่อยนักโทษจำนวนมาก และที่สำคัญที่สุดคือ การริเริ่มการเลือกตั้งสำหรับสภานิติบัญญัติขึ้นมาใหม่

เมื่อวันที่ 3 พฤศจิกายน ค.ศ. 1795 คณะดีแร็กตัวร์ได้ถูกก่อตั้งขึ้น ภายใต้ระบบนี้ ฝรั่งเศลถูกนำโดยรัฐสภาแบบสองสภา ประกอบไปด้วยสภาสูงที่ถูกเรียกว่า สภาอาวุโส (มีสมาชิก 250 คน) และสภาล่างที่ถูกเรียกว่า สภาห้าร้อย (มีสมาชิก 500 คน) และคณะผู้บริหารร่วมกันของสมาชิกทั้งห้าคนจึงถูกเรียกว่า คณะดีแร็กตัวร์ (ซึ่งช่วงเวลาในประวัติศาตร์ได้ชื่อนี้มา) เนื่องจากความไม่มั่นคงภายใน สาเหตุเกิดขึ้นมาจากภาวะเงินเฟ้อที่สูงของเอกสารทางการเงินที่เรียกว่า Assignats และความหายนะทางทหารของฝรั่งเศสใน ค.ศ. 1798 และ ค.ศ. 1799 คณะดีแร็กตัวร์ได้ดำเนินมาเป็นเวลาเพียงแค่สี่ปีเท่านั้น จนกระทั่งถูกโค่นล้มอำนาจใน ค.ศ. 1799

คณะกงสุล (ค.ศ. 1799-1804)

ดูบทความหลักที่: คณะกงสุลฝรั่งเศส

ยุคสมัยคณะกงสุลได้เริ่มต้นขึ้นด้วยรัฐประหาร 18 บรูว์แมร์ เมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน ค.ศ. 1799 สมาชิกของคณะดีแร็กตัวร์เองเป็นผู้วางแผนก่อรัฐประหาร เป็นการแสดงให้เห็นอย่างชัดเจนถึงอำนาจที่ล้มเหลวของคณะดีแร็กตัวร์ นโปเลียน โบนาปาร์ตเป็นผู้สมรู้ร่วมคิดในการก่อรัฐประหาร และกลายเป็นหัวหน้ารัฐบาลในฐานะกงสุลเอก

เมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม ค.ศ. 1804 นโปเลียนได้ถูกประกาศให้เป็นจักรพรรดิโดยวุฒิสภาฝ่ายอนุรักษ์นิยม(Sénat conservateur) ต่อมาภายหลัง เขาได้ประกาศตนเองเป็นจักรพรรดิแห่งฝรั่งเศส ถือว่าเป็นจุดสิ้นสุดของสาธารณรัฐที่ 1 และนำไปสู่ยุคสมัยของจักรวรรดิฝรั่งเศสที่หนึ่ง

ดูเพิ่ม

• ปฏิทินสาธารณรัฐฝรั่งเศส
• สงครามปฏิวัติฝรั่งเศส
• กิโยตีน
• สาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 2
• สาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 3
• สาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 4
• สาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 5