พระเจ้าอิศานวรมันที่ 1
| อีศานวรรมัมที่ 1 | |
|---|---|
| พระมหากษัตริย์ | |
| ครองราชย์ | ค.ศ. 616–637 |
| ก่อนหน้า | มเหนทรวรรมันที่ 1 |
| ถัดไป | ภววรรมันที่ 2 |
| พระราชบิดา | มเหนทรวรรมันที่ 1 |
| สวรรคต | ค.ศ. 635 หรือ 637 |
อีศานวรรมัมที่ 1 หรือ อีสานวรรมัมที่ 1 (เขมร: ឦឝានវម៌្មទី១/ឦសានវម៌្មទី១ อีศานวรฺมฺมที ๑/อีสานวรฺมฺมที ๑; อักษรโรมัน: Isanavarman I) ไทยมักเขียนว่า อิศานวรมันที่ 1, อิสานวรมันที่ 1, หรือ อีสานวรมันที่ 1 พระนามอื่นว่า อีศานเสนา (เขมร: ឦឝានសេនា) และเอกสารจีนเรียก อีเชอน่าเซียนไต้ (จีน: 伊奢那先代; พินอิน: Yīshēnàxiāndài) เป็นพระมหากษัตริย์แห่งเจนละในคริสต์ศตวรรษที่ 7 เป็นโอรสของมเหนทรวรรมันที่ 1 (មហេន្ទ្រវរ្ម័នទី១ มเหนฺทฺรวรฺมันที ๑) และสืบราชสมบัติต่อจากมเหนทรวรรมันที่ 1[1]:69[2]:294
พระเจ้าอีศานวรรมัมที่ 1 เมื่อขึ้นเสวยราชย์แล้ว ทรงเอาอีศานปุระ (ឦឝានបុរ อีศานบุร) เป็นเมืองหลวง ซึ่งมีศูนย์กลางอยู่ที่ปราสาทสมบูรณ์ไพรคุก (ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក บฺราสาทสํบูรไพฺรคุก)[3]
พระองค์เป็นที่กล่าวถึงในเอกสารประวัติศาสตร์หลายครั้ง เช่น เอกสารจีนชื่อ สุยชู (隋書) ซึ่งเขียนขึ้นใน ค.ศ. 636 เอ่ยถึงพระองค์ว่า เป็นผู้ครองเจนละเมื่อต้นคริสต์ศตวรรษที่ 7 ส่วนเอกสารของหม่า ตวันหลิน (馬端臨) แห่งราชวงศ์ยฺเหวียน (元朝) พรรณนาราชสำนักของพระองค์ที่อีศานปุระว่า พระองค์ทรงศิราภรณ์ทองคำประดับเพชร ทรงสังวาลย์มุก มีมหาเสนาห้าคนเฝ้าทูลละอองพระบาท[1]:74–76
นอกจากนี้ จารึกหลายหลักที่สร้างขึ้นในรัชกาลของพระองค์กล่าวถึงพระราชอำนาจเหนือดินแดนหลายแห่ง ทั้งกล่าวว่า ศิวทัตตะ (Shivadatta) ผู้เป็นพระโอรส ซึ่งต่อมา คือ ภววรรมันที่ 2 (ភវវរ្ម័នទី២ ภววรฺมันที ๒) ได้ครองดินแดนแห่งหนึ่งนามว่า "เชฺยษฐปุระ" (Jyesthapura)[4]:36–39 จารึกหลักสุดท้ายที่สร้างขึ้นในรัชสมัยของพระองค์ลงปีว่า ค.ศ. 627 และมีจารึกอีกหลักหนึ่งกล่าวว่า สร้างขึ้นใน ค.ศ. 639 ในรัชกาลของผู้สืบทอดบัลลังก์ต่อจากพระองค์ คือ ภววรรมันที่ 2[5] แสดงว่า ใน ค.ศ. 639 นั้น พระองค์มิได้ครองราชย์แล้ว นักประวัติศาสตร์ทั่วไปเชื่อว่า พระองค์เสวยราชย์จนถึง ค.ศ. 635 หรือบ้างก็ว่า ค.ศ. 637 โดยสิ้นพระชนม์ใน ค.ศ. ดังกล่าวนั้น[6]
อ้างอิง[แก้]
- ↑ 1.0 1.1 Coedès, George (1968). Walter F. Vella (บ.ก.). The Indianized States of Southeast Asia. trans.Susan Brown Cowing. University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-0368-1.
- ↑ Higham, C., 2014, Early Mainland Southeast Asia, Bangkok: River Books Co., Ltd., ISBN 9786167339443
- ↑ “Coedès‟ Histories of Cambodia”.page 11.
- ↑ Higham, C., 2001, The Civilization of Angkor, London: Weidenfeld & Nicolson, ISBN 9781842125847
- ↑ BEFEO 1904.page 693.
- ↑ "Early Civilizations of Southeast Asia by Dougald J. W. O'Reilly - Chenla". Google Books. สืบค้นเมื่อ 30 December 2015.
บรรณานุกรม[แก้]
- Bulletin de l'Ecole française d'Extrême-Orient 1904 - BEFEO 1904
- Vickery, Michael. (2000) "Colloque George Coedès aujourd‟hui". Bangkok, Centre d‟Anthropologie Sirindhorn, 9–10 September 1999.
Published as “Coedès‟ Histories of Cambodia”, in Silpakorn University International Journal (Bangkok,), Volume 1, Number 1, January–June 2000, pp. 61–108.
- Vickery, Michael. (1998). "Society, economics, and politics in pre-Angkor Cambodia: the 7th-8th centuries." :Centre for East Asian Cultural Studies for Unesco. ISBN 9784896561104
- Marr, David G./ Millner, A. C./ Gungwu, Wang (1986). "Southeast Asia in the Ninth to Fourteenth Centuries.". ISBN 9971988399
- Majumdar, Ramesh Chandra. (1980). "Kambuja-Deśa: or, An ancient Hindu colony in Cambodia." :Institute for the Study of Human Issues. ISBN 0915980282
