ผลต่างระหว่างรุ่นของ "สำนักงานราชบัณฑิตยสภา"

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Hamish (คุย | ส่วนร่วม)
Reverted edits by 2001:44C8:45C8:4666:1:0:DD9F:86C1 (talk) to last version by Potapt: unexplained content removal
ป้ายระบุ: ย้อนรวดเดียว SWViewer [1.3]
Supphachoke Sukjamlong (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 127: บรรทัด 127:
สำนักในราชบัณฑิตยสภามีด้วยกัน 3 สำนัก แต่ละสำนักประกอบด้วยคณะราชบัณฑิตและภาคีสมาชิกสาขาวิชาต่าง ๆ รวมทั้งสิ้น 137 สาขา
สำนักในราชบัณฑิตยสภามีด้วยกัน 3 สำนัก แต่ละสำนักประกอบด้วยคณะราชบัณฑิตและภาคีสมาชิกสาขาวิชาต่าง ๆ รวมทั้งสิ้น 137 สาขา
'''
'''
=== สำนักธรรมศาสตร์และการเมือง ===
=== กองธรรมศาสตร์และการเมือง ===
{{บน}}
{{บน}}
* '''ประเภทวิชา[[ปรัชญา]]'''
* '''ประเภทวิชา[[ปรัชญา]]'''
บรรทัด 152: บรรทัด 152:
{{ล่าง}}
{{ล่าง}}


=== สำนักวิทยาศาสตร์ ===
=== กองวิทยาศาสตร์ ===
{{บน}}
{{บน}}
* '''ประเภทวิชา[[วิศวกรรมศาสตร์]]'''
* '''ประเภทวิชา[[วิศวกรรมศาสตร์]]'''
บรรทัด 250: บรรทัด 250:
{{ล่าง}}
{{ล่าง}}


=== สำนักศิลปกรรม ===
=== กองศิลปกรรม ===
{{บน}}
{{บน}}
* '''ประเภทวิชา[[วรรณศิลป์]]'''
* '''ประเภทวิชา[[วรรณศิลป์]]'''

รุ่นแก้ไขเมื่อ 11:06, 22 สิงหาคม 2563

สำนักงานราชบัณฑิตยสภา
ภาพรวมหน่วยงาน
ก่อตั้ง
  • 19 เมษายน พ.ศ. 2469: ในฐานะราชบัณฑิตยสภา[1]
  • 31 มีนาคม พ.ศ. 2476: ในฐานะราชบัณฑิตยสถาน
  • 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2558: ในฐานะสำนักงานราชบัณฑิตยสภา
สำนักงานใหญ่สนามเสือป่า แขวงดุสิต เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร
งบประมาณประจำปี192.2191 ล้านบาท (พ.ศ. 2562)[2]
รัฐมนตรี
ฝ่ายบริหารหน่วยงาน
  • สุรพล อิสรไกรศีล, นายกราชบัณฑิตยสภา
  • สมบูรณ์ สุขสาราญ, อุปนายกราชบัณฑิตยสภา
  • สุรพล วิรุฬห์รักษ์, อุปนายกราชบัณฑิตยสภา
  • ดวงตา ตันโช [4], เลขาธิการ
  • แสงจันทร์ แสนสุภา, รองเลขาธิการ
เอกสารหลัก
  • พระราชบัญญัติราชบัณฑิตยสภา พ.ศ. 2558[3]
เว็บไซต์www.royin.go.th

สำนักงานราชบัณฑิตยสภา (อังกฤษ: Office of the Royal Society) หรือชื่อเดิมว่า ราชบัณฑิตยสถาน (อังกฤษ: the Royal Institute)[5] เป็นส่วนราชการไทยระดับเทียบเท่ากรม ซึ่งขึ้นตรงต่อการบังคับบัญชาของนายกรัฐมนตรี[1] เป็นที่รู้จักทั่วไปในภารกิจการจัดทำพจนานุกรม และการบัญญัติหลักเกณฑ์ เกี่ยวกับการใช้ภาษาไทย ทั้งนี้ ราชบัณฑิตยสภา (เดิมคือ สภาราชบัณฑิต)[5] มีหน้าที่ค้นคว้า บำรุงรักษา เผยแพร่ และพัฒนาวิทยาการทุกแขนง เพื่อประโยชน์สาธารณะ

ประวัติ

อาคารที่ทำการราชบัณฑิตยสภาเดิม ภายในพระบรมมหาราชวัง

ราชบัณฑิตยสถานถือกำเนิดขึ้นเมื่อวันที่ 31 มีนาคม พ.ศ. 2476 โดยได้ยกเลิกราชบัณฑิตยสภาที่มีแต่เดิมเสีย โดยให้ราชบัณฑิตยสถานมีหน้าที่ทำงานด้านวิชาการ เป็นแหล่งรวมนักวิชาการระดับสูง เพื่อค้นคว้าหาความรู้มาเผยแพร่แก่ประชาชน และเพื่อสร้างตำราอีกด้วย ทั้งนี้ราชบัณฑิตยสถานมีฐานะเป็นนิติบุคคล อยู่ในอุปการะของรัฐบาล มีนายกรัฐมนตรีเป็นผู้รักษาการ

เมื่อ พ.ศ. 2485 มีการเปลี่ยนแปลงให้ราชบัณฑิตยสถานอยู่ในบังคับบัญชาของนายกรัฐมนตรี ครั้นเมื่อเวลาผ่านไปอีก 10 ปี จึงได้มีการปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรมขึ้นใหม่ กำหนดให้ราชบัณฑิตยสถานอยู่ในบังคับบัญชาของรัฐมนตรีกระทรวงวัฒนธรรม (เดิม) จนเมื่อยุบกระทรวงวัฒนธรรมแล้ว ในปี พ.ศ. 2501 ราชบัณฑิตยสถานจึงขึ้นอยู่กับการบังคับบัญชาของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ

ครั้นเมื่อ พ.ศ. 2544 ได้มีการปรับเปลี่ยนอีกครั้ง โดยตั้ง สภาราชบัณฑิต ขึ้นเพื่อกำหนดและวางนโยบายด้านวิชาการขึ้น และมี คณะกรรมการส่งเสริมกิจการของราชบัณฑิตยสถาน เป็นผู้ให้คำแนะนำ ปรึกษา ประสานงานและสนับสนุนการดำเนินงานของราชบัณฑิตยสถาน

ราชบัณฑิตยสถานมีที่ทำการอยู่ในพระบรมมหาราชวัง ถนนหน้าพระลาน แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร มาเป็นเวลานาน ปัจจุบันได้ย้ายที่ทำการไปสถานที่ใหม่ในบริเวณสนามเสือป่า เนื่องจากที่ทำการเดิมคับแคบ โดยย้ายไปตั้งแต่วันที่ 21 สิงหาคม พ.ศ. 2549

อำนาจหน้าที่และผลงาน

ไฟล์:RI new home 1.jpg
อาคารที่ทำการ สนามเสือป่า
ไฟล์:Royal Institute meeting room new.jpg.jpg
ห้องประชุมภายในอาคารสำนักงานฯ ระหว่างการบรรยายทางวิชาการของราชบัณฑิตหรือภาคีสมาชิก

อำนาจหน้าที่

สำนักงานราชบัณฑิตยสภาเป็นสถาบันหลักของเครือข่ายทางปัญญาแห่งชาติ และเป็นองค์การพัฒนาความรู้ที่สามารถเป็นแหล่งอ้างอิงทางวิชาการ โดยมีพันธกิจดังต่อไปนี้

  1. ค้นคว้า วิจัย และบำรุงสรรพวิชา แล้วนำผลงานที่ได้สร้างสรรค์ออกเผยแพร่ให้เป็นคุณประโยชน์ต่อประเทศชาติและประชาชน
  2. ติดต่อแลกเปลี่ยนความรู้ และประสานงานทางวิชาการกับองค์กรปราชญ์และสถาบันทางวิชาการอื่น ๆ ทั้งในและต่างประเทศ
  3. ให้ความเห็น คำแนะนำ และคำปรึกษาทางวิชาการแก่นายกรัฐมนตรีหรือคณะรัฐมนตรี
  4. ให้บริการทางวิชาการแก่ส่วนราชการ รัฐวิสาหกิจ หน่วยงานอิสระตามรัฐธรรมนูญ องค์การมหาชน หน่วยงานอื่นของรัฐ สถาบันการศึกษา หน่วยงานของเอกชนและประชาชน
  5. ดำเนินการเกี่ยวกับการจัดทำพจนานุกรม สารานุกรม อักขรานุกรม อนุกรมวิธาน การบัญญัติศัพท์วิชาการสาขาต่าง ๆ รวมทั้งการจัดทำพจนานุกรมศัพท์วิชาการภาษาต่างประเทศเป็นภาษาไทย และงานวิชาการอื่น ๆ
  6. กำหนดหลักเกณฑ์ต่าง ๆ เกี่ยวกับการใช้ภาษาไทย การอนุรักษ์ภาษาไทยมิให้เปลี่ยนไปในทางที่เสื่อม และการส่งเสริมภาษาไทยซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของชาติให้ปรากฏเด่นชัดยิ่งขึ้น
  7. ปฏิบัติการอื่นตามที่กฎหมายกำหนดให้เป็นอำนาจหน้าที่ของราชบัณฑิตยสภา

สำนักงานราชบัณฑิตยสภามีหน้าที่ในการค้นคว้า วิจัย และนำเสนอผลงานอันเป็นประโยชน์แก่ประเทศชาติ ทั้งให้คำแนะนำทางวิชาการแก่หน่วยงานราชการและประชาชน ทั้งนี้ยังมีหน้าที่สำคัญ คือ การจัดทำพจนานุกรม สารานุกรม อักขรานุกรม อนุกรมวิธานธรรมชาติวิทยา การบัญญัติศัพท์วิชาการ และงานวิชาการอื่น ๆ

ผลงาน

ผลงานหลัก

สำนักงานราชบัณฑิตยสภาจะเสนอผลงานเหล่านี้ต่อคณะรัฐมนตรีเพื่อออกเป็นประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีให้ใช้เป็นมาตรฐานในทางราชการและการศึกษา

ผลงานอื่น ๆ

  • อ่านอย่างไรและเขียนอย่างไร
  • ลักษณนาม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน
  • หลักเกณฑ์การใช้เครื่องหมายวรรคตอนและเครื่องหมายอื่น ๆ หลักเกณฑ์การเว้นวรรค หลักเกณฑ์การเขียนคำย่อ
  • ภาษิต คำพังเพย สำนวนไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน
  • พจนานุกรมและสารานุกรมซึ่งบัญญัติและอธิบายศัพท์วิชาการสาขาต่าง ๆ เป็นภาษาไทย เช่น ศัพท์เศรษฐศาสตร์ ศัพท์รัฐศาสตร์ ศัพท์นิติศาสตร์ ศัพท์สังคมวิทยา ศัพท์ปรัชญา ศัพท์จิตวิทยา ศัพท์คณิตศาสตร์ ศัพท์วิทยาศาสตร์ ศัพท์วิศวกรรมเครื่องกล ศัพท์คอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีสารสนเทศ ศัพท์ธรณีวิทยา ศัพท์ภูมิศาสตร์ ศัพท์ภาษาศาสตร์ ศัพท์สถาปัตยกรรมศาสตร์ ศัพท์ศิลปะ ศัพท์วรรณกรรมไทย ศัพท์ดนตรีไทย ศัพท์ดนตรีสากล ศัพท์การกีฬาและวิทยาศาสตร์การกีฬา เป็นต้น
  • พจนานุกรมศัพท์วรรณกรรมท้องถิ่นไทย ภาคเหนือ ภาคอีสาน และภาคใต้
  • สารานุกรมไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน
  • สารานุกรมประวัติศาสตร์ไทยและสารานุกรมประวัติศาสตร์สากลสมัยใหม่ ภูมิภาคเอเชีย ภูมิภาคยุโรป และภูมิภาคอเมริกา
  • อักขรานุกรมภูมิศาสตร์ไทยและพจนานุกรมชื่อภูมิศาสตร์สากล
  • อักขรานุกรมวิธานพืชและอนุกรมวิธานสัตว์
  • พจนานุกรมคำใหม่และพจนานุกรมศัพท์ต่างประเทศที่ใช้คำไทยแทนได้
  • คู่มือระบบเขียนภาษาของกลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ เป็นอักษรไทย เช่น ภาษาชอง ภาษาเขมรถิ่นไทย ภาษาเลอเวือะ ภาษาญัฮกุร เป็นต้น
  • ฯลฯ

หน่วยงาน

การแบ่งส่วนราชการ

ราชบัณฑิตยสภาแบ่งส่วนราชการภายใน ดังนี้

  • สำนักงานเลขานุการกรม
  • กองธรรมศาสตร์และการเมือง
  • กองวิทยาศาสตร์
  • กองศิลปกรรม

สำนัก

สำนักในราชบัณฑิตยสภามีด้วยกัน 3 สำนัก แต่ละสำนักประกอบด้วยคณะราชบัณฑิตและภาคีสมาชิกสาขาวิชาต่าง ๆ รวมทั้งสิ้น 137 สาขา

กองธรรมศาสตร์และการเมือง

กองวิทยาศาสตร์

กองศิลปกรรม

ผู้บริหาร

ผู้บริหารในราชบัณฑิตยสภาแบ่งเป็น 2 ฝ่าย คือ

  • ฝ่ายราชบัณฑิต มี นายกราชบัณฑิตยสภา เป็นผู้บริหารสูงสุด
  • ฝ่ายข้าราชการประจำ มี เลขาธิการราชบัณฑิตยสภา เป็นผู้บริหารสูงสุด

สมาชิก

สมาชิกของราชบัณฑิตยสภา มี 3 ประเภทดังนี้

ภาคีสมาชิก

ภาคีสมาชิก ผู้ทรงคุณวุฒิในสาขาวิชาใดวิชาหนึ่ง ที่สมัครเข้าทำการร่วมกับราชบัณฑิตยสภา และราชบัณฑิตยสภาได้รับสมัครเป็นภาคีสมาชิกของสำนักใดสำนักหนึ่งแล้ว จำนวนภาคีสมาชิกมีจำกัดได้ไม่เกิน 160 คน แบ่งเป็น สำนักธรรมศาสตร์และการเมือง 40 คน สำนักวิทยาศาสตร์ 80 คน สำนักศิลปกรรม 40 คน ปัจจุบันมีภาคีสมาชิก 74 คน[ต้องการอ้างอิง]

ราชบัณฑิต

ราชบัณฑิต ผู้ทรงคุณวุฒิในสาขาวิชาใดวิชาหนึ่ง โดยราชบัณฑิตจากทุกสำนักจะเป็นผู้คัดเลือกจากภาคีสมาชิก แล้วนำเสนอต่อนายกรัฐมนตรี เพื่อนำความกราบบังคมทูลเพื่อทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้ง มีได้จำกัดจำนวน ปัจจุบันมีราชบัณฑิตจำนวน 83 คน[ต้องการอ้างอิง]

รายนามราชบัณฑิต

ราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์

ราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ ได้แก่ ผู้ทรงคุณวุฒิในสาขาวิชาใดวิชาหนึ่ง ซึ่งนายกรัฐมนตรี โดยคำแนะนำของราชบัณฑิตยสภา ได้นำความกราบบังคมทูลเพื่อทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้ง โดยไม่จำกัดจำนวน ปัจจุบันมีราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ที่ยังมีชีวิตอยู่ จำนวน 6 คน เรียงตามลำดับการได้รับพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ดังนี้

คำนำหน้าชื่อ รายชื่อ ปีที่ได้รับแต่งตั้ง สาขาวิชา อ้างอิง
พลตรี เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ 2486 - [6]
พลตรี ประยูร ภมรมนตรี 2486 - [6]
พลอากาศโท มุนี มหาสันทนะ เวชยันตรังสฤษฏ์ 2486 - [6]
พลตรี วิจิตร วิจิตรวาทการ 2486 - [6]
หม่อมหลวง เดช สนิทวงศ์ 2486 - [6]
ศาสตราจารย์ เดือน บุนนาค 2486 - [6]
พลโท หลวงละออภูมิลักษณ์ (ลออ บุนนาค) 2521 - [7]
พระอัพภันตราพาธพิศาล (กำจร พลางกูร) 2524 - [8]
หม่อมหลวง ปิ่น มาลากุล 2529 วรรณศิลป์ [9]
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ เฟื้อ หริพิทักษ์ 2529 วิจิตรศิลป์ [10]
บุญมา วงศ์สวรรค์ 2536 เศรษฐศาสตร์ทั่วไป [11]
ศาสตราจารย์ ประเวศ วะสี 2548 แพทยศาสตร์ [12]
ศาสตราจารย์ สิปปนนท์ เกตุทัต 2548 ฟิสิกส์ [12]
ศาสตราจารย์พิเศษ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ประยุทธ์ ปยุตฺโต) 2550 ศาสนศาสตร์ [13]
มีชัย ฤชุพันธุ์ 2550 นิติศาสตร์ [13]
ศาสตราจารย์ คุณหญิง กุหลาบ มัลลิกะมาส 2550 วรรณคดีเปรียบเทียบ [13]
ศาสตราจารย์ ท่านผู้หญิง พูนทรัพย์ นพวงศ์ ณ อยุธยา 2552 ศึกษาศาสตร์ [14]
ศาสตราจารย์ ยงยุทธ ยุทธวงศ์ 2552 เคมี [14]
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ นายแพทย์ พูนพิศ อมาตยกุล 2552 ดุริยางคกรรม [14]
ศาสตราจารย์ พระพรหมบัณฑิต (ประยูร ธมฺมจิตฺโต) 2552 อัคฆวิทยา [15]

  ผู้ได้รับแต่งตั้งที่ยังมีชีวิตอยู่

วิทยาการที่ราชบัณฑิตยสภาจัดเผยแพร่ทางเว็บไซต์

คลังความรู้

  • วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
  • สังคมศาสตร์
  • ภาษา ศิลปะ วัฒนธรรม

หลักเกณฑ์ต่าง ๆ

  • การทับศัพท์ภาษาต่างประเทศ
  • การถอดอักษรไทยเป็นอักษรโรมัน
  • การอ่านตัวเลขต่าง ๆ
  • การอ่านเครื่องหมาย
  • การอ่านคำวิสามานยนาม
  • เครื่องหมายวรรคตอน
  • การเว้นวรรค
  • การเขียนคำย่อ
  • ชื่อจังหวัด เขต อำเภอ
  • ชื่อทะเล
  • ชื่อธาตุ
  • ชื่อประเทศ ดินแดน เขตการปกครอง และเมืองหลวง
  • ลักษณนาม
  • ราชาศัพท์

สิ่งพิมพ์

  • ราชบัณฑิตยสภามีสิ่งพิมพ์ทางวิชาการเกือบทุกสาขาไว้จำหน่ายแก่ประชาชนทั่วไป

อ้างอิง

  1. 1.0 1.1 ประวัติความเป็นมา สำนักงานราชบัณฑิตยสภา
  2. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2562 เล่ม 135 ตอนที่ 17ก วันที่ 17 กันยายน 2561
  3. พระราชบัญญัติราชบัณฑิตยสภา พ.ศ. 2558
  4. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งข้าราชการพลเรือนสามัญ
  5. 5.0 5.1 การเปลี่ยนชื่อหน่วยงาน ตามพระราชบัญญัติราชบัณฑิตยสภา พ.ศ. 2558, ข่าวประชาสัมพันธ์ เว็บไซต์สำนักงานราชบัณฑิตสภา.
  6. 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์
  7. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์
  8. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์
  9. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล)
  10. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (นายเฟื้อ หริพิทักษ์)
  11. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (นายบุญมา วงศ์สวรรค์)
  12. 12.0 12.1 ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (ศาสตราจารย์ประเวศ วะสี, ศาสตราจารย์สิปปนนท์ เกตุทัต)
  13. 13.0 13.1 13.2 ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (พระพรหมคุณาภรณ์ นายมีชัย ฤชุพันธุ์ ศาสตราจารย์ คุณหญิงกุหลาบ มัลลิกะมาส)
  14. 14.0 14.1 14.2 ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (ศาสตราจารย์ท่านผู้หญิงพูนทรัพย์ นพวงศ์ ณ อยุธยา ศาสตราจารย์ยงยุทธ ยุทธวงศ์ ศาสตราจารย์พูนพิศ อมาตยกุล)
  15. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์, เล่ม 126, ตอนพิเศษ 62 ง, 23 เมษายน 2552, หน้า 31

แหล่งข้อมูลอื่น

องค์กร
สิ่งพิมพ์