ผลต่างระหว่างรุ่นของ "อำเภอพิชัย"
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
|||
บรรทัด 10: | บรรทัด 10: | ||
| postal_code = 53120 |
| postal_code = 53120 |
||
| geocode = 5307 |
| geocode = 5307 |
||
| capital = ที่ว่าการอำเภอพิชัย หมู่ที่ 3 ตำบล |
| capital = ที่ว่าการอำเภอพิชัย หมู่ที่ 3 ตำบลในเมือง อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์ 53120 |
||
| coordinates = {{coor dms|17|17|13|N|100|5|15|E|type:admin2nd_region:TH}} |
| coordinates = {{coor dms|17|17|13|N|100|5|15|E|type:admin2nd_region:TH}} |
||
| phone = 0 5542 1023 |
| phone = 0 5542 1023 |
||
| fax = 0 5542 1023 |
| fax = 0 5542 1023 |
||
| คำขวัญ = ถิ่นกำเนิดพระยาพิชัย ไส้กรอกใหญ่ |
| คำขวัญ = ถิ่นกำเนิดพระยาพิชัย ไส้กรอกใหญ่รสเด็ด แกงรสเผ็ดหอยขม รื่นรมย์ดนตรีมังคละ หลวงพ่อโตพระคู่เมือง |
||
}} |
}} |
||
บรรทัด 21: | บรรทัด 21: | ||
== ที่ตั้งและอาณาเขต == |
== ที่ตั้งและอาณาเขต == |
||
อำเภอพิชัยตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้สุดของจังหวัด อยู่ห่างจากตัวจังหวัดอุตรดิตถ์ตามทาง[[รถไฟ]]ไปทางทิศใต้ประมาณ 38 [[กิโลเมตร]] ตัวเมืองพิชัยเก่าอยู่ทางทิศเหนือของสถานีรถไฟขึ้นไปไม่ไกล |
อำเภอพิชัยตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้สุดของจังหวัด อยู่ห่างจากตัวจังหวัดอุตรดิตถ์ตามทาง[[รถไฟ]]ไปทางทิศใต้ประมาณ 38 [[กิโลเมตร]] ตัวเมืองพิชัยเก่าอยู่ทางทิศเหนือของสถานีรถไฟขึ้นไปไม่ไกล |
||
* '''ทิศเหนือ''' |
* '''ทิศเหนือ''' ติดต่อกับ[[อำเภอตรอน]] |
||
* '''ทิศตะวันออก''' |
* '''ทิศตะวันออก''' ติดต่อกับ[[อำเภอทองแสนขัน]] และ[[อำเภอวัดโบสถ์]] ([[จังหวัดพิษณุโลก]]) |
||
* '''ทิศใต้''' |
* '''ทิศใต้''' ติดต่อกับ[[อำเภอพรหมพิราม]] (จังหวัดพิษณุโลก) |
||
* '''ทิศตะวันตก''' |
* '''ทิศตะวันตก''' ติดต่อกับ[[อำเภอสวรรคโลก]]และ[[อำเภอศรีนคร]] ([[จังหวัดสุโขทัย]]) |
||
== ประวัติ == |
== ประวัติ == |
||
บรรทัด 41: | บรรทัด 41: | ||
ใน [[พ.ศ. 2442]] รัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าฯ ให้ย้ายศาลากลางเมืองพิชัยไปตั้งที่เมืองอุตรดิตถ์โดยยังไม่ได้เปลี่ยนไปใช้ชื่อเมืองอุตรดิตถ์ แต่ใช้ชื่อ "เมืองพิชัย" อยู่ เพิ่งเปลี่ยนชื่อมาเป็น "เมืองอุตรดิตถ์" เมื่อปี [[พ.ศ. 2458]] ในสมัย[[รัชกาลที่ 6]] ส่วนพื้นที่อันเป็นที่ตั้งเมืองพิชัยเก่า โปรดเกล้าฯ ให้เรียกว่า '''อำเภอพิชัย''' เรื่อยมาจนปัจจุบันนี้ <ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2458/A/178.PDF ประกาศเปลี่ยนนามเมืองพิไชยเปนเมืองอุตรดิฐ], เล่ม 32, 22 สิงหาคม พ.ศ. 2458, หน้า 178</ref> |
ใน [[พ.ศ. 2442]] รัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าฯ ให้ย้ายศาลากลางเมืองพิชัยไปตั้งที่เมืองอุตรดิตถ์โดยยังไม่ได้เปลี่ยนไปใช้ชื่อเมืองอุตรดิตถ์ แต่ใช้ชื่อ "เมืองพิชัย" อยู่ เพิ่งเปลี่ยนชื่อมาเป็น "เมืองอุตรดิตถ์" เมื่อปี [[พ.ศ. 2458]] ในสมัย[[รัชกาลที่ 6]] ส่วนพื้นที่อันเป็นที่ตั้งเมืองพิชัยเก่า โปรดเกล้าฯ ให้เรียกว่า '''อำเภอพิชัย''' เรื่อยมาจนปัจจุบันนี้ <ref>[[ราชกิจจานุเบกษา]], [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2458/A/178.PDF ประกาศเปลี่ยนนามเมืองพิไชยเปนเมืองอุตรดิฐ], เล่ม 32, 22 สิงหาคม พ.ศ. 2458, หน้า 178</ref> |
||
== การปกครอง |
== การแบ่งเขตการปกครอง == |
||
=== การปกครองส่วนภูมิภาค === |
|||
อำเภอพิชัยแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 11 [[ตำบล]] 97 [[หมู่บ้าน]] ได้แก่ |
อำเภอพิชัยแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 11 [[ตำบล]] 97 [[หมู่บ้าน]] ได้แก่ |
||
{| |
{| |
||
บรรทัด 58: | บรรทัด 59: | ||
|} |
|} |
||
== การปกครองส่วนท้องถิ่น == |
=== การปกครองส่วนท้องถิ่น === |
||
ท้องที่อำเภอพิชัยประกอบด้วย[[องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น]] 13 แห่ง ได้แก่ |
ท้องที่อำเภอพิชัยประกอบด้วย[[องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น]] 13 แห่ง ได้แก่ |
||
* '''[[เทศบาลตำบลท่าสัก]]''' ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลท่าสัก |
* '''[[เทศบาลตำบลท่าสัก]]''' ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลท่าสัก |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 01:31, 5 กันยายน 2555
บทความนี้ไม่มีการอ้างอิงจากแหล่งที่มาใด |
อำเภอพิชัย | |
---|---|
การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
• อักษรโรมัน | Amphoe Phichai |
คำขวัญ: ถิ่นกำเนิดพระยาพิชัย ไส้กรอกใหญ่รสเด็ด แกงรสเผ็ดหอยขม รื่นรมย์ดนตรีมังคละ หลวงพ่อโตพระคู่เมือง | |
พิกัด: แม่แบบ:Coor dms | |
ประเทศ | ไทย |
จังหวัด | อุตรดิตถ์ |
พื้นที่ | |
• ทั้งหมด | 736.7 ตร.กม. (284.4 ตร.ไมล์) |
ประชากร (2552) | |
• ทั้งหมด | 76,813 คน |
• ความหนาแน่น | 104.26 คน/ตร.กม. (270.0 คน/ตร.ไมล์) |
รหัสไปรษณีย์ | 53120 |
รหัสภูมิศาสตร์ | 5307 |
ที่ตั้งที่ว่าการ | ที่ว่าการอำเภอพิชัย หมู่ที่ 3 ตำบลในเมือง อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์ 53120 |
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย |
อำเภอพิชัย เป็นอำเภอหนึ่งในจำนวน 9 อำเภอ ของจังหวัดอุตรดิตถ์ พิชัยเป็นเมืองสำคัญมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย เคยเป็นเมืองลูกหลวงของกรุงสุโขทัย เมืองหน้าด่านในสมัยกรุงศรีอยุธยา และเคยเป็นตัวจังหวัดเก่าอีกด้วย
ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอพิชัยตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้สุดของจังหวัด อยู่ห่างจากตัวจังหวัดอุตรดิตถ์ตามทางรถไฟไปทางทิศใต้ประมาณ 38 กิโลเมตร ตัวเมืองพิชัยเก่าอยู่ทางทิศเหนือของสถานีรถไฟขึ้นไปไม่ไกล
- ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอตรอน
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอทองแสนขัน และอำเภอวัดโบสถ์ (จังหวัดพิษณุโลก)
- ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอพรหมพิราม (จังหวัดพิษณุโลก)
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอสวรรคโลกและอำเภอศรีนคร (จังหวัดสุโขทัย)
ประวัติ
เมืองพิชัยในอดีตได้ปรากฏในพงศาวดารเหนือและพงศาวดารหลายตอน สำหรับในพงศาวดารเหนือปรากฏอยู่ในเรื่องพระยาแกรกตอนหนึ่งว่า เจ้าไวยยักษาเป็นผู้ได้สร้างเมืองพิชัย แต่ทว่าเรื่องพระยาพิชัยในพงศวาดารเหนือเป็นตำนานเล่าต่อกันมาเท่านั้น ซึ่งเชื่อกันว่าเหตุการณ์ในเรื่องคงจะตรงกับสมัย[[สุโขทัย[[หรือก่อนสุโขทัยก็ได้ ซึ่งในพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาได้กล่าวถึงพระเจ้าอู่ทองสร้างกรุงศรีอยุธยา พ.ศ. 1893 ปรากฏว่ามีเมืองขึ้นด้วยกันถึง 16 เมือง ในจำนวน 16 เมืองนั้นมี "เมืองพิชัย" รวมอยู่ด้วย แสดงว่าเมืองพิชัยเป็นเมืองสำคัญเมืองหนึ่งของอาณาจักรอยุธยาแล้ว
ต่อมา พ.ศ. 2033 ได้มีการก่อกำแพงเมืองขึ้นซึ่งตรงกับรัชสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ในปี พ.ศ. 2127 ตรงกับรัชสมัยสมเด็จพระมหาธรรมราชา ซึ่งเป็นปีที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราชประกาศอิสรภาพ พระองค์ทรงขับไล่กองทัพพม่าทางหัวเมืองเหนือ ปรากฏว่าพระยาสวรรคโลกและพระยาพิชัยแข็งเมือง ไม่ยอมเกณฑ์กำลังไปช่วย พระองค์จึงยกกองทัพเข้าตีเมืองสวรรคโลกและเมืองพิชัย จับพระยาสวรรคโลกและพระยาพิชัย มีรับสั่งให้ประหารชีวิตทั้งสองคนและกวาดต้อนพลเมืองลงมายังเมืองพิษณุโลกจนสิ้น
ต่อมาในสมัยธนบุรี พระเจ้ากรุงธนบุรีจะเสด็จไปตีเมืองเชียงใหม่ในปี พ.ศ. 2314 พระองค์ได้ไปตั้งประชุมทัพหลวงที่เมืองพิชัย ต่อมา พ.ศ. 2315 โปสุพาลา แม่ทัพพม่าไปตีได้เมืองหลวงพระบาง ให้ซิกชิงโบนายทัพพม่ายกมาตีเมืองลับแลแล้วเลยมาตีเมืองพิชัย พม่าตั้งค่ายอยู่ที่วัดเอกา ขณะนั้นเมืองพิชัยมีรี้พลน้อย พระยาพิชัยได้ตั้งมั่นรักษาเมืองแล้วขอกองทัพเมืองพิษณุโลกขึ้นไปช่วย กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท (เมื่อยังเป็นเจ้าพระยาสุรสีห์) เสด็จยกกองทัพเมืองพิษณุโลกขึ้นไปช่วยได้รบกับพม่าเป็นสามารถ พระยาพิชัยถือดาบสองมือคุมพลทหารออกไล่ฟันพม่าจนดาบหักจึงได้สมญาว่า "พระยาพิชัยดาบหัก" แต่นั้นมา ทำให้กองทัพพม่าแตกพ่ายหนีไป
จนกระทั่งถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ เมืองพิชัยได้เป็นเมืองสำคัญขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 3 เพราะเมื่อเจ้าอนุวงศ์เวียงจันทน์เป็นขบถ กองทัพจากกรุงเทพฯ ยกขึ้นไปปราบปราม และโปรดให้เลิกอาณาเขตศรีสัตนาคนหุตไม่ให้มีดังแต่ก่อน เมืองพิชัยได้หัวเมืองขึ้นหลายเมือง ขยายเขตแดนออกไปถึงแม่น้ำโขง ต้องตรวจตรารักษาการทางเมืองแพร่ เมืองน่าน ตลอดจนเมืองหลวงพระบาง
ต่อมาเมืองพิชัยเสื่อมลง เนื่องจากราษฎรอพยพไปอยู่ตำบลท่าอิฐ (ซึ่งเป็นที่ตั้งตัวจังหวัดอุตรดิตถ์ในปัจจุบันนี้) จนกระทั่งถึงสมัยรัชกาลที่ 5 พระองค์ทรงกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งตำบลท่าอิฐเป็นเมืองขึ้นเรียกว่า เมืองอุตรดิตถ์ และโปรดให้เป็นเมืองขึ้นของอำเภอพิชัย ซึ่งในตอนนั้นเมืองพิชัยแบ่งการปกครองออกเป็น 5 เมือง คือ เมืองอุตรดิตถ์ เมืองตรอน เมืองลับแล และเมืองน้ำปาด
ใน พ.ศ. 2442 รัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าฯ ให้ย้ายศาลากลางเมืองพิชัยไปตั้งที่เมืองอุตรดิตถ์โดยยังไม่ได้เปลี่ยนไปใช้ชื่อเมืองอุตรดิตถ์ แต่ใช้ชื่อ "เมืองพิชัย" อยู่ เพิ่งเปลี่ยนชื่อมาเป็น "เมืองอุตรดิตถ์" เมื่อปี พ.ศ. 2458 ในสมัยรัชกาลที่ 6 ส่วนพื้นที่อันเป็นที่ตั้งเมืองพิชัยเก่า โปรดเกล้าฯ ให้เรียกว่า อำเภอพิชัย เรื่อยมาจนปัจจุบันนี้ [1]
การแบ่งเขตการปกครอง
การปกครองส่วนภูมิภาค
อำเภอพิชัยแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 11 ตำบล 97 หมู่บ้าน ได้แก่
1. | ในเมือง | (Nai Mueang) | 8 หมู่บ้าน | 7. | ท่ามะเฟือง | (Tha Mafueang) | 10 หมู่บ้าน | ||||||||||||||||||||
2. | บ้านดารา | (Ban Dara) | 9 หมู่บ้าน | 8. | บ้านโคน | (Ban Khon) | 8 หมู่บ้าน | ||||||||||||||||||||
3. | ไร่อ้อย | (Rai Oi) | 11 หมู่บ้าน | 9. | พญาแมน | (Phaya Maen) | 7 หมู่บ้าน | ||||||||||||||||||||
4. | ท่าสัก | (Tha Sak) | 10 หมู่บ้าน | 10. | นาอิน | (Na In) | 7 หมู่บ้าน | ||||||||||||||||||||
5. | คอรุม | (Kho Rum) | 12 หมู่บ้าน | 11. | นายาง | (Na Yang) | 7 หมู่บ้าน | ||||||||||||||||||||
6. | บ้านหม้อ | (Ban Mo) | 8 หมู่บ้าน |
การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอพิชัยประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 13 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลตำบลท่าสัก ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลท่าสัก
- เทศบาลตำบลในเมือง ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลในเมือง
- องค์การบริหารส่วนตำบลในเมือง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลในเมือง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลในเมือง)
- องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านดารา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านดาราทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลไร่อ้อย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไร่อ้อยทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลท่าสัก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าสัก (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลท่าสัก)
- องค์การบริหารส่วนตำบลคอรุม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคอรุมทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านหม้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านหม้อทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลท่ามะเฟือง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่ามะเฟืองทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านโคน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านโคนทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลพญาแมน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพญาแมนทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลนาอิน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาอินทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลนายาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนายางทั้งตำบล
สถานที่ท่องเที่ยว
- วัดหน้าพระธาตุ
- พิพิธภัณฑ์บ้านเกิดพระยาพิชัยดาบหัก ที่ห้วยคา
- คูปราสาท
- ปรางค์
- วัดเอกา
- วัดมหาธาตุ
- วัดขวางชัยภูมิ
- กำแพงเมืองพิชัย
- วัดบึงสัมพันธ์
- ศาลเจ้าแม่ทับทิม พิชัย
อ้างอิง
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศเปลี่ยนนามเมืองพิไชยเปนเมืองอุตรดิฐ, เล่ม 32, 22 สิงหาคม พ.ศ. 2458, หน้า 178