กองทัพภาคที่ 3

กองทัพภาคที่ 3
	ตราประจำกองทัพภาคที่ 3
สถาปนา	กองทัพที่ 2 (พ.ศ. 2454 – 2460, พ.ศ. 2472 – 2493); กองทัพทหารบกที่ 7 (พ.ศ. 2460 – 2464); กองทัพที่ 3 (พ.ศ. 2464 – 2472); ภาคทหารบกที่ 3 (พ.ศ. 2493 – 2501); กองทัพภาคที่ 3 (พ.ศ. 2501 – ปัจจุบัน)
ประเทศ	ไทย
รับใช้	พระมหากษัตริย์ไทย
เหล่า	กองทัพบกไทย
รูปแบบ	ผสมเหล่า
กำลังรบ	กองทัพ
ขึ้นต่อ	กองทัพบกไทย
กองบัญชาการ	ค่ายสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ตำบลบ้านคลอง อำเภอเมืองพิษณุโลก จังหวัดพิษณุโลก 65000
วันสถาปนา	20 สิงหาคม
ปฏิบัติการสำคัญ	กรณีพิพาทกู่เต็งนาโย่ง
เว็บไซต์	http://www.army3.mi.th/home.php
ผู้บังคับบัญชา
แม่ทัพภาค	พลโท วรเทพ บุญญะ
รองแม่ทัพภาค	พลตรี ณรงค์ฤทธิ ปาณิกบุตร; พลตรี กิดากร จันทรา; พลตรี ธีระ ผดุงสุนทร
ผบ.สำคัญ	พลโท พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าคำรบ (ผู้บัญชาการคนแรก); พลเอก ประพันธ์ กุลพิจิตร; พลเอก สำราญ แพทยกุล; พลเอก ยศ เทพหัสดิน ณ อยุธยา; พลเอก ทนงศักดิ์ อภิรักษ์โยธิน; พลเอก ปรีชา จันทร์โอชา

กองทัพภาคที่ 3 (ทภ.3) ของกองทัพบกไทย ได้รับการก่อตั้งเมื่อวันที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2445 รับผิดชอบพื้นที่ภาคเหนือทั้งหมด และภาคกลางในบางส่วน ตั้งกองบัญชาการที่ค่ายสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ตำบลบ้านคลอง อำเภอเมืองพิษณุโลก จังหวัดพิษณุโลก

ประวัติ

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมืองแพร่อยู่ในฐานะเป็นเมืองประเทศราช มีเจ้าพิริยเทพวงษ์ เป็นเจ้าผู้ครองนครแพร่ เมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2445 ได้เกิดกลุ่มโจรเงี้ยวประมาณ 40 คน สมทบกับกลุ่มโจรเงี้ยวบ้านป่าผึ้ง พร้อมอาวุธปืนยกกำลังเข้ายึดโรงพักตำรวจภูธรเมืองแพร่, โรงไปรษณีย์โทรเลข, บ้านข้าหลวง, ที่ว่าการเมืองแพร่, ศาล และคุก เมื่อทำการสำเร็จ มีพวกเงี้ยวกับนักโทษที่ได้รับการปลดปล่อยออกมาเข้าสมทบอีกประมาณ 400 คน ได้ก่อการวุ่นวายรุนแรงมากยิ่งขึ้น โดยแยกกันเป็นหมู่เข้าปล้นบ้านคนไทย จับพระยาไชยบูรณ์ ข้าหลวงกำกับการเมืองแพร่ และจับราษฎรตลอดจนเด็กที่เป็นคนไทยภาคกลางมาเข่นฆ่าอย่างทารุณ จากนั้นได้ยกกำลังเข้าปล้นเมืองลำปาง และส่วนหนึ่งยกมาสกัดกั้นกองทัพไทยที่บริเวณเขาพลึง บริเวณชายแดนเมืองแพร่ต่ออุตรดิตถ์

วันที่ 6 สิงหาคม พ.ศ. 2445 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้พลโท เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสง-ชูโต) เป็นแม่ทัพใหญ่คุมกองทหารจากกรุงเทพฯ และราชบุรี จำนวน 8 กองพัน ยกไปปราบกลุ่มโจรเงี้ยวที่เมืองแพร่และลำปาง และทรงโปรดเกล้าฯ ให้ผู้ว่าราชการเมืองพิชัย, ผู้ว่าราชการเมืองสุโขทัย, ผู้ว่าราชการเมืองตาก และผู้ว่าราชการเมืองพิษณุโลกคุมไพร่พลยกไปล่วงหน้า

วันที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2445 กองทัพของพลโท เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสง-ชูโต) เดินทางไปถึงเมืองแพร่ ต่อมาได้จัดการสอบสวนจับกุมผู้กระทำผิด หรือสมคบกระทำผิดเพื่อส่งฟ้องศาลเป็นที่เรียบร้อย และส่งให้กองกำลังเมืองต่างๆ ที่ไม่มีความจำเป็นกลับภูมิลำเนาเดิม ทําให้เกิดความสงบเรียบร้อยกลับคืนมา กองทัพภาคที่ 3 จึงยึดเอาวันที่ 20 สิงหาคมเป็นวันสถาปนากองทัพภาคที่ 3 ของทุกปี^[2]

นับตั้งแต่วันที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2445 กองทัพภาคที่ 3 มีวิวัฒนาการพัฒนาหน่วยเรื่อยมาตามลําดับ จนในปี พ.ศ. 2501 ได้แปรสภาพเป็นกองทัพภาคที่ 3 จวบจนปัจจุบัน ทั้งนี้ไปตามนโยบาย และภารกิจที่ได้รับมอบหมายจากกองทัพบก ซึ่งมีภารกิจหลัก 4 ประการ ได้แก่ การป้องกันประเทศ การรักษาความมั่นคง และความสงบเรียบร้อยภายใน การปกป้องสถาบันพระมหากษัตริย์ และการช่วยพัฒนาประเทศ^[3]

หน่วยขึ้นตรง

กองทัพน้อยที่ 3 ตั้งกองบัญชาการที่ค่ายสมเด็จพระเอกาทศรถ ตำบลอรัญญิก อำเภอเมืองพิษณุโลก จังหวัดพิษณุโลก

รายพระนามและชื่อแม่ทัพภาค

ลำดับ	พระนามและนาม	วาระการดำรงตำแหน่ง	หมายเหตุ
รายพระนามและชื่อแม่ทัพภาค
1	พลโท พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าคำรบ	พ.ศ. 2454 - 2457	แม่ทัพกองทัพน้อยที่ 2
2	พลโท หลวงวีระโยธา (วีระ วีระโยธา)	พ.ศ. 2494 - 2494
3	พลโท หลวงสวัสดิ์สรยุทธ (ดล บุนนาค)	พ.ศ. 2494 - 2495
4	พลโท หลวงจุลยุทธยรรยง (ทองจุล ศุภชรัสส์)	พ.ศ. 2495 - 2498
5	พลโท ครวญ สุทธานินทร์	พ.ศ. 2498 - 2499
6	พลโท ผ่อง บุญสม	พ.ศ. 2499 - 2499
7	พลโท ประพันธ์ กุลพิจิตร	พ.ศ. 2501 - 2506
8	พลโท อรรถ ศศิประภา	พ.ศ. 2506 - 2509
9	พลโท อ่อง โพธิกนิษฐ	พ.ศ. 2509 - 2512
10	พลโท สำราญ แพทยกุล	พ.ศ. 2512 - 2516
11	พลโท ประสาน แรงกล้า	พ.ศ. 2516 - 2517
12	พลโท ยศ เทพหัสดิน ณ อยุธยา	พ.ศ. 2517 - 2518
13	พลโท สมศักดิ์ ปัญจมานนท์	พ.ศ. 2518 - 2521
14	พลโท สีมา ปาณิกบุตร	พ.ศ. 2521 - 2524
15	พลโท พร้อม ผิวนวล	พ.ศ. 2524 - 2526
16	พลโท เทียบ กรมสุริยศักดิ์	พ.ศ. 2526 - 2528
17	พลโท รวมศักดิ์ ไชยโกมินทร์	พ.ศ. 2528 - 2529
18	พลโท ชัยชนะ ธารีฉัตร	พ.ศ. 2529 - 2530
19	พลโท ศิริ ทิวะพันธุ์	พ.ศ. 2530 - 2533
20	พลโท ไพโรจน์ จันทร์อุไร	พ.ศ. 2533 - 2535
21	พลโท ยิ่งยส โชติพิมาย	พ.ศ. 2535 - 2537
22	พลโท สุรเชษฐ เดชาติวงศ์ ณ อยุธยา	พ.ศ. 2537 - 2538
23	พลโท ถนอม วัชรพุทธ	พ.ศ. 2538 - 2541
24	พลโท สมหมาย วิชาวรณ์	พ.ศ. 2541 - 2542
25	พลโท วัธนชัย ฉายเหมือนวงศ์	พ.ศ. 2542 - 2544
26	พลโท อุดมชัย องคสิงห	พ.ศ. 2544 - 2546
27	พลโท พิชาญเมธ ม่วงมณี	พ.ศ. 2546 - 2548
28	พลโท สพรั่ง กัลยาณมิตร	พ.ศ. 2548 - 2549
29	พลโท จิรเดช คชรัตน์	1 ตุลาคม พ.ศ. 2549 - 30 กันยายน พ.ศ. 2550
30	พลโท สำเริง ศิวาดำรงค์	1 ตุลาคม พ.ศ. 2550 - 30กันยายน พ.ศ. 2551
31	พลโท ทนงศักดิ์ อภิรักษ์โยธิน	1 ตุลาคม พ.ศ. 2551 - 30 กันยายน พ.ศ. 2553
32	พลโท วรรณทิพย์ ว่องไว	1 ตุลาคม พ.ศ. 2553 - 31 มีนาคม พ.ศ. 2555
33	พลโท ชาญชัยณรงค์ ธนารุณ	1 เมษายน พ.ศ. 2555 - 31 มีนาคม พ.ศ. 2556
34	พลโท ปรีชา จันทร์โอชา	1 เมษายน พ.ศ. 2556 - 30 กันยายน พ.ศ. 2557
35	พลโท สาธิต พิธรัตน์	1 ตุลาคม พ.ศ. 2557 - 30 กันยายน พ.ศ. 2558
36	พลโท สมศักดิ์ นิลบรรเจิดกุล	1 ตุลาคม พ.ศ. 2558 - 30 กันยายน พ.ศ. 2559
37	พลโท วิจักขฐ์ สิริบรรสพ	1 ตุลาคม พ.ศ. 2559 - 30 กันยายน พ.ศ. 2561
38	พลโท ฉลองชัย ชัยยะคำ	1 ตุลาคม พ.ศ. 2561 - 30 กันยายน พ.ศ. 2563
39	พลโท อภิเชษฐ์ ซื่อสัตย์	1 ตุลาคม พ.ศ. 2563 - 30 กันยายน พ.ศ. 2565^[5]^[6]
40	พลโท สุริยะ เอี่ยมสุโร	1 ตุลาคม พ.ศ. 2565 - 30 กันยายน พ.ศ. 2566
41	พลโท ประสาน แสงศิริรักษ์	1 ตุลาคม พ.ศ. 2566 - 30 กันยายน พ.ศ. 2567
42	พลโท กิตติพงษ์ แจ่มสุวรรณ	1 ตุลาคม พ.ศ. 2567 - 30 กันยายน พ.ศ. 2568
43	พลโท วรเทพ บุญญะ	1 ตุลาคม พ.ศ. 2568 - ปัจจุบัน

_{หมายเหตุ ยศทหารเป็นยศขณะดำรงตำแหน่งตามประกาศสํานักนายกรัฐมนตรี}

ค่ายทหารที่ตั้งปกติในพื้นที่

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

↑ ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ให้นายทหารรับราชการ ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 141 ตอนพิเศษ 262 ง 21 กันยายน พ.ศ. 2567
↑ "ผบ.ทบ. ร่วมวันคล้ายวันสถาปนาครบรอบ 120 ปี กองทัพภาคที่ 3". matichon online (ภาษาอังกฤษ). 2022-08-20. สืบค้นเมื่อ 2024-03-29.
↑ "history of 3rd Army Area". 3rd Army Area (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2024-03-29.
↑ กองทัพจัดตั้ง “พล.ร.7” รับมือภัยคุกคามฝั่งตะวันตก – สแกนกำลัง “ชนกลุ่มน้อย-พม่า” กับสัญญาณแรก “นะคะมวย” สืบค้นเมือ 14 พฤศจิกายน 2564
↑ ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ให้นายทหารรับราชการ หน้า ๓๑ เล่ม ๑๓๗ ตอนพิเศษ ๒๑๘ ง ๑๘ กันยายน ๒๕๖๓
↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหารชั้นนายพล หน้า ๑๒ เล่ม ๑๓๗ ตอนพิเศษ ๒๔ ข ๑๘ กันยายน ๒๕๖๓

[1] ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ให้นายทหารรับราชการ ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 141 ตอนพิเศษ 262 ง 21 กันยายน พ.ศ. 2567

[2] "ผบ.ทบ. ร่วมวันคล้ายวันสถาปนาครบรอบ 120 ปี กองทัพภาคที่ 3". matichon online (ภาษาอังกฤษ). 2022-08-20. สืบค้นเมื่อ 2024-03-29.

[3] "history of 3rd Army Area". 3rd Army Area (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2024-03-29.

[4] กองทัพจัดตั้ง “พล.ร.7” รับมือภัยคุกคามฝั่งตะวันตก – สแกนกำลัง “ชนกลุ่มน้อย-พม่า” กับสัญญาณแรก “นะคะมวย” สืบค้นเมือ 14 พฤศจิกายน 2564

[5] ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ให้นายทหารรับราชการ หน้า ๓๑ เล่ม ๑๓๗ ตอนพิเศษ ๒๑๘ ง ๑๘ กันยายน ๒๕๖๓

[6] ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหารชั้นนายพล หน้า ๑๒ เล่ม ๑๓๗ ตอนพิเศษ ๒๔ ข ๑๘ กันยายน ๒๕๖๓

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

ประวัติ

หน่วยขึ้นตรง​

ส่วนบัญชาการ​​

ส่วนกำลังรบ

ส่วนสนับสนุนการช่วยรบ

ส่วนภูมิภาค

ส่วนช่วยการพัฒนาประเทศ

รายพระนามและชื่อแม่ทัพภาค

ค่ายทหารที่ตั้งปกติในพื้นที่

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

หน่วยขึ้นตรง

ส่วนบัญชาการ