ข้ามไปเนื้อหา

ราชวงศ์ของอียิปต์โบราณ

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ในประวัติศาสตร์อียิปต์โบราณ ราชวงศ์เป็นกลุ่มผู้ปกครองที่มีชาติกำเนิดร่วมกัน โดยปกติแล้วผู้ปกครองแห่งอียิปต์จะแบ่งออกเป็นจำนวนสามสิบสามราชวงศ์ แต่ไม่จำเป็นต้องเป็นเช่นนั้นเสมอไป โดยปกติแล้ว ราชวงศ์ดังกล่าวจะถูกจัดกลุ่มโดยนักวิชาการสมัยใหม่เป็น "ช่วงสมัยราชอาณาจักร" และ "ช่วงสมัยระหว่างกลาง"

การแบ่งกลุ่มฟาโรห์ออกเป็นสามสิบราชวงศ์นั้นมาจากแมนิโธ ซึ่งเป็นนักบวชชาวอียิปต์ในช่วงศตวรรษที่ 3 ก่อนคริสตกาล ซึ่งหนังสือ แอกิปเทียกา นั้นน่าจะเขียนขึ้นในช่วงที่มีผู้ปกครองอียิปต์ที่พูดภาษากรีกหรือราชวงศ์ทอเลมี แต่คงหลงเหลืออยู่เพียงเศษเสี้ยวและบทสรุปเท่านั้น ชื่อของสองราชวงศ์สุดท้ายคือ ราชวงศ์ที่สามสิบเอ็ดที่ปกครองในช่วงเวลาสั้นๆ และราชวงศ์ทอเลมีที่ปกครองอียิปต์ในช่วงเวลาที่ยาวนานกว่านั้นเป็นชื่อเรียกในช่วงเวลาภายหลัง

ถึงแม้ว่าจะมีการใช้กันอย่างแพร่หลายและมีประโยชน์ แต่ระบบการจัดกลุ่มนั้นก็ยังคงมีข้อบกพร่อง บางราชวงศ์ปกครองเพียงส่วนหนึ่งของอียิปต์และปกครองอยู่ในคาบเกี่ยวเวลาเดียวกันราชวงศ์อื่นในเมืองอื่น หรือราชวงศ์ที่เจ็ด ซึ่งอาจจะไม่มีอยู่เลย ส่วนราชวงศ์ที่สิบดูเหมือนจะเป็นการปกครองต่อของราชวงศ์ที่เก้า และอาจจะมีราชวงศ์ในบริเวณอียิปต์บนอีกหนึ่งหรือหลายราชวงศ์ก่อนหน้าช่วงการปกครองของราชวงศ์ที่หนึ่งแห่งอียิปต์

รายชื่อราชวงศ์ในประวัติศาสตร์อียิปต์โบราณ

[แก้]
Late Period of ancient EgyptThird Intermediate Period of EgyptNew Kingdom of EgyptSecond Intermediate Period of EgyptMiddle Kingdom of EgyptFirst Intermediate Period of EgyptOld Kingdom of EgyptEarly Dynastic Period (Egypt)
ราชวงศ์ ศูนย์กลางการปกครอง ช่วงเวลาในการปกครอง ผู้ปกครอง
เริ่มต้น
(ปีก่อนคริสตกาล)
สิ้นสุด
(ปีก่อนคริสตกาล)
จำนวน ผู้ปกครองพระองค์แรก ผู้ปกครองพระองค์สุดท้าย รายพระนาม/พระราชพงศาวลี
สมัยราชวงศ์ตอนต้น
ราชวงศ์ที่หนึ่ง ทินิส 3150 2900 250 ปี นาร์เมอร์ กา'อา (รายพระนาม)
(พระราชพงศาวลี)
ราชวงศ์ที่สอง ทินิส 2880 2686 204 ปี โฮเทปเซเคมวี คาเซเคมวี (รายพระนาม)
สมัยราชอาณาจักรเก่า
ราชวงศ์ที่สาม เมมฟิส 2687 2613 73 ปี ดโจเซอร์ ฮูนิ (รายพระนาม)
ราชวงศ์ที่สี่ เมมฟิส 2613 2494 112 ปี สเนเฟอร์อู เชปเซสคาฟ หรือ ธัมฟ์ธิส[a] (รายพระนาม)
(พระราชพงศาวลี)
ราชวงศ์ที่ห้า เมมฟิส 2494 2345 149 ปี อูเซอร์คาฟ อูนัส (รายพระนาม)
ราชวงศ์ที่หก เมมฟิส 2345 2181 164 ปี เตติ เมอร์เอนเร เนมติเอมซาฟที่ 2 หรือ เนทเจอร์คาเร ซิพทาห์[b] หรือ นิโตคริส[c] (รายพระนาม)
สมัยระหว่างกลางที่หนึ่ง
ราชวงศ์ที่เจ็ด[d] เมมฟิส[1]: 396  ไม่ทราบ ไม่ทราบ ไม่ทราบ ไม่ทราบ ไม่ทราบ (รายพระนาม)
ราชวงศ์ที่แปด เมมฟิส[1]: 396  2181 2160 21 ปี เนทเจอร์คาเร ซิพทาห์[b] หรือ เมนคาเร เนเฟอร์อิร์คาเรที่ 2 (รายพระนาม)
ราชวงศ์ที่เก้า เฮราคลีโอโพลิส มักนา 2160 2130 30 ปี เมริอิบเร เคติ[e] ไม่ทราบ (รายพระนาม)
ราชวงศ์ที่สิบ เฮราคลีโอโพลิส มักนา 2130 2040 90 ปี เมริฮัตฮอร์ ไม่ทราบ (รายพระนาม)
สมัยราชอาณาจักรกลาง
ราชวงศ์ที่สิบเอ็ด[f] ธีบส์ 2130 1991 139 ปี อินเตฟ เมนทูโฮเทปที่ 4 (รายพระนาม)
(พระราชพงศาวลี)
ราชวงศ์ที่สิบสอง อิทจ์ทาวี 1991 1802 189 ปี อเมนเอมฮัตที่ 1 โซเบคเนเฟอร์อู (รายพระนาม)
(พระราชพงศาวลี)
ราชวงศ์ที่สิบสาม[g] อิทจ์ทาวี 1803 1649 154 ปี เซเคมเร คูทาวี โซเบคโฮเทป ไม่ทราบ (รายพระนาม)
สมัยระหว่างกลางที่สอง
ราชวงศ์ที่สิบสี่ อะวาริส 1725 1650 75 ปี ยากบิม เซคาเอนเร[h] ไม่ทราบ (รายพระนาม)
ราชวงศ์ที่สิบห้า
(ฮิกซอส)
อะวาริส 1650 1550 100 ปี ซาลิทิส คามูดิ (รายพระนาม)
ราชวงศ์อไบดอส[i] อไบดอส 1650 1600 50 ปี ไม่ทราบ ไม่ทราบ (รายพระนาม)
ราชวงศ์ที่สิบหก ธีบส์ หรือ อะวาริส 1649 1582 67 ปี อะนัต-เฮอร์ ไม่ทราบ (รายพระนาม)
ราชวงศ์ที่สิบเจ็ด ธีบส์ 1580 1550 30 ปี ราโฮเทป คาโมส (รายพระนาม)
สมัยราชอาณาจักรใหม่
ราชวงศ์ที่สิบแปด ธีบส์และอะมาร์นา 1550 1292 258 ปี อาโมสที่ 1 ฮอร์เอมเฮบ (รายพระนาม)
(พระราชพงศาวลี)
ราชวงศ์ที่สิบเก้า ธีบส์ และ เมมฟิส และ พี-ราเมสเซส 1292 1189 103 ปี ราเมสเซสที่ 1 ทวอสเรต (รายพระนาม)
(พระราชพงศาวลี)
ราชวงศ์ที่ยี่สิบ พี-ราเมสเซส 1189 1077 112 ปี เซตนัคต์เอ ราเมสเซสที่ 11 (รายพระนาม)
(พระราชพงศาวลี)
สมัยระหว่างกลางที่สาม
ราชวงศ์ที่ยี่สิบเอ็ด ทานิส 1069 943 126 ปี สเมนเดส ซูเซนเนสที่ 2 (รายพระนาม)
(พระราชพงศาวลี)
ราชวงศ์ที่ยี่สิบสอง
(เมชเวส)
ทานิส และ บูบัสติส 943 720 223 ปี โชเชงค์ที่ 1 โอซอร์คอนที่ 4 (รายพระนาม)
(พระราชพงศาวลี)
ราชวงศ์ที่ยี่สิบสาม
(เมชเวส)
เฮราคลีโอโพลิส มักนา หรือเฮอร์โมโพลิส หรือ ธีบส์ 837 728 109 ปี ฮาร์ซิเอเซ เอ รุดอามุน (รายพระนาม)
(พระราชพงศาวลี)
ราชวงศ์ที่ยี่สิบสี่ ซาอิส 732 723 12 ปี เทฟนัคต์ บาเคนราเนฟ (รายพระนาม)
(พระราชพงศาวลี)
ราชวงศ์ที่ยี่สิบห้า
(นิวเบีย)
เมมฟิส และ แนปาตา 744 656 88 ปี ปิเย ทันต์อมานิ (รายพระนาม)
(พระราชพงศาวลี)
สมัยปลาย
ราชวงศ์ที่ยี่สิบหก ซาอิส 664 525 139 ปี พซัมติกที่ 1 พซัมติกที่ 3 (รายพระนาม)
(พระราชพงศาวลี)
ราชวงศ์ที่ยี่สิบเจ็ด[j]
(เปอร์เซีย)
บาบิโลน 525 404 121 ปี แคมไบซีสที่ 2[k] ดาริอุสที่ 2[l] (รายพระนาม)
(พระราชพงศาวลี)
ราชวงศ์ที่ยี่สิบแปด ซาอิส 404 398 6 ปี อไมร์เตอุส อไมร์เตอุส (รายพระนาม)
ราชวงศ์ที่ยี่สิบเก้า เมนเดส 398 380 18 ปี เนเฟริเตสที่ 1 เนเฟริเตสที่ 2 (รายพระนาม)
ราชวงศ์ที่สามสิบ เซเบนนิโตส 380 343 37 ปี เนคทาเนโบที่ 1 เนคทาเนโบที่ 2 (รายพระนาม)
ราชวงศ์ที่สามสิบเอ็ด[m]
(เปอร์เซีย)
บาบิโลน 343 332 11 ปี อาร์ตาเซิร์กซีสที่ 3[n] ดาริอุสที่ 3[o] (รายพระนาม)
(พระราชพงศาวลี)
สมัยกรีก-โรมัน
ราชวงศ์อาร์กีด
(กรีก)
เพลลา[p] 332 309 23 ปี อเล็กซานเดอร์ที่ 3 แห่งมาซิดอน อเล็กซานเดอร์ที่ 4 แห่งมาซิดอน (รายพระนาม)
(พระราชพงศาวลี)
ราชวศ์ทอเลมี
(กรีก)
อะเล็กซานเดรีย 305 30 275 ปี ทอเลมีที่ 1 โซเตอร์ ซีซาเรียน (รายพระนาม)
(พระราชพงศาวลี)
อียิปต์ถูกรวมเข้ากับสาธารณรัฐโรมันเมื่อ 30 ปีก่อนคริสตกาล

(ดูเพิ่ม อียิปต์แห่งโรมัน, ฟาโรห์แห่งโรมัน และรายพระนามจักรพรรดิแห่งจักรวรรดิโรมัน)

ราชวงศ์ก่อนช่วงการปกครองของราชวงศ์ทอเลมีจำนวน 31 ราชวงศ์ตามระยะเวลาการปกครอง (ช่องละ 25 ปี),[q] แต่ละราชวงศ์จะปรากฏเป็นรูปกล่อง(หน่วย)สี สมัยช่วงต้นยุคราชวงศ์ต้นและสมัยสามราชอาณาจักรคือสีน้ำเงิน โดยสีที่เข้มกว่าหมายถึงเก่าแก่กว่า ช่วงสมัยระหว่างกลางคือสีแดง สีส้ม และสีเหลือง โปรดทราบว่าหลายราชวงศ์สามารถปกครองจากเมืองต่างๆ พร้อมกันได้ในช่วงสมัยระหว่างกลางและช่วงปลายของมัยราชอาณาจักรกลาง โดยช่วงเวลาการปกครองของราชวงศ์มักจะใกล้เคียงกันมาก ซึ่งด้านบนใช้ช่วงเวลาของเทมเพลตรายการราชวงศ์แห่งอียิปต์

เชิงอรรถ

[แก้]
  1. การมีอยู่ของฟาโรห์ธัมฟ์ธิสนั้นไม่ปรากฏหลักฐานยืนยันทางโบราณคดี
  2. 2.0 2.1 ฟาโรห์เนทเจอร์คาเร ซิพทาห์อาจจะทรงเป็นฟาโรห์พระองค์สุดท้ายของราชวงศ์ที่หกหรือทรงเป็นผู้สถาปนาราชวงศ์ที่แปด ซึ่งขึ้นอยู่กับของนักประวัติศาสตร์
  3. การมีอยู่ของนิโตคริสไม่ปรากฏหลักฐานยืนยันทางโบราณคดี
  4. บันทึกทางประวัติศาสตร์เพียงบันทึกชิ้นเดียวของราชวงศ์ที่เจ็ดถูกพบใน แอกิปเทียกา ของแมนิโธ ซึ่งเป็นนักประวัติศาสตร์ โดยบางคนถือว่าราชวงศ์ที่เจ็ดเป็นสิ่งสมมติขึ้นมา[1]: 393 [2]: xiii 
  5. นักประวัติศาสตร์บางคนถือว่าฟาโรห์เมอร์อิบเร เคติทรงเป็นผู้สถาปนาราชวงศ์ที่เก้า[3][4][5][6] ในขณะที่บางคนเชื่อว่าฟาโรห์เมอร์อิบเร เคติทรงขึ้นครองราชย์ในช่วงราชวงศ์ที่สิบ[7]
  6. ราชวงศ์ที่สิบเอ็ดก่อนหน้ารัชสมัยของฟาโรห์เมนทูโฮเทปที่ 2 โดยทั่วไปจะถูกจัดเป็นส่วนหนึ่งของช่วงสมัยระหว่างกลางที่สองแห่งอียิปต์
  7. นักประวัติศาสตร์บางคนได้จัดว่าราชวงศ์ที่สิบสามเป็นส่วนหนึ่งของช่วงสมัยระหว่างกลางที่สองแห่งอียิปต์
  8. นักประวัติศาสตร์บางคนถือว่าฟาโรห์ยากบิม เซเคเอนเร ทรงเป็นผู้สถาปนาราชวงศ์ที่สิบสี่[8] ในขณะที่บางคนเชื่อว่าฟาโรห์ยากบิม เซเคเอนเร ทรงขึ้นครองราชย์ในช่วงราชวงศ์ที่สิบหก[9]
  9. การมีอยู่ของราชวงศ์อไบดอสยังเป็นที่ถกเถียงกัน
  10. ราชวงศ์ที่ยี่สิบเจ็ดเป็นศัพท์เฉพาะทางประวัติศาสตร์ที่กล่าวถึงช่วงการปกครองครั้งแรกของผู้ปกครองจากจักรวรรดิอะคีเมนิดที่ทรงปกครองอียิปต์
  11. จักรพรรดิแคมไบซีสที่ 2 ทรงเป็นผู้ปกครองพระองค์ที่สองของจักรวรรดิอะคีเมนิด และทรงเป็นผู้ปกครองแห่งอะคีเมนิดพระแรกที่ทรงแผ่พระราชอำนาจควบคุมอียิปต์
  12. จักรพรรดิดาริอุสที่ 2 ทรงเป็นผู้ปกครองพระองค์ที่เก้าของ จักรวรรดิอะคีเมนิด และทรงเป็นผู้ปกครองแห่งอะคีเมนิดพระองค์ที่แปดที่ทรงปกครองอียิปต์
  13. ราชวงศ์ที่สามสิบเอ็ดเป็นศัพท์เฉพาะทางประวัติศาสตร์ที่กล่าวถึงช่วงการปกครองครั้งที่สองของผู้ปกครองจากจักรวรรดิอะคีเมนิดที่ทรงปกครองอียิปต์
  14. จักรพรรดิอาร์ตาเซิร์กซีสที่ 3 ทรงเป็นผู้ปกครองพระองค์ที่สิบเอ็ดของจักรวรรดิอะคีเมนิด และทรงเป็นผู้ปกครองแห่งอะคีเมนิดพระองค์แรกที่ทรงสามารถฟื้นฟูพระราชอำนาจเหนืออียิปต์หลังจากสูญเสียไปถึง 61 ปี
  15. จักรพรรดิดาริอุสที่ 3 ทรงเป็นผู้ปกครองพระองค์ที่สิบสามของจักรวรรดิอะคีเมนิด และทรงเป็นผู้ปกครองแห่งอะคีเมนิดพระองค์สุดท้ายที่ทรงปกครองอียิปต์
  16. เมืองหลวงของราชอาณาจักรมาซิโดเนียในระหว่างที่ปกครองอียิปต์ คือ นครเพลลา โดดยศูนย์กลางการปกครองของอียิปต์ในช่วงเวลาดังกล่าว คือ เมืองอะเล็กซานเดอร์
  17. เริ่มจากด้านขวาสุดของแผนภูมินี้ มีเพียงราชวงศ์เดียวเท่านั้นที่ปกครองยืนยาวกว่า 250 ปี (ราชวงศ์ที่สิบแปด) และสองราชวงศ์ที่ปกครองระหว่าง 200 ถึง 225 ปี (จำนวนสองกล่องหน่วย) และอีกหนึ่งราชวงศ์ปกครองระหว่าง 175 ถึง 200 ปี (จำนวนหนึ่งกล่องหน่วย) เป็นต้น

อ้างอิง

[แก้]
  1. 1.0 1.1 1.2 Hratch Papazian (2015). "The State of Egypt in the 100th Dynasty". ใน Peter Der Manuelian; Thomas Schneider (บ.ก.). Towards a New History for the Egyptian Old Kingdom: Perspectives on the Pyramid Age. Harvard Egyptological Studies. BRILL.
  2. Wilkinson, Toby (2010). "Timeline". The Rise and Fall of Ancient Egypt. New York: Random House. p. xiii. ISBN 9781408810026. The system of dynasties devised in the third century B.C. is not without its problems—for example, the Sixth Dynasty is now recognized as being wholly spurious, while several dynasties are known to have ruled concurrently in different parts of Egypt...
  3. Flinders Petrie, A History of Egypt from the Earliest Times to the XVIth Dynasty (1897), pp. 114–15.
  4. Alan Gardiner, Egypt of the Pharaohs. An introduction, Oxford University Press, 1961, p. 112.
  5. William C. Hayes, in The Cambridge Ancient History, vol 1, part 2, 1971 (2008), Cambridge University Press, ISBN 0-521-07791-5, p. 464.
  6. Nicolas Grimal, A History of Ancient Egypt, Oxford, Blackwell Books, 1992, p. 140.
  7. Jürgen von Beckerath, Handbuch der Ägyptischen Königsnamen, 2nd edition, Mainz, 1999, p. 74.
  8. Ryholt (1997), p. 409
  9. Sekhaenre Yakbim on Egyphica.net

ผลงานอ้างอิง

[แก้]