ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ฐานานุกรม"
พุทธามาตย์ (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข |
|||
บรรทัด 11: | บรรทัด 11: | ||
ภิกษุผู้ได้รับแต่งตั้งในลักษณะนี้เรียกว่า '''พระฐานานุกรม''' ทุกรูปจัดเป็นพระมีสมณศักดิ์เหมือนพระสมณศักดิ์ที่ทรงแต่งตั้ง พระในตำแหน่งเหล่านี้บางทีเรียก'''ประทวนสัญญาบัตร''' บ้าง '''ฐานาประทวน''' บ้าง และเนื่องจากสมณศักดิ์เหล่านี้[[พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว]]ไม่ได้พระราชทานเอง ดังนั้นเมื่อพระสงฆ์ผู้ทรงสมณศักดิ์ที่ได้ตั้งฐานานุกรมไว้[[มรณภาพ]] ตำแหน่งฐานานุกรมต่าง ๆ ก็ถือว่าเป็นอันสิ้นสุดไปด้วย เรียกกันในภาษาปากว่า '''พระครูม่าย''' หรือ '''ฐานาม่าย''' จนกว่าจะได้รับแต่งตั้งฐานานุกรมใหม่ |
ภิกษุผู้ได้รับแต่งตั้งในลักษณะนี้เรียกว่า '''พระฐานานุกรม''' ทุกรูปจัดเป็นพระมีสมณศักดิ์เหมือนพระสมณศักดิ์ที่ทรงแต่งตั้ง พระในตำแหน่งเหล่านี้บางทีเรียก'''ประทวนสัญญาบัตร''' บ้าง '''ฐานาประทวน''' บ้าง และเนื่องจากสมณศักดิ์เหล่านี้[[พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว]]ไม่ได้พระราชทานเอง ดังนั้นเมื่อพระสงฆ์ผู้ทรงสมณศักดิ์ที่ได้ตั้งฐานานุกรมไว้[[มรณภาพ]] ตำแหน่งฐานานุกรมต่าง ๆ ก็ถือว่าเป็นอันสิ้นสุดไปด้วย เรียกกันในภาษาปากว่า '''พระครูม่าย''' หรือ '''ฐานาม่าย''' จนกว่าจะได้รับแต่งตั้งฐานานุกรมใหม่ |
||
ในอดีต ตำแหน่งฐานานุกรมบางตำแหน่งมีลำดับสมณศักดิ์สูงกว่า[[พระมหา |
ในอดีต ตำแหน่งฐานานุกรมบางตำแหน่งมีลำดับสมณศักดิ์สูงกว่า[[พระมหา]]เปรียญ จึงมีบางครั้งที่พระมหาเปรียญก็อาจได้รับแต่งตั้งฐานานุกรมบ้าง ซึ่งเรียกกันในภาษาปากว่า '''ฐานาทรงเครื่อง''' หรือ '''พระครูทรงเครื่อง''' คือมีทั้งตำแหน่งมหาเปรียญและฐานานุกรมในคราวเดียวกัน |
||
== ประเภทของฐานานุกรม == |
== ประเภทของฐานานุกรม == |
||
ฐานานุกรมแบ่งได้ 4 ตำแหน่ง ได้แก่ |
ฐานานุกรมแบ่งได้ 4 ตำแหน่ง ได้แก่ |
||
# '''ฐานานุกรมชั้นพระราชาคณะ''' ตำแหน่งนี้มีเฉพาะฐานานุกรมในสมเด็จพระสังฆราชเท่านั้น มี 2 ตำแหน่งคือ พระราชาคณะปลัดขวาและพระราชาคณะซ้าย (บางสมัยอาจมีพระราชาคณะปลัดกลาง) และฐานานุกรมชั้นนี้สามารถตั้งฐานานุกรมได้ 3 ตำแหน่งเหมือน[[พระราชาคณะ]]ชั้นสามัญทั่วไป |
|||
# '''ฐานานุกรมชั้นพระครูปลัดมีราชทินนาม''' พระครูปลัดมีราชทินนามเป็นฐานานุกรมของ[[พระราชาคณะชั้นธรรม]]ขึ้นไปจนถึง[[สมเด็จพระราชาคณะ]] เมื่อได้ตั้งฐานานุกรมชั้นนี้แล้ว ต้องไปแจ้งที่กรมการศาสนาเพื่อขึ้นทะเบียน และจัดนิตยภัตถวายเช่นเดียวกับ[[พระครูสัญญาบัตร]]ทั่วไป |
|||
=== ฐานานุกรมชั้นพระราชาคณะ === |
|||
# ฐานานุกรมชั้นพระครูอื่น คือ ฐานานุกรมของพระราชาคณะชั้นราชขึ้นไปจนถึงฐานานุกรมในสมเด็จพระสังฆราชบางตำแหน่ง เป็นตำแหน่งที่มีคำว่า "พระครู" นำหน้า เช่น พระครูปลัด พระครูวินัยธร เป็นต้น |
|||
ตำแหน่งนี้มีเฉพาะฐานานุกรมในสมเด็จพระสังฆราชเท่านั้น มี 2 ตำแหน่งคือ พระราชาคณะปลัดขวาและพระราชาคณะซ้าย(บางสมัยอาจมีพระราชาคณะปลัดกลาง) และฐานานุกรมชั้นนี้สามารถตั้งฐานานุกรมได้ 3 ตำแหน่งเหมือน[[พระราชาคณะ]]ชั้นสามัญทั่วไป |
|||
=== ฐานานุกรมชั้นพระครูปลัดมีราชทินนาม === |
|||
พระครูปลัดมีราชทินนามเป็นฐานานุกรมของพระราชาคณะชั้นธรรมขึ้นไปจนถึง[[สมเด็จพระราชาคณะ]] เมื่อได้ตั้งฐานานุกรมชั้นนี้แล้ว ต้องไปแจ้งที่กรมการศาสนาเพื่อขึ้นทะเบียน และจัดนิตยภัตถวายเช่นเดียวกับ[[พระครูสัญญาบัตร]]ทั่วไป |
|||
=== ฐานานุกรมชั้นพระครูอื่น === |
|||
คือ ฐานานุกรมของพระราชาคณะชั้นราชขึ้นไปจนถึงฐานานุกรมในสมเด็จพระสังฆราชบางตำแหน่ง เป็นตำแหน่งที่มีคำว่า "พระครู" นำหน้า เช่น พระครูปลัด พระครูวินัยธร เป็นต้น |
|||
อนึ่ง พระครูฐานานุกรมของสมเด็จพระสังฆราช 4 ตำแหน่งที่อยู่อยู่ระหว่างพระราชาคณะปลัดซ้ายกับพระครูวินัยธร มีสิทธิ์รับพระราชทานนิตยภัตเช่นเดียวกับพระครูปลัดมีราชทินนาม |
อนึ่ง พระครูฐานานุกรมของสมเด็จพระสังฆราช 4 ตำแหน่งที่อยู่อยู่ระหว่างพระราชาคณะปลัดซ้ายกับพระครูวินัยธร มีสิทธิ์รับพระราชทานนิตยภัตเช่นเดียวกับพระครูปลัดมีราชทินนาม |
||
# '''ฐานานุกรมชั้นธรรมดา''' ฐานานุกรมชั้นนี้เป็นของพระราชาคณะชั้นสามัญ มี 3 ตำแหน่งคือ พระปลัด พระสมุห์ และพระใบฎีกา ไม่มีคำว่าพระครูนำหน้า |
|||
== ฐานานุกรมในสมเด็จพระสังฆราช == |
|||
; [[สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก]] (เจริญ สุวฑฺฒโน) |
|||
ฐานานุกรมชั้นนี้เป็นของพระราชาคณะชั้นสามัญ มี 3 ตำแหน่งคือ พระปลัด พระสมุห์ และพระใบฎีกา ไม่มีคำว่าพระครูนำหน้า |
|||
ตั้งฐานานุกรมได้ 15 รูป คือ<ref>http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2532/A/063/1.PDF ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๐๖ ตอนที่ ๖๓ วันที่ ๒๑ พฤษภาคม ๒๕๓๒ ฉบับพิเศษ หน้า ๖-๗</ref> |
|||
* '''พระมหานายก''' ''พุทธปาพจนดิลกโลกยปสาทาภิบาล สกลสังฆประธานมหาเถรกิจการี คณาธิบดีศรีรัตนคมกาจารย์'' พระราชาคณะปลัดขวา |
|||
== รายนามฐานานุกรม ใน[[สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก]] (เจริญ สุวฑฺฒโน) พระสังฆราช องค์ที่ 19 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์<ref>http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2532/A/063/1.PDF ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๐๖ ตอนที่ ๖๓ วันที่ ๒๑ พฤษภาคม ๒๕๓๒ ฉบับพิเศษ หน้า ๖-๗</ref> == |
|||
* '''พระ |
* '''พระจุลนายก''' ''ธรรมนีติสาธกมหาเถราธิการ คณะกิจบรรหารธุรการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์'' พระราชาคณะปลัดซ้าย |
||
{{Col-begin}} |
|||
* '''พระจุลนายก''' ''ธรรมนีติสาธกมหาเถราธิการ คณะกิจบรรหารธุรการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์'' [[พระราชาคณะ]]ปลัดซ้าย |
|||
{{Col-2}} |
|||
* '''พระครูวิสุทธิธรรมภาณ''' |
* '''พระครูวิสุทธิธรรมภาณ''' |
||
* '''พระครูประสาทพุทธปริตร''' พระครูพระปริตร |
|||
* '''พระครูวินัยธร''' |
|||
* '''พระครูสรภัญญประกาศ''' พระครูคู่สวด |
|||
* '''พระครูนิเทศธรรมจักร''' |
|||
* '''พระครูสังฆสิทธิกร''' |
|||
* '''พระครูใบฎีกา''' |
|||
{{Col-2}} |
|||
* '''พระครูพิศาลวินัยวาท''' |
* '''พระครูพิศาลวินัยวาท''' |
||
* '''พระครูประสาทพุทธปริตร''' พระครูพระปริตร |
|||
* '''พระครูประสิทธิ์พุทธมนต์''' พระครูพระปริตร |
* '''พระครูประสิทธิ์พุทธมนต์''' พระครูพระปริตร |
||
* '''พระครูวินัยธร''' |
|||
* '''พระครูธรรมธร''' |
* '''พระครูธรรมธร''' |
||
* '''พระครูสรภัญญประกาศ''' พระครูคู่สวด |
|||
* '''พระครูสรนาทวิเศษ''' พระครูคู่สวด |
* '''พระครูสรนาทวิเศษ''' พระครูคู่สวด |
||
* '''พระครูนิเทศธรรมจักร''' |
|||
* '''พระครูพิทักษ์ธุรกิจ''' |
* '''พระครูพิทักษ์ธุรกิจ''' |
||
* '''พระครูสังฆสิทธิกร''' |
|||
* '''พระครูสมุห์''' |
* '''พระครูสมุห์''' |
||
{{Col-end}} |
|||
* '''พระครูใบฎีกา''' |
|||
; [[สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (วาสน์ วาสโน)]] |
|||
ตั้งฐานานุกรมได้ 15 รูป คือ<ref>http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2517/A/106/1.PDF ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๙๑ ตอนที่ ๑๐๖ วันที่ ๒๒ มิถุนายน ๒๕๑๗ ฉบับพิเศษ หน้า ๔-๕</ref> |
|||
* '''พระมหาคณิศร''' ''พุทธศาสนิกนิกรปสาทาภิบาล สกลสังฆประธานมหาสถาวีรกิจการี นายกบดีศรีรัตนคมกาจารย์'' |
* '''พระมหาคณิศร''' ''พุทธศาสนิกนิกรปสาทาภิบาล สกลสังฆประธานมหาสถาวีรกิจการี นายกบดีศรีรัตนคมกาจารย์'' พระราชาคณะปลัดขวา |
||
* '''พระจุลคณิศร''' ''สัทธรรมนิติธรมหาเถราธิการ คณกิจบรรหารธุรการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์'' |
* '''พระจุลคณิศร''' ''สัทธรรมนิติธรมหาเถราธิการ คณกิจบรรหารธุรการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์'' พระราชาคณะปลัดซ้าย |
||
{{Col-begin}} |
|||
{{Col-2}} |
|||
* '''พระครูวินยาภิวุฒิ''' |
* '''พระครูวินยาภิวุฒิ''' |
||
* '''พระครูสุตตาภิรม''' |
|||
* '''พระครูธรรมาธิการ''' พระครูพระปริตร |
* '''พระครูธรรมาธิการ''' พระครูพระปริตร |
||
* '''พระครูวิจารณ์ภารกิจ''' พระครูพระปริตร |
|||
* '''พระครูวินัยธร''' |
* '''พระครูวินัยธร''' |
||
* '''พระครูธรรมธร''' |
|||
* '''พระครูโฆสิตสุทธสร''' พระครูคู่สวด |
* '''พระครูโฆสิตสุทธสร''' พระครูคู่สวด |
||
* '''พระครูอมรสรนาท''' พระครูคู่สวด |
|||
* '''พระครูพิลาสบรรณวัตร''' |
* '''พระครูพิลาสบรรณวัตร''' |
||
* '''พระครูสังฆวิธาน''' |
|||
* '''พระครูใบฎีกา''' |
|||
{{Col-2}} |
|||
* '''พระครูสุตตาภิรม''' |
|||
* '''พระครูวิจารณ์ภารกิจ''' พระครูพระปริตร |
|||
* '''พระครูธรรมธร''' |
|||
* '''พระครูอมรสรนาท''' พระครูคู่สวด |
|||
* '''พระครูพิพัฒบรรณกร''' |
* '''พระครูพิพัฒบรรณกร''' |
||
* '''พระครูสังฆวิธาน''' |
|||
* '''พระครูสมุห์''' |
* '''พระครูสมุห์''' |
||
{{Col-end}} |
|||
* '''พระครูใบฎีกา''' |
|||
; [[สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (ปุ่น ปุณฺณสิริ)]] |
|||
ตั้งฐานานุกรมได้ 15 รูป<ref>http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2515/A/114/1.PDF ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๘๙ ตอนที่ ๑๑๔ วันที่ ๒๗ กรกฎาคม ๒๕๑๕ ฉบับพิเศษ หน้า ๖-๗</ref> |
|||
* '''พระทักษิณคณาธิกร''' ''สุนทรธรรมสาธก พุทธปาพจนดิลกมหาเถรกิจการี คณาธิบดีศรีรัตนคมกาจารย์'' |
* '''พระทักษิณคณาธิกร''' ''สุนทรธรรมสาธก พุทธปาพจนดิลกมหาเถรกิจการี คณาธิบดีศรีรัตนคมกาจารย์'' พระราชาคณะปลัดขวา |
||
* '''พระอุดรคณาภิรักษ์''' ''อัครศาสนกิจบรรหาร มหาเถราธิการธุรการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์'' |
* '''พระอุดรคณาภิรักษ์''' ''อัครศาสนกิจบรรหาร มหาเถราธิการธุรการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์'' พระราชาคณะปลัดซ้าย |
||
{{Col-begin}} |
|||
{{Col-2}} |
|||
* '''พระครูธรรมกถาสุนทร''' |
* '''พระครูธรรมกถาสุนทร''' |
||
* '''พระครูวินัยกรณ์โสภณ''' |
|||
* '''พระครูพรหมวิหาร''' พระครูพระปริตร |
* '''พระครูพรหมวิหาร''' พระครูพระปริตร |
||
* '''พระครูฌานวิสุทธิ์''' พระครูพระปริตร |
|||
* '''พระครูวินัยธร''' |
* '''พระครูวินัยธร''' |
||
* '''พระครูธรรมธร''' |
|||
* '''พระครูพิมลสรภาณ''' พระครูคู่สวด |
* '''พระครูพิมลสรภาณ''' พระครูคู่สวด |
||
* '''พระครูพิบูลบรรณวัตร''' |
|||
* '''พระครูสังฆบริหาร''' |
|||
* '''พระครูใบฎีกา''' |
|||
{{Col-2}} |
|||
* '''พระครูวินัยกรณ์โสภณ''' |
|||
* '''พระครูฌานวิสุทธิ์''' พระครูพระปริตร |
|||
* '''พระครูธรรมธร''' |
|||
* '''พระครูพิศาลสรคุณ''' พระครูคู่สวด |
* '''พระครูพิศาลสรคุณ''' พระครูคู่สวด |
||
* '''พระครูพิบูลบรรณวัตร''' |
|||
* '''พระครูพิพัฒน์บรรณกิจ''' |
* '''พระครูพิพัฒน์บรรณกิจ''' |
||
* '''พระครูสังฆบริหาร''' |
|||
* '''พระครูสมุห์''' |
* '''พระครูสมุห์''' |
||
{{Col-end}} |
|||
* '''พระครูใบฎีกา''' |
|||
; [[สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (จวน อุฏฺฐายี)]] |
|||
ตั้งฐานานุกรมได้ 16 รูป คือ<ref>http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2508/A/102/1.PDF ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๘๒ ตอนที่ ๑๐๒ วันที่ ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๐๘ ฉบับพิเศษ หน้า ๕-๖</ref> |
|||
* '''พระมหาคณานุศิษฏ์''' ''สังฆอิสริยาลงกรณ์ สุนทรธรรมสาทก พุทธปาพจนดิลกมหาเถรกิจจการี คณาธิบดีศรีรัตนคมกาจารย์'' |
* '''พระมหาคณานุศิษฏ์''' ''สังฆอิสริยาลงกรณ์ สุนทรธรรมสาทก พุทธปาพจนดิลกมหาเถรกิจจการี คณาธิบดีศรีรัตนคมกาจารย์'' พระราชาคณะปลัดขวา |
||
* '''พระจุลคณานุศาสก์''' ''วิจารโณภาสภาคยคุณ สุนทรศาสนกิจบรรหาร มหาเถราธุรกิจจการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์'' |
* '''พระจุลคณานุศาสก์''' ''วิจารโณภาสภาคยคุณ สุนทรศาสนกิจบรรหาร มหาเถราธุรกิจจการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์'' พระราชาคณะปลัดซ้าย |
||
{{Col-begin}} |
|||
{{Col-2}} |
|||
* '''พระครูธรรมกถาสุนทร''' |
* '''พระครูธรรมกถาสุนทร''' |
||
* '''พระครูวินัยกรณ์โสภณ''' |
|||
* '''พระครูพรหมวิหาร''' พระครูพระปริตร |
* '''พระครูพรหมวิหาร''' พระครูพระปริตร |
||
* '''พระครูฌานวิสุทธิ์''' พระครูพระปริตร |
|||
* '''พระครูวินัยธร''' |
* '''พระครูวินัยธร''' |
||
* '''พระครูธรรมธร''' |
|||
* '''พระครูพิมลสรภาณ''' พระครูคู่สวด |
* '''พระครูพิมลสรภาณ''' พระครูคู่สวด |
||
* '''พระครูพิบูลบรรณวัตร''' |
|||
* '''พระครูสังฆบริหาร''' |
|||
* '''พระครูใบฎีกา''' |
|||
{{Col-2}} |
|||
* '''พระครูวินัยกรณ์โสภณ''' |
|||
* '''พระครูฌานวิสุทธิ์''' พระครูพระปริตร |
|||
* '''พระครูธรรมธร''' |
|||
* '''พระครูพิศาลสรคุณ''' พระครูคู่สวด |
* '''พระครูพิศาลสรคุณ''' พระครูคู่สวด |
||
* '''พระครูพิบูลบรรณวัตร''' |
|||
* '''พระครูพิพัฒนบรรณกิจ''' |
* '''พระครูพิพัฒนบรรณกิจ''' |
||
* '''พระครูสังฆบริหาร''' |
|||
* '''พระครูสมุห์''' |
* '''พระครูสมุห์''' |
||
{{Col-end}} |
|||
* '''พระครูใบฎีกา''' |
|||
; [[สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (อยู่ ญาโณทโย)]] |
|||
ตั้งฐานานุกรมได้ 15 รูป คือ<ref>http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2506/A/045/1.PDF ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๘๐ ตอนที่ ๔๕ วันที่ ๑๓ พฤษภาคม ๒๕๐๖ ฉบับพิเศษ หน้า ๔</ref> |
|||
* '''พระมหาคณานุศิษฏ์''' ''สังฆอิสริยาลงกรณ์ สุนทรธรรมสาธก พุทธปาพจนดิลกมหาเถรกิจจการี คณาธิบดีศรีรัตนคมกาจารย์'' |
* '''พระมหาคณานุศิษฏ์''' ''สังฆอิสริยาลงกรณ์ สุนทรธรรมสาธก พุทธปาพจนดิลกมหาเถรกิจจการี คณาธิบดีศรีรัตนคมกาจารย์'' พระราชาคณะปลัดขวา |
||
* '''พระจุลคณานุศาสน์''' ''วิจารโณภาสภาคยคุณ สุนทรศาสนกิจบรรหาร มหาเถราธิการธุรการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์'' |
* '''พระจุลคณานุศาสน์''' ''วิจารโณภาสภาคยคุณ สุนทรศาสนกิจบรรหาร มหาเถราธิการธุรการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์'' พระราชาคณะปลัดซ้าย |
||
{{Col-begin}} |
|||
{{Col-2}} |
|||
* '''พระครูธรรมกถาสุนทร''' |
* '''พระครูธรรมกถาสุนทร''' |
||
* '''พระครูวินัยกรณ์โสภณ''' |
|||
* '''พระครูพรหมวิหาร''' พระครูพระปริตร |
* '''พระครูพรหมวิหาร''' พระครูพระปริตร |
||
* '''พระครูฌานวิสุทธิ์''' พระครูพระปริตร |
|||
* '''พระครูวินัยธร''' |
* '''พระครูวินัยธร''' |
||
* '''พระครูธรรมธร''' |
|||
* '''พระครูพิมลสรภาณ''' พระครูคู่สวด |
* '''พระครูพิมลสรภาณ''' พระครูคู่สวด |
||
* '''พระครูพิบูลบรรณวัตร''' |
|||
* '''พระครูสังฆบริหาร''' |
|||
* '''พระครูใบฎีกา''' |
|||
{{Col-2}} |
|||
* '''พระครูวินัยกรณ์โสภณ''' |
|||
* '''พระครูฌานวิสุทธิ์''' พระครูพระปริตร |
|||
* '''พระครูธรรมธร''' |
|||
* '''พระครูพิศาลสรคุณ''' พระครูคู่สวด |
* '''พระครูพิศาลสรคุณ''' พระครูคู่สวด |
||
* '''พระครูพิบูลบรรณวัตร''' |
|||
* '''พระครูพิพัฒนบรรณกิจ''' |
* '''พระครูพิพัฒนบรรณกิจ''' |
||
* '''พระครูสังฆบริหาร''' |
|||
* '''พระครูสมุห์''' |
* '''พระครูสมุห์''' |
||
{{Col-end}} |
|||
* '''พระครูใบฎีกา''' |
|||
; [[สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (ปลด กิตฺติโสภโณ)]] |
|||
ตั้งฐานานุกรมได้ 15 รูป คือ<ref>http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2503/A/038/1.PDF ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๗๗ ตอนที่ ๓๘ วันที่ ๙ พฤษภาคม ๒๕๐๓ ฉบับพิเศษ หน้า ๗</ref> |
|||
* '''พระทักษิณคณาธิกร''' ''สุนทรธรรมนายก พุทธปาพจนดิลกมหาเถรกิจจการี คณาธิบดีศรีรัตนคมกาจารย์'' |
* '''พระทักษิณคณาธิกร''' ''สุนทรธรรมนายก พุทธปาพจนดิลกมหาเถรกิจจการี คณาธิบดีศรีรัตนคมกาจารย์'' พระราชาคณะปลัดขวา |
||
* '''พระอุดรคณาภิรักษ์''' ''อัครศาสนกิจบรรหาร มหาเถราธิการธุรการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์'' |
* '''พระอุดรคณาภิรักษ์''' ''อัครศาสนกิจบรรหาร มหาเถราธิการธุรการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์'' พระราชาคณะปลัดซ้าย |
||
{{Col-begin}} |
|||
{{Col-2}} |
|||
* '''พระครูธรรมกถาสุนทร''' |
* '''พระครูธรรมกถาสุนทร''' |
||
* '''พระครูวินัยกรณ์โสภณ''' |
|||
* '''พระครูพรหมวิหาร''' พระครูพระปริตร |
* '''พระครูพรหมวิหาร''' พระครูพระปริตร |
||
* '''พระครูฌานวิสุทธิ์''' พระครูพระปริตร |
|||
* '''พระครูวินัยธร''' |
* '''พระครูวินัยธร''' |
||
* '''พระครูพิมลสรภาณ''' พระครูคู่สวด |
|||
* '''พระครูพิบูลบรรณวัตร''' |
|||
* '''พระครูสังฆบริหาร''' |
|||
* '''พระครูใบฎีกา''' |
|||
{{Col-2}} |
|||
* '''พระครูวินัยกรณ์โสภณ''' |
|||
* '''พระครูฌานวิสุทธิ์''' พระครูพระปริตร |
|||
* '''พระครูธรรมธร''' |
* '''พระครูธรรมธร''' |
||
* '''พระครูพิมลสรภาณ''' พระครูคู่สวด |
|||
* '''พระครูพิศาลสรคุณ''' พระครูคู่สวด |
* '''พระครูพิศาลสรคุณ''' พระครูคู่สวด |
||
* '''พระครูพิบูลบรรณวัตร''' |
|||
* '''พระครูพิพัฒน์บรรณกิจ''' |
* '''พระครูพิพัฒน์บรรณกิจ''' |
||
* '''พระครูสังฆบริหาร''' |
|||
* '''พระครูสมุห์''' |
* '''พระครูสมุห์''' |
||
{{Col-end}} |
|||
* '''พระครูใบฎีกา''' |
|||
; [[สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (สา ปุสฺสเทโว)]] |
|||
ตั้งฐานานุกรมได้ 16 รูป คือ<ref>http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2436/036/388.PDF ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 10 หน้า 389-390</ref> |
|||
* '''พระครูปลัด |
* '''พระครูปลัดสัมพิพรรฒศีลาจารย์''' ''ญาณวิมล สกลคณิศร อุดรสังฆนายก ปิฎกธรรมรักขิต'' |
||
* '''พระครูปลัดวาจีคณานุสิชฌน์''' ''สังฆอิศริยาลังการ วิจารณกิจโกศล วิมลสังฆนายก ปิฎกธรรมรักขิต'' |
|||
* '''พระครูธรรมกถาสุนทร''' ปเรียญ |
|||
* '''พระครูปลัดอุทิจยานุสาสน์''' ''วิจารโณภาษภาคยคุณ สุนทรสังฆานุคติ วิสุทธิสังฆนายก ปิฎกธรรมรักขิต'' |
|||
* '''พระครูวินัยกรณ์โสภณ''' ปเรียญ |
|||
{{Col-begin}} |
|||
* '''พระครูวรวงษา''' |
|||
{{Col-2}} |
|||
* '''พระครูธรรมกถาสุนทร''' |
|||
* '''พระครูพรหมวิหาร''' |
|||
* '''พระครูวินัยธร''' |
|||
* '''พระครูเมธังกร''' |
* '''พระครูเมธังกร''' |
||
* '''พระครูธรรมราต''' |
* '''พระครูธรรมราต''' |
||
* '''พระครูสังฆวิจารณ์''' |
|||
* '''พระครูใบฎีกา''' |
|||
{{Col-2}} |
|||
* '''พระครูวินัยกรณ์โศภน''' |
|||
* '''พระครูญาณวิสุทธ์''' |
|||
* '''พระครูวินัยธรรม''' |
|||
* '''พระครูวรวงษา''' |
|||
* '''พระครูธรรมรูจี''' |
* '''พระครูธรรมรูจี''' |
||
* '''พระครูวินัยธร''' |
|||
* '''พระครูวินัยธรรม''' |
|||
* '''พระครูสังฆวิจารณ์''' |
|||
* '''พระครูสมุห์''' |
* '''พระครูสมุห์''' |
||
{{Col-end}} |
|||
* '''พระครูใบฎีกา''' |
|||
==รายนามฐานานุกรม ในพระอัฐิ[[สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส]] |
==รายนามฐานานุกรม ในพระอัฐิ[[สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส]] == |
||
* '''พระทักษิณคณิสสร''' ''บวรสังฆสิทธิการ วิจารณกิจโกศล สกลมหาคณาธิบดี ตรีปิฎกธรรมรักขิต'' |
* '''พระทักษิณคณิสสร''' ''บวรสังฆสิทธิการ วิจารณกิจโกศล สกลมหาคณาธิบดี ตรีปิฎกธรรมรักขิต'' พระราชาคณะปลัดขวา |
||
* '''พระอุดรคณารักษ์''' ''อรรควิจารณคุณ วิบุลญาณอนันต์ สรรพมหาคณาธิบดี ตรีปิฎกธรรมรักขิต'' |
* '''พระอุดรคณารักษ์''' ''อรรควิจารณคุณ วิบุลญาณอนันต์ สรรพมหาคณาธิบดี ตรีปิฎกธรรมรักขิต'' พระราชาคณะปลัดซ้าย |
||
* '''พระสมุหวรคณิสสรสิทธิการ''' ''พิศาลวรกิจโกศล โสภณศีลาจารนืวิฐ พิพิธมหาคณาธิบดี ตรีปิฎกธรรมรักขิต'' |
* '''พระสมุหวรคณิสสรสิทธิการ''' ''พิศาลวรกิจโกศล โสภณศีลาจารนืวิฐ พิพิธมหาคณาธิบดี ตรีปิฎกธรรมรักขิต'' พระราชาคณะปลัดกลาง |
||
{{Col-begin}} |
|||
{{Col-2}} |
|||
* '''พระครูวิทยาคม''' พระครูพระปริตร |
* '''พระครูวิทยาคม''' พระครูพระปริตร |
||
* '''พระครูอุดมสังวร''' พระครูพระปริตร |
|||
* '''พระครูอมรวิไชย''' พระครูพระปริตร |
* '''พระครูอมรวิไชย''' พระครูพระปริตร |
||
* '''พระครูไกรสรศักดิ์''' พระครูพระปริตร |
|||
* '''พระครูวิสุทธิสมโพธิ์''' พระครู[[วิปัสสนา]] |
* '''พระครูวิสุทธิสมโพธิ์''' พระครู[[วิปัสสนา]] |
||
* '''พระครูนิโรธรักขิต''' พระครู[[วิปัสสนา]] |
|||
* '''พระครูวินัยธร''' |
* '''พระครูวินัยธร''' |
||
* '''พระครูธรรมธร''' |
|||
* '''พระครูสุนทรโฆสิต''' พระครูคู่สวด |
* '''พระครูสุนทรโฆสิต''' พระครูคู่สวด |
||
* '''พระครูสังฆบริรักษ์''' |
|||
* '''พระครูใบฎีกา''' |
|||
{{Col-2}} |
|||
* '''พระครูอุดมสังวร''' พระครูพระปริตร |
|||
* '''พระครูไกรสรศักดิ์''' พระครูพระปริตร |
|||
* '''พระครูนิโรธรักขิต''' พระครูวิปัสสนา |
|||
* '''พระครูวิจิตรโฆษา''' พระครูคู่สวด |
* '''พระครูวิจิตรโฆษา''' พระครูคู่สวด |
||
* '''พระครู |
* '''พระครูธรรมธร''' |
||
* '''พระครูสมุห์''' |
* '''พระครูสมุห์''' |
||
{{Col-end}} |
|||
* '''พระครูใบฎีกา''' |
|||
== รายนามฐานานุกรมของพระราชาคณะชั้นต่างๆ == |
== รายนามฐานานุกรมของพระราชาคณะชั้นต่างๆ == |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 00:45, 29 กันยายน 2559
ส่วนหนึ่งของชุดบทความ |
ศาสนาพุทธ |
---|
ฐานานุกรม คือชื่อเรียกลำดับตำแหน่งสมณศักดิ์ของพระสงฆ์ไทย ซึ่งภิกษุผู้มีตำแหน่งทางการปกครองหรือมีสมณศักดิ์สูงบางตำแหน่งมีสิทธิ์ตั้งพระรูปอื่นให้เป็นฐานากรมได้ตามศักดิ์ที่ได้รับพระบรมราชานุญาต เช่น พระสงฆ์ตำแหน่งเจ้าคณะอำเภอ สามารถตั้งฐานานุกรมได้ 3 ตำแหน่ง พระราชาคณะชั้นสามัญตั้งฐานานุกรมได้ 3 ตำแหน่ง เป็นต้น ไปจนกระทั่งถึงสมเด็จพระสังฆราชทรงตั้งฐานานุกรมได้ 15 ตำแหน่ง
ฐานานุกรมนั้นมีตำแหน่งที่เป็นหลัก 3 ตำแหน่ง คือ พระปลัด พระสมุห์ พระใบฎีกา หากพระสงฆ์ทรงสมณศักดิ์ที่มีสิทธิ์ตั้งฐานานุกรมเป็นผู้ที่มีสมณศักดิ์ตั้งแต่พระราชาคณะชั้นราชขึ้นไป พระฐานานุกรมที่ท่านเหล่านั้นตั้ง จะเรียก "พระครู" นำหน้าตำแหน่งฐานานุกรมนั้นทุกตำแหน่ง เช่น พระครูปลัด พระครูสังฆรักษ์ เป็นต้น
สิทธิในการให้พระสงฆ์ทรงสมณศักดิ์สามารถแต่งตั้งพระฐานานุกรมได้ จะมีระบุไว้ในสัญญาบัตรพระราชทานสมณศักดิ์ ว่าให้สามารถตั้งได้เท่านั้นเท่านี้รูป ซึ่งพระสงฆ์ผู้ได้รับพระราชทานสิทธิในการตั้งพระฐานานุกรม จะตั้งหรือไม่ตั้งก็ได้ หรือจะตั้ง แต่ตั้งเพียงจำนวนเท่าที่เห็นควรก็ได้ ไม่จำต้องตั้งทั้งหมด
ตำแหน่งเหล่านี้เดิมมีพัดยศของหลวงพระราชทานมาให้ แต่ปัจจุบันนี้ต้องจัดทำเอง โดยพระสงฆ์ผู้ทรงสมณศักดิ์ที่มีสิทธิ์แต่งตั้งฐานานุกรมจะแต่งตั้งพระสงฆ์รูปใดในศิษยานุศิษย์ของตน ก็สุดแล้วแต่อัธยาศัย ทางการไม่ได้เกี่ยวข้องในการแต่งตั้งพระฐานานุกรม เพียงแต่รับรู้เท่านั้น
ภิกษุผู้ได้รับแต่งตั้งในลักษณะนี้เรียกว่า พระฐานานุกรม ทุกรูปจัดเป็นพระมีสมณศักดิ์เหมือนพระสมณศักดิ์ที่ทรงแต่งตั้ง พระในตำแหน่งเหล่านี้บางทีเรียกประทวนสัญญาบัตร บ้าง ฐานาประทวน บ้าง และเนื่องจากสมณศักดิ์เหล่านี้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวไม่ได้พระราชทานเอง ดังนั้นเมื่อพระสงฆ์ผู้ทรงสมณศักดิ์ที่ได้ตั้งฐานานุกรมไว้มรณภาพ ตำแหน่งฐานานุกรมต่าง ๆ ก็ถือว่าเป็นอันสิ้นสุดไปด้วย เรียกกันในภาษาปากว่า พระครูม่าย หรือ ฐานาม่าย จนกว่าจะได้รับแต่งตั้งฐานานุกรมใหม่
ในอดีต ตำแหน่งฐานานุกรมบางตำแหน่งมีลำดับสมณศักดิ์สูงกว่าพระมหาเปรียญ จึงมีบางครั้งที่พระมหาเปรียญก็อาจได้รับแต่งตั้งฐานานุกรมบ้าง ซึ่งเรียกกันในภาษาปากว่า ฐานาทรงเครื่อง หรือ พระครูทรงเครื่อง คือมีทั้งตำแหน่งมหาเปรียญและฐานานุกรมในคราวเดียวกัน
ประเภทของฐานานุกรม
ฐานานุกรมแบ่งได้ 4 ตำแหน่ง ได้แก่
- ฐานานุกรมชั้นพระราชาคณะ ตำแหน่งนี้มีเฉพาะฐานานุกรมในสมเด็จพระสังฆราชเท่านั้น มี 2 ตำแหน่งคือ พระราชาคณะปลัดขวาและพระราชาคณะซ้าย (บางสมัยอาจมีพระราชาคณะปลัดกลาง) และฐานานุกรมชั้นนี้สามารถตั้งฐานานุกรมได้ 3 ตำแหน่งเหมือนพระราชาคณะชั้นสามัญทั่วไป
- ฐานานุกรมชั้นพระครูปลัดมีราชทินนาม พระครูปลัดมีราชทินนามเป็นฐานานุกรมของพระราชาคณะชั้นธรรมขึ้นไปจนถึงสมเด็จพระราชาคณะ เมื่อได้ตั้งฐานานุกรมชั้นนี้แล้ว ต้องไปแจ้งที่กรมการศาสนาเพื่อขึ้นทะเบียน และจัดนิตยภัตถวายเช่นเดียวกับพระครูสัญญาบัตรทั่วไป
- ฐานานุกรมชั้นพระครูอื่น คือ ฐานานุกรมของพระราชาคณะชั้นราชขึ้นไปจนถึงฐานานุกรมในสมเด็จพระสังฆราชบางตำแหน่ง เป็นตำแหน่งที่มีคำว่า "พระครู" นำหน้า เช่น พระครูปลัด พระครูวินัยธร เป็นต้น
อนึ่ง พระครูฐานานุกรมของสมเด็จพระสังฆราช 4 ตำแหน่งที่อยู่อยู่ระหว่างพระราชาคณะปลัดซ้ายกับพระครูวินัยธร มีสิทธิ์รับพระราชทานนิตยภัตเช่นเดียวกับพระครูปลัดมีราชทินนาม
- ฐานานุกรมชั้นธรรมดา ฐานานุกรมชั้นนี้เป็นของพระราชาคณะชั้นสามัญ มี 3 ตำแหน่งคือ พระปลัด พระสมุห์ และพระใบฎีกา ไม่มีคำว่าพระครูนำหน้า
ฐานานุกรมในสมเด็จพระสังฆราช
- สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก (เจริญ สุวฑฺฒโน)
ตั้งฐานานุกรมได้ 15 รูป คือ[1]
- พระมหานายก พุทธปาพจนดิลกโลกยปสาทาภิบาล สกลสังฆประธานมหาเถรกิจการี คณาธิบดีศรีรัตนคมกาจารย์ พระราชาคณะปลัดขวา
- พระจุลนายก ธรรมนีติสาธกมหาเถราธิการ คณะกิจบรรหารธุรการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์ พระราชาคณะปลัดซ้าย
|
|
ตั้งฐานานุกรมได้ 15 รูป คือ[2]
- พระมหาคณิศร พุทธศาสนิกนิกรปสาทาภิบาล สกลสังฆประธานมหาสถาวีรกิจการี นายกบดีศรีรัตนคมกาจารย์ พระราชาคณะปลัดขวา
- พระจุลคณิศร สัทธรรมนิติธรมหาเถราธิการ คณกิจบรรหารธุรการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์ พระราชาคณะปลัดซ้าย
|
|
ตั้งฐานานุกรมได้ 15 รูป[3]
- พระทักษิณคณาธิกร สุนทรธรรมสาธก พุทธปาพจนดิลกมหาเถรกิจการี คณาธิบดีศรีรัตนคมกาจารย์ พระราชาคณะปลัดขวา
- พระอุดรคณาภิรักษ์ อัครศาสนกิจบรรหาร มหาเถราธิการธุรการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์ พระราชาคณะปลัดซ้าย
|
|
ตั้งฐานานุกรมได้ 16 รูป คือ[4]
- พระมหาคณานุศิษฏ์ สังฆอิสริยาลงกรณ์ สุนทรธรรมสาทก พุทธปาพจนดิลกมหาเถรกิจจการี คณาธิบดีศรีรัตนคมกาจารย์ พระราชาคณะปลัดขวา
- พระจุลคณานุศาสก์ วิจารโณภาสภาคยคุณ สุนทรศาสนกิจบรรหาร มหาเถราธุรกิจจการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์ พระราชาคณะปลัดซ้าย
|
|
ตั้งฐานานุกรมได้ 15 รูป คือ[5]
- พระมหาคณานุศิษฏ์ สังฆอิสริยาลงกรณ์ สุนทรธรรมสาธก พุทธปาพจนดิลกมหาเถรกิจจการี คณาธิบดีศรีรัตนคมกาจารย์ พระราชาคณะปลัดขวา
- พระจุลคณานุศาสน์ วิจารโณภาสภาคยคุณ สุนทรศาสนกิจบรรหาร มหาเถราธิการธุรการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์ พระราชาคณะปลัดซ้าย
|
|
ตั้งฐานานุกรมได้ 15 รูป คือ[6]
- พระทักษิณคณาธิกร สุนทรธรรมนายก พุทธปาพจนดิลกมหาเถรกิจจการี คณาธิบดีศรีรัตนคมกาจารย์ พระราชาคณะปลัดขวา
- พระอุดรคณาภิรักษ์ อัครศาสนกิจบรรหาร มหาเถราธิการธุรการี สมุหบดีศรีธรรมภาณกาจารย์ พระราชาคณะปลัดซ้าย
|
|
ตั้งฐานานุกรมได้ 16 รูป คือ[7]
- พระครูปลัดสัมพิพรรฒศีลาจารย์ ญาณวิมล สกลคณิศร อุดรสังฆนายก ปิฎกธรรมรักขิต
- พระครูปลัดวาจีคณานุสิชฌน์ สังฆอิศริยาลังการ วิจารณกิจโกศล วิมลสังฆนายก ปิฎกธรรมรักขิต
- พระครูปลัดอุทิจยานุสาสน์ วิจารโณภาษภาคยคุณ สุนทรสังฆานุคติ วิสุทธิสังฆนายก ปิฎกธรรมรักขิต
|
|
รายนามฐานานุกรม ในพระอัฐิสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
- พระทักษิณคณิสสร บวรสังฆสิทธิการ วิจารณกิจโกศล สกลมหาคณาธิบดี ตรีปิฎกธรรมรักขิต พระราชาคณะปลัดขวา
- พระอุดรคณารักษ์ อรรควิจารณคุณ วิบุลญาณอนันต์ สรรพมหาคณาธิบดี ตรีปิฎกธรรมรักขิต พระราชาคณะปลัดซ้าย
- พระสมุหวรคณิสสรสิทธิการ พิศาลวรกิจโกศล โสภณศีลาจารนืวิฐ พิพิธมหาคณาธิบดี ตรีปิฎกธรรมรักขิต พระราชาคณะปลัดกลาง
|
|
รายนามฐานานุกรมของพระราชาคณะชั้นต่างๆ
สมเด็จพระราชาคณะ | พระราชาคณะเจ้าคณะรอง | พระราชาคณะชั้นธรรม | พระราชาคณะชั้นเทพ | พระราชาคณะชั้นราช | พระราชาคณะชั้นสามัญ |
---|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
|
|
- หมายเหตุ
- ↑ ยกเว้นพระครูปลัด ฐานานุกรมในพระสาสนโสภณ จะมีราชทินนามว่า พระครูปลัดอรรถจริยานุกิจ
- ↑ ในพระราชาคณะชั้นธรรมบางรูป จะมีฐานานุกรมที่ลงท้ายด้วย "วัตร" เช่น พระธรรมราชานุวัตร มีพระครูปลัด มีราชทินนามว่า พระครูปลัดมหาเถรานุวัตร เป็นต้น
อ้างอิง
- พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช), พจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ ชุด คำวัด, วัดราชโอรสารามราชวรวิหาร กรุงเทพฯ พ.ศ. 2548
- ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2532/A/063/1.PDF ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๐๖ ตอนที่ ๖๓ วันที่ ๒๑ พฤษภาคม ๒๕๓๒ ฉบับพิเศษ หน้า ๖-๗
- ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2517/A/106/1.PDF ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๙๑ ตอนที่ ๑๐๖ วันที่ ๒๒ มิถุนายน ๒๕๑๗ ฉบับพิเศษ หน้า ๔-๕
- ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2515/A/114/1.PDF ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๘๙ ตอนที่ ๑๑๔ วันที่ ๒๗ กรกฎาคม ๒๕๑๕ ฉบับพิเศษ หน้า ๖-๗
- ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2508/A/102/1.PDF ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๘๒ ตอนที่ ๑๐๒ วันที่ ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๐๘ ฉบับพิเศษ หน้า ๕-๖
- ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2506/A/045/1.PDF ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๘๐ ตอนที่ ๔๕ วันที่ ๑๓ พฤษภาคม ๒๕๐๖ ฉบับพิเศษ หน้า ๔
- ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2503/A/038/1.PDF ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๗๗ ตอนที่ ๓๘ วันที่ ๙ พฤษภาคม ๒๕๐๓ ฉบับพิเศษ หน้า ๗
- ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2436/036/388.PDF ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 10 หน้า 389-390